قسمت هفدهم

مقرون به قرب حضرت بیچون شد آن که او

□

هستند برشمال و یمین تو ناظران

□

خوش بود ناله‌ی عشاق بهنگام صبوح

□

بر ره دین به مثل میل نبینند و مناره

□

نسیم حضرت لطفش صباوار

□

سر این با خدای و خلق درست

□

شمس تبریز ز بام ار نه کلوخ اندازد

□

به ایران فرستش که رامشگری

□

به تلطف ز ما ربودی دل

□

در سر مکن این سودا، بسیار، که خواهی دید

□

خط سخنهای خوب یافت ز گنج کلام

□

از زندگانی پدر خود مپرس، از آنک

□

دلم چو پیرهن غنچه پاره پاره شود

□

سوم آن کش مدد شوی از مال

□

با داردار وعده وصلت رسید صبر

□

همان راست داریم دل با زبان

□

بی‌تو رندی و نظربازی مرد

□

ای در سخن نامت علم، شعری چنین آرا ز قلم

□

ایوان وحدت تو مبرا از انحطاط

□

با ممکن است این سخن برابر

□

هر جا که سوگ و سور بود، مرغ خانگی

□

تا ترا پیش او چو راه کند

□

دلبرم و دل برم ایرا که هست

□

بگفتند هرگونه از بیش و کم

□

بس که می‌بالد ازین طرفه بنا کاشان را

□

نگاه کن: که گر اینها که میکنی با خلق

□

سعدیا گر به یک دمت بی دوست

□

اگر برقی بما زین آذر افتد

□

مانند سایه این مه خورشید روی را

□

دور و نزدیک و آشکار و نهان

□

اگر شان متهم داری بمانی بند بیماری

□

که دانند موبد مر آن را شمار

□

سینه پر سوز ازو و دل بریان

□

میان بره و گرگ آنزمان بدانی فرق

□

هر کس که پای در ره عشقت نهاده است

□

چو نیکی کند با تو بر خویشتن

□

مقام دردکشانی که در خراباتند

□

هیزمست این ،کمان دگر باشد

□

گویاترم ز بلبل اما ز رشک عام

□

یکی مرد دهقان یزدان‌پرست

□

یک جا به شاخسار، خروشان تذرو نر

□

چو دربندی دری بر خلق بگشایی در دیگر

□

دعای سعدی اگر بشنوی زیان نکنی

□

مرو ای پیشرو قافله زین صحرا

□

تو از فروغ می ناب، سرخ رنگ شدی

□

گر از آبای او محروم بودی

□

چو در این حوض درافتی همه خویش بدو ده

□

بدو گفت آزاده کای شیرمرد

□

ای آرزوی دراز بهروزی!

□

جز دیده ور نکشتی و دانا به تیغ جور

□

از چشم شد آب روی خواجو

□

خدایگان خردپرور مروت ارز

□

سیف فرغانی اندرین پرده

□

باز آنها که پیش ما نورند

□

وانگه برآ به مروه و مانند این بکن

□

سوی سورستان سربرافراختند

□

عود و چنگ و نی و دف و بربط

□

یاسین ز نامت آیتی، طاها ز علمت رایتی

□

سعدی فغان از دست ما لایق نبود ای بی‌وفا

□

چمن یکسر نگارستان شد از من

□

من نرسیدم بدین مقام که گفتم

□

بدهد بر خرد هوا را دست

□

بنوش لعنت و دشنام دشمنان پی دوست

□

که با کس نگوید سخن جز براز

□

دیو و دد آنجا به جوش، وحش و سبع در خروش

□

کشت نا کرده چرا دانه طمع می‌داری؟

□

سرو با اعتدال قامت تو

□

گر بماند جهان چه سود تو را؟

□

دید اندر ره، دری را نیمه‌باز

□

پدرت باغ و بوستانی کرد

□

که پیش همت او عقل دیده‌ست

□

چو بنمود دست آفتاب از نشیب

□

روز، محروم دیدن خورشید

□

آن سینه، که جای شوق باشد

□

بجز غلامی دلدار خویش سعدی را

□

تجربه میبایدت اول، نه کار

□

گشایش از تو خواهد یافت کارم

□

پای خود پی کن و بسر میگرد

□

چونک بیخود شدی ز پرتو عشق

□

سپاهی بیاورد پیروزشاه

□

او دریدی به گاز خویش زمین

□

هرچه مرا عقل گفت، با تو بگفتم

□

برو از منطق خواجو بشنو قصه‌ی عشق

□

میری که زیر منت او گیتی

□

ملک شیاطین شده به ظلم و تعدی

□

گر کشیدم به زلف او دستی

□

بشکنی این چوب نه چوبش کمست

□

چو ده سال گیتی همی داشت راست

□

کرامت شعار و سعادت دثار

□

حدیث عشق بسی گفتم و ندانستم

□

ما نتوانیم حق حمد تو گفتن

□

دست تقوی بگشا، پای هوی بربند

□

بر در دوست سیف فرغانی

□

تنم پرتاب و دل پرجوش تا کی؟

□

چند صفت می‌کنیش چونک نگنجد به صفت

□

گویم افسانه‌های طبع فزای

□

صوت بر در زنان، ز قرع هوا

□

بر بندگان خویش نگاهی بکن به رحمت

□

کاسه گردان بزم تقدیرت

□

بر گور و گوزن اگر امیر است

□

به عمری که مرگ است اندر قفاش

□

تا به دم درکشد غریبی را

□

مه و خورشید و فلک‌ها و معانی و عقول

□

می‌گشت چو بی‌خودان بهر سوی

□

بر من ز عشق هنر بخش، وز فقر تاج و کمربخش

□

دی عزم دل برداشتن کردم، غمش گفت: اوحدی

□

تحمل کن جفای یار سعدی

□

غنیمت شمر، جز حقیقت مجوی

□

یک کرشمه کرد با خود، آنچنانک:

□

بی‌خطر نیست کار سیر امروز

□

خود شناسد جای خود مرغ زیرکسار ما

□

همه ایستادند در پیش اوی

□

حجت یزدان که دست علم قدیمش

□

در آب و آتشیم چو قندیل بر سرت

□

به روی همنفسی خوش بود نظر ور نی

□

اگر خدای بخواهد بتی چنین بخرم

□

گل بدو خندید کای بی مهر دوست

□

بس سحرها که به شام آوردم

□

وز ننگ قراضه جان عاشق

□

همی تاخت آن باره‌ی تیز گرد

□

که سرا بوستان عمرش را

□

همیشه کفر در تسبیح حق است

□

شرح غم هجران تو هم با تو توان گفت

□

روزی، آن رهپوی صافی اندرون

□

میان زمره‌ی عشاق سیف فرغانی

□

دیده بر مرصد بشارت او

□

نقد سخن را بمان سکه سلطان بجو

□

کیان شاه را گفت کای راست گوی

□

یا رب! دلم شکست در این شهر

□

کدامین فکر ما را شرط راه است

□

معذورم ار بنالم زیرا که می‌زنندم

□

جز به سخن بنده نگردد تو را

□

چون عراقی ز دست خود فریاد

□

رفت ازین مژده زو گرانیها

□

تا به سالی نیستم موقوف عید

□

که نزد من آمد زریر از نخست

□

می نخورده شده به بویی مست

□

عصا و رکوه و تسبیح و مسواک

□

چون دوست موافقست سعدی

□

نغمه‌ی مرغان سحرخیز را

□

دلی را تا به دست آرند، هر دم

□

لیک ازینها چو غباری خیزد

□

گوهر معنی اوست پر شده جان و دلم

□

ازیشان بکشتند چندان سپاه

□

محاورات حکیمانه و درایتهاش

□

سیه جز قابض نور بصر نیست

□

ساقی بده آن می که در جام

□

ای خر مرده سگ نفست به گلخن در کشید

□

کس به جز از من نیافت عمر دوباره

□

پرخوری زین شراب، مست آیی

□

هاتوا من التبریز من صهبائهم

□

مگیریدشان بهر جان زریر

□

سیه ابر توفنده کز جیش دی

□

در آن چیزی دو ساعت می‌نپاید

□

نطفه شبنم در ارحام زمین

□

ما جز نصیب خویش نخوردیم، لیک زاغ

□

اینهمه جان کندن و سوزن زدن

□

گفت: «خیزید! که آن نادره فن

□

خاموش کن که طامع الکن بود همیشه

□

هم آنگاه بستور برد آن سپاه

□

چون که مغلوب کرد خیلش را

□

چو نیکو بنگری در اصل این کار

□

بهر دردی که درمانم همان دردم دوا باشد

□

آنکه طرار است زر و سیم برد و، این جهان

□

کار تو چون جاهلان شد برگ دنیا ساختن

□

نفس چون شد مفارق از پیوند

□

جامی چو آفتاب پرآتش بگیر زود

□

میان صف دشمن اندر فتاد

□

باش تا از اصفهان صمصام حق گردد پدید

□

موالید سه گانه گشته ز ایشان

□

روی گفتم که در جهان بنهم

□

بین بر سر که چرخ و زمین جنگ میکنند

□

عاقبت مطربان مجلس وصل

□

زود بود کید اجل از کمین

□

در کام من این شست و من اندر تک دریا

□

بدان داد ما را کلاه بزرگ

□

امن طول ایام الفراق نسیتنی

□

تناسخ نبود این کز روی معنی

□

چه غم ز حربه و حرب عرب چو مجنون را

□

چون رهی بس دور و بس دشوار بود

□

مس تو را حکم کیمیاست ازین پس

□

روشنانی که این دوا دارند

□

آن دام آدم را بگو وان جان عالم را بگو

□

از ناوک سینه سنگ میسفت

□

صحن جان را چراغ پیدا نیست

□

کسی کو افتد از درگاه حق دور

□

دلم از صحبت شیراز به کلی بگرفت

□

جامه‌ات شوخ است و رویت تیره رنگ از گرد و خاک

□

در زمانه بدید تو بر تو

□

تا ز غم عشق چو شیدا شود

□

خاموش کن ای دل و مپندار

□

کنون من بگویم سخن کو بگفت

□

خوشتر است از سیم و زر در چشمم آن خاکی کز آن

□

ز روی و زلف خود صد روز و شب کرد

□

هر کس که خوار تست ندارد کسش عزیز

□

وان نفع نباشد مگر که دانش

□

حسن او را به چشم عشق بدید

□

یکسر آن جمع به دام افتادند

□

شکن‌هایی که دارد طره او

□

لیکن سخن تو، گر بود هوش،

□

که از روی غلمان گشوده است برقع

□

دماغ آشفته و جان تیره گردد

□

گر توبه دهد کسی ز عشقت

□

بکس نداد توانائی این سپهر بلند

□

هست جانم چنان بدو مشغول

□

برگ گل را دادی از گلگونه زیب

□

قفا همی‌خور و اندرمکش کلا گردن

□

در گوشه‌ی غم نشست مهجور

□

جهانخواران گنجبر به جنگ بر

□

هر آن کو جمله عمر خود در این کرد

□

محققت نشود سرکاف و نون خواجو

□

یک ذره غم تو خوشتر آید

□

خامش منشین، سخن همی گوی

□

هر شب آوردی به کنج خانه روی

□

تا که چه دید دوش او یا که چه کرد نوش او

□

کدام است مرد از شما نامخواه

□

شکفت و عطر برافشاند و خنده کرد و بریخت

□

شده اجسام عالم زین دو معدوم

□

به روی خوبان گفتی نظر خطا باشد

□

شنیدیم اعتذار نفس مدهوش

□

چنگ ز من، پرده ز من، ره ز من

□

مادران را به دختران بگذار

□

از آن نخل‌ست خرماهای مریم

□

در قدح همچو عقل و جان در تن

□

بس که بدخواهان بدم گفتند نزد شهریار

□

جهان عقل و جان سرمایه‌ی توست

□

بخرام سوی باغ که چون لعل دلبران

□

چون مقیمان همه مشغول مقامند ولیک

□

زین تازه دولتان دنی، خواجه‌ای نخاست

□

به در صومعه‌ی شیخ رسید

□

بس که بیان سر تو گر چه به لب نیاوری

□

هوا زی جهان بود شبگون شده

□

به دلش اندرون بد غمی آتشین

□

تناسب را رعایت کرد عاقل

□

چو آهن تاب آتش می‌نیارد

□

توشه بستم از حلال و از حرام

□

چون اتابک به چشم خویش بدید

□

کای دریغا! که یار محمل بست

□

زین بیان نوری که پیدا می‌شود

□

بشد تیغ زن گردکش پورشاه

□

ای دل، ای دل، خمیر مایه تویی

□

ز نورش شد ولایت سایه گستر

□

در پی جان جهان گرد جهان می‌گردم

□

ابو احمد آن اصل حمد و محامد

□

میان سبزه غلطد با صبا نسرین بی تمکین

□

هرچه جان کشته پیش دل رسته

□

باده‌ای داری خدایی بس سبک خوار و لطیف

□

گر شبی دیگر از این جنس کند

□

فقبلتنی و قالت مرحبا بفتی

□

فتد یک تاب از او بر سنگ خاره

□

بنده‌ام تا زنده‌ام بی زینهار

□

تو هم ایدوست چو من خواهی شد

□

صد هزاران دلی به غم خسته

□

لایزالیست حالت ایشان

□

چون ساده شد ز نقش همه نقش‌ها در اوست

□

دو خط که نویسی از یکی دست

□

به دستی تیغ چون آب و به دستی رمح چون آتش

□

چو دریایی است وحدت لیک پر خون

□

گر چو قلم تیغ تیز بر سر خواجو نهند

□

اینجا بنمانی چو در آنجای نماندی

□

نوعروسان بکر افکارم

□

رسته‌ی دندانت صفی بست خوش

□

خامش و دیگر مگو آنک سخن بایدش

□

سر شهریارانش گفت ای پسر

□

عرفان، عقد است و اوست واسطه‌ی عقد

□

محقق را که وحدت در شهود است

□

تو سبکبار قوی حال کجا دریابی

□

آن به که مرغ صبح زند خیمه در چمن

□

چون ز بخت بلند امارت یافت

□

زهره شد از چنگ خوش آوازه‌اش

□

ولیک مرغ قفص از هوا کجا داند

□

سواری شود نیک پیروز رزم

□

جهان بر حسن روی تست و ارباب نظر دانند

□

نماند مرگت اندر دار حیوان

□

خلق عصااند عصا را فکند

□

خردمندا مکن عطار را عیب

□

گر در نظرت بسوخت سعدی

□

تو که در حق مرده این گویی

□

مسلم گشت دلداری تو را ای تو دل عالم

□

بگشتند یکسر ز فرمان شاه

□

گر چه هست اهل خرد را خطر از بی خردان

□

سوم پاکی ز اخلاق ذمیمه است

□

یا لها من س حظ معرض عن فضله

□

تا ببینی کعبه‌ی مقصود را

□

ندانستی که در پایان پیری

□

نیست اخلاص جز خدا دیدن

□

که گر آن ریگ نیستی نامدی باز چون صبا

□

اکنون چکنم حجاب آرزم

□

عارض گلرنگ او بین وز شقایق دم مزن

□

نماند در میانه رهرو راه

□

کو بلبل چمن‌ها تا گفتمی سخن‌ها

□

چون زو حذرت باید کردن همی نخست

□

خرده بر سعدی مگیر ای جان که کاری خرد نیست

□

منکرند این حواس جسمانی

□

اختفی العشق الثقیل فی ضمیری دره

□

نیندازد اندر سر آن باد را

□

چه حاجت که پیدا بگوید که اشک

□

تعالی الله قدیمی کو به یک دم

□

خاموش که بحر اگر ترش روست

□

فضای باغ، تماشاگه جمال حق است

□

هر سحر از عشق دمی می‌زنم

□

چون شود در تن آن نظارت کم

□

جان جانداران سرکش را به علم

□

کانجا سر سبز بی‌زر سرخ

□

ناقد ایشان چو دید او را ز دور

□

جزای عدل، نور و رحمت آمد

□

گوی منی و می‌دوی در چوگان حکم من

□

آن ز بلا راحت هر مبتلی

□

در سرای در این شهر اگر کسی خواهد

□

دستم اینک چو پنجه‌ی مزدور

□

پای کوری به کوزه‌ای برزد

□

گشتش تن گوهرین سفالین

□

سر مزن، سر می‌زن ای مرد خموش

□

تعین‌های عالم بر تو طاری است

□

از سر درد و دریغ از پس هر ذره خاک

□

یک ره ار داد، دو صد راه گرفت

□

چنین بگریم از این پس که مرد بتواند

□

نه کسی را گرفت بر کارش

□

شمس تبریزی گشاده‌ست این گره

□

تا نام تو بر زبان نیاید

□

گرچه ره پر آتش سوزان کند

□

ز غمزه عالمی را کار سازد

□

تا نگذری ز راحت و رنج و ز یاد خویش

□

نیست ز ما ایمن نخچیر و شیر

□

سعدیا دختر انفاس تو بس دل ببرد

□

آنکه نه دم می‌زند از عجز، کیست؟

□

نور خدایی‌ست که ذرات را

□

مرغی که ز سبزه داشت مفرش،

□

چون ببیند طعنه‌ی پیوست تو

□

گهی برتر شود از هفتم افلاک

□

خامش زنخ مزن که تو را مرده شوی نیست

□

طبیب دهر، بسی دردمند داشت ولیک

□

بازم حفاظ دامن همت گرفت و گفت

□

ممن از رنگ چهره برخواند

□

چون از شکاف پرده بر ایشان نظر کند

□

در پیش جنازه رفت خندان

□

چون برون رفتی ازین گم در گمی

□

رمد دارد دو چشم اهل ظاهر

□

من عشق خورم که خوشگوارست

□

و آزادگان را برکشیده ز چاه

□

دختران طبع را یعنی سخن با این جمال

□

به جوار خودم رهی بنمای!

□

سخن بخش زبان من چو باشد شمس تبریزی

□

لختی ز طپانچه روی را کوفت

□

قدر نه نو دارد اینجا نه کهن

□

معدل کرسی ذات البروج است

□

خمش کردم زبان بستم ولیکن

□

دل مفرسای بسودای محال

□

سعدی از بارگاه قربت دوست

□

نقش لوح خودی چو بتراشی

□

چو چشم چپ همی‌پرد نشان شادی دل دان

□

گردد چو تنور بسته سرگرم

□

شعر گفتن حجت بی‌حاصلیست

□

ز جذبه یا ز برهان حقیقی

□

بس کن آخر چه بر این گفت زبان چفسیدی

□

مجوی از وحدت محضش برون از ذات او چیزی

□

سعدیا بار کش و یار فراموش مکن

□

میروم شرمسار و سر در پیش

□

شرح فتحنا و اشارات آن

□

چون که کردی دشمنی، پرهیز کن

□

می‌ندانم کاشکی می‌دانمی

□

همی‌داند ز تو احوال پنهان

□

ز عین خار ببینی شکوفه‌های عجیب

□

مگو چرا مژه گشتم من و تو مردم چشم

□

سعدی گر آن زیباقرین بگزید بر ما همنشین

□

یک سر مویی فرو نگذاشتی

□

غیر بهار جهان هست بهاری نهان

□

چشمه‌های آب شیرین زلال

□

چه غلامی، آنک داد او از جمال

□

نمی‌گویم که مادر یا پدر کیست

□

زهی شراب که عشقش به دست خود پخته‌ست

□

ای پیشگاه بارخدایان روزگار

□

دوستان گویند سعدی خیمه بر گلزار زن

□

او ترا سمع و او بصر گردد

□

اجل قفص شکند مرغ را نیازارد

□

زهر دارد در درون، دنیا چو مار

□

کیست چون من فرد و تنها مانده

□

درآمد از درم آن مه سحرگاه

□

خمش کن همچو عالم باش خموش و مست و سرگردان

□

آن شاخ که سر بر کشد و میوه نیارد

□

هیچ هشیار ملامت نکند مستی ما را

□

هر دلی کو به زهد چست آید

□

بی حرف شو چو دل اگرت صدر آرزوست

□

ببیند حال دین تو بداند مهر و کین تو

□

در دو عالم کی دهم من جان به کس

□

درون حسن روی نیکوان چیست

□

چو اوست معنی عالم به اتفاق همه

□

اگر بار خرد داری، وگر نی

□

گر هزارت غم بود با کس نگویی زینهار

□

خواجگی سر بسر جمال و خوشیست

□

گاه گویی شیرم و گه شیرگیر

□

کو توبه‌ی روز به شب شکند

□

مرا ز بهر چه بردل بود غبار کسی

□

گفت با داوود پیغمبر، خدای

□

خلق مرا زهر خورانیده‌ای

□

دروگر، داس خود بنهاد بر دوش

□

شیرین زمان تویی به تحقیق

□

نه گریزندگیش را پایی

□

شه جهانی و هم پاره دوز استادی

□

گفت آن شش پنج با من باختی

□

در دری تنگم گرفتارآمده

□

شب که از فکر سخن پشت خم‌ایم

□

دهان پرست سخن لیک گفت امکان نیست

□

ز کار تو چه آید یا چه خیزد

□

ای داروی دلپذیر دردم

□

زآنکه هر کس که از منی وارست

□

درون خویش اگر خواهدت دل ناپاک

□

بمهمانخانه‌ی آز و هوی جز لاشه چیزی نیست

□

پاسبان را کار بی‌خوابی بود

□

عشق برقیست کام سوزنده

□

بس کن که تلخ گردد دنیا بر اهل دنیا

□

خیرگیها کرده بود این خودپسند

□

با قامت بلند صنوبرخرامشان

□

نافه نگشاده، مشک افشاند

□

میان گر پیش غیر عشق بندم

□

شکر آن را سوی تبریز معظم رو نهد

□

بر فشان طره‌ای مه محمل

□

از چب و راست چون گشاد نظر

□

کف می‌زن و زین می‌دان تو منشاء هر بانگی

□

تو همی گوئی کاین وعده درست است ولیک

□

هر متاعی ز معدنی خیزد

□

مکن از تلخی آن زهر خروش

□

به پر عشق بپر در هوا و بر گردون

□

گر کسی گوید که: از عمرت همین

□

چون ایاز القصه بشنود این خطاب

□

دو ملک با تو اینچنین همراه

□

در شهر مست آیم تا جمله اهل شهر

□

سنگ در دامن نهندم تا در اندازم بخلق

□

مردم همه دانند که در نامه سعدی

□

حکمت نیک وبد چو در غیبست

□

برجه که نقاش ازل بار دوم شد در عمل

□

آهن خرد آیینه گر بر وی نهد زخم شرر

□

فتنه‌ی جان و جهان بود آن پسر

□

در وجود تو بر، صلیب دلست

□

عجب مدار اگر جان حجاب جانانست

□

بر او صورت بسته‌ست همانا که مگر

□

بصر روشنم از سرمه خاک در توست

□

قید اقبال در سر قلمت

□

شمس تبریزی که نور اولیاست

□

از اهل غرور، ببر پیوند

□

تا تو باشی، نیک و بد اینجا بود

□

سقطی نیست اندرین گفته

□

چون بجهند از حجب خواب خویش

□

عیب من گفت همی نزد پدر

□

ز میخواران کسی را همچو خواجو

□

عزت غار بود و عزلت شهر

□

من زارم اسیر ناله زیر

□

نگذاردش آن عشق که سر نیز بخارد

□

ذره‌ی او فتنه‌ی مردم شده

□

تاجشان بی سری و سامانیست

□

که برد مفخر تبریز شمس تبریزی

□

مگر جهل درداست و دانش دواست

□

همچو خواجو پای در گل مانده‌ئی

□

بر همین نکته ختم شد مقصود

□

رخت به تبریز برد مفخر جان شمس دین

□

تعویذ بجوی از درستکاری

□

سر ذراتش همه روشن شود

□

صفت اوست جان و مردم جسم

□

تشنه نخسپید مگر اندکی

□

وقت تاراج و دستبرد، شب است

□

کفش چوکار جهانرا حوالت بد و نیک

□

بر رمه باشد بلایی بس بزرگ

□

دهل به زیر گلیم ای پسر نشاید زد

□

دیگر نخواهم زد نفس این بیت را می‌گوی و بس

□

این به صورت هر دو یکسان باشدت

□

دشمنت را شیوه از وی شیون است

□

از روی زعفران من ار شاد شد عدو

□

خود را قدم قدم به مقام بر پران

□

هم جلوه‌گاه دولت و دین بر جناب وی

□

تیر باران فکن، از قوس قزح

□

هر بت سنگین ز دمش زنده شد

□

عیب آن باشد که آن زیبا علف

□

روح الامین که آیت قربت بشان اوست

□

در جهانش به لطف گردان کن

□

منم حامل از آن شربت که بر مستان زند ضربت

□

شب، شدی از دیده نهان روز وار

□

ز ترس کوه بلرزد کمر بیندازد

□

تن به جاه و مال چست شود

□

هر حدیث طبع را تو پرورش‌هایی بدش

□

خامش کن تا هر کس در گوش نیارد این

□

هم تن زندانیم آلوده شد

□

کو برون آورد ز غرقابت

□

شور درافکنده و پنهان شده

□

چون نیست بقا اندرو تو را چه

□

ترا که شیشه‌ی می داد و می‌دهد خواجو

□

چه مرکب، درین فضا، چه بسیط

□

راز مگو رو عجمی ساز خویش

□

ایام وفا نکرد با کس

□

جذبه حق باید ازیشان کرد خواست

□

دو شوی پیش آینه به درست

□

در دل و کشتی نوح افکن در این طوفان تو خویش

□

نه با خبر ز بهاری، نه آگهی ز خریف

□

جمال دنیی ودین کافتاب هر روزه

□

چند باشی ز معاصی مزه کش؟

□

گفت نخستین تو حدث را بدان

□

بس بود ای ناطق جان چند از این گفت زبان

□

گر چه خواجو ز تو یک لحظه نگردد غائب

□

گذرانید بر اطوار کمال

□

پیش چنین کار و کیا جان بده

□

مرا نزدیک او بر خاک بنشان

□

در قدح ریز شرابی ز لب لعل که خواجو

□

عیب« صوت‌الحمیر» میدانی

□

هر کو سوی شمس الدین از صدق نهد گامی

□

عزلت بی«زای» زاهد علت است

□

ای دل نگفتمت که مرو در هوای دل

□

خال، جمالش به تباهی کشد

□

روی زمین چو نور بگیرد ز ماه تو

□

همه‌ی خلق، دوستان منند

□

مدبدان فلک را چو کار در بندند

□

نی توان ابسال را آورد باز

□

اگر گبرم اگر شاکر تویی اول تویی آخر

□

فرعون بدان سختی با آن همه بدبختی

□

لیک آن علم لزج چون ره زند

□

با دلی از دور گرفتار او

□

طمع نگر که منت پند می‌دهم که مکن

□

شادی و نیکوی از مال کسان چشم مدار

□

اقبال پنج نوبت شاهی همی زند

□

چون سوی خشکی سفر افتادشان،

□

خامش که تمام ختم گشته‌ست

□

روز جوانی آنکه به مستی تباه کرد

□

برو آستین بیش مفشان که خواجو

□

یار باید دل و زبان باهم

□

اگر صبا شکند یک دو شاخ اندر باغ

□

گر تو از کردار بد باشی بری

□

نمی‌گیرد کسم هرگز به چیزی

□

حسن او را لطیفه‌ها باشد

□

لوای دولت مخدوم شمس دین آمد

□

لعلی به میان سنگ خارا

□

چون حجاب آید وجود این جایگاه

□

نخوری هیچ و فیض ریزانی

□

درون گور تن خود تو این زمان بنگر

□

فرید از لب تو سخن چون نگوید

□

چو بانگ و ناله‌ی خواجو فتاده در ره عشق

□

هر چه داننده گوید از جاییست

□

چون عاشق را هزار جانست

□

نان و حلوا چیست؟ این طول امل

□

خیز و این وادی مشکل قطع کن

□

آنچه با دوست دهد پیوندش

□

رخ بدو گوید که منزل‌هات ما را منزلیست

□

چه حاصل از هنر و فضل مردم خودبین

□

خاموش که تا در دهن خلق نیفتی

□

داشت بخت سیه و روز سفید،

□

ناسزا گفتن از آن دلبر شیرین عجبست

□

شد یپنلو مر ورا دار الرباح

□

تا گرفتار چنین کار آمدم

□

آشنایی طلب، ز دنیا فرد

□

جان مثل گلبنان حامله غنچه‌هاست

□

توشه از طاعت یزدانت همی باید کرد

□

تهی ز والی و خالی ز یاد شه دیدم

□

حالت و حیلت دلند اینها

□

چو کدو پاک بشوید ز کدو باده بروید

□

غرق دریای گناهی تا به کی؟

□

باز بعضی را ز تف آفتاب

□

بر چنین آتشی چه دود کنی؟

□

تا مست نیست از همه لنگان سپس ترست

□

به رهش هیچ شحنه راه نیافت

□

زمانه باز به پیرانه سرجوان زان شد

□

چون رسی در مقام محبوبی

□

با تو دلا ابلهیست کیسه نگه داشتن

□

بسی خوردم سوگند که خاموش کنم لیک

□

عمر در اندوه تو بردم به سر

□

از دویی خواهم که یکتای‌ام کنی

□

ای خدایی که عطایت دیدست

□

مخند از پی مستی که بر زمین افتد

□

بیاد لعل در پاش تو خواجو

□

چه به چپ در دهی ندا از راست؟

□

خود سر نبدست آن خسی را

□

چو آتش برافروزی از بهر خلق

□

کسی که مرشد ارباب شوق شد خواجو

□

ای بسا صحبت که روز انگیختم،

□

منکرست و روسیه ملعون و مردود ابد

□

نکشید آب، دلو ما زین چاه

□

فتح و نصرت بر جناب او ملازم گشته‌اند

□

نازک‌اندامی که از سر تا به پای

□

خاموش کن امروز که این روز سخن نیست

□

چو در عالم زدی تو آتش عشق

□

نه خطی زان خط توانستند خواند

□

سبزه به گل غالیه‌ی تر سرشت

□

بگفتمش چو بماندی تو زنده بی آن جان

□

از من آمد بند برمن همچنانک

□

آنشاه شیر حمله که امرش کمند حکم

□

در شناور دو دست زد محکم

□

عقل در آن غلغله خواست که پیدا شود

□

تا به چند ای شاهباز پر فتوح

□

هر دو عالم را و صد چندان که هست

□

نو درختان شاخ در شاخ اندر او

□

بیتی دو بماند اما بردند مرا جانا

□

بروز حادثه، اندر یم حوادث دهر

□

جمال دولت و دنیا و دین ابواسحاق

□

باشد از آن خاک به گردی رسی

□

به یک دردسر زو تو پا را کشیدی

□

من برم صندوق را فردا به کو

□

لیکن از عشقم ندارم آگهی

□

جسم را کرده از ریاضت صلب

□

هله درویش بخور نک قدح زفت رسید

□

تا که زبانم به نطق عشق درآمد

□

مهابتیست سر تیغ آبدارش را

□

ملک انس و جان علی‌الاطلاق

□

سوی تبریز شو ای دل بر شمس الحق مفضل

□

آن به تعظیم آردت، بی‌اختیار

□

گر کسی اینجا رهی دریافتی

□

ناید از ممکن تنها چون کار

□

بربند لب اکنون که سخن گستر بی‌لب

□

آن کیمیا که میطلبی، یار یکدل است

□

سلطان اویس آنکه فلک هر دمش خطاب

□

قبله‌ی هر دیده‌ور این آینه‌ست

□

درده ز جام باده که یسقون من رحیق

□

بدان دریادلی کز جوش و نوشش

□

از سر دردی نگه کن دفترم

□

هر دو ز آن رو عاشق یکدیگرند

□

سرنگون اندررود در آب شور

□

وز نور تا به ظلمت و ز اوج تا حضیض

□

سحاب گردن و گوش مخدرات چمن

□

لاجرم معترف به عجز و قصور

□

هنر چو بی‌هنری آمد اندر این درگاه

□

کرد آهنگ مقام خود دلیر

□

گرچه این سگ دشت و صحرا را سزاست

□

دیو چون عجب داشت سجده نکرد

□

گر زانک چوب خشکی جز ز آتشی نخنبی

□

عاقبت، خوارتر از خار شود

□

شهی که کسوت جاه و منال دولت او

□

آنکه شد چشم او به منعم باز

□

نقش‌ها بود پس پرده دل پنهانی

□

مدتی بد پیش این شه زین نسق

□

ای گناه آمرز و عذرآموز من

□

برکند بیخ جمله کاشتها

□

پیش شه افغان کنم ز خدعه قلاب

□

بی اشک چو خونم ز غم نقش خیالت

□

به نوک نیزه برآرد ز قعر نیل نهنگ

□

دل گرو کرده‌ای به نظم سخن

□

گفتم تو کیستی گفت مراد همه

□

از کمال و هنر جان، تو شوی کامل

□

حاضران گفتند ما برسودمی

□

گر جمال خویش را پیدا کند

□

بلیس اگر ز شراب خدای مست بدی

□

جلوه و رونق گرفت از قلب و چشم

□

سپهر و انجم و خورشید توتیای بصر

□

گرچه سخن هست گره‌ها به باد

□

ور چو موسی تو بگیری چوبی

□

گر نه انکار آمدی از هر بدی

□

تو زفان از شیوه‌ی او دور دار

□

ذات ما هستی و حقیقت ماست

□

از گفت بدار چنگ کز وی

□

من به یمگان در به زندانم از این دیوانگان

□

یا نشانندش به جای مصطفا

□

جرم سیاره چو گوهر در وی

□

هر عاشق بی‌مراد سرگشته

□

کاندر آن از خان علم اله

□

چون خلیل آن کس که از نمرود رست

□

ای خوش آن جذبه که ناگاه رسد

□

رحمتش آه عاشقان بشنید

□

شکارگاه، بسی هست و صید خفته بسی

□

خلق می‌بودند دایم زین طلب

□

پیر پرسید که: «ای لجه‌ی جود!

□

ای مفلسان باغ خزان راهتان بزد

□

از دل خیال دلبری برکرد ناگاهان سری

□

در همه آفاق هم دم می‌نیافت

□

مرد را که‌ش نه به دل زنگ شکی‌ست

□

شمس تبریز آفتاب دلست

□

چون دوستی آن بت در سینه فرود آید

□

ای مسلمان، نامسلم آمدی

□

گفت: «رو رو، که عجب بی‌خبری!

□

خود از آن کس که تراشیده تو را زو بتراش

□

تا تو قفس سازی و شکر خری

□

چون نبی دیدش که او می‌سوخت زار

□

شکر گویم که مرا خوار نساخت

□

بس کن که عروس جان ز جلوه

□

گر سوی تو دیو نفس ره یابد

□

تو نه‌ای بس هیچ و نه بر هیچ کار

□

بت خود را بشکن خوار و ذلیل!

□

خداوند شمس دین آن نور تبریز

□

در خزان و باد خوف حق گریز

□

چون پس از عمری به مقصودی رسید

□

صبح صادق چون بود صدق‌پسند

□

طالب جان صفا جامه چرا می‌خواهد

□

یکتاست تو را جان و جسمت اجزا

□

لاجرم چون دید چندان جنگ و شور

□

هم چنین روح هر جوانی نیز

□

هلا که باده بیامد ز خم برون آیید

□

آنکه از ما، بی‌سبب افشاند دست

□

چون تو هرگز راه نشناسی ز چاه

□

نام و نشانت نه و دامن کشان

□

بازار بتان از تو خرابست و کسادست

□

کردار بد تو گشت ز نگارش

□

تا تو در عجب و غروری مانده‌ای

□

این دو فرمانده، ار ندانندت

□

ستاره ایست خدا را که در زمین گردد

□

چون چشم دگر در او گشادیم

□

خادم سرگشته در راه ایستاد

□

چون حساب از نقیر خواهد بود

□

ای پای بیا و پای می‌کوب

□

چون سر و پای روان نیست مرا

□

ذره‌ی عشق از همه آفاق به

□

صبحدم کز روی بستر خاستم

□

چو شمس مفخر تبریز ماه نو بنماید

□

صد مجلد، کتاب بگشاده

□

هست بادی در علم، در کوس بانگ

□

زنده کن را چگونه شاید کشت؟

□

مه چون هلال بود سفر کرد آن طرف

□

درهمی در دست و در دامن نداشت

□

بر میان بستی کمر در پیش او

□

زن مگوی‌اش! که در کشاکش درد

□

الا یا ساقیا هات الحمیا

□

دف از کف دست آید نی از دم مست آید

□

بازآی آخر که در بگشاده‌ایم

□

بود آن غش بر زر و این زر خوش

□

آستین کرم ار افشانی

□

این عورت بود آنکه پیدا شد

□

بر در زندان چرابودت قرار

□

هر چه در وی نشان غیر بود

□

ز روباه چه ترسید شما شیرنژادید

□

زاتش بغیر آب فرو ننشاند

□

گرچه می‌ترسید، چتر شاه دید

□

چون سلامان آن نصیحت گوش کرد،

□

چون حور برآمد ز دل سیب بخندید

□

الغرض، صاحبدل روشن روان

□

چون بدید این خواب بیدار جهان

□

گواهی دهد بر زمین خاک و آب

□

خمش ای عقل عطارد که در این مجلس عشق

□

عزلت گه چیست خانه دل

□

پیرهن در خون کشیدید از فسون

□

جهان عز و شرف عالم وقار و شکوه

□

تو مگر مردم نمی‌یابی که خامش کرده‌ای

□

پروانه‌ی توست جان عطار

□

صد عنایت می‌رسد در هر دمیت

□

در درون ظلمات سیهی چشمان

□

نفس به مصرست امیر در تک نیلست اسیر

□

ره نمودند و نرفتی هیچگه جز راه کج

□

حاجت این دل شده، مویی برآر

□

ولی لطف تو گر نبود، به سد رنج

□

همه روز گویی چو گلست یارم

□

ترا گر باغبانی بود چالاک

□

یاد کردی خنده‌ی آن شهریار

□

از حیله او یک دو سخن دارم بشنو

□

گذر کن از بشریت فرشته باش دلا

□

تا جوش ببینی ز اندرونت

□

مرد حالی کرد دست خود بلند

□

بید لرزان شد و پنداشت پی غارت باغ

□

گر قاب قوس خواهی دل راست کن چو تیری

□

وین خردمند سخن دان زان سپس

□

گر ز غفلت ره غلط کرد آن سقط

□

همه مریمند گویی به دم فرشته حامل

□

هین خمش باش که نور تو چو بر دل‌ها زد

□

سر آن جو که به روز نشور

□

چون بدست قرعه شان افتاد کار

□

اگر بیرون پرده ور درون است

□

از سلسله نیاز رستید

□

همان بلبل، آن دوستدار عزیز

□

ماهی از دریا چو بر صحرا فتد

□

مقناطیسی و جان چو آهن

□

بس کنم یا خود بگویم سر مرگ عاشقان

□

خواب می‌بینم ولی در خواب نه

□

تو نکردی یاد من، این چون بود

□

قمر به حجله‌ی چرخ از عروس معجزه‌اش

□

پا کوفته روح الله در بحر چو مرغابی

□

آن هم ملک مروت و هم نامور ملک

□

غرقه‌ی دریا بماند خشک لب

□

ز پس مرگ برون پر خبر رحمت من بر

□

آن نظری جو که آن هست ز نور قدیم

□

گر دو صد عمر شود پرده نشین در معدن

□

سیر او ز آفاق گیتی برترست

□

ز شرم پرده داران هوا خواه

□

هر طبله که گشایم زان قند بی‌کرانست

□

مرو در حصن تاریکی دگر بار

□

بسته‌ای عهد الست از پیش تو

□

حیله و زوبعی و شیوه و روبه بازی

□

زان خانه نوح کشتیی بود

□

ای نایب مصطفی بگردان

□

شاه گفتش حاجتت با من بگو

□

مانده چون شبیر و شبر دو بزرگ نامدار

□

خاموش و خوش بخسپ در این خرمن شکر

□

قرین محمد که بود؟ آنکه جفتش

□

من بپردازم خوشی با او دلم

□

دلا اندر چه وسواسی که دود از نور نشناسی

□

این سعادت‌های دنیا هیچ نیست

□

ور، مه نو در حصادش داس کرد

□

یوسفی، پرهیز کن زین چاه ژرف

□

جهان را در صلای کار جمهور

□

دم مزن با آینه تا با تو او همدم بود

□

کتاب عشق را، جز یک ورق نیست

□

آن گهر چون با سلیمان این کند

□

خیالت هر دمی این جاست با ما

□

اگر به دیده من غیر آن جمال آید

□

خرم آن کین عجز و حیرت قوت اوست

□

پختگان چون سر به راه آورده‌اند

□

دل خصمش کز آرزوی خطا

□

از ابر خط برون آ وز خال و عم جدا شو

□

در جهان هیچ شاه و خسرو نیست

□

دل در این سختی به صد اندوه خست

□

بگه امروز زنجیری دگر در گردنم کردی

□

زهی عشق و زهی عشق که بس سخته کمانست

□

واذکرن ذکری احادیث الفراق

□

هرک این سگ را زبون خویش کرد

□

کنون می‌بایدم خاموش بنشست

□

آن نفس فریبنده که غرست و غرورست

□

هزار سال اگر علم و حکمت آموزی

□

هرکه از کتم عدم شد آشکار

□

صد هزاران نقش را تو بنده نقشی کنی

□

خموش باش که کس باورت نخواهد کرد

□

بس خجل گشتم ز رویش آن زمان تا لاجرم

□

دست کس نرسید برفتراک تو

□

ذات او جوهری که عالم ازو

□

با درد باش تا درد آن سوت ره نماید

□

گرگ است نیست مردم آن کس که دادگر نیست

□

در میان نوحه از اندوه مرگ

□

بگریزد عقل و جان از هیبت آن سلطان

□

بس کن و جمع شو و بیش پراکنده مگو

□

که به لهو و لعب، شده عمرش صرف

□

چون تو کردی ثانی اثنینش قبول

□

همین بس حاصلم زین شغل سازی

□

بس کنم گر چه که رمزست بیانش نکنم

□

گر که طاوس یا که گنجشکی

□

گاه تلخست آب او را گاه شور

□

اگر دیدی تو ظلمت‌ها ز قوت‌های این لقمه

□

نردبان‌ها و بام‌ها دیدم

□

بربند زبان ما به عصمت

□

ور نداری برگ این شاخ بلند

□

گر به دیوار بر کشد به مثل

□

خامش کن و جاه گفت کم جوی

□

تا تو بر ما بگذری گر نگذری

□

گر قدم در ره‌نهی ای هم چو مور

□

دهان بربند و قفلی بر دهان نه

□

به هر دمی ز درونت ستاره‌ای تابد

□

هر طرف وضع رشیقی در نظر

□

آب تو آرایش شهوت ببرد

□

به خرم لاله زاری چون رسیدی

□

ولی چو مست کنی مر مرا غلط گردم

□

هر چند آشیانه گلین است و من ضعیف

□

نه کژی نه راستی باشد مرا

□

که از عشقت بسی جان‌ها چو چوب خشک می‌سوزد

□

آن مه که بسوخت مشتری را

□

شاه جانست آن خداوند دل و سر شمس دین

□

کار حکمت جز چنین نبود تمام

□

دردست فقیر کم بضاعت

□

زان باغ درخت برگ یابد

□

یار من امروز علم و طاعت بس

□

مرد گنجی دید گنجی اختیار

□

چو لاله کفته‌ای در شهر تبریز

□

جز حق اگر به دیدن او غمزه‌ای کند

□

دزد طمع چو خاتم تدبیر ما ربود

□

آتشی افتاد اندر جان پیر

□

ز تاب شمع گشته آتش افروز

□

نه به تحریمه درآمد نه به تحلیله رود

□

تو غرق سیم و زر و من ز خون دل رنگین

□

هرچ گوید آن توانم کرد و بس

□

چندان کرث که در عدد ناید

□

زره بر آب می‌دان این سخن را

□

گه عاشق این پنج و شش گه طالب جان‌های خوش

□

چون برآمد آفتاب روی من

□

سایه بان هر طرف سلیمان وار

□

کم کند از لقاشان بفسرد نقش‌هاشان

□

با بوالعجبی غمزه‌ی تو

□

می‌مکن حکم و زفان کوتاه کن

□

فلکم جواب گوید که کسی تهی نپوید

□

من خموشم میوه نطق مرا

□

بحرص و آز مبر فرصت عزیز بسر

□

چون ز ریش خود بپردازی نخست

□

به تاج «انما» گردد سرافراز

□

بس کن و بیش مگو گر چه دهان پرسخنست

□

ترا خوش باد، با خوبان نشستن

□

هرکرا نبود طلب مرد آن بود

□

گهی نیل است و گاهی خون بسته

□

چون دل سبکش کند بهارت

□

یک قدح پر کرد شاه و داد ظاهر آن به ترک

□

چون شدیم اگه که ما افتاده‌ایم

□

آورد نا گه از صف بالا

□

به وصال بهار او چو بخندد دل چمن

□

گر نه‌ای مست وقت آن آمد

□

تو بدین ارزان فروشی هم مباش

□

نه در ابروی تو چینی نه در آن خوی تو کینی

□

هما و سایه‌اش آن جا چو ظلمتی باشد

□

تقوی قلب و صلاح واقعی

□

کوه را هم تیغ داد و هم کمر

□

چو این دریا بجنبد زو بخاری

□

چو خضر سوی بحار ایلیاس در خشکی

□

کشته عشقم نترسم از امیر

□

بوالحسینی بود بس فرزانه بود

□

و صبحنا بخمر مستطاب

□

در دیده گدای تو آید نگار خاک

□

لیک از آسیب جانت وز صفای سینه‌ات

□

خسروی را چون بسی خسران بدید

□

آنکه چون‌گل به هواداری او خندان نیست

□

عمری بیازمودی هستی خویش را

□

درین وادی دل وحشی عطار

□

مرد باید کز طلب در انتظار

□

بر این گردش حسد آرد دوار چرخ گردونی

□

چون ماه نزارگشته شادیم

□

هرچه گوید، در رضا و در غضب

□

بعد از آن، روزی مگر مجنون مست

□

به زر نرخ هنر هست از هنر دور

□

همای سایه دولت چو شمس تبریزیست

□

بیا تو مفخر تبریز شمس دین به حق

□

تو جهان داری دلی افروخته

□

فضیحت شد کژی لیکن به زودی دامن لطفش

□

و آنک شب‌ها نخفته‌اند ز بیم

□

مفتعلن مفاعلن مفتعلن مفاعلن

□

اهل او گفتند بس آشفته‌ای

□

اگر خورشید رایت دانه را نشو و نما بخشد

□

سخت می‌آید مرا نام خوشش پیش کسی

□

و آگاه کن، ای برادر، از غدرش

□

عاشقان جان باز این راه آمدند

□

ای بسته کمر به پیش تو جان

□

ای ابابیل هین که بر کعبه

□

تو ای سالیان خفته، بگشای چشمی

□

از سر عجزی بسوی آفتاب

□

که می‌خواهم دو استاد و چه استاد

□

هر که چون گل ز آتش آب نشد

□

بدزدی و بنشینی به گوشه مسجد

□

لیک عشقی کان ز سوی تو بود

□

تو چو باز پای بسته تن تو چو کنده بر پا

□

بی کنارست فضل منتظرش

□

بگردان باده شاهی که همدردی و همراهی

□

آن همه ماهی چو کودک دید پیش

□

به روز حمله کمین خیل او به زور کمند

□

آن عنایت شه صلاح الدین بود کو یوسفیست

□

ز قدر من آنگاه آگاه گردی

□

رنج این دنیای دون تا کی ترا

□

تبریز مشرقی شد به طلوع شمس دینی

□

دل در بهار بیند هر شاخ جفت یار

□

بس آدمیان پای بند دیوند

□

هیچ باقی نیست، هست اینجای زیست

□

گشاده دست در کار آزمایی

□

پس از این خاطر آسوده فروغی مطلب

□

حله بافان غیب می‌بافند

□

نیست ممکن در میان خاص و عام

□

هین خمش کن که ز دم آتش دل شعله زند

□

ده بار، نه ده بار که صد بار فزون کرد

□

خاموش و مگو دیگر مفزای تو شور و شر

□

نه بهشیاری ترا از خود خبر

□

خوش بخند ای زمانه خواهی داشت

□

در همه جا فروغیا رفت فروغ شعر من

□

گرچه تو خفته‌ستی آسیای جهان

□

عقل را زین کار سودا می‌کند

□

ما را خبری نی که خبر نیز چه باشد

□

از بس که جور دیدم زان ماه رو فروغی

□

روزیت دوست گشت و شبی دشمن

□

نه بجز خونابه آبی یابد او

□

و گر بر عشق کارش را مدار است

□

فروغی شهره‌ی هر شهر شد شعرم به شیرینی

□

قامت عرعریت قامت ما دوتا کرد

□

همچو شبنم آمدند از بحر جود

□

به درون توست یوسف چه روی به مصر هرزه

□

در عهد شاه نظم فروغی نظام یافت

□

گه به تسبیع هوا و گه به تسبیع خیال

□

چو جمشید را بخت شد کندرو

□

دارای دو کون میر میران

□

ز دور هر که مر او را بدید پیر و جوان

□

خدایا داد من بستان ز خطش

□

چو پردخته‌شان شد دل از خواسته

□

تجلی کرد این دم شمس تبریز

□

چندان که در آفاق دویدیم فروغی

□

آینه‌ی تست دل تابناک

□

نگه کرد پس ایرج نامور

□

به مغرب نعلش ار خوردی به خاره

□

آفتاب فلک جود ملک ناصردین

□

ز آسمان شنوم من که عاقبت محمود

□

نماند چنین دان جهان برکسی

□

سخنی موج همی‌زد که گهرها بفشاند

□

همچو بر شاخ درختان اثر باد بهار

□

هله ای ترش چو آلو بشنو بانگ تعالوا

□

سه فرزند بودیم زیبای تخت

□

رفت مدتها که پا بر خاک نتواند نهاد

□

ماه فروغی نشدی تا نکرد

□

به چشم سر یکی بنگر سحرگاه

□

همی تافت زو فر شاهنشهی

□

بس کن این گفت خیال است مشو وقف خیال

□

شاه سریر تمکین بخشنده ناصرالدین

□

از سنگ اهرمن نتوان داشت ایمنی

□

خبر شد به ضحاک بدروزگار

□

اشارت کرد شه تا رفت دستور

□

شهنشاهی که شاهان را ز دیده خواب برباید

□

همه چو کوس و چو طبلیم دل تهی پیشت

□

ز مرغان مر آن را که بد نیک تاز

□

که مه درویش باشد پیش خورشید

□

سخت خوب آید این دو بیت مرا

□

من بدانم کو فرستاد آن بمن

□

من ایران نخواهم نه خاور نه چین

□

ادیم خاک عطر آمیز گردید از سهیل گل

□

ستوده ناصردین شه که از شرف گوید

□

ز اجزای او لاله‌ی مرغزاری

□

که بیدار دل بود و پاکیزه مغز

□

آموخت تو را که دل و دلدار یکی اند

□

با طالع او دولت و فیروزی یارست

□

اندر سموم طیبت باد بهار نیست

□

بیافتاد ز اسپ آفریدون به خاک

□

نگون بید موله در سمن زار

□

یا پای شقاوت را بر تارک شیطان نه

□

بی‌سخنی ره رو راه تو را

□

پرستنده باشی و جوینده راه

□

تو عاشق باش تا عاشق شناسی

□

بانگ برخاست از چپ و از راست

□

من خمشم خسته گلو عارف گوینده بگو

□

به خشکی رسیدند سر کینه جوی

□

مصلحت چیست من به او چه کنم

□

سر ملوک عجم مالک خزاین جم

□

این اشارت‌های خلقی را تامل کن به حق

□

ز کتان و ابریشم و موی قز

□

چه شود گر من و تو بی‌من و تو جمع شویم

□

هم ملایک را به هر جا کرد یاری

□

با چرخ، تو با حیله کی برآئی

□

بپرسیدشان از کیان جهان

□

روان افروخت اما همچو آذر

□

فروغی من ثنای شاه را تنها نمی‌گفتم

□

هزار غوطه مرا می‌دهد به هر ساعت

□

ز هرای درندگان چنگ دیو

□

ایا ای عقل و تمییزی که لاف دیدنش داری

□

این همان لشکریانند که من دیدم دی؟

□

ای جان سخن کوتاه کن یا این سخن در راه کن

□

چو پیش آمدش روزگار بهی

□

مسند آرای امامت علی عالی قدر

□

سلطان روی زمین بخشنده ناصردین

□

دل آن دل است که چون از نهاد خویش گسست

□

بباید بدین بود همداستان

□

مشرق چه کند چراغ افروزی

□

آن که تا دست کرم گسترش آمد به کرم

□

بخیره بار گران زمانه چند کشی

□

چو دریا و چون کوه و چون دشت و راغ

□

درونش چون درون زشت خویان

□

فرمانده‌ی خورشید فلک، ناصردین شاه

□

مخمور شدند قوم و تشنه

□

ببینم کشان دل پر از داد هست

□

دلبرا دل را ببر در آب حیوان غوطه ده

□

ابوالفتح مظفر ناصرالدین شاه دین پرور

□

غم را لطف لقب کن ز غم و درد طرب کن

□

سخن شد پژوهنده از هردری

□

خشمت الماس فروشی‌ست که با آن چنگال

□

کمان او را بینی فتاده پنداری

□

ور ودیعت نهند مال یتیم

□

بیفگند شاهی شما را گزید

□

مکرر کرد استا دفع راهم

□

وانکه دو تا باشد با تو به دل

□

روح چون خانه‌ی تن خالی کرد

□

بدو گفت موبد که ای تاجور

□

در آن ساحت اگر منزل نمایی

□

دوشینه به من این همه دشنام که دادی

□

به چشم درد به عیسی نگر اگر نگری

□

شب و روز بودی دو بهره به زین

□

از آتش‌هات در فروغند

□

جواب دادم و گفتم بلندی و سبزی

□

گفتا که عصا ز کف بیفکن

□

زمین هفت کشور به فرمان تست

□

پیشتر زانکه بیابی ادبی بر سر این

□

خوی او بخشش و دریا ز کفش در آتش

□

بر فلک رو این دم از عیسی بپرس

□

نه گشت زمانه بفرسایدش

□

به نور او بسوزی پر خود را

□

پنداشتی که خوار شدستی میان خلق

□

دید چون خامی ما، اهرمن خام فریب

□

بفرمود شاه دلاور بدوی

□

برون آورده‌ام از کان امید

□

آنکه گیتی به روی او بیند

□

تا صبح وصال دررسیدن

□

چو آمد به هنگام خون ریختن

□

تا از تو شدم دانا چون چنگ شدم جانا

□

بس خرقه به کوی می فروشان

□

عشق امر کل ما رقعه‌ای او قلزم و ما جرعه‌ای

□

یکی جشن کرد آن شب و باده خورد

□

خیمه‌ای کایمن شوند اهل قیامت ز آفتاب

□

کافیان جهان همی‌خوانند

□

میوه‌ی او را نه هیچ بوی و نه رنگ است

□

نشسته برو شهریاری چو ماه

□

چون بز همه را گویم هین برجه و خدمت کن

□

دشمن خواجه به بال و پر مغرور مباد

□

عاقبت زار بسوزاندت این آتش

□

گریزان و از خویشتن گشته سیر

□

ندارم ننگ از این گر گفت دشمن

□

خدیو نکته پرور ناصرالدین شاه معنی‌دان

□

ابله اگر زنخ زند تو ره عشق گم مکن

□

منم بنده‌ی اهل بیت نبی

□

در آن اشکستگی او گر بدیدی ذوق اشکستن

□

کار فرمای دم تیغ ملک ناصردین

□

بر بزرگان شهد و بر طفلانست شیر

□

که ایدون به بالین شیرآمدی

□

آرزوها بزدا تا نگری جلوه حسن

□

گر شوی ماه فروزان به فروغی نرسی

□

آنچه من گفتم زبور پارسی است

□

سه پاس تو چشم است وگوش و زبان

□

تو چون خورشید از مشرق برآیی

□

کشورگشای ناصردین شه که تیغ او

□

تو آدمی نگر که بدین رتبت

□

سوی لشکر آفریدون شدند

□

چنین می‌گوید آن از کار آگه

□

شاها همیشه دست تو بالای گنج باد

□

از ورای هر دو عالم بانگ آید روح را

□

ابر کتف ضحاک جادو دو مار

□

شمس الحق تبریز از آنت نتوان دید

□

فروغی آن مه نامهربان را کاش می‌گفتی

□

گفتا نه این خواهم نه آن دیدار حق خواهم عیان

□

نشستند هر سه به آرام و شاد

□

چه خوبی اله اله در خور آنی که تا باشی

□

از فراوان گل که بر شاخ درختان بشکفد

□

به جان خلق برآمد پدید عدل خدای

□

ابا تاج و با گنج نادیده رنج

□

تو بخسپ خوش که بختت ز برای تو نخسپد

□

برابر یکی از معجزات موسی بود

□

ای زورمند، روز ضعیفان سیه مکن

□

به کین جستن از دشت آوردگاه

□

ز محنت جامه می‌زد چاک و می‌رفت

□

همچنان درخور از روی قیاس

□

یعقوب وطن ساخت به جان طره شب را

□

گشتاده زبان و جوانیت هست

□

هله بر قوس بنه زه ز کمینگاه برون جه

□

تا به دریا رسید باد سخاش

□

رسوا شده عریان شده دشمن بر او گریان شده

□

سران سپه مهتران دلیر

□

ریاضی کن شد از بخت تو سرسبز

□

سیم زر اندود گردد هر چه زو گیرد فروغ

□

همه همواره یکزبان شده‌اند

□

همه چیزگی با منوچهر بود

□

من که باشم که به درگاه تو صبح صادق

□

سلطان نشان تاج ور، مسند نشین دادگر

□

ز خوشیها چه شوی خوش که درین معبر

□

به خویش بپرورد برسان شیر

□

ولی چون تیشه بر سنگ او فکندی

□

در چاکرداری و سخا سخت ستوده‌ست

□

خامش و تهمت منه خواجه ترش نیست لیک

□

گرفتار زو دل شده ناامید

□

ور آن قهار عاشق کش به مهر آمیزشی کردی

□

سر حلقه‌ی سلاطین شه راد ناصرالدین

□

گر نه حدیث او بدی جان تو آه کی زدی

□

تا گوش من شنیده فروغی نوای عشق

□

نکرده هیچ کس با دشمن خویش

□

تا شده سیلی غمت علت سرخ رویی‌ام

□

بر سر دو رهی امروز بکن جهدی

□

در چشم شاه صورت عین علی نگر

□

برگیر کلاه از سر باز

□

تا بر لبم گذشته فروغی ثنای شاه

□

واعظیم اما نه بهر خویشتن

□

ستوده خسرو لشکر شکاف کشور گیر

□

شکست از سنگ ژاله جام لاله

□

پادشه زاده یوسف آنکه هنر

□

صبوری کن مکن تیزی ز شمس الدین تبریزی

□

بی دوست چون بوم به چنین ماه و روز

□

پیغام و سلام ما ای باد بگو با دل

□

خدیو ذره‌پرور ناصرالدین شاه نیک اختر

□

تو مراقب باش بر احوال خویش

□

از دولت او هر چه گمان بود یقین شد

□

نخل اگر از موم سازی در ریاض روضه‌اش

□

به نرم نرم همی‌گفت روز روشن شد

□

خیال کژ مبر اینجا و بشناس

□

میر یوسف برادر سلطان

□

آن نیستی ای خواجه که کعبه به تو آید

□

ناصردین شاه راد، بارگه عدل و داد

□

علمی بطلب که کتابی نیست

□

ازان عادت شریف، ازان دست گنج بخش

□

بلند آن سر که او خواهد بلندش

□

ناصرالدین شاه روشن دل که هر صبحش سپهر

□

یا شوق این العافیه کی اضطفر بالقافیه

□

تو بدین لعل گهربار که داری حیف است

□

یک دمی مرده شو از جمله فضولی‌ها ببین

□

هیچ علم از عقل او مویی نماند باز پس

□

بی عقل چو سایه پیت ای دوست دوانیم

□

به وقت آنکه سکندر همی امارت کرد

□

غنچه را آب دماغ است روان از شبنم

□

چندین هزار عید فروغی به نام تو

□

رنگین که کرد و شیرین در خرما

□

شرف کعبه‌ی اسلام ملک ناصردین

□

ای روز بدین خوشی چه روزی

□

عاشقان بوس و کنار و نیکوان ناز و عتاب

□

الهی به مهدی که سالار دین است

□

دست او هست ابر و دریا دل

□

شد از آن دشت مینا فام دلگیر

□

امیر جنگجوی ایاز اویماق

□

خود بخت تویی و زندگی تو

□

ناصردین شاه راد آن که بدون ابر گفت

□

تا بداند اهل محشر کاین همه یخ بوده است

□

ستوده‌ی پدر خویش و شمع گوهر خویش

□

تن باسر نداند سر کن را

□

خدیو دادگستر ناصرالدین شاه دین پرور

□

هفت آسمان و چرخ نهم مشتبه شوند

□

ماه با فر او ندارد فر

□

به سوی شه پری باز سپیدی

□

بی خبر میرود این شبرو بی پروا

□

به دل آن درد را همواره می‌کرد

□

تافت ز تبریز رخ شمس دین

□

دست تو بگیرم دو سه روزی تو همی‌جوش

□

آنچ او اندر کتب بر خوانده بود

□

اکسیر دولت ابدی در جناب اوست

□

ای خواجه، از این اژدها حذر کن

□

حدیث چشم تو گفتم دلم رفت

□

تن بدریوزه خوی کرد و ندید

□

به خنده مصلحت دیدی فریبش

□

چون شود قصد که گیرند بپوشد ازرق

□

از خویش دل کسی نترسد

□

جان‌ها چو سیلابی روان تا ساحل دریای جان

□

ذلت ده روزه فقر مایه‌ی سد عزت است

□

ابر چبود زانکه صد دریای خون

□

هله خاموش که تا او لب شیرین بگشاید

□

چو آن سرو روان شد کاروانی

□

تقاضای جمال اینست و خوبی

□

تمامش کن هلا حالی که شاه حالی و قالی

□

پنهان نتوان بردن در خانه چراغی را

□

بحر شه که مرجع هر آب اوست

□

سپهر با تو مگر لاف غدر زد که قضا

□

چو سیستان ز خلف، ری زرازیان، بستد

□

نکنی خمش برادر چو پری ز آب و آذر

□

طریق عشق طریقی عجب خطرناک است

□

ز بحر عشق اگر بارد بخاری

□

خامش و بشنو دهل خامشان

□

کسی خود این شبه فانی دون را

□

بنمای از این حرف تصاویر حقایق

□

آب جو بهر چه رو در هم کشد چون در چمن

□

برو عطار و تن زن زانکه این شرح

□

خورشید رخت با زحل زلف سیاهت

□

چه حالت است که گل در سحر نماید روی

□

چنین رفتند تا نزدیک کوهی

□

بد هندو نمودم آینه‌ام

□

جان ویسند و رامین سخت شیرین شیرین

□

دل چه شود چو دست دل گیرد دست دلبری

□

همچو تیرش قلم جهد ز بنان

□

دیدن ز ره چشم و شنیدن ز ره گوش

□

بنشین که در این مجلس لاغر نشود عیسی

□

نه حافظ می‌کند تنها دعای خواجه تورانشاه

□

چو بوی غیردام و دد شنیدند

□

گفتم اگر بیابمت من چه کنم شراب را

□

درون خود طلب آن را نه پیش و پس نه بر گردون

□

جان را درافکن در عدم زیرا نشاید ای صنم

□

تا واهب عطای تو ننهاد خوان جود

□

گر تو شکری دهی به عطار

□

صد میوه چو شیشه‌های شربت

□

چون من ز میان رفتم دامن بکش از یاران

□

اگر مرغی به شاخش آرمیدی

□

شمس تبریز را بشر بینند

□

آهوان را ز دمت خون جگر مشک شده‌ست

□

شکر او آن بود ای بنده‌ی جلیل

□

زنند نوبت سلطانی تو بر سر چرخ

□

به دانه تخمها در پیشکارانند مردم را

□

زین باده چو مست شد فلاطون

□

خدا را رحمی ای منعم که درویش سر کویت

□

شکر لب گفت دشوار است بسیار

□

منه تو بر سر زانو سر خود ای صوفی

□

در خانه دل کژ مکن آن چانه به افسوس

□

مخدوم جانم شمس دین از جاهت ای روح الامین

□

به یاران جانی دمی خو بر آور

□

هر بزرگی که سر از طاعت او باز کشید

□

به هر گامی اگر صد تیر آید از هوای او

□

نظر بر قرعه توفیق و یمن دولت شاه است

□

به آخر کرد خوش جایی معین

□

چون ترازو و چون گز و چو محک

□

از کیسه حق گردون صد نور و ضیا ریزد

□

بی‌گمان که هر زبان پرده‌ی دلست

□

عجب نبود که در ایام عدلش گوسفندان را

□

مر تو را بر چهارمین درجه

□

لقبت چو می‌بگویم دل من همی‌بلرزد

□

مسیحای مجرد را برازد

□

به مرکب جست و گلگون را عنان داد

□

بس کن و بس که کمتر از اسب سقای نیستی

□

شمس تبریز که در روح وطن ساخته‌ای

□

وز دعوت جذب خوشی آن شمس تبریزی شود

□

می‌خواست مرغ وهم که بر بام او پرد

□

ای سخنهای تو اندر کتب علم نکت

□

هله بس کنم که شرحش شه خوش بیان بگوید

□

نصره الدین شاه یحیی آن که خصم ملک را

□

ز کار خویش بردارد شماری

□

لاجرمش عشق کشد پیشکش

□

دم فروکش هله ای ناطق ظنی و خمش

□

تا زیادت گردد از شکر ای ثقات

□

ابوالمظفر تهماسب شاه آنکه ظفر

□

چشمت همیشه مانده به دست توانگران

□

منم نادان تویی دانا تو باقی را بگو جانا

□

محتشم چون زان چمن دل بر ندارم که این زمان

□

زبان بسیار سر بر باد دادست

□

بخت اینست و دولت عیش اینست و عشرت

□

تو خمش کن که خداوند سخن بخش بگوید

□

بینم به شه واصل شده می از خودی فاصل شده

□

لطف و قهرش سبزه پرور سازد و گوهر گداز

□

درین دریا دل پر درد عطار

□

اگر داری سر مستان کله بگذار و سر بستان

□

گوی زمین ربوده چوگان عدل اوست

□

کنیزانی کلید گنج در مشت

□

چون سپر بی‌خبر پیش درآ و ببین

□

بدهد خدا به دریا خبری که رام او شو

□

گفت اینک دادمت مهلت بگو

□

روای منجم و از ارتفاع مهر مگو

□

به فعل نیک و به گفتار خوب پشت عدو

□

هم عقلی و هم جانی هم اینی و هم آنی

□

همان مرحله‌ست این بیابان دور

□

در دل ممن بگنجم ای عجب

□

بلک چو عنقا که او از همه مرغان فزود

□

زبان چون سوسن تازه به مدحت ای خوش آوازه

□

این مباحث تا بدین‌جا گفتنیست

□

گر به خون ریختن خصم تو فتوا طلبند

□

به رای و حزم جهان را نگاه تاند داشت

□

آن آهن تو نرم شد امروز ببینی

□

حافظ به خود نپوشید این خرقه می آلود

□

سرکه را گر راه باید در جگر

□

مخمور رهد ز قیل و از قال

□

هزاران زخم دارد از تو ای هجر

□

ذره‌های خاک‌هامون گر بیابد بوی او

□

کسی ز معرکه‌ها سرخ رو برون آید

□

برگزین از کارها پاکیزگی و خوی نیک

□

خداوندا به قدرت بی‌نظیری

□

جایی که برق عصیان بر آدم صفی زد

□

قوتم بگسست چون اینجا رسید

□

بس کنم تا میر مجلس بازگوید با شما

□

بهل ای دل چو بینایی سخن گویی و رعنایی

□

در میان جانشان بود آن سمی

□

خواص بخت جوانت به هر که سایه فکند

□

گر نمکدان تو شکر ریز است

□

گفت گویم من تو را ای دوربین بسته چشم

□

شد خیمه صبرم نگون از دیده‌ی او چون کنم

□

وانگهی از خود قیاساتی کنی

□

شمس دین خوشتر ز جان و شمس دین شکرستان

□

جوابک‌های شیرینت کجا شد

□

قومی چو دریا کف زنان چون موج‌ها سجده کنان

□

به دامان یوسف نهفته است کحلی

□

نگویم که طاووس نر است گلبن

□

این اجل کر است و ناله نشنود

□

حافظ ار آب حیات ازلی می‌خواهی

□

گردش این باد از معنی اوست

□

وگر چو یونس رستی ز حبس ماهی و بحر

□

هله خاموش مپرسش که کسی قرص قمر را

□

گفت شب بیرون روم من نرم نرم

□

ماه ملک آرا غیاث الدین محمد آنکه هست

□

آری چو عدم وجود بخش است

□

ز آتش یافت تشنه ذوق آبش

□

تو آفتاب ملکی و هر جا که می‌روی

□

بار دیگر گرد گورستان بگشت

□

و قاتل فی سبیل الجود بخلا

□

شمس تبریز لامکان دید

□

هم او که دلتنگت کند سرسبز و گلرنگت کند

□

شبان تیره‌ات را نور بخشم

□

جهود را چه نکوهی؟ که تو به سوی جهود

□

ای از هوس بهار حسنت

□

ای طبیب دهر چون تلخ است از من مشربش

□

شه در آمد دید آنجا نقشها

□

خورشید به تیغ خود آن را که کشد ای جان

□

در صورت بنده کمینیم

□

دستار و قبا فکنده آن نیز

□

خدای، عز و جل، از تنش بگرداناد

□

تو را از کشتن و وز سوختن هم

□

در جمله عالم الهی

□

می‌کند حافظ دعایی بشنو آمینی بگو

□

قی در افتادند ایشان از عنا

□

می‌دهم عشق و ندیمی کند

□

ندانی سر این را تو که علم و عقل تو پرده است

□

گفته شد آن داستان معنوی

□

آراسته خورشید چنان ز ابر نتابد

□

تنها یکی سپاه بود دانا

□

مغز خود را چون ز غفلت پاک روفت

□

چه کنی امیدوارم به بقای صحبت ای گل

□

پیش ازین هرچند جان پر عیب بود

□

آن دل که توبه کرد ز عشقش ستیز شد

□

همچو روغن در میان جان شیر

□

هر کسکی را هوسی قسم قضا و قدر است

□

دو ساعد را حمایل کرد برمن

□

فخر دولت که دول بر در او جوید جای

□

عاشقا از شمس تبریزی چو ابر

□

دل به حکم خویش می‌باشد چو غالب شد هوس

□

این سخن پایان ندارد باز گرد

□

بخوان ز آخر یاسین که صیحه فاذا

□

هله بس که کاسه‌ها را به طعام او است قیمت

□

زاغ را و چغد را اندر قفس

□

عروسانند پنداری به گرد مرز، پوشیده

□

صورت گر جوهر هم جوهر بود ایراک

□

می‌گوید بید سرفشانان

□

ای شاه شیرگیر چه کم گردد ار شود

□

نیستی و نقص هر جایی که خاست

□

چون بدیدی سوی روزن درنگر

□

گه خرم زید و، عمرو غمگین

□

شکست ساغر دل را به صد ملامت و باز

□

به زیر گل زند چنگی، به زیر سروبن نایی

□

در زیر مرادش همه ولایت

□

بر کف جاهل همی گوید نبید

□

گر تو فارغی از ما ای نگار سنگین دل

□

عشق شنگ بی‌قرار بی سکون

□

در سایه دوست چون بود جان

□

جهان مار بدخوست منوازش از بن

□

آن ابرو بین به قابلی طاق

□

ز شیرین کوهکن را جام لبریز

□

دشوار شود بانگ تو از خانه به دهلیز

□

پروین به چه ماند؟ به یکی دسته‌ی نرگس

□

صد رنگ بوالعجب هست در حسن لیک از آنها

□

اندرین اندیشه می‌بود او دو دل

□

بتر ز گاوی کاین چرخ را نمی‌بینی

□

بگیرند جفت و نسازند یک جا

□

به بزمش چو نروم تغییر در صحبت کند چندان

□

ستانی همی زندگانی ز مردم

□

شرح درد تو چون دهد عطار

□

ز دنیا روی زی دین کردم ایراک

□

زهی حمیده خصالی که گاه فکر صواب

□

بعد از آن گفتش چه خوردی گفت زهر

□

هر کی او مر عاشقان و صادقان را بنده شد

□

هردو یکی شود چو زحلقت فرو گذشت

□

در مهد که دایه ساقیش بود

□

اکنون صفت بچه‌ی انگور بگویم

□

ای چرای گور، گرد دشت روز و شب چرا

□

بازی گری است این فلک گردان

□

که تاب آرد به جز من پیش تیر آن کمان ابرو

□

نغمه‌های اندرون اولیا

□

هین مگو راز شمس تبریزی

□

که دانست کز نور خورشید گیرد

□

زخم تیریست خوش از غمزه دل دار کز آن

□

مطربان ساعت به ساعت بر نوای زیر وبم

□

آری آری روشن است این همچو روز

□

نشود غره خردمند بدان ک «ز پس من

□

به شکرین دهنان داد از سخن نمکی

□

گرچه کشتی بشکند تو دم مزن

□

در بهشت استبرق سبزست و خلخال و حریر

□

گفتارهات من به تمامی شنوده‌ام

□

غیر اگر جرعه‌ای از پند ندادست تو را

□

اشک تو چون در که بگدازی و بر ریزی به زر

□

خاکی که مرده بود و شده ریزان

□

هرچند به خوب و خوش سخن‌ها

□

در مصر سلطنت نه همین اسم بود و بس

□

زانک در الاست او از لا گذشت

□

مفخر تبریز و جهان شمس دین

□

یکی چون آب زیر که به قول خوش فریبنده

□

به شکرانه‌ی این که دی گفته جائی

□

او را گزید لشکر، او را گزید رعیت

□

دل عطار در وصلت ضمیری

□

مر مرا غربت ز بهر دین توست

□

خلعتی ناصره زر وز برای امتیاز

□

حاملند و خود ز جهل افراشته

□

اعدات آفتابا می‌دان یقین خفاشند

□

جز درد و رنج چیز نیامد به‌حاصلم

□

قدم دریغ مدار از سرم که جز تو طبیبی

□

پیروز بخت مهتر کهتر نواز نیک

□

گر تو به عشق فی‌المثل، عیسی وقتی ای فرید

□

مگر تخت سلیمان است کز دریا سحرگاهان

□

ای بر در سرای تو هر صبح آفتاب

□

کرده حق ناموس را صد من حدید

□

چار طبیعت چو چار گردن حمال دان

□

دانی که بقا نیست مگر عمر، پس او را

□

صورت نگار شخص ضمیر تو بوده است

□

بیخته برگ سمن بر عارضین شنبلید

□

آن بزرگ آمده ز خانه‌ی خویش

□

ور بر این قوم بخندم چو بیازارم

□

نال قلم گر شود از کف حفظش علم

□

چون ننالم تلخ از دستان او

□

ز اندیشه می‌گذارم تا خود چه حیله سازم

□

بفریفت تو را دیو تا گلیمی

□

هرگه که داد عرض سپه طول و عرض او

□

بدسگالت گر برآرد از گریبان سر برون

□

ای فرید اینجا چو کوهی صبر کن

□

ای پسر، همچو میر میری تو

□

زنجیر عدل بسته چنان که اعتماد پاس

□

خاصه هر شب جمله افکار و عقول

□

به قصد از شمس تبریزی نگردم

□

وانچه‌ت گوید بپذیر و مباش

□

سپه برد بهر بوم که تازد ز قفا

□

آفتاب ملکت سلطان که دست جود او

□

سر ز یک یک ذره بر خواهیم تافت

□

دوستی این جهان نهنبن دلهاست

□

نخورده لقمه‌ای از خوان رزق خود بی‌دود

□

آنچنان که مرتبه‌ی حیوانیست

□

ور جهان در عشق تو بدگوی من شد باک نیست

□

بر چرخ رسید بانگ و نامم

□

ز طفل مریم بی‌جفت حیرت افزاتر

□

بگفتا یک دو ساغر خورد باید

□

عطار که طاق از ابروی او شد

□

وز طمع در جامگی و خوردن مال یتیم

□

خصمش که ز عمر می‌کشد رنج

□

چون ز که در پیشه آوردندشان

□

دهل زنید و سوی مطربان شهر تنید

□

وین که چو آهو بخرامد به دشت

□

نکوترین صور در معاشت از کم و بیش

□

جدی هم بکرداره‌ی چشم رنگی

□

کوه و دره‌ی هند مرا ز آرزوی غزو

□

محمد و علی از خلق بهترند چه بود

□

باشد احوال نجوم اما همایون سایه‌اش

□

تو تبرا کن که هستت دستگاه

□

گفتا که خطاب تو هم باقی این برفست

□

نیست تنزیل سوی عقل مگر

□

دست عاجز پرورش در سرکش آزاری کشد

□

به چشم مستم آری نگاهی

□

ذرات جمله‌شان همه چشم است و گوش هم

□

دیدی که نه عم بودی و نه خال کسی را

□

مصلحی کز اثر مصلحتش شاید اگر

□

بهر نان شخصی سوی نانبا دوید

□

عاشق و مست و آنگهی توبه

□

روا بود که به میر اجل تو پشت کنی

□

این ازان رشک که الحال از آن حالت پیش

□

شنید و جام پر کرد و به او داد

□

گرچه صیدم مرا مکش به عذاب

□

عقلی تو به جان چو یار او گشتی

□

ور ذره‌ای به نعل سمندش شود قرین

□

جزو مرگ ار گشت شیرین مر ترا

□

با جنس همچو سوسن و با غیر جنس گنگ

□

جهل آتش جان آمد و جان نال جهالت

□

بود در ناصیه شان تو پیدا که خدا

□

آفتاب روش اندر پیش او

□

تو ای عطار محکم کن قدم در جاده‌ی معنی

□

نور راه کهکشان تابان درو

□

مانع لب تشنها زان چشمه‌ی زمزم صفات

□

شرح این فرضست گفتن لیک من

□

حطام داد از این جیفه دایه تبدیل

□

ای غزل گوی و لهو جوی، ز من دور که من

□

یک ذره‌ام توان چو نمانداست چون کنم

□

ز حلوا گر ندارید آب دندان

□

جانی که گشت خیمه‌نشین جمال تو

□

هوش و سنگت برد به گردون سر

□

ولی عهد ابد انتساب خسرو دوران

□

ریش او پر باد کین هدیه کراست

□

دیرست کز آب‌های دیده

□

نبینی که از بی‌تمیزی ستور

□

یزدان که شاه حمزه غازیت نام کرد

□

حاسدم گوید: چرا خوانند کمتر شعر من

□

عاقبت الامر چو مرگ است راه

□

نعمت نبود آنکه ستوران بخورندش

□

و گر به چشمه‌ی حیوان نهد عدوی تو رو

□

هش چه باشد عقل کل هوشمند

□

هله مطرب شکرلب برسان صدا به کوکب

□

اندوده رخش زمان به زر آب

□

جودت ار نرخها کند تعیین

□

شیرگام و پیل زور و گرگ پوی و گورگرد

□

بیش و کم درباخت دل در راه تو

□

به تحریر الفاظ من فخر کرد

□

گه ز دست یلان تیرانداز

□

گفت چون شاه کرم میدان رود

□

زان سوی گوش آمد این طبل عید

□

طمع جانت کند گر چه بدو کابین

□

که در چشم کیاست بس گران مقدار می‌آید

□

بر هوای خویشتن قاهر شد و بهتر کسی

□

عطار ازین معنی همی دارد بدل در عالمی

□

گیتی چو دو در خانه است، او را

□

ببر به محکمه قاضی شکایت چرخ

□

آن اثر هم روزها باقی بود

□

خامش کن و شه را بین چون باز سپیدی تو

□

دین و دنیا نه گزاف است، نیابد ز خدای

□

قمر وجاهت و مریخ تیغ و زهره‌ی نشاط

□

وان قلم اندر بنانش گه معز و گه مذل

□

نبینی دل جنگ او هیچ کس را

□

صانع مصنوع را تو باشی فرزند

□

وانکه بار منتش خم کرده پشت آسمان

□

فقه فقه و نحو نحو و صرف صرف

□

این جهان از عشق تا نفریبدت

□

صورت خوب بسی باشد بی حاصل

□

به جنب چشمه‌ی فیضش سر تفاخر خویش

□

باغ طری ستبرق رومی کند همی

□

جمله‌ی مردان جهان دیده را

□

گوید « به چه معنی حرام کردی

□

جهان سالار اعظم حارس محروسه‌ی عالم

□

معصیت ورزیده‌ام هفتاد سال

□

تویی ای شمس تبریزی نه زین مشرق نه زین مغرب

□

آن را سپرد کایزد مر دین و خلق را

□

لاله‌ی پیراهنی آلوده به خونابه‌ی داغ

□

از چوب بدی تخت سلیمان پیمبر

□

گم شو از خود دست از مستی بدار

□

خرددوست جان سخن گوی توست

□

عجب گنجیست عفوت خاصه کز خلق عظیم تو

□

فعل را در غیب اثرها زادنیست

□

مثال کاه و گلست آن مزوره و معجون

□

روی نیکو زشت باشد هر گهیک

□

دجله‌ی همتش آن بحر سحاب‌انگیز است

□

جشن سده امیرا! رسم کبار باشد

□

سر نپیچم اگر از هر سر موی

□

با همه خلق گر از عرش سخن گفت خدای

□

گهی ستاده مجسم به پیش دیده و دل

□

منکران همچون جعل زان بوی گل

□

رو تو به تبریز زود از پی این شکر را

□

تن به جر گیرد همی مر جانت را در جر کشد

□

سیر گه باطنش کو چه صدق و یقین

□

نوز گل اندر گلابدان نرسیده

□

تو مرا کشتی و خلقیت گواه

□

تا اندرو نیاید نادان، که من

□

تصرف‌های طبع میرزا سلمانیش دارد

□

حق آن قدرت که آن تیشه تراست

□

جان‌های صادقان همه در وی زنند چنگ

□

سخن کر گسی پیر پرکنده بود

□

بهر عدوی تو جسد از آتش آورد

□

با شرف ملکت را سیرت خوب تو کند

□

گر برآرند یک نفس بی دوست

□

خرد است آنکه تو را بنده شده‌ستند بدو

□

روز مصافش کند حلقه‌ی زه گیر را

□

صد هزاران ز اهل تقلید و نشان

□

به از تو ناطقی اندر کمین هست

□

بند ز من برگرفته آمد، ازین است

□

که بهر صید مرادش درین کمند گاهند

□

اندرین ایام ما بازار هزلست و فسوس

□

شد دل عطار پاره پاره ز شوقت

□

این تن صدف است و من بدو در

□

در این بازار از بخت بد من

□

هر محال از دست او ممکن شود

□

منه تحمر و جنه المعشوق

□

دفتر پر کن ز فعل نیک که یک چند

□

ز صبح سینه صافی نمود ماهی شب

□

من بر خواجه روم تا دهدم سیم بسی

□

همچو این عطار بس مشهور گشت

□

به سر بر نهد نرگس نو به باغ

□

کوه قاقم زمین حواصل پوش

□

زان کزو بستان جانها زنده است

□

نه عاشق دم خویشم ولیک بوی تست

□

عمر تو چو تو خرد و، عمر عالم

□

به نوبتند ملوک اندرین سپنج‌سرای

□

چو بو شعیب و خلیل و چو قیس و عمرو و کمیت

□

در آن خورشید حیران گشت عطار

□

«قیمت هر کس به قدر علم اوست»

□

ای چو خورشید روشنائی بخش

□

تلخ و شیرین زین نظر ناید پدید

□

گاه چو شیری متمثل شود

□

آنکه چو آب خوش علمش بکرد

□

شهنشه بامداد از خواب برخاست

□

به باده سرد توان کرد آتش حدثان

□

همی در هرچه خواهی هرچه خواهی

□

عقل و سخن مر تو را به کار کی آید

□

کس ندیدم که کارزاری کرد

□

زانک اول سمع باید نطق را

□

ببین به حال جوانان کهف کان خوردند

□

نو گشته کهن شود علی حال

□

لیعف المهتدی عن س من ضل

□

باد شمال چون ز زمستان چنین بدید

□

چون به جز تو در دو عالم نیست کس

□

عالم هم از این دو گشت پیدا

□

وانگهی ترکتاز کرد به روم

□

گر حجاب از جانها بر خاستی

□

ان الهوی قد غرنا من بعد ما قد سرنا

□

وان را که روزگار مساعد شود

□

روان پاک ابوبکر سعد زنگی را

□

قوس قزح، قوسوار، عالم فردوسوار

□

افسانه‌ی عشق او شدم من

□

دینش به سخن گشت مشهر به زمین بر

□

هرکه جز بندگیت رای کند

□

عقل خود را از من افزون دیده‌ای

□

تا دیدمی جانان خود من جویمی درمان خود

□

بی‌شرح و بیان او خرد را

□

که من به حسن تو ماهی ندیده‌ام طالع

□

وان گل نار بکردار کفی شبرم سرخ

□

گر رجوعی کند سوی قعرش

□

آن سیه مغفر که بر سر داشتم

□

باغ در باغ گرد بر گردش

□

عاقل آن باشد که عبرت گیرد از

□

هست تنت چون غبار بر سر بادی سوار

□

گفت «نی» گفتمش «زدی لبیک

□

چو فیاض عنایت کرد یاری

□

وان قطره‌ی باران که فرود آید از شاخ

□

با چهره و با سرشک عطار

□

نتواند کسیش برد به قهر

□

چون دعا ختم کرد برد سجود

□

زانک احسانهای ظاهر شاهدند

□

شحنه یار ماست هر کو خسته شد

□

هزل ز کس مشنو و مگوی ازیراک

□

گرفتم آتش دل در نظر نمی‌آید

□

به چرخشت اندر اندازی نگونم

□

چون همی بازگشت از بر من

□

نگه کن بدین کاروان هوائی

□

سرو کز سایه بادبانه زده

□

هم صفیر و خدعه‌ی مرغان توی

□

بگفت پیک خرد را خدا که پا بردار

□

پرچین شود ز درد رخ بی‌دین

□

باش تا غنچه‌ی سیراب دهن باز کند

□

برگ بنفشه، چون بن ناخن شده کبود

□

با دهانش تا دوچاری خورد دل

□

خفته ازانی که نبینی ز جهل

□

فتنه نامی هزار فتنه در او

□

خاصه مرغی مرده‌ای پوسیده‌ای

□

غم چیغ چیغ کرد چو در چنگ گربه موش

□

پشیزی که امروز بدهی ز دل

□

عزیز علی السعدی فرقة صاحب

□

شخ نوردیکه چو آتش بود اندر حمله

□

از طمع خام درین واقعه

□

نیست هوا را به دلم در مقر

□

کرده شاه از درستی قلمش

□

یاد یاران یار را میمون بود

□

خجسته باد باغستان خلدش

□

بنشاند آب آذرش را

□

دنیا مثال بحر عمیقست پر نهنگ

□

جهانداری که هر گه کو برآرد تیغ هندی را

□

بر شکر خنده‌ی گل درد دل کس نگذاشت

□

با نبوت چه کار بود او را

□

چون دعائی چنین به پایان برد

□

گر نباشد سایه‌ی او بر تو گول

□

ز بس که روی نهادم به سنگ در تبریز

□

ای شده غره به جهان، زینهار

□

شرط عقلست که حاجت بر هر کس نبرند

□

نیک و بددانی همی با نام نیک جاودان

□

چرا به هم نکنی زر و سیم خویش به جهد

□

سخنت اول و سخنت آخر

□

فرو رفته خاطر در این مشکلش

□

خویش را هم صوت مرغان خدا

□

هر کی او اسب دواند به سوی گمراهی

□

دست را چون مرکب تیغ و قلم هر دو بگیر

□

ورای هر چه در گیتی اساسیست

□

عیشم بود با تو، در غیبت و در حضرت

□

بی وصف گشته‌اند ز هستی و نیستی

□

وین خردمند و سخن گوی بهشتی جان

□

آخری نیست تمنای سر و سامان را

□

بی‌نوا از نان و خوان آسمان

□

ای مایه صد بی‌هشی دی از طریق سرکشی

□

خراسان جای دونان گشت، گنجد

□

تو از سر من و از جان من عزیزتری

□

رنگ رخ لاله را ازند و عودست خال

□

سپه را بود میزبان و بود

□

چون من دست خویش از طمع پاک شستم

□

چو کالیو دانندم اهل نشست

□

آنک دیدندش همیشه بی خودند

□

می‌زندم نرگس چشمک خموش

□

دلا برو بر یار و مباش بسته خویش

□

آن چیست در جهان که نداری تو آن مراد

□

مر این زنگیان را چه کار اوفتاد

□

مرد ره آن است کز لایعقلی

□

دام فکندم که تا صید کنم ماهیی

□

نه پرهیزگار و نه دانشورند

□

جانب دیگر گرفت آن شخص زخم

□

آری چو دررسد مدد نصرت خدا

□

ور زانک اجل کوبد سر تو

□

و ما کان قلبی غیر مجتنب الهوی

□

دمش چون تافته بند بریشم

□

دل سپر بفکند از هر غمزه‌ی چشم تو بس

□

فلا زال شمس الدین مولا و سیدا

□

چنین خواهم ای نامور پادشاه

□

ناقه‌ی جسم ولی را بنده باش

□

از لذت زخمه تو این چنگ فلک بیخود

□

چنان نه‌ای تو که با تو دگر کسی گنجد

□

پنجه بر شیران نیارد کرد تیز

□

گر کسی گوید که در گیتی کسی برسان اوست

□

روح می‌خواهی برای یک شکر

□

وهبت‌السلو لمن لا منی

□

تو کوته نظر بودی و سست رای

□

از هوای لقمه‌ی این خارخار

□

هزار خانه چو زنبور پرعسل داری

□

تو خموش آخر که رباب گشتی

□

نام نیکو گر بماند ز آدمی

□

شکر در کام خسرو خوش گواراست

□

آتش عشق تو چو شعله زند

□

هر کس که در دل او باشد هوای تبریز

□

جهان بر آب نهادست و عاقلان دانند

□

جست و جویی از ورای جست و جو

□

گر نفس پیر شد دل و جان تازه است و تر

□

امروز دلبر یکبار دیگر

□

لعمرک ان خوطبت میتا تراضیا

□

بچه نداند از بوو مادر نداند از عدو

□

عقل و دل و جان چو بی نشان گشت

□

خادعنی و غرنی، هیجنی و جرنی

□

چو گربه‌نوازی کبوتر برد

□

ای دریغا مر ترا گنجا بدی

□

نداند گاو کردن بانگ بلبل

□

تو بز نه‌ای که برآیی چراغپایه به بازی

□

خدایش تیغ نصرت داده در چنگ

□

ببرم این درشتناک بادیه

□

شاید ار در شهر بد مستی کند

□

دماغ آب و گلی را ز مکر پر کردی

□

شرابی در ازل درداد ما را

□

حق تعالی عادلست و عادلان

□

در بزد از تشنگی و آب خواست

□

چون غنچه لب ببند و چو گل بی‌دو لب بخند

□

جل المهیمن ان تدری حقائقه

□

باطنش هست دیگر و ظاهرش دیگرست

□

پرتوی کان دور بود آن کفر بود

□

خمش خمش که اگر چه تو چشم را بستی

□

چرا طفل یک روزه هوشش نبرد؟

□

که نگه‌دار آب ما را از خسان

□

دردی دردش مرا چون به حمایت گرفت

□

چو خلاق بیچون فسون بر تو خواند

□

امیدوار وجودی که از جهان برود

□

مسعود ملک آنکه نبوده‌ست و نباشد

□

جوانمردان دین را زین مصیبت

□

مغانی الروح! غنوالی، وبالاوتار طنوالی

□

برآمد خروش از هوادار چست

□

دشمنان او را ز غیرت می‌درند

□

ره سیرت شمس تبریز گیر

□

شمس تبریزی، برآ چون آفتاب از شرق جان

□

گیرم تو را که مال ز قارون فزون شود

□

بر فرق زده‌ست شانه‌ای شیزین

□

گفتم که گوش دار ز عطار یک سخن

□

خاموش و درکش این سر خوش خامشانه می‌خور

□

کنونم که در پنجه اقبیل نیست

□

آن درم دادن سخی را لایقست

□

به آب چشم بگویش که از زمان فراق

□

غنچه صفت چشم ببستی ز گل

□

دریغ خلعت دیبای احسن‌التقویم

□

ببسته سفالین کمر هفت هشت

□

در زبان گوهرافشان فرید

□

تو خفته باشی و آن عشق بر سر بالین

□

تو را نیز چندان بود دست زور

□

مرغ کو اندر قفص زندانیست

□

بس بود ای مست خمش جان ز بدن رست خمش

□

او نیز خود چه گوید لیکن به قدر خویش

□

مگر از دیدنم ملول شدی

□

ملکت قیصر و فغفور تماشاگه اوست

□

چو زلف کافرت در کار آید

□

گفتم « چه نوشم زان شهد؟ » گفتا

□

کرامت جوانمردی و نان دهی است

□

از آنجا روی در صحرا نهادند

□

لاح صباحی طیب حالی

□

سرنامه‌ی تو ماها هفتاد و دو دفتر شد

□

دنیا به دین خریدنت از بی‌بصارتیست

□

چو برجستی به بازی زین کهن فرش

□

دریغا جان پر اسرار عطار

□

ای آب و روغنی که گرفتار آمدی

□

چنان فتنه بر حسن صورت نگار

□

سرانگشت سخا ز آنگونه افشرد

□

خامش که بلبل باز را گفتا چه خامش کرده‌ای

□

بریز بر سر و ریشش سبوی می امروز

□

ان یغفر الله لی من جرأة سلفت

□

داشت ز تیرش جگری دردناک

□

خواستم ذره‌ای وصال از تو

□

به نحس اکبر فرمود رو حسودی کن

□

چو کودک به دست شناور برست

□

غلط خود کرده‌ام جرم که باشد

□

به خاک پای تبریزی که اکسیرست خاک او

□

من خمش کردم ولیکن در دلم

□

مالک تعصی و منادی القبول

□

بنه از سر کلاه عجب و پندار

□

یا صبای تند گویی سیم و زر را می‌زند

□

به پای جانب آن کس برو که پایت داد

□

توانایی تن مدان از خورش

□

به ذکر خود بلند آوازه‌ام کن

□

انت کالشمس اذ دنت و نأت

□

بر خط من نقطه‌ی دولت نهاد

□

خاک چندان از آدمی بخورد

□

صاحب خر این سخنان چون شنفت

□

ترک اسما کن که هر کو ترک کرد

□

قانع چرا شدی به یکی صورتت که داد

□

بهی بایدت لطف کن کان بهان

□

جوی آن آب سلسبیل سرشت

□

گفت سنقر برو آن کحل عزیزی به من آر

□

گره را تو بگشا ایا شمس تبریز

□

قدم بنده به خدمت نتوانست رسید

□

مشو دمساز با کس تا توانی

□

گفتم: دو دست خواجه چه چیزست جودرا

□

لقمه‌ای کردی دو عالم را چنانک

□

هر جا که پادشاهی و صدر ی و سروری

□

که گردی ناگهان برخاست از دور

□

وان کو ز آب نطفه برآرد تهمتنی

□

لا اقسم بالوعد و بالصادق فیه

□

بیا بیا که به جان آمدم ز تلخی هجر

□

فتاد از بیم سگ آهو به زاری

□

عطار درین چنین خطرگاهی

□

گر رند و گر قلاشی ما را تو خواجه تاشی

□

اشارت کنان این و آن را به دست

□

پی دجال کیشان بر گرفته

□

گر ببخشی یافت نومیدی گشاد

□

جعل وش ز گل خویشتن در کشی

□

تو را که همت و اقبال و فر و بخت اینست

□

نبودی چون جرس بی‌ناله‌ی دل

□

عطار دمی گر زد بس دست که بر سر زد

□

فان ترمدی کیف یوم اللقا

□

مکن عیب درویش مدهوش مست

□

تیر باران تو کند ز شکوه

□

آن بلادرهای تعلیم ودود

□

شکوفه‌های شراب خدا شکفت بهل

□

کنون هوای عمل می‌زند کبوتر نفس

□

وزیر دانش اندوز خردمند

□

جان مده در طریق عشق چنان

□

تو بیا ای کمال صورت عشق

□

مکن گریه بر گور مقتول دوست

□

نداری انفعال این کارها چیست

□

ای ایاز اکنون بیا و داده ده

□

دلا خون نخسپد و دانم که تو دل

□

فکر من چیست پیش همت او؟

□

تو گویی عیش عالم وام کردند

□

گفتم: ملک محمد محمود کامکار

□

به هر دو روز یکی شکل دیگر آوردی

□

سر اندر جهان نه به آوردگی

□

اجازت داد خسرو کاو در آید

□

این حلالیها ازو می‌خواستند

□

صد بر و بحر و چرخ و فلک در فضای غیب

□

خنک کسی که به شب در کنار گیرد دوست

□

در آبش سینه چون مرغابیان گم

□

در هر صفتش بجوی صد بار

□

تو عشق جمله جهانی ولی ز جمله نهانی

□

نه در مردی او را نه در مردمی

□

زهر کش جهل نظر باز کرد

□

میر آخر دیگر و خر دیگرست

□

ای جان چون فرشته از نور حق سرشته

□

من این سخن نه سزاوار قدر او گفتم

□

مگر از شوق بیخود گشت سایه

□

همه امیدها به دوست قوی

□

گرانی نماند در آن جا و غیری

□

مپندار اگر شیر و گر روبهی

□

طلب کردی کف خالی زعالم

□

گرنه خوش‌آوازی مغزی بود

□

به باغ بلبل مستم صفیر من بشنو

□

و آن رنج در وجود به نوعی اثر کند

□

هم ادبم راه به جایی دهد

□

مرا در وادی حیرت چرا دارید سرگردان

□

یکی برگشا پر بافر خویش

□

اگر ابلهی مشک را گنده گفت

□

چنین یارب کسی حیران نیفتد

□

اختیار اندر درونت ساکنست

□

تشنیع بر سلیمان آری که گم شدم من

□

رحم الاعادی لوعتی و توجعی

□

نسبت به من غریب طریقی گزیده‌ای

□

اندر جهان سرای ندانیم کاندر آن

□

بوقلمونی چه شود گر چو عقل

□

ولیکن بدین صورت دلپذیر

□

فلک با من ندانم بر سر چیست

□

هر دو با هم در خزیدند از نشاط

□

تنا ز کوه بیاموز سر به بالا دار

□

بیامرز از عطای خویش ما را

□

خوشا آن دلبر غارتگر هوش

□

کین راز کسی شنید و دانست

□

تن بزنم تا بگوید آن مه خوش رو

□

یکی بر سر گور گل می سرشت

□

بتگر اگر تیشه نیارد به دست

□

گفت یا رب دشمنم گیرند خلق

□

یا رب ببینم آن را کان شاه می‌خرامد

□

نظاره‌ی چمن اردیبهشت خوش باشد

□

هم آوازی کنی از روی یاری

□

عطار سزد که پشت گرم است

□

این مه و خورشید چون دو گاو خراسند

□

دلت را دیده‌ها بردوز تاعین‌الیقین گردد

□

خم شده دستش به طریق کمان

□

این چنین نامه که پرظلم و جفاست

□

ای شاه شمس مفخر تبریز نور حق

□

به گرد خیمه‌ی اسلام شقه‌ای بزنی

□

گفت مرا آن هوس اینجا فکند

□

لیک ز عکس رخ او ذره‌ای

□

ز اول فکرت آخر ره بین

□

گرت در دریای فضل است خیز

□

از آن روزی که این مخدوم زاده

□

بر همه درس توکل می‌کنی

□

زان رو که ز هر خسیم خسته

□

به چشم عقل من این خلق پادشاهانند

□

ترا راه دهان و گوش و بینی

□

نی که تو سلطانی و ما گلخنی

□

از گفت توبه کردم ای شه گواه باش

□

مکن پیش دیوار غیبت بسی

□

چون سر آن مشربه را باز کرد

□

گفت فرمانم چنین دادست اله

□

گرت سعادت و اقبال گشت مطلوبت

□

ز سوز سینه‌ی فریاد خوانان

□

فرسته فرستاد زی او خدای

□

بس مهر که از خیال رویت

□

که دست جان او چندان درازست

□

تو بینا و ما خائف از یکدگر

□

برانگیختند اسپ هر دو سوار

□

هر کرا اسرار کار آموختند

□

مرگ تا در پیست روز شبست

□

زهی نامی که کرد از چشمه نوش

□

مرا گر نبودی خرد شهریار

□

موی از عین عدد آمد پدید

□

کی بود آن ای خدا ما شده از ما جدا

□

ولیکن تو دنبال دیو خسی

□

وگرنه مرا با سپاهی گران

□

عالم وهم و خیال چشم‌بند

□

چو موسی عمران توی عمر جان

□

و هل تکاد تدی حق نعمته؟

□

همه ایستادند در پیش اوی

□

چو در صفات توام آبروی می‌بایست

□

هله خامش مگو صلا، تو که داری بخور هلا

□

گروهی فراوان طمع ظن برند

□

چو بشنید نوش آذر از پهلوان

□

گر ترا صبری بدی رزق آمدی

□

زهی بدیع خدایی که کرد شب را روز

□

به باز چتر عنقا را بگیرد

□

بخوانم سپاه پراگنده را

□

شاه محمد که مور بست نطاقش به موی

□

برآ ز مشرق تبریز شمس دین بخرام

□

چه اندیشی از خود که فعلم نکوست؟

□

بگشتند یکسر ز فرمان شاه

□

شب ز درد پشت و از جوع شکم

□

چو دامن او گیرم عظیم باتوفیرم

□

عیل صبری علی حدیث غرام

□

چو آن دید گشتاسپ کرد آفرین

□

از بلندی که جان من بر شد

□

شدم در گلستان و با گل بگفتم

□

شما راست نوبت بر این خوان نشست

□

از اندوه او سست و بیمار شد

□

که امر سلطانست بر حجره زنیم

□

گر چه جدا گشت ز دست و ز پا

□

در روی دشمنان تو تیری بیوفتاد

□

هم‌آنگاه بستور برد آن سپاه

□

ز چوب خشک به صنعت‌گری برون آورد

□

فکند ایمن و ساکن حذرکنان بلا

□

وگر یک پشیز آورد سر مپیچ

□

ازیشان بکشتند چندان سپاه

□

حرص خوردن آنچنان کردش ذلیل

□

این سو ار کار و خدمتی باشد

□

چه روزها به شب آورده‌ای به راحت نفس

□

نیاسود کس تا به مرز حلب

□

در آتش کی رسد شمع فسرده

□

از شوق عاشقی اگرت صورتی نهد

□

مغان را خبر کرد و پیران دیر

□

به لشکرگه آمد سپه را بدید

□

این گدا چشمی و این نادیدگی

□

هر شه عمامه بخشد وین شاه عقل و سر

□

لیکن از روی مسلمانی و کوی مرحمت

□

که باشد بدین بد مرا دستگیر

□

چه طعن زنی مرا که من نیز

□

بس کن گفتار رها کن، باز شهی قصد هوا کن

□

یکی بی خود از خشمناکی چو مست

□

کدامست مرد از شما نام خواه

□

گفت روبه آن طلسم سحر بود

□

وین شربت نهان مترشح شد از زبان

□

به آهن چون فراهم شد خزینه

□

چو بشنید ازو شاه به دین به

□

دل عطار چون گل نوروز

□

خانه تن را بساز باغچه و گلشنی

□

مگوی آن که گر بر ملا اوفتد

□

ز نزدیک قیصر بیامد برون

□

ورنه اندر من رسیدی شیر نر

□

اذ حضرالراح فما فاتنا

□

ما از سر مهر با تو گفتیم

□

همی ریخت مغزش بران سنگ سخت

□

نقطه‌ی توحید با جان در میان است

□

این سر نکته است پایانش تو گوی

□

ز دور فلک بدر رویش هلال

□

میان صف دشمن اندر فتاد

□

گر نباشد جوع صد رنج دگر

□

خموش باش مکش رنج گفت و گوی بخسب

□

بنفشه‌وار نشستن چه سود سر در پیش

□

بدان مرد بد گوی گریان شدم

□

و گر در بند خویش آری مرا تو

□

ای همرهان و یاران گریید همچو باران

□

مکن خواجه بر خویشتن کار سخت

□

مگیریدشان بهر جان زریر

□

ای قراری داده ره را گام گام

□

از آفتاب قدیمی که از غروب بری است

□

گذر ز باطل و مردانه حق‌پرستی کن

□

بدان داد ما را کلاه بزرگ

□

گفت که هرچیز که دانسته‌ای

□

ای غمزه‌هات مست چو ساقی تویی بده

□

مراد اهل طریقت لباس ظاهر نیست

□

بشد تیغ زن گردکش پور شاه

□

که چه خواهم خورد مستقبل عجب

□

خار کشانند، اگر چه شهند

□

اگر چه کار عمارت طریق دانش نیست

□

سواری شود نیک و پیروز رزم

□

گر تو نشنودی ز من بشنو که شاهی ای عجب

□

و آن که بخرید گوید آن همه را

□

پلید اعتقادان پاکیزه پوش

□

به بالای سرو و به دیدار ماه

□

ترک می‌گوید قنق را از کرم

□

بس کن ز آفتاب شنو مطلع قصص

□

ز سایه‌ی علم شیر پیکرش نه عجب

□

یکی شارستان بد به روم اندرون

□

گفتی به شمار بوسه بستان

□

وخلصنی من‌الدنیا واسکر

□

به جان گفت باید نفس بر نفس

□

گرفتم به گوینده بر آفرین

□

او زبون شد جرم این کرباس چیست

□

گر جنگ خواهی درشان فروبند

□

چشم و چراغ اهل قبایل ز پیش چشم

□

به گیتی صد آتشکده نو کنم

□

اندر آن اندیشه چون سرگشتگان

□

طلعت خورشید تو اگر ننماید

□

عزیزی و خواری تو بخشی و بس

□

ترا داد یزدان کلاه و کمر

□

از فسون و از سخنهای خوشش

□

این جا دوی نگنجد این ما و تو چه باشد

□

مررت بصم الراسیات اجوبها

□

که تاج کیان چون تو بیند بسی

□

در سخن عطار اگر معجز نمود

□

چو خلوت آمد گفتش که من قرین توام

□

نمی‌بینم از خاک کویش گریز

□

کیان شاه را گفت کای راست گوی

□

گله گله از مرید و از مرید

□

دهان به گوش من آرد به گاه نومیدی

□

نموداری که از مه تا به ماهیست

□

همان دختران را ببردند اسیر

□

عشقت از دیرها نگردد باز

□

علی‌الله بیان ما نظمنا

□

ز من صبر بی او توقع مدار

□

سخن چون به میرین و اهرن رسید

□

هم‌چو زندانی چه که اندر شبان

□

عجبت بانی اذرب بشمس

□

به خورشیدی سریرش هست موصوف

□

بسازید و از داد باشید شاد

□

شمع جمعم من که هر دم غیب پاک

□

خمش به سوره کنون اقرا بسی عمل کردی

□

کنون پخته شد لقمه خام من

□

که نزد من آمد زریر از نخست

□

آن نصوح از ترس شد در خلوتی

□

زین گفت حاج کوله شد در دلش گلوله

□

که کار آمد برون از قالب تنگ

□

نوشتند نامه به ارجاسپ زشت

□

گرچه هستی تو مرد پرده‌شناس

□

خامش کن و زبان دگر گو و رسم نو

□

صدف وار باید زبان درکشیدن

□

اگر من شوم زین بد دد ستوه

□

گفت روبه شیر را خدمت کنم

□

بل هم احیاء عند ربهم

□

ملک‌الموت را به حیله و زور

□

گرامیش را تنگ در بر گرفت

□

چند گریی ای فرید از عشق رویش همچو شمع

□

تبریز چون برفتم با شمس دین بگفتم

□

اگر من بنالیدم از درد خویش

□

زریر سپهبد به پیش سپاه

□

زانک ظلمانیست سنگ و روزکور

□

بلبل مرغان گفت به بستان

□

چو خون در تن عادت بیش گردد

□

نیایش نمودند چون بندگان

□

صد ساله ذخیره‌ی ملامت

□

خمش که خوان بنهادند وقت خوردن شد

□

چو بر پیشه‌ای باشدش دسترس

□

نیازارم آنرا که پیوند تست

□

رحمشان آمد که این بس بی‌نواست

□

عشق تو خوش خیزی، در جگر آمیزی

□

همان گبران که بر آتش نشستند

□

کنون من بگویم سخن کو بگفت

□

محیط خون نقط دل ز چشم از آن دارم

□

ننوشته خواند ناگفته داند

□

دهن گو ز ناگفتنیها نخست

□

بدو گفت گشتاسپ کای نامجوی

□

تو بر آنی هر دمی کز خواب و خور

□

به شمس مفخر تبریز از آن رسید دلت

□

مسی را زر بر اندودن غرض چیست

□

بدادش جهاندار پنجه هزار

□

اگر دستت دهد این هر سه حالت

□

خموش زیر زبان ختم کن تو باقی را

□

ولیکن چو پیدا شود راز مرد

□

هر آنکس که بر وی بدرید پوست

□

زانک آتش را علف جز پوست نیست

□

یک وجودی بزرگ ظاهر شد

□

دذنیا نیرزد آنکه پریشان کند دلی

□

همی تاخت آن باره‌ی تیزگرد

□

گر درین بستان درختی سبز گردد بارور

□

در جنود مجنده بودی

□

جهان ز دست بدادند دوستان خدای

□

هوازی جهان بود شبگون شده

□

نیستم بی‌رحم بل زان هر سه پاک

□

اندر این شهر قحط خورشیدست

□

مراد ازین سخنم دانی حکیم چه بود

□

شنیدم که راهی گرفتی تباه

□

آخر الامر زیر پرده‌ی غیب

□

دل من ببردی به کجا سپردی

□

برو خوشه چین باش سعدی صفت

□

فدای تو دارم تن و جان خویش

□

هر گرسنه عاقبت قوتی بیافت

□

یا منبسطا فی تربیتی

□

غدائر کالصوالج لاویات

□

سر شهریارانش گفت ای پسر

□

شب را ز اختران همه دندان کند سپید

□

ولم یخسر طلوب فی فنائی

□

دمی رفت تا چشمه‌ی آفتاب

□

سپهبد به جای دلیران رسید

□

شهر ما فردا پر از شکر شود

□

طاقت و بی‌طاقتی آمد یکی

□

گرچه گهری گرانبها بود

□

بخندد بدو گوید ای شوخ چشم

□

پنهان ز فرید برد دل شاید

□

حکایتهای عشق اندود کردی

□

بی‌سکه‌ی قبول تو، ضرب عمل دغل

□

زهی بنده که از یک حکم محذوم

□

گر ریاضت داده باشد خوی خویش

□

طرفه که آن مروحه ز آسیب باد

□

سیب از زنخی بدان نگونی

□

باز پدر گفت که : این ظن مبر

□

هیچ شک نیست که چون پسته نگنجد در پوست

□

به چندین، مشعل امشب کار ره کن

□

خدایا گر تو سعدی را برانی

□

در آن دم بود خان ده ساله راست

□

تا به دیوار بلا ناید سرش

□

کند بر دور لشکر دست بر دست

□

بسته بر حضرت تو راه خیال

□

سال من امروز اگر بررسی

□

ترک دین گفت تا مگر بی دین

□

چنان می‌خواست رفتن جانب ماه

□

همی‌گفت غلغل کنان از فرح

□

لیک ز تاب فلک تا بناک

□

جان کز اصطرلاب جوید او صواب

□

یافته سنبو سه ز تثلیث اثر

□

تاک انگور تا نگرید زار

□

بادم داد شمع و روشنائی

□

بفروخته از همت دو کون به یک نان خوش

□

خنده زنان همچو گل بوستان

□

دریغا که فصل جوانی برفت

□

نیت آن دارم ازین پس به راز

□

گفت ای دانای رازم مو به مو

□

چو سلک بندگی یکسانست از غیب

□

هست بیرون ازین به رأی و قیاس

□

هم اندر هندرایان را رهی کرد

□

دلم کلی ز علم انکار بگرفت

□

هر چه که از دل در مکنون کشم

□

گوییا پرده‌ی معشوق برافتاد از پیش

□

او برسد تیر فلک را به اوج

□

این همه روی زمین سرسبز شد

□

گر چه که از آب شود زرد رو

□

گفتی ز کمان گروهه شاه

□

به زاری گفت کای در پرده‌ی شاه

□

گر زیان کردی دل و دین در ره او ای فرید

□

ولیکن چون چنانش بود تقدیر

□

گر از دوست چشمت بر احسان اوست

□

باقطاع تو کردیم آن زمین خاص

□

شیخ بر می‌گشت زنبیلی به دست

□

ز نذرش لختی از شه رفت سستی

□

چشمی و سرینی اینچنین خوب

□

گرفت این هر سه خصمش در جگر جای

□

نه که خود قطره کی خبر دارد

□

نه با آن حبل پیچان کرده بازی

□

دمی سوزناک از دلی با خبر

□

بر زمین افگنده چو گیسوی خویش

□

تا تو باشی در حجاب بوالبشر

□

گه از بیجاده مروارید می‌رفت

□

این گفت و گذشت از آن گذرگاه

□

کار بیداران نباشد خوابگاه آراستن

□

صد جهان عاشقند جان بر دست

□

گل کوزه که دور چرخ گردان

□

تو هم پشت بر قبله‌ای در نماز

□

صفت آتش و آن گرم رویهاش به دی

□

گفت آری گر خدا یاری دهد

□

هر دمنی یک گل و صد آب جو

□

بربست بنه به ناقه‌ای چست

□

مسکنت ارهست به پندار و کبر

□

هست زاهد چو آن دروگر بد

□

یک نفسی زان نمط از هوش رفت

□

طریقی طلب کز عقوبت رهی

□

چشم رعایت ز رعیت مگیر

□

بو نبردی تو دل اندر جنس خویش

□

جام عنایت زصفا نوش کرد

□

بر سر او همیشه باد وزان

□

نبد جای بریدن چون سر موی

□

آتشی مردانه در آبشخور او زن تمام

□

جمع شدند از امرای دیار

□

شکر کدام فضل به جای آورد کسی؟

□

ره از صف ملائک گشته صف صف

□

نور شش قندیل چون آمیختند

□

گدائی را چنان ده بار درگاه

□

صبح روشن ز شب پدید آید

□

گفت : چنان بایدم، ای سحر سنج!

□

هم دل از عطار فارغ کرده‌ام

□

تا که صبح و شام باشد در قفای روز و شب

□

شبانگه یکی بر درش لقمه جست

□

هیچ معصوم را چو نپسندی

□

کای امیر آن حجره را بگشای در

□

بر آن دل کرده خوش کز وصل دوشین

□

چون تو خود را شناختی بدرست

□

خویشتن بر نظرت جلوه همی کرد جهان

□

تا چند ز گوهر وصالت

□

ور ز فغفور و ز قیصر مثلا یاد کنند

□

مرا پنج روز این پسر دل فریفت

□

کسی را که نوباوه‌ی وحی دارد

□

تا کف دریا نیاید سوی خاک

□

خدمت پادشه که باقی باد

□

می‌کرد ز مادر و پدر یاد

□

نور رای او اگر محسوس بودی بی گمان

□

کار چون ذره‌ای به علت نیست

□

نفس نامی ز حرص مدحت او

□

برآورد پیر دلاور زبان

□

به بنده وعده‌ی الوان چه بایدش بستن

□

غصه را با خار تشبیهی کنند

□

به نعمتت که ورقهاش جمله محو کنم

□

ناگاه پدید شد همان پیر

□

لشکرت را آیت نصر من الله رایت است

□

هر زمانی صد هزاران عالم است

□

اثر ز دود خلافت به روزنی نرسید

□

چو شیر آن که را گردنی فربه است

□

طنبور و کتاب و نرد و شطرنج

□

تا که مردانی که خود سنگین‌دلند

□

جناب قدرت او را به قدر وسعت نطق

□

کی بی‌خبر از حساب هستی

□

کار از روی بزرگی و شرف

□

بی تو گر زنده بماندم نفسی

□

عمر خود خود می‌کنی ضایع ازو تاوان مخواه

□

کرم کرد و غم خورد و پوزش نمود

□

وانکه سهمش در انتقام حسود

□

سیم بربایند زین گون پیچ پیچ

□

بس بخوانی نه بر آن شکل که طوطی الحمد

□

ره‌نوردی که چون نبشتی راه

□

قبه‌ی اسلام را هجو ای مسلمانان که گفت

□

شبنمی را فهم کی در بحر بی پایان رسد

□

بقات باد بخوبی و خرمی چندان

□

به منزلگه حاتم آمد فرود

□

یا غلامی چند را از روی حسبت بر گمار

□

سنبل و لاله و سپرغم نیز هم

□

دیده بر خاک جناب تو به روز بار تو

□

از هنرمندیم نوازد بخت

□

مرا ز حادثه حالیست آنچنانکه نخواهم

□

مرغ تو منم که تا که هستم

□

گفت تو بسیار ماندی هیچ می‌دانی کدام

□

سرایی است کوتاه و در بسته سخت

□

نامهای نفاذ حکمش را

□

سر مدزد از سر فراز تاج‌ده

□

صریر قلمهای تو نفخ صورست

□

او را چه بری که آفتابست

□

بذلت در و دیوار آرزو را

□

گر نیست به عز قرب راهت

□

چون رسم زحمتی همی آرم

□

بران از دو سرچشمه‌ی دیده جوی

□

چون گشاد تو در هوای نبرد

□

خر همی‌گاید کنیزک را چنان

□

باد صافی‌تر از هوای اثیر

□

سر کو ز فدا دریغ باشد

□

ای به جایی در خداوندی کز آنسو جای نیست

□

زمانی نعره‌زن از وصل جانان

□

الا تو و دانی که زیانیت نبودی

□

نه دل دامن دلستان می‌کشد

□

این دو بیتک اگرچه طیبت رفت

□

لیک از معنی مرغان بی‌خبر

□

گفتم که جهان جمله چو گوییست به صورت

□

یافتند از طریق پیروزی

□

هر پیک تمنا که روان شد ز در آز

□

همه یاران به زیر خاک رفتند

□

بدین دلیل که گفتم یقین شدت باری

□

فرو برده سر کاروانی به دیگ

□

زمانه دل به تو زان درنبست می‌دانست

□

از حریصی وز هوای سروری

□

ای به حق سایه‌ی آن کس که ترا حافظ اوست

□

از جادوئی که در نظر داشت

□

بو که فردا وگرنه با این عزم

□

وصف تو گر فرید را، ورد زبان همی شود

□

خرقه بپوشم به همین قافیت

□

در شهوت نفس کافر ببند

□

خود بیا تا کژ نشینم راست گویم یک سخن

□

مشتری خواهی بهر دم پیچ پیچ

□

در نسبت آن شرف توان دید

□

بر شاخ نشسته دید زاغی

□

زین کروه آنکه اهل انعامند

□

خویش و همسایه‌ی تو گرسنه وز پر طمعی

□

دست طبعش به رشته‌ی شب و روز

□

وزیر مشرق و مغرب امین مکه و یثرب

□

حریم حرمتش در ایمنی آن خاصیت دارد

□

هم‌چنین تا صد هزاران هستها

□

ذهن او خامه‌ایست غیب‌نگار

□

نوفل نامی که از شجاعت

□

از تو معمور بود چندین گاه

□

عاشقی یک دم از طلب منشین

□

که اگر گویم ار نه محفوظ است

□

چو در زندگانی بدی با عیال

□

خواجه‌ای را که خازن او اوست

□

لیک با او گویم از راه خوشی

□

از دست مشو ز سقطه‌ی من

□

خود را ز دریغ بر زمین زد

□

به لب غنچه‌ی گل دست همایونش ببوس

□

عطار جگر سوخته را بود دل تنگ

□

نشاید فراموش کردن کسی را

□

سعدیا عمر عزیزست به غفلت مگذار

□

به حد و وصف نیاید که من ز غم چونم

□

فقر خواهی آن به صحبت قایمست

□

از لطافت چنانکه جز به عرض

□

آزاد کنم ز سخت جانی

□

جهان همت تست آنکه طوبی

□

بیخودی است اینجا صواب هر دو کون

□

گردون که یکی خوشه چنش ماه نو آمد

□

بزیر آمد از غرفه خلوت نشین

□

زلف‌وارش سر ز تن ببریده جلاد اجل

□

خنده‌ش آید هم بر آن خنده‌ی خودش

□

تاریخ تفاخرست تشریفت

□

دادش از چند گونه گوهر و تیغ

□

محوست ز شبهت ورق امکان

□

عطار برو که دست بردی

□

آنکه در حبس سیاست دارد

□

دریغا که بگذشت عمر عزیز

□

مردکی اشقراست و رومی روی

□

لیک اغلب بر سبب راند نفاذ

□

خود هنر در عهد ما عیب است اگرنه این سخن

□

کی نجم یمانی این چه سیرست

□

چو دستهای چنارست هر دو دستم سست

□

چو مقصودی نبود از هرچه گفتیم

□

اگر زمانه با تمام عزم باشد رام

□

سعدی مگر از خرمن اقبال بزرگان

□

ای به دانایی معروف چرا می‌گویی

□

جان جان تن حیات دل بود

□

تو که در ناصیه‌ی روز ببینی تقدیر

□

من غاشیه تو بسته بر دوش

□

تا چه عالی حضرتی کاین آفتاب خسروی

□

کجاست اندر جهان اسرارجویی

□

عرش رخ در جنابت آورده

□

گرش دامن از چنگ شهوت رها

□

برخوانم راحلون اگر نیست

□

تا نیاری سجده نرهی ای زبون

□

باد عمر تو درحصول مراد

□

گرچه کرمت بلند نامست

□

دوش با آسمان همی گفتم

□

گر وقت آمد به یک عنایت

□

با خرد گفتم توانی گفت این اعجوبه چیست

□

چه ستم کو نکشید از شب دیجور فراق

□

ترا لطف تو داعی بود اگرنه کس روا دارد

□

آن رسول حق قلاوز سلوک

□

گر نباشد درد زه بر مادرم

□

آسمان را به زیر پایه خویش

□

من و گردگر شاسپ و این تیره شب

□

گر تو گویی که من نیم خود را

□

دفن می‌کرد و همی آمد بزر

□

کمال حسن تدبیرش چنان آراست عالم را

□

بخفت و بیاسود از رنج تن

□

گر چه بابای توست و مام تو

□

تو بدان مانی کز آن نوری تهی

□

گر زانکه وحوش یا طیورند

□

برانگیخت آن رخش رویینه سم

□

ندیدم در جهان یک ذره شادی

□

آدمی کی بو برد از بوی او

□

لبی که بوسه گرفتم به وقت خنده ازو

□

یکی میل ره تا به البرز کوه

□

گر دلی رو ناز کن خواری مکش

□

کو باشکسته نمی‌مانست هیچ

□

سینه‌ای فارغ از گریوه‌ای دوش

□

همان کن کجا با خرد درخورد

□

همچو عطار از دو کون آزاد گرد

□

پیل خود چه بود که سه مرغ پران

□

هنر باید و فضل و دین و کمال

□

شود روز چون چشمه روشن شود

□

جرعه‌ای بر خاک تیره ریختند

□

بی‌ادب باشد چو ظاهر بنگری

□

گرگ از دمه گر هراس دارد

□

همه شب می و مجلس آراستند

□

در حضور تو دل عطار را

□

من ز عزی پاک و بیزار و بری

□

زنان را به عذری معین که هست

□

که چون بودتان کار با پور سام

□

خمر و چنگ آورد پیش او نهاد

□

گفت دور از تو که غفلت در تو رست

□

بدرود که رخت راه بستم

□

به زاری و خواری سرش را ز تن

□

یا مگر سیدسادات به امید وصال

□

کی بود او را درین خوف و حزن

□

نگویم که بر آب قادر نیند

□

به فر فریدون ببستم میان

□

بیشتر کارد خورد زان اندکی

□

غن لی یا منیتی لحن النشور

□

من بیوه‌ام این رفیق درویش

□

یکی کودکی دوختند از حریر

□

شیر عشقش چو پنجه بگشاید

□

گفت آخر مسجد اندر کس نماند

□

دلیل آنکه تو را از خدای نیک افتد

□

برینست فرجام و انجام ما

□

گفتش آن عاشق بگو که آن اصل چیست

□

او همی‌شد بی سر و بی پای مست

□

گفتا که منم سلیم عامر

□

بروی دژم گفت با بارمان

□

شکری از لب تو بربایم

□

هرکه بینی در زیانی می‌رود

□

تو قائم به خود نیستی یک قدم

□

جز از جنگ و پیکار چاره ندید

□

عمر خوش در قرب جان پروردنست

□

گاو اگر خسپد وگر چیزی خورد

□

اول او گفتش از کهان و مهان

□

به رستم چنین گفت دستان سام

□

چون تو ز ناز و کبر نگنجی به شهر در

□

بارها پوشد پی اظهار فضل

□

اختران بسیار و خورشید ار یکیست

□

ابا گنج و اسپان آراسته

□

فکر زنبورست و آن خواب تو آب

□

رنگ دیگر شد ولیکن جان پاک

□

بر کام جهان جهان بپرداز

□

بخفتانش بر نیزه بگذاشتم

□

چون نکردی خویش را امروز جمع

□

هر که اوشد آشنا و یار تو

□

پس یقین گشتش که جذبه زان سریست

□

ز جنگ آوران مرد چون سی هزار

□

گوش نه اوفوا به عهدی گوش‌دار

□

تا چنان نومید شد جانشان ز نور

□

رقص مرکب مبین که رهوارست

□

چنان شاد شد زان سخن پهلوان

□

گر زند عطار بی این سر نفس

□

شرح مستوری ز بابا شرط نیست

□

اهبطوا افکند جان را در حضیض

□

چنان برگرفتم ز زین خدنگ

□

باز می‌گردند چون استارها

□

با تو ما چون رز به تابستان خوشیم

□

شد باز به جستجوی فرزند

□

همی تاخت اسپ اندرین گفت‌گوی

□

غم معشوق که شادی دل است

□

جفت کردیم این عمل را با اثر

□

وارثانم را سلام من بگو

□

سپهدار دستان و یکسر سپاه

□

این نکته نویس بر سر گورم

□

تاجر ترسنده‌طبع شیشه‌جان

□

فلک بی علا چه باشد پست

□

چو آمد به نزدیکی شهریار

□

چون بوی شراب عشق بشنودم

□

آب و دانه در قفص گر یافتست

□

رفت آن طاوس عرشی سوی عرش

□

همی خواستم تا خدای جهان

□

بر بر او بربزنم گر چه برابر نزنم

□

زانچ گشتی شاد بس کس شاد شد

□

فتوی آن شد که شیر دل بهرام

□

همه با توانایی او یکیست

□

باری چه بدی که غول را هم

□

این تانی از پی تعلیم تست

□

در یکی کان زر بی‌اندازه درج

□

میان سپاه اندر آمد چو گرد

□

غلطم سر بستان لیک دمی

□

شورش مرگست نه هیضه‌ی طعام

□

مه را نگرفت کس در آغوش

□

نشست از بر تازی اسپ سمند

□

هر که بخرد به جان و دل فقر

□

نقش تن را تا فتاد از بام طشت

□

تخم از من بر که تا ریعی دهد

□

همان پر سیمرغش آمد به یاد

□

چرا شکفته نباشی چو برگ می لرزی

□

چون بر آمد نور ظلمت نیست شد

□

دخت قلاب شاه نسرین نوش

□

همان تازی اسپان آگنده یال

□

هرچه که فرمود عشق رو تو به جان کن

□

جهل او مر علمها را اوستاد

□

اندرین کاشان خاک از احولی

□

از ایران سپه بیشتر خسته شد

□

تو مرا جان بقایی که دهی جام حیاتم

□

در سخن آباد این دم راه شد

□

ملک را قایم الهی بود

□

ز تو پیشتر پادشه بوده‌اند

□

علاج تو درین ره تا تویی تو

□

در فره دادن شنیده در کمون

□

شمس هم معده‌ی زمین را گرم کرد

□

به بالین رستم تگ آورد رخش

□

بند هستی فروگشادم تا

□

چونک چشمم سرخ باشد در غمش

□

داد آب ز نرگس ارغوان را

□

همو تاج و تخت بلندی دهد

□

چون نه سر نه خرقه ماند از کمال نیستی

□

آدما تو نیستی کور از نظر

□

هین مشو صورت‌پرست و این مگو

□

ستوده ز هندوستان تا به چین

□

با همو گوید سر خالق هر مخبر

□

جمله‌ی ارواح در تدبیر اوست

□

شمشیر کشید نوفل گرد

□

همه جای جنگست میدان اوی

□

چون به تو راه نیست محوم کن

□

رابعا چون سوخت ما را مزرعه

□

ای اخی من خاکیم تو آبیی

□

اگر چه مرا هست ازین دل دژم

□

یا ز بوی شمس تبریزی ز عشق

□

عقل تو از بس که آمد خیره‌سر

□

بهر این فرمود با آن اسپه او

□

به سر برش تاج و کمر بر میان

□

اندر سواد فقر طلب نور دل که چشم

□

چونک با بی‌برگی غربت بساخت

□

ز اختران می‌ساخت او مصباح‌ها

□

تو گفتی دد و دام رامشگرست

□

من صورتی کشیدم جان بخشی آن توست

□

کار او از جادوی گر گشت زفت

□

نیستشان از جست‌وجو یک لحظه‌ایست

□

هوا را به شمشیر گریان کند

□

گر بسوزی ز شعله نور دهد

□

یک برادر داشت آن دباغ زفت

□

ای خرد کو پند شکرخای تو

□

که جایی کجا مایه چندین بود

□

سر درنکشم ز ضر که بی‌سر

□

خواب می‌بیند که او را هست مال

□

در مشارق در مغارب یار او

□

چراگاهشان بارگاه منست

□

در کسب علم و عقل چو عطار این زمان

□

چونک حارث با سراقه گفت این

□

چون همه نارست جانش نیست نور

□

ز برج بره تا ترازو جهان

□

چرخ ار نگردد گرد دل از بیخ و اصلش برکنم

□

ای حریفان من از آنها نیستم

□

او بگفتی مر ترا وقت غمان

□

همه سر به سر پاک در چنگ ماست

□

یک سخن گفته است با عطار تلخ

□

گوید ای اجزا اجل مشهود نیست

□

چونک ریگی آرد شد بهر خلیل

□

همان بخش ایرج ز ایران زمین

□

در چرخ درآوردی چون مست خودم کردی

□

بشنوی تو نشنود زان گوشها

□

بیهده نسبت به جان می‌گویمش

□

نه سگسار ماند نه مازندران

□

سلطان عالی حضرتی برتر ز نور و ظلمتی

□

پارسی گو گرچه تازی خوشترست

□

من صمت منکم نجا بد یاسه‌اش

□

کمند کیانی همی داد خم

□

در آن محوی که شمس الدین تبریزیم پالاید

□

گفت ای موسی بیاموزش که ما

□

چون تو زندیقی پلیدی ملحدی

□

بهار آرد و تیرماه و خزان

□

من شمع جمع عشقم نه جان به تن بمانده

□

پشه‌ی مرده هما را شد شریک

□

هر چه ما دادیم دیدیم این زمان

□

بدان را ز بد دست کوته کنم

□

خمش گزاف مینداز مهره اندر طاس

□

لاجرم حق هر دو مسجد آفرید

□

گوید ای رب شکر تو کردم به جان

□

چهارم چنین گفت کان مرغزار

□

ز فرق تا به قدم ابر اشک گشت از رشک

□

بس کسا که نان خورد دلشاد او

□

گر خفاشی رفت در کور و کبود

□

ازان رفتن میش اندیشه خاست

□

از من گذر چو کردی از عقل و جان گذشتم

□

قسمت حقست روزی دادنی

□

چونک دارد عهد و پیوند سحاب

□

سپر در سپر بافته دشت و راغ

□

موی سر زلف ماش جاوید

□

ور نمی‌بینی گمانی برده‌ای

□

نجم اندر ریگ و دریا رهنماست

□

کنون روز تندی و کین جستنست

□

تو مست مست سرخوشی من مست بی‌سر سرخوشم

□

دود می‌بینیم و آتش از کران

□

تو همچو آفتابی در پرده‌ها نشسته

□

به گیتی در از پهلوانان گرد

□

فسون کرد و مرا بس عشوه‌ها داد

□

تو عدو او نه‌ای خصم خودی

□

چون ز پی خضر همه سبز رست

□

بگفتند کاین تیر زالست و بس

□

قیمتم نبود هر چند زرم

□

قامت تو بر قرار آمد بساز

□

در باغ عشق یک احدیت که تافته است

□

هم ایدر من این لشکر آراستم

□

ای شه حسام الدین حسن می گوی با جانان که من

□

خدمت بسیار می‌بایست کرد

□

گر تو بنشینی به بیکاری مدام

□

ازایدر چو دستان بشد سوگوار

□

نی خمش کن که خموشانه بباید دادن

□

کهربا عاشق به شکل بی‌نیاز

□

درد و حسرت بین که چندانی که فکرت می‌کنم

□

بر نیستان بستر خواب ساخت

□

خموش باش که گر نی ز خوف فتنه بدی

□

پس بدانستیم کو آزاد نیست

□

با آنکه فرید پست گشت این جا

□

مرا با تو تا جاودان کار نیست

□

چون خلیلی هیچ از آتش مترس

□

همچنین جویای درگاه خدا

□

مشغول مشو به گل که ماراست

□

که بر سام یل روز فرخنده باد

□

یزک ای یار روحانی ورر عیسی بکی جانی

□

چون بدید آن غمزه‌های عقل‌سوز

□

همچو لاله کلاه در خونم

□

فرستاده‌ای آمد از نزد اوی

□

چو به تبریز رسد جان سوی شمس الحق و دینم

□

چونک زد خرطوم پیل آن شب درآب

□

ماه رویا کار من از دست شد

□

یکی جفت پر مایه انگشتری

□

تبسم خوش خورشید هر یخی که بدید

□

کردشان آنجا برهنه و زار و خوار

□

با رخ زرد و دم سرد و سر پر سودا

□

دل تیغ گفتی ببالد همی

□

سخت لطیف می زنم دیده بدان نمی‌رسد

□

آن پناهم من که مخلصهات بوذ

□

گر میان دوزخ از من دور گردد نفس شوم

□

بزد گردن خسرو تاجدار

□

همرنگ دلت شود تن تو

□

چون کراهت رفت مردن نفع شد

□

چون نمی‌یارم شدن مطلق به خویش

□

تهمتن ز اولاد پرسید راه

□

من صف رستم دلان جستم بدیدم شاه را

□

گوید ای نخود چریدی در بهار

□

محرم او شو که کار هر دو کون

□

وگر گاه مازندران بایدت

□

گهی با خویش در جنگم گهی بی‌خویشم و دنگم

□

چون درآمد خوش در آن باغ آن جوان

□

دیر که دولت سرای عالم عشق است

□

ز پروازش آورد گردان فرود

□

چو ماهی وقت خاموشی خموشیم

□

نوعها تعریف کردندش که هست

□

دوستان رفتند و هم جنسان شدند

□

چنین گفت کاکنون سر بخت اوی

□

نیست شهرت طلب و خسرو شاعرباره

□

دایم اندر آب کار ماهی است

□

در خود نگریستم بدان نور

□

چو دانست الانی که در راه او

□

ز بهر عشرت جان‌ها کشیدم راح و ریحان‌ها

□

بر گروه عاد صرصر می‌کند

□

دل را به باد دادی وانگه به کام این سگ

□

گر آدم ز مینو درآمد به خاک

□

به حق آنک حلال است خون من بر تو

□

چون برست از عشق پر بر آسمان

□

خفته و مستم گرفت آن ماه روی

□

نبینم من آن زهره در خویشتن

□

پنهان تو هر چه کاری پیدا بروید آن

□

گرم گرداند فرس را آنچنان

□

عمر تو در هوا بد و برباد رفته شد

□

به ایلاقی اهرمن روی گفت

□

خموش کردم تا وقت خلوت تو رسد

□

کودکان خرد فهمش می‌کنند

□

هر ذره اگرچه صد نشان داشت

□

بدو هیچ پوینده را راه نیست

□

همچو شرابی که عرب خورد و گفت

□

چون شنیدی کاندرین جو آب هست

□

شعر بس نیکو از آن گوید فرید

□

ز هر سو بدان آهن مرد کش

□

بومان ببرد چو بوی بردیم

□

گفت نه نه بلک امشب جان من

□

گر درین راه مرد کل طلبی

□

پذیره شده شورش جنگ را

□

از روم بتازیم سوم بار سوی شام

□

با لیم نفس چون احسان کند

□

کو صد هزار گونه زبان ذره ذره را

□

سوی هندی آمد چو سیلی به جوش

□

من بس کنم بس از حنین او بس نخواهد کرد از این

□

این گله زان نعمتی کن کت زند

□

بر تن عطار هر مویی که بود

□

دلم را به زنهار زه برزدی

□

شمس تبریزی همی‌گوید به روح

□

ور بگویی من چه دانم نوح را

□

دیگر بسی مخور که هر آن کس که سیر خورد

□

زره پوشی از ساقه‌ی قلب شاه

□

اگر این یخ نرود زان است که خورشید رمید

□

آنک می‌ترسی ز مرگ اندر فرار

□

تو مینوش این که از طامات حرفی است

□

جوان را چو گل نعل برابر شست

□

طغرای امان ما نوشت او

□

وقت لاف غزو مستان کف کنند

□

کاجزای دو کون را تمام است

□

جان ز هجر عرش اندر فاقه‌ای

□

پس از این خموش باشم همه گوش و هوش باشم

□

چونک قدرت رفت کاسد شد عمل

□

می‌روم در عشق هم‌بر با فرید

□

تو ستیزه‌روتری یا آن ثمود

□

چه کساد آید آن را که خریدار تو باشی

□

دلبر و مطلوب با ما حاضرست

□

دیدن و دانستن اینجا باطل است

□

بر مشوران تا شود این آب صاف

□

شیر چون باشی که تو از روبهی لرزان شوی

□

چون فکندی زود آن از گفت وی

□

چگونه دل نگه دارم ز عشقت

□

زنده نی تا همدم عیسی بود

□

دیگر خیالی آوری ز اول رباید سروری

□

پیش عقل این زر چو سرگین ناخوشست

□

تو ز پی نام و ننگ همچو شتر می‌روی

□

زین بترها که نمی‌گویم ز شرم

□

تابش جان یافت دلم وا شد و بشکافت دلم

□

می‌پرد چون آفتاب اندر افق

□

گر نشد عطار یکتا همچو موی

□

پس بگفتندش مبارک مال رفت

□

خموش باش زمانی بساز با خمشی

□

نعمت آرد غفلت و شکر انتباه

□

تا فرید از خویش بی اثبات گشت

□

چارمیخ شه ز رحمت دور نی

□

آفندی کلیتیشی کالیسو کیتیشی

□

حاجت تو کم نباشد از حشیش

□

چو سایه خویش را عطار اینجا

□

دل به کعبه می‌رود در هر زمان

□

شمس تبریز که آفاق از او شد پرنور

□

گفت او بفروخت استر را شتاب

□

برون آمد گل زرد از گل سرخ

□

قلب اگر در خویش آخربین بدی

□

بکش در بر بر سیمین ما را

□

تا نبیند کودکی که سیب هست

□

عجب کارا که موری می‌نداند

□

پیرهن در مصر رهن یک حریص

□

شمس تبریز که نور سحر است

□

پیش شاهان در سیاست‌گستری

□

عاشقان راست مسلم نه تو را

□

احمقست و مرده‌ی ما و منی

□

تو کمربسته چو موری پی حرص روزی

□

گله‌ی گوسفند سم تا گوش

□

چند اندایی به گل خورشید را

□

هشت کرت کژ بکرد آن مهترش

□

تو را هر گوهری گوید مشو قانع به حسن من

□

آن جفا پیشه را که بود وزیر

□

در حلقه چو دیدی خود دردی خور و مستی کن

□

نسبت اصلم ز خاک و آب و گل

□

چو رباب از او بنالد چو کمانچه رو درافتم

□

روزی از تخت و تاج کرد کنار

□

از کنار بحر اخضر دیده‌ام وز خون خویش

□

محرم آن آه کم‌یابست بس

□

جز قصه شمس حق تبریز مگویید

□

ز گرمی و سردی و از خشک و تر

□

هم خوانچه‌کش صنعی هم مائده و خوانی

□

چون پری را این دم و قانون بود

□

ماییم در آن وقت که ما هیچ نمانیم

□

مرا هست بینش نظرگاه تو

□

آتش دل به است بی تو مرا

□

بس انامل رشک استادان شده

□

اگر کلیم حلیمم بدان درخت شوم

□

خراج آورش حاکم روم و ری

□

از کمان عشق بگریز ای فرید

□

طاعنان هم‌چون سگان بر بدر تو

□

خمش کن کاه و کوه و کهربا چیست

□

نه آهو ولی نافش از مشگ پر

□

چون رفت ز دست کار عطار

□

غلط غلطان رفت پنهان اندر آب

□

مرا واجب کند که من برون آیم چو گل از تن

□

گه از لوح ناخوانده عبرت پذیر

□

چندین می نوشین چه چشی کانکه چشید او

□

شاه دین را منگر ای نادان بطین

□

بهار حله دریدی ز رشک و زرد شدی

□

شش جهت بر قبای او زرهی

□

پرده برگیر تا جهانی جان

□

استن من عصمت و حفظ تو است

□

ز دست و بازوی قدرت به هر دم تیر می پرد

□

خداوند شمشیر و تخت و کلاه

□

هر بی‌خبر برادر خویشم لقب نهد

□

گر روی رو در پی عنقای دل

□

به سحر تویی صبوحم به سفر تویی فتوحم

□

کردش آزاد و دلخوشی دادش

□

چون خداوند جهان عطار خود را بنده خواند

□

گرچه اندر مکر موی‌اشکاف بد

□

هر کسکی را کسکی هر جگری را هوسی

□

بنا به اساسی نهادم نخست

□

اگر جهان همه از پس کنی نمی‌دانم

□

فرش بی‌فراش پیچیده شود

□

اخرجت نفسی عن کسل طهرت روحی عن فشل

□

به جائی که بدخواه خونی بود

□

چه می‌گویم که زلف او مرا برهاند از چنبر

□

قسم دیگر با خران ملحق شدند

□

همان ارزد کسی کش می پرستد

□

فرشته پران را برین ساده دشت

□

ز دریا چند گویی چون ندیدی

□

شوره‌ام را سبزه‌ای پیدا شود

□

جمال صورت غیبی ز وصف بیرون است

□

تا نکوبی گندم اندر آسیا

□

عقل کل در حسن او مدهوش شد

□

مغز را خالی کن از انکار یار

□

بیا بیا که تو راز زمانه می دانی

□

چونک کردی دشمنی پرهیز کن

□

چو نیست کار جهان پایدار سر بر نه

□

مرغ مرده‌ش را هر آنک شد شکار

□

هین ختم بر این کن که چو خورشید برآمد

□

من هم او را می شفیع آرم به تو

□

تو درون جامه‌ی جانان مدام

□

پیش ظاهربین چه قلب و چه سره

□

از فضل تو است اگر ضحوکم

□

کی شود پژمرده میوه‌ی آن جهان

□

خاک است مرا بستر خشت است مرا بالین

□

چون نهالی کاشتی آبش بده

□

در خانه مانده‌ایم چو موشان ز گربگان

□

آن زمان آن فحم اخگر می‌نمود

□

در حرم عشق چو نامحرمم

□

آن کسی که بانگ موران بشنود

□

ای گلشن و گلزارم وی صحت بیمارم

□

چشم می‌انداخت آن دم سو به سو

□

شعر فرید کرده شرح لب تو شیرین

□

جزو جزوت لشکر از در وفاق

□

باد پویان و جویان آب‌ها دست شویان

□

ای تو کام جان هر خودکامه‌ای

□

صد جهان ناز از سر مویی که دید

□

چون سلیمان شاه و چون آصف وزیر

□

ز عشق این حرف بشنیدم خموشی راه خود دیدم

□

کبک جنگی را بیاموزان تو صلح

□

همچو عطار این سگ درنده را

□

پرتو حالی که او هیزم نهاد

□

او زیر پر همای دولت

□

حلمشان بیدار را ابله کند

□

از زحمت عطارم بندی است قوی در ره

□

چون جوالی بس گرانی می‌بری

□

بهانه کرده‌ام نان را ولیکن مست خبازم

□

برکن از بیخش که گر سر بر زند

□

آن چه جویم چون نیاید در طلب

□

کای ز بحر و ابر افزون کف تو

□

به سوی تو ای برادر نه مسم نه زر سرخم

□

چون نماند خانه‌ها را قاعده

□

گرچه نه پنهانم و نه آشکار

□

چونک خواب غفلت آیدشان به سر

□

وان کس که رسولی شفق را نپذیرد

□

برد او را پیش عزی کین صنم

□

گر جمله فروغ تو ببینیم

□

چون برفت آن ظلمت غم گشت خوش

□

گر عصا سازیم بیفشانیم برگ

□

مردگان باغ برجسته ز بن

□

مست لایعقل کن این ساعت مرا

□

هر که بینا ناظر نورش بدی

□

خاموش باش فتنه درافکنده‌ای به شهر

□

پس همی گفتند با خود در جواب

□

طریق توست راه شرع و تن در زیر تو مرکب

□

آنچنان که وقت زادن حامله

□

به صورت کمترم از نیم ذره

□

که مرا از غیب نادر هدیه‌هاست

□

چو مس در زر گدازد مرد صراف

□

رویش آن سو بود گل‌خور ناشکفت

□

به خدا که روز نیکو ز بگه بدید باشد

□

زان عمامه‌ی زفت نابایست او

□

کو یکی مفلس که در ششدر فرومانده است سخت

□

یک دگر را مژده می‌دادند هان

□

بپران ناطق جان را تو از این منطق رسمی

□

تو که فرعونی همه مکری و زرق

□

سلطنت کی یابد ای عطار پیر

□

راه نمی‌داند قلاووزی کند

□

نه بر این دخل بچفسم نه از این چرخ بترسم

□

گفت پیغامبر که احمق هر که هست

□

خدایگان فلک قدر آنکه هر رمضان

□

لیک ذوق سجده‌ای پیش خدا

□

گویی که انا گفتی با کبر و منی جفتی

□

خر نخواندت اسپ خواندت ذوالجلال

□

در بند دین و دنیی لیکن نه دین و دنیی

□

پیش پیشت می‌رود آن نور پاک

□

گلعذاریم ولی پیش رخ خوب شما

□

لیک چون آمیخت با خاک کرب

□

جان در حذر افتاد ولی وقت شد آمد

□

خمش کن آنک او از صلب عشق است

□

جان به ما ده تا همه جانان شوی

□

ای سخن خاموش کن با ما میا

□

تسلیم کن وجود و برو ترک خویش گیر

□

عقل ز جای می جهد روح خراج می دهد

□

چون فرید از غم تو سوخته شد نیست عجب

□

وقف کردیم بر این باده جان کاسه سر

□

در دل خاک ز بس خون دل تازه که هست

□

از کر و فر او همه دانند کو زن است

□

از سر خاک دوستان، سبزه دمید خون گری

□

تو چند نام نهی خویش را خمش می باش

□

اگر از زندگی خود نکردی ذره‌ای حاصل

□

ای مطرب آن ترانه تر بازگو ببین

□

بحر چون محوست، موجش در خطر

□

خشک نماید بر تو این غزل

□

زاد عطار اندرین ره هیچ نیست

□

چه نردبان که تراشیده‌ام من نجار

□

چو کردم جوی چشمان همچو عطار

□

تو که مست عنبی دور شو از مجلس ما

□

کشت کرم را نه خوشه ماند و نه دانه

□

بس کن ار چند بیان طرق از ارکان است

□

ور کشتن تو دهند فتوی

□

جانم چو ذره در هوا چون شد ز هر ثقلی جدا

□

چون به تب لرزه آفتاب در است

□

می‌تواند داد هر دم خرمنی

□

بگذشت عهد ماتم و عهد بقا رسید

□

چون همه دانی نتوان زد به تیر

□

تهنیت بادا که در باغ سخن

□

مقراض اجل گرت برد سر

□

خورد ترکانه عجب می‌سازند

□

عاقبت چون فلک فرو ریزم

□

آنکه غم جهان خورد، کی ز حیات برخورد

□

هر که او دل‌زنده عشق تو نیست

□

سرپنجگی نه سیرت خرگوش خنثی است

□

مشک جهان گر همه عطار داشت

□

خون خور خاقانیا مخور غم روزی

□

هندوم، زان شادکامم، بنده‌ام زان مقبلم

□

زنی رومی آید کند کاغذین سد

□

نی نی که تو باش در بقا جمله

□

که قدر مرد کم از پیل نیست کو چو بمرد

□

چون با عدمم نمی‌رسانی

□

زهره ز رشک خون دل در بن ناخن آورد

□

در کار من جدا فتاده

□

لیکن از روی طعنه‌ی خسمان

□

درین حیرت دل حیران خود را

□

زر سرخ ار شد پشیمانی سپید آتش گرفت

□

وگر همرنگ دریا گردی امروز

□

اگر زنده ماندی در این دور بخل

□

چون شکست اینجا قلم عطار را

□

شاه محجوب است و من آگه ز کار

□

بی یار دمی چو زنده نتوان بود

□

خوارزم شه هزار چو محمود زاولی است

□

یا مرو در مسجد و زنار بند

□

تو را کعبه‌ی دل درون تار و مار

□

چون ندارد منتها پیشان عشق

□

بدل من آمدم اندر جهان سنائی را

□

کعبه است حضرت او کز چار پای تختش

□

دارای ملوک عجم، اسکندر ثانی

□

بهر آذین عروس خاطرش

□

آسمان کردی بر گنج کمال

□

چون نیست رخصه سوی خراسان شدن مرا

□

بپیچد آه من در بر چو ز آتش چنبری و آنگه

□

بلورین جام را ماند دل من

□

بگذر از فلسفی که از پی خرج

□

نهم چار بالش در ایوان عزلت

□

باش یک دل که هرکه یک دل نیست

□

در خط او چو نقطه و اعراب بنگرم

□

نگوید عزل و آفرین هم نخواند

□

خاقانی و خاقاتن و کنار کر و تفلیس

□

شاه بر اسب پیل تن رخ فکند پلنگ را

□

گر به همه ترازوئی زر خلاص درخورد

□

آنچه بایست ندادند به من

□

گر به نقش زنان فرود آئی

□

ای حکیمان رصد بین خط احکام شما

□

قاصد بخت اوست ماه و نجوم

□

نعره زنان چون نمک بر آتشم ایرا

□

دیده را از سیل خون افکنده می در ناخنه

□

تا خوانچه‌ی زر دیدی بر چرخ سیه کاسه

□

چون روی پری بینی و آن سلسله‌ی زلف

□

از بس که خاک در جگر آب سده بست

□

طراز خاصه ز اقبال عام او شاید

□

جهان داور چو فاروق است و جاندار و چو فرقان هم

□

از من گریخت حادثه ز اقبال او چنانک

□

بس دراز است قد امیدم

□

عیادت دل بیمار من کن قدمش

□

شررش در کواکب افکندی

□

بچه‌ی باز ار شکار دست قضا گشت

□

به گیتی کسی دید هیچ اژدهائی

□

حکم حق رانش چون قاضی خوی

□

خاقانیا خزینه‌ی گیتی به جو مخر

□

وانکه را دوست به تهمت رد کرد

□

نامم همای دولت و شهباز حضرت است

□

شروان به روزگار تو امیدوار باد

□

کید قاطع مگو که واصل ماست

□

کو شکر نطقی که از رشک زبانش هر زمان

□

ای دریغ ای دریغ چندان رفت

□

نایب یزدان توئی امروز و چون یزدان مرا

□

عنصر اقبال و جان مملکت

□

چون به حضرت رسید خاقانی

□

میزان حکمتی و تو را بر دل است زخم

□

وز زیور اختران به نوروز

□

بادت بقای خضر که تا خضر از این جهان

□

می‌ترس که آن زمان درآید

□

حاسد خاک پای او کعبه

□

سرم که نیم جو ارزد به نزد همت تو

□

گر ز حجاز کعبه را رخصت آمدن بود

□

انتظارم تا دیم گردد تموز

□

به مردم کشی دست می‌کرد خوش

□

نمود اندران بیهشی سرکشی

□

با نی همه پست آید تا روز مشین از پا

□

خود چه کارستی مرا با مردگان

□

واندرو بین ماه و اختر در طواف

□

جز از مویه و درد و ماتم نماند

□

که سر ز بلا و امتحان بردم

□

چونک او مر خویش را دیوانه ساخت

□

لحیفی برافکنده شبرنگ را

□

که با تاج شاهی ز مادر نزاد

□

که پی در پی ز سهم ناوکش پشت کمان لرزد

□

کان به عاصی در شفاعت می‌رسد

□

در قضای حاجت حاجات‌جو

□

خنک آنک پوشد تنش را کفن

□

دردی دارد که نیست دارویش

□

که کنی بندش به سوگند گران

□

شد آن گنج خاکی به مینوی پاک

□

به زیر گل اندر چه موید همی

□

نشان درد اگر خواهی بیا بنگر نشانی را

□

شیر صافی پهلوی جوهای خون

□

تا نگردد طبع معکوس تو گرم

□

نه از چاره‌ی هم نبرد منست

□

من طوطیم عشقش شکر هست از شکر گویاییم

□

زان نمی‌گردد اجابت را رفیق

□

که گویم تو را این و آن ده به من

□

ز اسپ و ز رمح و ز تیغ و کلاه

□

توسطت که بخیرالامور اوسطها

□

خشم را هم بسته‌ام زیر لگام

□

که نیامد مثل ایشان در وجود

□

خبر یافتم ز آشکار و نهان

□

خسک ساختی دیگدان عنصری

□

می‌دوید و باز در رو می‌فتاد

□

خردمند ازین حکمت آگاه نیست

□

ز تنگی که شد رشنواد از خروش

□

وز نهان با یک قدح می‌گفت هندو را بیا

□

خاک بر دلداری اغیار پاش

□

خارزارم جنت ماوی شود

□

جهان را به دیهیم او مژده داد

□

ما هنوز از خامی سخت ناهمواریم

□

جان ایشان بود در دریای جود

□

که از کوه در پستی آرد خروش

□

ز تابیدن خور زیانش بدی

□

میراث یوسفی که به او یافت انتقال

□

هم یکی باشند و هم ششصد هزار

□

چون گشادش داده‌ای بگشا گره

□

یکی کودک آمد چو تابنده مهر

□

هرچه بود از ماحضر شد چون کنم

□

ور خود این بر عکس کردی وای تو

□

که آمد برون آفتاب از نهفت

□

نبودی مگر نیک دل رادمرد

□

پس نبات دیگرست اندر نبات

□

یا الهی غیر ما علمتنا

□

جسم طبع دل بگیرد ز امتنان

□

بریزد سرآید برو روزگار

□

تو مرا گنج عطایی که نهی نام فقیرم

□

هرچه می‌خواهد دل تنگت بگو

□

فرو ماند بی بخت بدخواه او

□

جوانان و جنگی سواران ما

□

که چاشنی به نباتات شکرستان داد

□

دام بین ایمن مرو تو بر زمین

□

آن سیه که آخر شد او اول شدی

□

پیام سکندر بیاراست راست

□

خال رخ برهنه‌ی ایمان شناسمش

□

با خدا نرد دغاها باختند

□

به جادو زبانی گره بر زدی

□

همی پرورانید چون جان خویش

□

شاباش زهی سلسله و جذب و تقاضا

□

لیک کی بینند آن را طاغیان

□

چیست اندر باطنت این دود نفت

□

گرفت و به زنجیر کردش به بند

□

گردون اگر دونی کند گردون گردان بشکنم

□

که نمودند از شکایت آن رمه

□

درآمد چو شیری به آوردگاه

□

همه کشور ایرانیان را دهم

□

با زر و خلعت مسرح استر آتش عنان

□

گر تو نپذیری بجز نیک ای کریم

□

مر مرا از خود نمی‌دانی تو فرق

□

نباشد مرا از کسی ترس و بیم

□

دلق و تسبیحشان شود زنار

□

برده باشد مایه‌ی ادبار و بیم

□

چو پیری رسد نعل بر آتشست

□

فرو ماند زان ترک و بفزود خشم

□

چون بجنبد پرده سرها واصلست

□

کان خیالت کیمیای مس بود

□

راست می‌شد تاج بر فرق سرش

□

چرنگیدن گرزهای گران

□

تو جان جان جانی و من قالب تنم

□

چاه بابل را بکردند اختیار

□

بر سر شغل خود فرستادش

□

بشد سست و لرزان که بیستون

□

تا شام کرده فره چرانی ملازمان

□

بهتر از صد قیصرست و صد وزیر

□

آب و گل را داد یزدان جان و دل

□

چرا بایدم خواب و آرامگاه

□

خاقانی از طریق سخن صد چو عنصری

□

هیچ با او شرکت و سودا مکن

□

رفت با ویژگان خود به شکار

□

برفتند بت روی صد نامدار

□

قومی مبارز چون سنان خون خوار چون اجزای ما

□

در قبا گویند کو از عامه است

□

شب رو و پنهان‌روی کن چون عسس

□

ازو رایت خسروی گسترید

□

نعره‌ها بی‌خویشتن می آیدم

□

زنده گردد هستی اسراردان

□

گشته در آفتاب یخنی جوش

□

نوآیین و نوساز و فرخ جوان

□

در دوده‌ی سر قلمش مضمر آفتاب

□

وانک هیچست آن عیال با ولد

□

هیچ پیشه رام بی‌استا نشد

□

بپیچد ببیند سرافشان من

□

تا که ابدال را بدر نکشد

□

گرد را تو مرد حق پنداشته

□

هفت چرخ از کمند او گرهی

□

برو گشت زین گونه چندی سپهر

□

خود کیست که دریابد او خیر و شر ما را

□

حیز و نامرد و چنینست و چنین

□

از دکان و پاره‌دوزی وا رهی

□

به مردی چه کرد اندران روزگار

□

سرهای کلاه دار دیدم

□

لیک این هر دو به یک کار اندرند

□

سرشتی به اندازه یکدیگر

□

بزد خویشتن را بر آن قلبگاه

□

چرخ تواند زدن بر سر آن آسمان

□

بشنو این اشکال و شبهت را جواب

□

سوی قاف و مسجد اقصای دل

□

از اندرز فام خرد توختم

□

ترس از هژبر دار در آن صورت نری

□

کی توان آن را ز مردم واگشود

□

گه از صحف پیشینگان درس گیر

□

که چندین همی رنج باید فزود

□

کی کنند این خود نیامد در قصص

□

ای شما بوده مرا چون چشم راست

□

ماند آن احمق همی‌کرد اضطراب

□

که این بانگ رعدست گر تندباد

□

چون تو سر خم بستی من نیز دهان بستم

□

چشم روشن کرد از بوی پسر

□

خراجش فرستاده کری و کی

□

ز بیشی و آگندن گنج ما

□

چون نور آفتاب کران تا کران رسید

□

عمر ضایع راه دور و روز دیر

□

کین نظر کردست ابلیس لعین

□

یکی سنگ غلتان شد از کوهسار

□

چو شمعت سوختن یا مردن آمد

□

لم یقل انا الیه راجعون

□

چگونه نبینم بدو راه تو

□

برد لشکر و کوس و شمشیر وتیر

□

کز غیب خطاب آید جان‌های خطابی را

□

تا مرا از خیر بهتر راندی

□

در صناعت عاقبت لرزان شده

□

همی بود ترسان ز بیم گزند

□

ملک را بال می ریزد من آن جا چون بشر باشم

□

تا یکی بینی تو مه را نک جواب

□

پای تا سر کشیده در زنجیر

□

همان بارگاه و سپاه ورا

□

نبوده لحظه‌ای از دست بخت خود بیداد

□

وز همه اشکالها عاطل شدی

□

بانگ می‌دارند سوی صدر تو

□

سپاه اندر آید به آباد بوم

□

که از هندی آهن بنائی نیابی

□

زود باش و روزگار خود مبر

□

سه نوبت زن پنج نوبت پناه

□

ازیشان بسی زینهاری شدند

□

نک موسی عمران شد تا باد چنین بادا

□

بنگر اندر حال و اندر جامه‌ام

□

که بشر آن را نیارد نیز خواست

□

همی بر نیاکان خود بگذرد

□

به ما گذار که ما اوستاد این نردیم

□

با رسول اهل کمتر گو سخن

□

که دیوار ان خانه باشد درست

□

نباشد مرا روز با او سپید

□

منزه آمده از امهات و از آبا

□

وقت آهنگست پیش‌آهنگ شو

□

پر شده کنعان ز بوی آن قمیص

□

همان گیو و گودرز و هم طوس را

□

لاف مزن چو رهزنت، سوزن و شانه یافتم

□

رنج مغز و دوستی آن را چو پوست

□

چو دندان آهو برآموده در

□

بران سان که سیمرغ فرموده بود

□

هر ذره انگیزنده‌ای هر موی چون سرهنگ‌ها

□

یا مگر پیش تو این جانت عدوست

□

مرده نی تا دمگه عیسی شود

□

ز گفتار من کین نباید گرفت

□

در من اثر چو کردی بر گنبد اثیرم

□

بلک این زانست کز جهلست مست

□

تواضع نمودن زبونی بود

□

نباید که نام اندرآری به گرد

□

دارد شبان به گرگ ستم پیشه عوان

□

نور حقست این نه دعوی و نه لاف

□

مشورت با یار مهرانگیز کن

□

پر آواز شد گوش گردنکشان

□

کاهی ازین دو به کشت‌زار نیابی

□

تخم ثانی فاسد و پوسیده است

□

ازو آمدن هم بدو بازگشت

□

به ایوانش بردند و جای نشست

□

یا من قسم القهوه و الکاس علینا

□

تا کند جان هر شبی را امتحان

□

کز غم فرعش فراغ اصل نی

□

ز درد تو خونین سرشک آورم

□

آن وقت که پا نیست شود پای دوانیم

□

از درازی خایفم ای یار نیک

□

وزان روی پیکار پیوسته شد

□

همه شهر ایران برآید به جوش

□

گر نبودی حال عالم زین بدی بودی تباه

□

زانک در قهرست و در لطف او احد

□

چار میخ حاسدی مغفور نی

□

مر آن تاج‌دار جهان بخش را

□

ویشان بر آستان ادب کور و کر زیند

□

پیش خاکش سر نهد افلاک او

□

برآمد خروشیدن گاو دم

□

به کار اندرون پیش دستی کنید

□

ماننده ماه از افق ماننده گل از گیا

□

همچو شیخان بر سر دکانمی

□

کی شود آراسته زان خوان ما

□

یکی پاک پرشرم و بامایه را

□

فسون و عشوه او را خریدم

□

گشت ممکن امر صعب و مستحیل

□

بدیدن بهست ار بواز و نام

□

ز گفتار بهمن دلش تیره شد

□

اره ازسین سها بر فرق قاف فرقدان

□

در بهارست آن خزان مگریز از آن

□

تن ز عشق خاربن چون ناقه‌ای

□

شوم تا چه پیش آورد روزگار

□

چون توان گفتن که مغشوش و معیبش یافتم

□

سوز خواهم سوز با آن سوز ساز

□

غلامان و هر گونه‌ای خواسته

□

ز دینار وز گوهر شاهوار

□

جهان گشتست همچون دیگ حلوا

□

تو مهی ما شب دمی با ما بساز

□

مر خروسان را نما اشراط صبح

□

به یزدان سپرده تن و جان خویش

□

مددم ده قدری هشیارم

□

هان و هان او را مجو در گلستان

□

بر آتش یکی گور بریان کند

□

بپیچد سر از کژی و کاستی

□

خسرو هند ستاند ز شه روم خراج

□

تا ببینی باغ و سروستان غیب

□

هر دم از غیبت پیام و نامه‌ای

□

بزرگیش با مردمی بود جفت

□

چون می نیابد محرمی دل بر سخن افتاده شد

□

در وجود خود نشان مرگ دید

□

به نیرو ازان زینش برداشتم

□

بیابد بدان گیتی اندر بهشت

□

معجزه و برهان چرا نازل شدی

□

در درون او حیات طیبه‌ست

□

حال او ای حال‌دان با من بگو

□

زره‌دار و غران به کردار شیر

□

هزار پرده دریدی زبان من هر دم

□

و آن حسد چون خار بد گلزار شد

□

چو زرین درخشنده کوهی بلند

□

که از خویشتن بازدارم گزند

□

منت کش مرگ ناگهان باد

□

از بن دندان کنم کسپ حلال

□

تا که ریحان یابد از گلزار یار

□

ز دریا نهنگ و به خشکی هژبر

□

چرخ اطلس را به دیبائی فرست

□

نار شهوت از آن گشتی حطب

□

به شبگیر کز خواب برخاستند

□

ز پوشیده‌رویان و فرزند من

□

به دست آورد گوهر گوهری را

□

این پدیدست آن خفی زین رو ملغز

□

زیرک صد چشم را گمره کند

□

که ای مهتران نماینده راه

□

من ز آتش صد گلستانت کنم

□

پس چه خود را ایمن و خوش دیده‌ای

□

دل اژدها را خرد بشکرد

□

که از خسروان نام شاهی ببرد

□

آن ازین غصه که امسال به صد عزت بار

□

همنشین حق بجو با او نشین

□

او چه داند چیست اندر قوصره

□

نه از راه گشتاسپ و اسفندیار

□

عمر تو چه بیش و چه کم ای غلام

□

زان پذیرااند دستان ترا

□

بخندید و سیندخت را مژده داد

□

به بد روز گیتی نجستست کس

□

تا چند غلط دهی تو ما را

□

کمد از وی خوان و نان بی‌شبیه

□

هم فغان سر دوران بشنود

□

نمانی که کس برنشیند به زین

□

که به بازار نیم در کانم

□

ای سپاه‌اشکن بخود نه با سپاه

□

که شمشیر کوته شد اندر نیام

□

به پیش وی اندر چو جاماسپ است

□

کارفرمائی دوران به تو خواهد فرمود

□

ای هزاران فتنه‌ها انگیخته

□

آن نه حسن کار نار حرص بود

□

که بی‌آب جامی می افگن بیار

□

روز به شب کن که روزگار تو گم شد

□

همچو بوبکر ربابی تن زده

□

یکایک به تنگی رسید اندر اوی

□

وگر هست نیروت بر زین نشین

□

ما را مفکن در این زبان‌ها

□

عاشقانه سوی دین کردند رو

□

زان نباید کم که در وی بنگری

□

بران گونه خسته ندیدست کس

□

پاسبان را چو به شب ما سوی کاشانه شویم

□

تو بتو گنده بود همچون پیاز

□

به شهری کجا بود کاووس شاه

□

بروبر جهان‌آفرین را بخواند

□

از سرکشی به نیر اعظم قران کند

□

من گرفته بودم آخر مر ورا

□

نور بر نورست و عنبر بر عبیر

□

تا در ابرو افکند سلطان گره

□

وافسانه جزین ز بر ندارم

□

خسته بود و دید آن اقبال و ناز

□

رخ از خون دیده گه شستنست

□

گاه بحرش نام گشت و گه سحاب

□

که شد او نمرود و سوزنده‌ی خلیل

□

این گمان آید که از کان منی

□

لرزه بر هر هفت عضو من فتاد

□

جام تن بشکست نور مطلقست

□

جان را غلاف معرفت بهر حسامت می کنم

□

بر نویسد بر وی اسرار آنگهان

□

سپهبد پذیره شدش از کنار

□

همچو در هنگام جان کندن شقی

□

که بسته است به عهدش زمانه عهد وفائی

□

گفت هین با خود چه داری زاد ره

□

شادی عقلی نگردد اندهان

□

تا یکی گردند و وحدت وصف اوست

□

هم باز پس شوم نکشم پس بلای ری

□

بی گمان منصور بر داری بود

□

اگر هست بسیار و گر اندکیست

□

وز حقیقت دورتر وا مانده است

□

یک جو نخریم ما یقین را

□

جان سیه گشته روان مردود چیست

□

مر ترا اکنون مطیع‌اند از نفاق

□

تا ننالد سوی حق آن بدگهر

□

سنک اول ایلکل قانی اگر من متهم باشم

□

و آن خزان تهدید و تخویف خداست

□

بدان تا کجا باشد آرام ما

□

امتحانها هست در احوال خویش

□

ناهی دلخستها زان شربت عناب فام

□

قطره‌ای از بحر عدل رستخیز

□

هم رود از دل نتیجه و زاده‌اش

□

می‌شنید از هر کسی نوعی خبر

□

به چشم جان توانی بی‌گمان دید

□

تو به قصد کشف گردی جرم‌دار

□

که گفتی ندارم به یک پشه سنگ

□

جمله در میدان بخسپید امشبان

□

پار اندر شش درم انداختی

□

صورتی ضالست و هادی معنوی

□

خشم محض و شهوت مطلق شدند

□

هیچ بویی زو نیامد ناگوار

□

همه اسرار سخن را به نهایت برسانم

□

یار کن با چشم خود دو چشم یار

□

به پندش مرا سود شد هر زیان

□

از نهیب این خیالی شد کنون

□

از زور حمزه در ازلت ساخت بهره‌یاب

□

تو نه‌ای شیعه عدو خانه‌ای

□

هست در اخبار غیبی مغتنم

□

تا نباشد با شما دزد گدا

□

کید چون گردد آفتاب منیر

□

از بدن ناشی‌تر آمد عقل و جان

□

که با پیر سر شد به نوی جوان

□

زین دو کس جمله به افغان آمدند

□

کاین را به گرو نهید فردا

□

پیشش افکند اطلس استنبلی

□

جمله مطوی یمین آن دو دست

□

از مهمات آن طرف خواهم دوید

□

ترک آن کردم چو بی‌صف صفدری را یافتم

□

چون بود بی‌کاتبی ای متهم

□

برفتند شایسته‌ی کارزار

□

در غریبی فرد از کار و کیا

□

عمر جاوید را یگان باشد

□

گویدت چونی تو ای رنجور من

□

چون ببیند شد شکار شهریار

□

جادوی خواندن مر آن حق را خطاست

□

دم عطار کزو بوی دوا می‌آید

□

جفت آن گاوی کش آدم جفت کرد

□

هم از رخش غم بد هم از خویشتن

□

صورت کل را شکست آموختی

□

در دل خو گیر ساکنی را

□

بی‌نهایت لطف و نعمت دیده‌ای

□

بازگونه می‌روی ای کژ خطاب

□

خود تسلی دادمی از ذات خویش

□

برای رنج رنجوران عقاقیری کشیدستم

□

می‌سپارد باز بی‌علت فتی

□

به گیتی ندانست کس را همال

□

که به صحبت روید انگوری ز خاک

□

به غیر خاک سیه هیچ نایدش به نظر

□

بینی آنجا دو عدو در کشف راز

□

خانه بی‌مکناس روبیده شود

□

گرچه عقلش هندسه‌ی گیتی کند

□

عرق سرد چون سحاب کند

□

خاصه آن کو دید آن دریا و میغ

□

سران را سر از تن همی دور کرد

□

چاه می‌بیینی و نتوانی حذر

□

بنگر تو عجایب سما را

□

از جناب حق شنیدی که تعال

□

او عدو ماست و غول ره‌زنست

□

که نگرداند سخن را یک رفیق

□

چو آمد یار گلرنگم چرا با این سه فن باشم

□

زود بینی که چه غبنت اوفتاد

□

برین راز بر باد مگشای لب

□

بازیی دیگر ز حکم آسمان

□

سبک وزن است سنگ پادشاهی در ترازویش

□

تش ممر می‌بینی و او مستقر

□

کان دهنده‌ی زندگی را فهم کن

□

روح او گردان برین چرخ برین

□

همچو آن حلاج بس منصور شد

□

ز اعتماد جود خلاق جلیل

□

برانم که نندیشم از بیش و کم

□

وین یکی تا مسجد از خود می‌شود

□

پروریدم طفل را با صد دلال

□

چیست ظاهرتر بگو زین روشنی

□

موی هم‌چون قیر و رخ چون ارغوان

□

وز ریاضت گشت فاسد چون پیاز

□

در رقص آیی که جمله جانیم

□

کی کشیدی شیر نر بیگار من

□

سپر پیش و در دست گرز گران

□

روز تا شب شب همه شب تا ضحی

□

لرزه در پیکر کمان باشد

□

آب بر سر بنهدش خوش می‌برد

□

ناله دارد خواجه شد در غلغله

□

تا تواند زخم بر مسکین زند

□

حمل و ثور دو قربان اسد

□

با ابوجهل آن سپهدار جفا

□

که این راه هرگز نپیموده‌اند

□

و آن نجاست بویش از ری تا بشام

□

زان پس نخری تو داستان را

□

امتحان کردم ایاز خویش را

□

که کجا است این شه اسرارگو

□

که ببیند خفته کو در خواب شد

□

سبال مالد و گوید که آب حیوانم

□

هیچ ترسنده نترسد خود ز خود

□

میان بتان در چو روشن نگین

□

در اثر مایه‌ی نزاعست و سخط

□

که در میانه‌ی بازو کبوتر است حکم

□

خوش بنالی در چمن یا لاله‌زار

□

مر ترا و مسجدت را بر کند

□

هر یکی زنار ببرید از میان

□

گر رسم با خود خطا خواهم رسید

□

بر فراز قله‌ی آن کوه زفت

□

بیابان و کوهست بستان اوی

□

گر چه گفتی نیست آنجا آشکار

□

زانک تو داود دمی من چو کهم رفته ز جا

□

چونک فرصت یافت باشد راه او

□

گل ازو پوشیده دزدیدن گرفت

□

کیمیایی همچو صبر آدم ندید

□

به وقت گفت ماه بی‌غباریم

□

عکس خود را خصم خود پنداشت او

□

زمانه به آرایشی دیگرست

□

سخت تنگ آمد ندارد خلق حلق

□

که داغ بندگیش بر جبین کیوان است

□

که ذلیلان را نظر کن ای عزیز

□

کور زان خورشید هم گرم آمدی

□

تا رهانمشان ز اشکنجه‌ی گران

□

کز چشمه‌ی جودش نکند خضر جدائی

□

دل چرا در بی‌وفایان بسته‌ایم

□

نماید مرا رویت اندر نهان

□

کودک از ترس عتابش رنگ ریخت

□

آن ساغر زفت کوثری را

□

هر که او در حوض ناید پاک نیست

□

جان زشت او جهان‌سوزی کند

□

آن دعا و آن اجابت از خداست

□

دل که هوای ما کند همچو هواش می زنم

□

که به صد شمشیر او را قاتلی

□

همو تیرگی و نژندی دهد

□

که دعای من شنود آن غیب‌دان

□

بس که می‌پردازد از اعدای دین روی زمین

□

وآن دگر از وهم واویلی‌کنان

□

اسپ تازی را عرب گوید تعال

□

رفت چون دیوانگان بی عقل و هش

□

عمری است که سیم و زر فکندم

□

جنت الماوی و دیدار خدا

□

که جوشن بپوش و به زه کن کمان

□

هم نوشته شاهد معنی بود

□

در دو عالم خفته اندر ظل دوست

□

تو بدیدی وین به از صد خواب ماست

□

نک ندایی می‌رسد از آسمان

□

خرج کردی چه خریدی تو ز فرش

□

کش به بیت غزل و شعر روان بفریبم

□

تو بگویی نه ز بلخ و نه از هری

□

زمین را بشوید به گرز گران

□

دود تلخ از خانه‌ی او کم شود

□

به جیب جاه فرو برده از حیا زمزم

□

توبه را گنجا کجا باشد درو

□

ماند یک گز کهنه‌ای در دست او

□

طمع در آب سبو هم بسته‌ام

□

شاه مشغول است و من فارغ ز جاه

□

پیش احمد او فصیح و قانتست

□

زمین زیر اسپان بنالد همی

□

عضو از تن قطع شد مردار شد

□

نوش بین در داد و بعد از ظلم نیش

□

جوش احببت بان اعرف شود

□

می‌کند هر ره‌زنی را چاک‌چاک

□

مبتدا و منتهاات او بود

□

که بر عدو سخنم را حرام دار حرام

□

حور جستم خود بدیدم رشک حور

□

نراند چنین در کمان تیر کس

□

یا ز مصحفها قرائت بایدت

□

به دست محرمان پیوسته می‌آید به آسانی

□

لاغ از آن استا همی‌کرد اقتضا

□

کی دهند این زیر و آن بم آن طرب

□

چون زره‌سازی ترا معلوم شد

□

دایمش در تنگنایی یافتم

□

باز مست و سرکش و معجب شوید

□

شود تار و ویران شود تخت اوی

□

که نباشد مر ترا از بندگان

□

مگر هر در دریای تو گویاست خدایا

□

آن اشک را در در و دریا شکیست

□

راست بینند و چه سودست آن نظر

□

وین فروشنده‌ی دعاها ظلم‌جوست

□

ولی مبر تو گمان بد ای گرفتارم

□

تن برهنه شاخ خارش می‌زنند

□

پی زال زر کس نیارد سپرد

□

من همی‌بینم که چه قومند و چند

□

قوام طینت آدم دلیل قدرت داور

□

خربطان در پایگه انداختند

□

خوشتر آید از دو صد دولت ترا

□

ترسد از دزدی که برباید جوال

□

بدین دلیل پدر نام من بدیل نهاد

□

تا نبینی مو بنگشاید گره

□

به بالای آن شیر ناخورده شیر

□

چون بپوشانید حق بر چشم ما

□

بی تو داده باغ هستی را بسی نشو و نما

□

خود همی‌گوید الستی و بلی

□

کردگار آن پری خود چون بود

□

در سبب منگر در آن افکن نظر

□

مه مان کند ار چه ما کهینیم

□

چون حرس بر بام چوبک می‌زنیم

□

ز بهر ستودان سام سوار

□

تا سال و تا جواب آید دراز

□

چاک چون جیب شکیب من بی‌صبر و قرار

□

شد سرافراز و ز گردون بر گذشت

□

گرچه تنها با عوانی می‌رود

□

سنگ شد آبش به پیش این فریق

□

چه حدیث سر و کلاه کنم

□

می‌شود دلخوش دهانش از خنده باز

□

هرآنکس که اندر سپاه منست

□

جزو را بگذار و بر کل دار طرف

□

گه به تسبیع کلام و گه به تسبیع لقا

□

ترک من گوی ای عجوزه‌ی دردبیس

□

مار را با او کجا همراهی است

□

عاجز از تکسیر آن آهنگران

□

کز طره چون شام مطرای دمشقیم

□

از پی روح خوش متواریه‌ست

□

که بینی پر از سبزه و جویبار

□

دست اندر یار نیکوکار زن

□

از آن سودا به غایت بود بیزار

□

زانک لا تلقوا بایدی تهلکه

□

گیرم او بردست در اسرار پی

□

نفس اینست ای پدر از وی ببر

□

رسن‌وار آتشین چنبر گره گیرد ز پیچانی

□

جرم خود را چون نهی بر دیگران

□

ترا خواستند ای سزاوار گاه

□

کفرها را در کشد چون اژدها

□

خویشان او نوحه کنان بر وی چو اصحاب عزا

□

تا که فردوسی شود این انجمن

□

که کند آهنگ اوج آسمان

□

سوی دریا خلق را چون آورد

□

من ز عین روح سرور می کنم

□

چشم اندر نجم نه کو مقتداست

□

بداد آفریدون و کرد آفرین

□

تا ببیند رو به دیواری کند

□

پسر برادرم آن کودک ندیده پدر

□

توبه سایه‌ست و تو ماه روشنی

□

کیت وا می‌دارد آنجا کت نشاند

□

لیک اژدرهات محبوس چهست

□

در صف مستان سر غوغا بود

□

کین چنین ره‌زن میان ره بود

□

همی تیرگی دارد اندر نهان

□

یاد ناورد آن عسل‌نوشی تو

□

که گشادست به دعوت مه جاوید دهان را

□

لحم تو مخمور را نامد کباب

□

زآنک بینی بر پلیدی می‌نهی

□

شیر مرداری خورد از جوع زار

□

کی از اجلی به غرغر آییم

□

در دو عالم بهرمند و نیک‌نام

□

زمین را بکین رنگ دیبه کنم

□

از دوی واعداد جسم منتهی

□

کوچه‌ی راه گریز پیل بزرگ استخوان

□

وانک طعنه می‌زند در جد او

□

باز گیرد از پی اظهار عدل

□

تا ببخشد حال تو ما را یقین

□

زنم چند نوبت چو میر مطاعی

□

خواب نسیان کی بود با بیم حلق

□

که آن کره را بازگیرد ز رم

□

می‌ندانم کرد خویش از نور فرق

□

از ضمیر چون سهیل اندر یمن

□

آن مخیل تاب تحقیقت نداشت

□

پس درست آید که مردن دفع شد

□

اندرین ره سوی پستی ارتقاست

□

که نه بلبلم نه طوطی همه قند و شاخ وردم

□

کز غلیظی ابرشان آمد شگفت

□

به نزد منت راه دیدار نیست

□

تو بمعنی رفته‌ای بگسسته‌ای

□

غوطه گه خاطرش لجه سرو علن

□

کرد شاهم داروی هر دردمند

□

که نه غم بودش در آن نه پیچ پیچ

□

جبری از تسبیح سنی بی اثر

□

که اندر خاتم معنی لقای حق نگین باشد

□

که خزینه‌ی شاه را باشم عدو

□

جهان چون نگین بدخشان شود

□

حق حریصش کرده باشد در نما

□

هم از این خوب طلب کن فرج و امن و امان را

□

دانه باشد اصل و آن که پره فرع

□

آن ز باغ و عرصه‌ای درتافتست

□

گاو دوزخ را ببینید از ملا

□

چو فزودی تو بهایم که کند طمع مزادم

□

پس فرستاد از درون پیشش رسول

□

فروزنده چون بر فلک مشتری

□

رویش ابلق گردد از دودآوری

□

جان را به تن چو عود دهد مبدئی معید

□

که بگوشم آمد این دو چار دانگ

□

حق آنک دادت این پیغامبری

□

باد ای والی فدای حکم دوست

□

شاید از فلس فی نمی‌شاید

□

گنجها پیوسته در ویرانه‌هاست

□

بدل گفت کابشخور این کجاست

□

آن بمهر خانه‌شینی می‌دود

□

او صد دلیل آورده و ما کرده استدلال‌ها

□

گرچه گه گه شد ز غفلت زیر ابر

□

گفت مانا او مگر آن شاعرست

□

دایما در بغض و کینی و عنت

□

همچو مه بی‌قبا بیاموزم

□

زاده از وی صد الست و صد بلی

□

فرستادن زن چه آیین بود

□

هر کسی یابد غذای خود جدا

□

نه آسمان سبب انگیز و بخت در امداد

□

جمله فرع و پایه‌اند و او غرض

□

آرزوی از قفص بیرون شدن

□

زانک صندوقی بود خالی بدست

□

آن عوض با این محقر چون کنم

□

سست گردد بدر را در سیر تگ

□

بریدند با نامدار انجمن

□

تا نسوزد جسم و جانت زین شرر

□

سوی ما محتشمانند و به سوی تو گدا

□

شد عصا و دست ایشان را یکی

□

دیدنم آن غیب را هم عکس تست

□

از در اهل دلان بر جان زدی

□

چیره گرداند تو را بر بیشه شیران صیام

□

هست باقی در کف آن غزوجوست

□

برآرد پر از میوه دار رزان

□

هیچ خار آنجا نیابی غیر تو

□

که گوهر بیشتر از قطره‌ی باران دارد

□

بسملش را موجب تاخیر چیست

□

پای می‌نشناخت در رفتن ز دست

□

با دو سه درویش ثابت پر نیاز

□

جیحون شده آب کر و تفلیس سمرقند

□

خوبی روی و اصابت در گمان

□

یکی جایگه دید برنا شکوه

□

کف همی‌بینی و دریا نه عجب

□

گر هفت بحر آتش شود من درروم بهر لقا

□

تا چه باشد حال او روز شمار

□

ظلم او مر عدلها را شد رشاد

□

زانت نگشاید دو دیده‌ی غیب‌بین

□

وگر آن مه نرسد زان است که بند اگریم

□

شکر گوید از تو با سلطان دل

□

درفشیدن تیغها چون چراغ

□

می‌جهم در مسرح جان زین مناخ

□

خون بدخواهش شرابست و دل خصمش کباب

□

او بگردانید دیدن معتمد

□

ابرکی یا ناقتی تم السرور

□

شوره‌اش خوش آمده حب کاشته

□

از کنه تو چون دهد نشانم

□

هست هر مخلوق را در اقتدار

□

در بیم را جای ایمن شناخت

□

که نکردت پند و وعظم هیچ سود

□

چون نداند آنچ اندر سیل و جوست

□

بهر رنگین سنگ شد خوار و کساد

□

پر زدن پیش از اجلتان سود نیست

□

اندرو هم قوت و هم دلسوزه‌ای

□

هر تخم را که خواهی می کار فارغیم

□

در ریاضت سخت‌تر افشارمت

□

بسی سروری و مهی خواستم

□

طالبان دوست را آمد حرام

□

به عنوانی که یک دم نیست از ضبط جهان غافل

□

آن شناسد کاگه و فرزانه است

□

چون برو پیدا چو روز روشنیست

□

من نیارم این دگر را نیز خست

□

کارند به سر زمان مادر

□

کمترست از عقل و فهم کودکان

□

چکان خون و وشی شده آب رود

□

گوش جانش جاذب اسرار کن

□

بگداخت جانم زین هوس ارفق بنا یا ربنا

□

روز و شب اشکنجه و افشار و درد

□

فارغ از رنگست و از ارکان و خاک

□

یاوه کم رو خدمت او برگزین

□

که تا برای سماع تو چنگ ساز کنم

□

می‌نگنجید از تبختر بر زمین

□

دل بدسگالان او کنده باد

□

کی زدی بر ما چنین اقبال خوش

□

خورشیدوار ناصیه سائی بر آن جناب

□

که برو بسیار باشد قفلها

□

حکم داری هین بکش تا می‌کشیم

□

همچو باد از خاک دریاها برآرد او دمار

□

گفتا خمش که سر به سخن در نیاورم

□

می نداند رهرو آن حکمت که داند رهنمای

□

همی کند خاک و همی کرد پخش

□

شهاب‌وار ببرد زحل ز روی سما

□

بی لوایی بی‌لوایی بی‌لوا

□

چونکه نه دامن به کمر در زنی؟

□

من درین زندان میان آذرم

□

با شهد و شکر به لب مناسب

□

آن را اسیر این کنی ای مالک الملک و حشم

□

سوی قارون رکاب مصطفوی

□

که پردخته شد کار بنمای روی

□

چرخ را این به بقا آن به علو محسودست

□

که روی یونس خورشید بود ازو پیدا

□

جز سنبل و کرویا و آویشن

□

شد حقیر و خوار در دیدار تو

□

ماه و مجره اسب ترا نعل و مقودست

□

شیر فلک چو سگ بود، تاش پیاده نشمری

□

زین شکر عجب نیست که بی‌کام و زبانی

□

تنش را بخاک اندر افگند خوار

□

اوامر تو بتابد همی عنان قضا

□

از آشنایان منقطع با بحر گشته آشنا

□

هش‌دار و مقصر مباش و غالی

□

هست عذرت از گناه تو بتر

□

در کام صدف خوشگوار باشد

□

که از خویشت همین دم وارهانم

□

راحت و آرام دل ننهاد جز در رنج تن

□

مگر زین نشان راه بگشایدت

□

که شرح آن به همه عمر ممکن است و رواست

□

لشگر برف چو مور و ملخ آید به کمک

□

که نو این را بستانی و کهن آن ندهی

□

چون رسد جفتی رسد جفتی دگر

□

داد ز رای روشن او رهبر آفتاب

□

تازگی می‌دهد ز شبنم عشق

□

رفتی چنانکه باز نیابم نشان تو

□

کزین ننگ بگذارم این انجمن

□

گوهرش در دل صدف خون باد

□

آن شقایق‌های پارین را بریز

□

تو را طاقت زهر مار علی

□

که ازو می‌شد جگرها تیردوز

□

هر شب از هاله مه سپر دارد

□

من به هر سوی چو سایه ز پیش گردیدم

□

باز خر یک ره مرااز شین دین ای زین دین

□

بر ایوانها نقش و نیرنگ ماست

□

هر پادشا که بر سر ملکی ممکنست

□

به دستیاری یک عشوه‌ی نهائی بست

□

تمییز و هوش و فکرت و بیداری

□

چون نشاید زنده همراز ملیک

□

آه تا کی برستی از بیداد

□

هندویی دو که مرا طبخ گرند

□

که نبینم همی آن روی چو مه مه به مهی

□

حمله می‌آرد به سوی منکران

□

از جمالی کافتابش می دهد مهجور باد

□

چشم را در صورت آن بر گشود

□

شیری دگر ز دیگر پستانی

□

قی چه سودت دارد ای بدبخت خام

□

کی تند تا عدل باشد یار غارت

□

شیلیسو نسندیشی دل زیر و زبر دارم

□

تبغی که او گذارد چه جای اه که خه خه

□

در طلب نه سود دارد نه زیان

□

مرتبند چه انکار را، چه دعوی را

□

اینست که سوگوارم از وی

□

دست بر این گنبد دوار کن

□

همچو اویی داند او را ای فتی

□

کرده مخالفت را بر نان روزگار

□

وانکه آن نزدیک بود ایمان نمود

□

کارها داند پیرایه‌ی تن

□

باز بر هودش معطر می‌کند

□

روز و شب چونان که ماهی را براندازی ز آب

□

تن بی‌سر شناسد کاف و نون را

□

بخیره ترب در هاون میفگن

□

گربز و دانا بیامد زود تفت

□

وین حکم نه حکمیست که محتاج ثقاتست

□

اطلس نو بافت دلم دشمن این ژنده شدم

□

ای زنده زادگان سر ازین خاک برکنید

□

جمله‌ی اشباح هم در تیر اوست

□

تیزی نتواند که دهد خار ستم را

□

که گردد در زمان ببر و نشد زان بزم ناچارم

□

نویدی که آن را نباشد خرامی

□

از در ما دور و مطرودت کند

□

گر زیر دور چرخ یمین است یا یسار

□

چون سر ناخنش کند با رگ چنگ نشتری

□

وین قدم زن با ندم‌گر تو نباشی هم نشین

□

ممنان مانند نفس واحده

□

آسان گذرانند جهان گذران را

□

کز زمینش می‌بروید نرگس و ریحان ما

□

وین کالبد او را چو آشیانه

□

گفت امکان نیست چون بیگاه شد

□

چرخ جود ترا شمار گرفت

□

جز به نورش به سحر می نروم

□

جز به پیش راستی چفته نشد چون نون «ان»

□

می ندانم خامسه از رابعه

□

وین گرسنه شرزه تیز چنگست

□

می‌کرد از آن لبان لبن حظ

□

تا دین بدین بهانه از پیش برنوشتی

□

با جوال و توبره بار دگر

□

سقف او را نه ستون بود و نه دیوار به کار

□

کین همه از بهر جانان بسته‌اند

□

ملک چین داری ز حسرت ابروان پر چین مکن

□

وقت جوش جنگ چون کف بی‌فنند

□

سطرهاییست که مکتوب بنان لهبست

□

لک قاصد کرده خود را اعجمی

□

کاشک امسال تو را کار چو پارستی

□

جادوی کردیم ما هم چون نرفت

□

ابر چون دود و بحر چون شمرست

□

چو خطیب خطبه خواند من از آن خطاب گویم

□

جز چشم بتان هیچ پژمریده

□

کز خیالاتی درین ره بیستم

□

تن دردهد به بخشش و ادرار روزگار

□

غیر منت کشد اما تو نشانش باشی

□

تیر هوای دل نکند خسته

□

عشق را خود صد زبان دیگرست

□

مرگ چون حلقه از برون درست

□

خور به ترازوی فلک، هست چو زر بدر خوری

□

از رحم می‌آراید هر ساعت خوانی

□

گفت فردایش غلام آید مصاب

□

آری چکند چون در رزق بشر آمد

□

هرچه آید زین سپس بنهفتنیست

□

کاین همانا ساخته کرده ز بهر ماستی

□

گر به نزدیک تو آرد گوش را

□

سپهر ملک نگردد به گرد محور جود

□

از ماه مگویید که خورشیدپرستیم

□

از چه از دست و قلم اندر پناه عنبری

□

دوزخ آنها را و اینها را مزید

□

کز اثیر اندر هوای تیره شب جرم شهاب

□

سرت از صحبت یاران که گران ساخته است

□

مردار گنده گشته پوشیده به به سرگین

□

دانمش زان درد گر کم بینمش

□

زان فتح باب دست تو ابر مطیر باد

□

وین سخن هم به امتحان گفتم

□

پریدن مرغانش تا حشر ستانستی

□

رد نکردیم از کرم هرگز دعا

□

که در ذاتش نهایت را مجالست

□

دل کباب و جان نهاده بر طبق

□

بر دوخته رگو به کتف ساره

□

آن ز خود ترسانی ای جان هوش دار

□

شیر گردون شکار دام تو باد

□

شیشه بر آن سنگ زنم بنده شیشه شکنم

□

خدمت خسرو گزین تا تو ز خود برخوری

□

سایه‌ات کوته دمی یکدم دراز

□

تویی که دیده‌ی بخل از سخات بی‌بصرست

□

که چون محتشم خاکساری ندارم

□

همسایه هست از تو بسی سال مه

□

برگ بی‌برگی به سوی او بتاخت

□

قلعه‌ی بدخواه ملک رخنه چو سین است

□

همچو نقش زنان زیان بینی

□

کای بلا بیرون خرام ای عافیت عزلت گزین

□

پیش چشمم کل آت آت گشت

□

دانه‌ی نار چو لل و چو در جست انار

□

ما را نمی‌خواهد مگر خواهم شما را بی‌شما

□

من نگویم جز که حق و آشکار، ای ناصبی

□

می‌رسد خود از غریبی در وطن

□

هرچه ناپخته‌ی حزم تو، قدر خام گرفت

□

که من آن دست و بازو را نمی‌دانم نمی‌دانم

□

علی خیاط راز و دل نبودی چون دل سوزن

□

مرگ او گردد بگیرد در گلو

□

مرغ بر بام تو ملک هنجار

□

دوای محتشم خسته خراب ندارد

□

سوی خرابات همچو تیر نشانه

□

کوفتند آن پیلکان را استخوان

□

جمله بر وفق هان و هین تو باد

□

در مسما رفت و تنها شد پدید

□

که زهر قاتل جان ترا نفرساید

□

چون نروید در دل صدر جهان

□

اشهب روزگار ادهم باد

□

پیش ازین اندر خلال مثنوی

□

غرض صانع سیاره و گردونی

□

تو اعوذ آری و من خود آن اعوذ

□

روزکی چند بی‌غمی بگذار

□

که عمرم شد به شصت و من چو سین و شین در این شستم

□

گشته یک تن الف دار دو تن

□

مضطرب شد آب ومه کرد اضطراب

□

گر من نکشم تو ناسزا را

□

هفت روزی مانده، وان گردد یقین

□

همچو عروسان به زیر سبز غلاله

□

لیک اذا جاء القضا عمی البصر

□

حلقه‌ی زلف کدامست و کدامست تتار

□

حصار عامه ز انعام عام او زیبد

□

در جهان در و گوهر ارزان کرد

□

هر یکی را سوی دیگر راه نی

□

کاسمان از جمله‌ی اقطاع ما یک طارمست

□

تو محتشم او محتشم چیزی بده درویش را

□

تو، ای نادان تن من، این ندانستی

□

که روان کافران ز اهل قبور

□

شغلش فرو گشاده و دستش ببسته باد

□

من فکنده کله و سوی کمر می نروم

□

در نثای سنای خود معذور

□

مر ترا تا بر خوری زین چاشت‌خورد

□

داری مرا مصیب درین نوحه‌ی مصاب

□

مشورت با یار مهرانگیز کن

□

چون از میان ریخته نگشائی

□

کاه می‌کوشد در آن راه دراز

□

بر مراد و هواش مقصورست

□

تو دانی و تو که من برون جستم

□

از عرقهای خجالت عرقها را داده نم

□

چون خدا آمد شود جوینده لا

□

بر من یزید فتنه بها کرد روزگار

□

تبریز چون عرش مکین از مسجد اقصی بیا

□

مراد او تو خود دانی چه چیز است ار خردمندی

□

می‌دهی تو مال و سر را می‌خری

□

وز گرانیش گهر ارزانست

□

اگر بدیش خبر کاین چنین خزان داریم

□

امامی چون علی موسی الرضا کو

□

چون لیمان نفس بد کفران کند

□

بر زبان رعد او تکرار ابجد می‌رود

□

برای لاشخواران واگذار این میهمانی را

□

چون سپس بربط و می و غزلی؟

□

که طلب آهسته باید بی سکست

□

گروهی نهند از ملوک کرامت

□

غم نمکم بر دل فگار برافکند

□

کعبتین گردان و نظاره بمانده مرد و زن

□

جز به دنیا دلخوش و دلشاد نیست

□

فتح تفسیر و ترجمان باشد

□

هم اوت آرد در دعا هم او دهد مزد دعا

□

به تیرش چرا خویشتن خسته‌ای؟

□

با عروس صدق و صورت چون تتق

□

تن بی‌زور مرا می‌آزرد

□

که آنچ از فهم بیرون است آنیم

□

چون دهان را پرده‌دار عیب دندانست و لب

□

آخر از وی جست و همچون باد شد

□

که هر کرا بود از مردمانش گرداند

□

ترا چه مزد بپاداش این گرانباریست

□

به ره چشم دل، ای گنبد زنگاری

□

رنج مهمان تو شد نیکوش دار

□

از قهر تو در آینه‌ی خنجر اوفتاد

□

اعجمی گشتیم و دفتر سوختیم

□

چون صبر من از من کند آن ماه کناری

□

آب را گیری سوی او می‌کشیش

□

ز رسمهای تو پر درج در مکنون باد

□

ز رنگت لیک پوشاند نگرداند تو را رسوا

□

چون گرگ روی و دستش بشخاری و بخائی

□

از عتابش خشمگین شد آن لعین

□

شعله‌ی آفتاب معذورست

□

لا موت الا بالاجل بر مرگ سالاری کنم

□

آن همه مخوف را موقوف کردی در زمن

□

حکمت لولا رجال مومنون

□

بینی که چه سودست مرین مایه زیان را

□

یعنی ذوقی است، خطابی نیست

□

دروغ و مکر و غش و کبر و طراری و غمازی

□

کور را تقلید باید کار بست

□

تیغ چه جنس از عرض نفس چه جوهر شکست

□

گر شکوفه فوت شد، نوبر بزاد

□

تا توانی خویشتن را ایمن از شر داشتن

□

بهر عید و ذبح او می‌پرورد

□

قابل ارواح کرده قالب طین را

□

مس چه شود چو بشنود بانگ و صلای کیمیا

□

به علم و عمل در به ایدر بداری

□

نیست جز امر پسند و ناپسند

□

در عهد او به خامه‌ی عنبر فشان رسید

□

هزار دیده روشن به وام خواه به وام

□

دل از اندیشه‌ی اوباش جسمانیت یکتا کن

□

صید نعمت کن بدام شکر شاه

□

وای کین والی سوزنده به غایت والاست

□

تا کند افطار زان خبز شعیر

□

به زر و گوهران آراسته خود را چو دارائی

□

در نثار رحمتش جان شاکرست

□

افتخار روزگار و اختیار شهریار

□

خط تو زان قصد نشان می‌کند

□

چه پوشی جامه‌ی شهوت دل و جان را چه رنجانی

□

گرچه چون سرگین فروغ آتشست

□

چه تنگها شکر که به خروارها نگار

□

در راه شاهنشاه کن در سوی تبریز صفا

□

می‌رای نیایدت جدائی

□

که صباحست و تو اندر پرده‌ای

□

وی منوچهرلقا خسرو افریدون فر

□

به بدل تویی بهشتم به عمل تویی ثوابم

□

وز درون صد هزار ویرانی

□

ظلم را ظلمت بود اصل و عضد

□

امر و نهی ترا قضا و قدر

□

شه پیشوایان اهل یقین است

□

بیهوده تو چون در غم طوغان و ینالی؟

□

سالها بگریست آدم زار زار

□

نه بر زمین ز خروش خروس هیچ اثر

□

تعویذ خرد گم کنی و سلسله خائی

□

حاجت از بت چون همی خواهی «وهم لا یسمعون»

□

چه غم آتش را که تو هیزم شدی

□

تا با من این مکاوحت از راه کین کنند

□

مدعی هستم ولی کذاب نه

□

پس تو چه بردی از این عطای خدائی؟

□

چونک خوی اوست ضد خوی او

□

دست محمودست بر بتخانه‌های سومنات

□

زهی من که مر او را می پرستم

□

اندر غلط اوفتد گرامی

□

هین که تا سرمایه نستاند اجل

□

بگذر که عالمی همه آب و گیاه تست

□

ناخوانده ز لوح وفا یک حرف

□

چار است میان تهی مطوق را

□

که بود دعوی عشقش هم‌سری

□

دامن جاهش نپذرفتست گرد

□

در علم مبین و در عیانش

□

هیچ نباید ترا از من و مانند من

□

خود فرو شد پا به گنجش ناگهان

□

در نسبت یکروزه ایادیش حقیرست

□

وز شاه جان حاصل شده جان‌ها در او دیوار را

□

کار این اجرام و فعل گنبد اخضر کنی

□

او پیاز گنده را ندهد ز دست

□

محرران فلک را کف تو قانون باد

□

بپوش راز دل من که رازدار توام

□

تا نباشد ز بدی همچو تو دستش کوتاه

□

هیچ گزندی به چراغش نداد

□

کاندر قصب نموده گهر ماه و آفتاب

□

بشنوی با حق، بیان ای مرد راه

□

از خلق جهان بجمله دیاری

□

که این هنگامه شادیش برخاست

□

همان خورده یک روز بگزایدت

□

بی‌خوانچه سپید آید میخوار به صبح اندر

□

روزگارت کند از رنج دل من ادبی

□

گسستن کی تواند بسته زنجیر!

□

چه باید بگو ای زن خوب روی

□

کان روی چو خورشید تو نبود دگری را

□

درد نادانیت را چون نه به علم افسون کنی؟

□

دلیران را ز خون معبری مست

□

اگرتخت یابی اگر تیره خاک

□

چون نشدی تر ز نم کوثرم

□

نامت از تو سیاه‌تر باشد

□

مسکنت از کبر ز پندار به

□

که ماندست زو در جهان یادگار

□

گرچه دارد در برون، نقش و نگار

□

ز حکمت ازیرا هم آنی هم اینی

□

همایون کرد ز اسلام این کهن بوم

□

به خوبی نکرد ایچ برمانگاه

□

مرا یک تن ز چندین خلق گو یکبار بنمایید

□

با آب گره کرده نگونسار چهی کو

□

کز پسر افسر بر باید پدر

□

به نزدیک پیران ایران سپاه

□

هر یکی عنقا شود تا برگشاید بال‌ها

□

گر تو چنین سخت و سره گازری؟

□

کزان عقرب دشی کم گردد آگاه

□

بکاف در خانه بنهاد سر

□

از رشک تو است اگر حسودم

□

در زمین مذکور نام و بانگشان در هر وطن

□

من ار برتر نهم خود را، زهی عیب!

□

بخواهد نشان چنین نابکار

□

تا بر درخت بارور زندگی بر است

□

مشغول چه باشی به نابکاری؟

□

که شب و روز بود شمع دل و میوه‌ی جان

□

فگنده به گردن درون پالهنگ

□

بس به ناخن رخ چو زر ناخنی بخشودمی

□

ز دین حق بماندستی به نیروی سخندانی

□

نهاد ابلیس را داغ جدائی

□

چنان چون کسی راز گوید بگوش

□

کش مکان تبریز شد آن چشمه رواق را

□

تا پخته خوری بدو و بریان؟

□

چشم گشادم به رخ دوستان

□

همان برتو نفرین کند تاج و گاه

□

از حارس و از دزد و شب تار رهیدیم

□

که بگردد به گرد لشکر تو

□

راست بگویم همه شش بود و سی

□

بگفتن زبان بر گشاید رهی

□

ور بود بی«عین» علم، آن زلت است

□

درو همی نگرد جبرئیل و بویحیی

□

هر چمنی صد گل و صد آبرو

□

به مهتر پسر گفت خامی مکن

□

که ستانی اگر توانی باز

□

لیک از بس جان پاکان پای کس را راه کو

□

بره‌ی بریان شرف از قرص خور

□

که این رنج برماسرآرد نهان

□

در مگشا و کم نما گلشن نورسیده را

□

بی‌دین تو نه اهل آن چنان رازی

□

هم از تاتار غزنین را تهی کرد

□

چنین داند آنکس که دارد خرد

□

گر شیرزاده‌ایم بدان ارسلان رویم

□

چون خرامید به بازار در آن کبک دری

□

سایه نماند از تن مردم به خاک

□

ز ایران و اهواز وز هر میان

□

پیرانه سر شناخت که بخت جوان نداشت

□

خویشتن را نکند مرد نگه‌بانی

□

کز درشه نیز شوم بی‌نیاز

□

همی‌تاخت تا بیشه نارون

□

زنگل قاصد روانه‌ی اوست

□

نقد دارالضرب دل را نقش شادروان مکن

□

شکایتهای خود آلود کردی

□

همه دشت ازو شد پر از گفت و گوی

□

این سوش کش آن سوش کش چون اشتری گم کرده جا

□

بر مرگ من مکن ز غم و درد بازوان

□

تیر به تیرش نرسد گاه موج

□

کزو دید نیک و بد روزگار

□

ای یوسف دیدارم وی رونق بازارم

□

و آنچه ثابت می‌کند حجت بود قرطاس را

□

پدید آمد نشان تندرستی

□

شد از جنگ آن نیزه‌داران تباه

□

در گنبد او نوشته دیدیم

□

داد خود از این جهان فانی؟

□

همت درویش خواب آلوده جایی لنگر است

□

به یاری ماهوی و باز آمدن

□

در کشتن خود به تاختن باش

□

شتابان آنکه چون ریزد به حرص و شهوت از وی خون

□

که باشد ره بره، خنگ تور قاص

□

وزان ناسزاوار گفتارشان

□

هر زمان زنار می‌ببریدم از جور و جفا

□

پیش شه از بیم دست در بغلی

□

ز نور خود فگنده پرده بر ماه

□

چه کرد این برافراخته هفت گرد

□

ما مسیحانه گویان خاک خامش چو مریم

□

جان ز یزدان یافتی چو لاف ز اهریمن زدی

□

برین هر سه اجل شد کارفرمای

□

زن شیر دل چون سپه را بدید

□

خود را به شکسته دلان بربند

□

من خوستار او شدم او خواستار من

□

لیک ز زردیش بود آبرو

□

کزو ترک پیرش برآورد گرد

□

که آرد هم شفا هم داد عز الدین بوعمران

□

بی‌دانش و بی‌خرده امامان قضایی

□

زهره‌ی آن نیست که بیرون کشم

□

چو شد روز روشن بنه برنهاد

□

وآن گر را از عمی دار الجناح

□

بسته به بند سخت در این نیلگون کره؟

□

که خود با رشته‌ی جان کرده بازی

□

مه پیکار آهرمن پرگزند

□

نه بر دینار می گردم که بر دیدار می گردم

□

پس ز شاه افزون طمع داری به مال آن و این

□

ره ظلمات فردا را نگه کن

□

یکی تیغ زد بر سر اسپ سعد

□

در پشه کجا نیروی عقابست

□

پیش این انبوه و گمره قافله

□

گه از لولوی تر یاقوت می‌سفت

□

بریده یکی خشک چنگال گرگ

□

اگر شب تا سحر سوزنده نبود

□

بر در دکان زند خواجه به زخم پله

□

کزان درگه نداند سوی خود راه

□

همی زیر بیت اندر آرم فلک

□

پس بسوزم در میان چارسو

□

مه ز رسولان خدای اجمعین

□

رفته ره خویش هم از موی خویش

□

که گفتی ز زر جامه با رزیکیست

□

گوید که به خواب لانه دیدم

□

چادر مریم مدزد و شیث را مهمان مکن

□

پدید از خاک پاک هند کرد آن

□

همی‌دوخت سرو چمن را کفن

□

دگر این خانه نگهدار نداشت

□

رفیق حقی اگر با سفیه با سفهی

□

تابودت ملک عمارت پذیر

□

برین گونه هر سال صد نوبدی

□

که از زمین فلک افتخار می‌سازد

□

خاک زرین کند برای رزین

□

کش سر فرزند ز آگوش رفت

□

مگو این سخن بر سر انجمن

□

تا ز ظلمت نایدم در کدیه شرم

□

حاتم توی اگر به سخاوت چو حاتمی

□

از ملک و خان و شه و شهریار

□

زن آمد به نزدیک اسپ سیاه

□

ز در خودم برون ران که نه قفل و نه کلیدم

□

سبک چون آفتاب آهنگ در کن

□

و زخودی خویش فراموش کرد

□

به زندان بود کس نباید دگر

□

عیب و نقص تو شود پستی و نقصانش

□

نبینی عز را خواری موازی؟

□

همی برید موی خویش ازین روی

□

بکوشم به داد آشکار و نهان

□

فرید را سخنی همچو آب زر دیدم

□

هر کجا چشم افگنی تیرست یکسر میر نیست

□

هم از رف برگذشت و هم ز رفرف

□

بدین چرب گفتار من بگرود

□

چند زنی طبل بیان بی‌دم و گفتار بیا

□

بیرون فگن ز سرت سرا کونی

□

کز پی من روی نه پیچی ز رنج

□

سخن گفتن راست یاری بود

□

سر به سجود می رود کز پی تو مدورم

□

درده تو سنایی را چون کشته‌ی آنیم

□

دوست را آشکار در پرده

□

کزین بگذرد بند و چاه آورید

□

زان منزه‌دان، جناب قدس رب

□

آنگهی بایدت ترسیدن که پیش آرد دوی

□

عیب کردن ز دیگران عیبست

□

به نزدیک خسرو گرامی بدی

□

نطق دستانش چون پیر مرند

□

فاقه و فقر و فقیری عاشقان را مسکنست

□

ماهی ستیزه با من فریادخوان کنی

□

که تاج و نگین بهر دیگر کس است

□

تا به شب چون آمدی بیرون به کو

□

کهن گردد نو ار سنگ است خاره

□

سوی ایشان نمیکنی تو نگاه

□

ببوم و بر و پاک پیوند خویش

□

لیک کجا تا به کجا من ز هوایی دگرم

□

با جان چکنم نه آسمانم

□

من همان روز دیدم این شب تار

□

جهان خوانیش بی‌گمان بر جهد

□

آن نکهت خوش از نفس خرم صباست

□

استاده ز بهر اسپ و استامی

□

فرق را کرده رفیق قدم‌ایم

□

ز هرکشوری کان بد آباد بوم

□

عرش و کرسی به جمله شد پستم

□

آسمان از مشک بر گردش صلاح‌المسلمین

□

دل‌دل‌کنان ز هر سر کویی که: وای دل!

□

که دانش بود مرد را دستگیر

□

عشق وی آورد قضا هدیه ره آورد مرا

□

چو احمد قرشی نیست ایلک تخسی

□

کرده در آتش سوزنده وطن

□

همان خیمه و آخر چارپای

□

وقت خشم و جنگ ثعبان توییم

□

پر ماه نو از بوس شهان پایگه ماست

□

که گل سفر کند از باغ و خار خواهد ماند

□

برین داستانی بباید زدن

□

وز معاصی روسیاهی تا به کی؟،

□

کانی دگرش سازند آنگاه ز ارکان

□

کرد اظهار شادمانیها

□

که او پوده‌تر باشد از پوده بید

□

کز کیمیای عافیتش فرد کرده‌اند

□

آن دارد آن که کان ندارد

□

کشف تو از مه غایتی، برداشت مهر دختری

□

نیامدش خراد بر زین بدست

□

آه بزن که آه تو راه کند سوی خدا

□

هرچند که با مال و ملک و جاهی

□

صحبت این بد اختران بگذار

□

کجا آن بر و بارگاه سران

□

هم محرم ما نیست بر او پرده تنیدیم

□

وجود با عدم از لذت اتصال کند

□

از بهر آنکه تیز ترا ز فرق سوزنی

□

گزین کرد بینا دل و رای زن

□

ان ذکر البعد مما لا یطاق

□

چو زری کی بود هرگز سفالی؟

□

غایت این کار بجز عجز چیست؟

□

نه نیزش بدی مردمی خواستار

□

چندین خلل از جدایی آمد

□

باردی باشد بدو گفتن که برد

□

چون غیر فنا گردد، آنگه به قرار آیم

□

به شمشیر بر من نگردند رام

□

نعوذبالله اگر ره به مقصدی نبری

□

به زاری نیست همچون لاله زاری

□

وز تمامی تمام سوزنده

□

دو عالم به شاهی و شادی وراست

□

ز روی عشق از عالم فزونم

□

تا هیچ چیزی نشمری تاج قباد و تخت جم

□

با چنین دستی چو دست‌آموز شیطانی چه سود؟

□

که بر تخم ساسان پرآمد قفیز

□

عهد را ببرید و پیمان را شکست

□

زنان دست بر شعرها و زمانه

□

وقت صافم به غبار آمیزد

□

به سر برنهاد آن کیانی کلاه

□

همان بها بود آن لحظه استخوانش را

□

همه رنجت هبا گردد همه کارت هدر دارد

□

دل از تعلق این صوت و صورت آزادست

□

بزرگی ازین تخمه‌ی پالوده شد

□

ز مدح آصفی خواهد جهان عیدی و نوروزی

□

اگر تو در سلب خز و پرنیان شده‌ای؟

□

بر تو این درد کی روا دارند؟

□

بگیرد برآرد زند بر زمین

□

خاموشیش مجوی که دریاست جان عم

□

گرد تو روان چو آسیاییم

□

حاضری زانخفتگان بیدار باشد صبحدم

□

نیایش کنان پیش دادار شد

□

باز مانی دور، از اقلیم روح؟

□

نیک‌بخت و جلد زادی یا به نفرین و خزی

□

تا بدان رنگش ز دل بردی شکیب

□

پر از درد و تیمار و تاب آمدند

□

کز دیده و گوش کور و کر بود

□

ورنه چو شدی باری خوبی به سزا کردن

□

این خانه در تصرف خود مستعار دار

□

که آمد ترا روزگار گریز

□

چه شعله است که در شمع آسمان گیرد

□

که زر است مردم تو را و تو کانی

□

شام‌ها همچو شفق خون خوردم

□

سپاهی ز پیش اندر آمد پدید

□

که درآید آفتابش به وصال در کنارم

□

افزون ز حدیثی نبد آنجا که گمان بود

□

گفت: یکتا نشود تا نکند ترک دو تویی

□

همی آسمان بر زمین داد بوس

□

در عذاب مخلد افتاده

□

ز مهره‌های بلورین ساده سود بری

□

بر تن او چه راحت و چه گزند؟

□

که خستو نباشد بیزدان که هست

□

که چون شد رخنه نپذیرد مداوا

□

نور رخ مصطفا بس بود انس انس

□

شیشه گنی آفتاب، شاش تنی بوزنه

□

همش بخت سازنده بود از فراز

□

در حشر گرت باشد یکدست بدامان به

□

که آوردت در این بی‌در مدینه

□

با خیال یار خویش افسانه گوی

□

به یزدان زد از هر بدی پاک دست

□

تا حریف سری و شبلی و ذاالنون باشیم

□

باز در وصف دهانش پر درر گردم همی

□

تا با تو سینه‌ای نرساند به سینه‌ای

□

زمین پرخروش و هوا پر ز جوش

□

سوز و گداز و تندی و گرما را

□

زان است که با بنده پر از مکر و شکنجی

□

ور گشایی، جهان بگنداند

□

زمانه زبان بسته از نیک و بد

□

نخواهم کفر و دین در بند آنم

□

کز فریب دیو عالم جمله شور و شر گرفت

□

که ندارد ز جهل زنگاری

□

ز یال هیونان بپالود خوی

□

دری دیگر نمی‌داند رهی دیگر نمی‌گیرد

□

گرت به پیشی در بیشیستی

□

گوش بر رمز و بر اشارت او

□

کزو داستان بر دل هرکس است

□

چو فزون خرج کنم من نه فزون دخل دهندم

□

حدیث دردناک بنده بنیوش

□

هر کجا رو آورم جای منست

□

ندارد کسی آلت داوری

□

خودبخود، صد حیف می‌گردد تلف

□

گردنده و پیشکار و فرمانی

□

چشم جان دیده هرچه دل جسته

□

شبان نیست، گرگ است، فریاد از او

□

مستسقی حسام ملک گشت جان آب

□

آن دو نرگس بر رخ چون نار یار

□

نشگفت ازان، که ما همه از یک عشیره‌ایم

□

تو مرد زبان نیستی، گوش باش

□

بده کام دل حافظ که فال بختیاران زد

□

سخن گوئی امینی رازداری

□

بار دل پشت صبر را بشکست

□

چو تخم افگنی، بر همان چشم‌دار

□

وگر خلیل جلیلم در آن شرار روم

□

برابرش تیز آنجهانی

□

گو: بد مکن، که کار تو از بد بتر شود

□

در آن کشور آسودگی بوی نیست

□

ور به سنگ کعبه‌اش، دست آس کرد

□

دیگر دامی حدیث عشرت غلمان

□

تن به جان دادن خود دردادند

□

به دود دل خلق، خود را مسوز

□

میزبانی کرده عمری میهمان آید پدید

□

عهد و وفا و خدمت ما در زمین مکن

□

سست کند سخت را کلید خزانه

□

به دوزخ برد لعنت اندر قفا

□

وین برکشیده گنبد نیلی حصار هم

□

ای شده مفتون به قول‌های فلاطون

□

از درون زمزمه‌ی شیخ شنید

□

عنانم ز صحبت چرا تافتی؟

□

آن عکس تو است ای جان اما من از آن دورم

□

که خداوند سزا را به سزاوار دهد

□

مترس، گو، زعقوبت، که عذرخواهش هست

□

عقوبت بر او تا قیامت بماند

□

پند گفتند و نپذرفتی یکی را از هزار

□

پر درد جان و ز انده دل کفته

□

زندگان را چرا نمیجویی؟

□

دنباله‌ی کار خویش گیرم

□

درجه‌اش را ز یک به ده نکنند

□

دل همی چاک زند پیش درت کهتر تو

□

درین فریاد و آب چشم و بیداری چه میگویی؟

□

گزیند بر آرایش خویشتن

□

چو شاخ سرو می‌کن دیده‌بانی

□

هردو از بهر تو مانده است چنین پنهان

□

تار بریشم ده شیرازه‌اش

□

کزان خار بر من چه گلها دمید

□

روی ناشسته و آلوده و بی‌تمییزیم

□

خونبهای جبرییل از گنج رحمت باز ده

□

فرو بستن ترا زیبد که در بندی و بگشایی

□

ششم ذکر مرد قناعت گزین

□

بیخود ز باده است و خراب از بنگ

□

در بحر چگونه می‌کند لولو

□

بیمقالی مقالت ایشان

□

ببخشای و بخشایش حق نگر

□

هر زمان از پای می‌آمد به سر

□

پیش سلطان در قبای آن جهانی آمدست

□

بکوش و سایه‌ی همت بر آسمان انداز

□

که ای خواجه با بینوایی بساز

□

از دم شمشیر چون آتش در آب انداختی

□

تن چو تار ریسمان و دل چو چشم سوزنست

□

پیش صف آمد لب تو پرده کش

□

چنان کز خلایق به هنگام عیش

□

بگو عشقا که من با دوست لا و لم نمی‌دارم

□

های ای دل و هان ای جان من یرغب من یرغب

□

اینها کنند مردم دانای دیده ور؟

□

تا نگویند قصه می‌خوانی

□

ریخت در دامن ما درهم و دیناری چند

□

حقا که جز از حذر حذر نیست

□

او ترا راه و راهبر گردد

□

پس از وی به چندی شود پایمال

□

دودش اندر سما فرستادی

□

مایه‌ی عرض درین جز غرض جانان نیست

□

نتوان گفت برو، هر چه تو دانی میگوی

□

ز گردن فرازان تواضع نکوست

□

مرغ هم پرواز قصد آشیانم می‌کند

□

ای فتنه‌ی تن تو فتنه بر کاهی

□

ز آبله پر، چو خوشه‌ی انگور

□

دل از یاد تو یک دم نیست خالی

□

بسستش اینک من ارشاد کردم

□

دل نماند و من ز دلبر مانده‌ام

□

که عاجزست ز درمان درد خویش سقیم

□

اگر این قمر ببینی دگر آن سمر نخوانی

□

همان آتشت را بدامان کنند

□

مر بلیسی را به جان بنواختند

□

نه شکن در فنون گفتارش

□

نمی‌دانیم از بداندیش باز

□

علم بر هر دو عالم زن چو عطار

□

وگر چه کل افعال وفاها را عیان دارد

□

اللم یلی یللم یلم یللی یلی یللی بلی

□

خدادوست در وی نکردی نگاه

□

که با خورشید سازد هم وثاقی

□

جمله بر ترتیب آیند و روند

□

آنچه دانا ز دفترش داند

□

خوش می‌رود این سماع روحانی

□

بین که ما از رشک بی‌ما می رویم

□

برخیره نبود آن دو سه شب چشم پریدن

□

هر دم به گونه‌ای زند از نو معلقی

□

نترسد چو پیش آیدش کارزار

□

وین کند در جمله حال امیدوار

□

در کمی رفتی خداونده شوی

□

نه ستیزندگیش را رایی

□

که حفظ خدا پاسبان تو باد

□

باز سپید ظفر شکار بماناد

□

ما غله‌دار آز و امل هم قسیم ما

□

که معتبر شمرند این دقیقه مردم راه

□

به عصیان در زرق بر کس نبست

□

که گم شد در او لشکر سلم و تور

□

من که جزوم در خلاف و در سبق

□

بدنت را شود حرارت کم

□

دگر کی برآری تو دست از کفن؟

□

که نمی‌یابد میدان بگو حرف سمندم

□

آه اگر بر برگ گل شمشاد کاری ای پسر

□

آه از آن ساعت که پیش تخت شاه آری مرا!

□

که نشنیدم از پیر آذرپرست

□

وین غرور نفس و علم بی‌عمل

□

لیک نبود در دوا عقلش مصیب

□

کامت خد را بگو ای نیک رای!

□

چون دلم زنده نباشد که تو در وی جانی

□

زان غمزه‌ی دلستان نهادم

□

جان سنایی کند شکر سنان ترا

□

پروردنش به شکر و کردن شکار چیست؟

□

مگر هم خرابات دیدم خراب

□

ما را چگونه زیبد دعوی بی‌گناهی

□

در مقالات نوادر با علی

□

جمله را آنجا مهیا داشتی

□

پسر نامجوی و پدر نامدار

□

ما چون غلط کنیم که در نور احمدیم

□

در اقوال و افعال یکسر عطاست

□

دست از جهان بشوی، که آنست گازری

□

تو قلم نیستی که نیشکری

□

خندید و گفت: دیو سلیمان نمی‌شود

□

چشم نیک از چشم بد با درد و داغ

□

بندگی ابتهال و بار کشیست

□

امیدش به فضل خدا ماند و بس

□

نحل از آب چشم بر آب دهن بگریستی

□

آن تو و آنگه از کسش باک؟

□

تن بارگاه میر و ازو میر در حجاب

□

مبادا که گردی به درها غریب

□

ای شیخ پاکدامن معذور دار ما را

□

مشنو آن را ای مقلد بی‌یقین

□

باز ماند از شنا، شناور هم

□

به خوبرویی و سعدی به خوب گفتاری

□

که کودکی است که گویی که من ز پیرانم

□

بنشان بر خویش یک زمانم

□

خلق را در سر زبان باید، تو خود یکسر زبانی

□

به دام آورد صخر جنی به ریو

□

بسیار سر اینجا بر آستانست

□

کژ همی دیدم که تو ای قلتبان

□

قلمش رخ نهد به جماشی

□

سخن گفت با هر یک از هر دری

□

بوک در خورد تو توان آمد

□

گر گه گهکی کند گرانی

□

کندی کنی چوبت زنم، تندی کنی رامت کنم

□

به نزدیک من صلح بهتر که جنگ

□

گر شاه غیرت از دلم بیرون زند خرگه دگر

□

پاسخش آریم چون بیگانه پیش

□

زاد راهی نکرده از کم و بیش

□

نه سیری که بادش رسیدی به گرد

□

چه ناامیدی از ما که را زیان کردیم

□

کی خلق چنین سغبه‌ی گفتار منستی

□

بدین صحرا چه سود اکنون شبانی؟

□

ز سختی کشیدن قدمهاش سست

□

خواهی که شوی با او محشور

□

تا شود در امتحان آن سیل‌بند

□

به عبادت رسد، درست آید

□

کشد زهر جایی که تریاک نیست

□

علت ز باد عیسی گردون نشین گریخت

□

ترا یارا همی دینار باید

□

می‌دان که: یک به یک ز تو خواهند بازخواست

□

تا نماند خون بینید آب رود

□

منبعش خاک در خلوت درویشان است

□

زینهار ای یار گلرخ زینهار

□

یک من او را هزار من بارست

□

با تو باشد چون نه‌ای تو مستجیز

□

تو تری و لطیفی و ما از تو ترتریم

□

آفتابش تاج و چرخش گاه باد

□

پس آنگهی برو و عمر جاودان دریاب

□

صد هزاران عقل بیند بوالعجب

□

گاهی نژند کرد و گهی شادت

□

در همه صحرای جان یک تن نماند پایدار

□

در حریم دلم دری بگشای!

□

نی چو عباد خیال تو به تو

□

نیست از پرده‌ی تو این آواز

□

تا بر کند آن لاله‌ی خوش خفته ستان را

□

زهی عنایت و دولت! برو! که نیک برستی

□

آنچ گولی آن به تقلیدی گزید

□

چون سایه از قفای تو دولت بود دوان

□

چون بوی به باد اندر چون رنگ به آب اندر

□

وندرین باغ عندلیب دلست

□

هفت بز بد شیرده اندر رمه

□

که از شمع ضمیر است آن که نوری در جبین دارم

□

سبب آفت دشمن بود و چاره‌ی دوست

□

گر بود فصل بهارت در گلستانها گذاری

□

سوی روز عاقبت نقص و زوال

□

وین توبه به روز دگر فکند

□

گه رخم از اشک چشمم زعفران پر زر کند

□

کخر کار شود چشمه‌ی نوش

□

رفتی اندر خلد از راه خفا

□

صد سال آن جهانت شمار بقا کند

□

کرد شعر شاعران بوده را یکسر هبا

□

برداشتند و این سخن تر به من رسید

□

زبده را گویم رها کردم فضول

□

تو که پای بر صراحی زدی و قدح شکستی

□

بعضی از وی چون ثریا بعضی از وی چون سها

□

کوکبه‌ی حسن هویدا شود

□

بدهدش آن شمع خوش هشتاد پر

□

که دلت را ز جهان سرد کند کافورم

□

بی‌عقل و بی‌کفایت و بی‌فضل و بی‌دها

□

کزیشان چون تو خورشیدی بتابد بر دیار من

□

بر نویسد بر صحایف زان خبر

□

بجهل و عجب مکن عمر بی بدیل تمام

□

ترغیب اگر ندیدی در صورت مناهی

□

منتج عیش عمر و عشرت دهر

□

بر نوشته میر یا صدر اجل

□

روی آن ماه نازنین دیدم

□

چون خر به زنخ فرو گذارم

□

بر دل مجروح و دلدارم، خداوندا، ببخش

□

بی‌حجاب مادر و دایه و ازا

□

روزی ما باد لعل شکرافشان شما

□

شدست این سنایی ز پرده به در

□

خاصه، گویی بهر قهر دشمن است

□

ایی صفاتت در صفات ما دفین

□

صل علی دنتها و ارتسم

□

کم باد نام عاشق و گم باد نام عشق

□

از کاسه‌ی سر سودا وز کیسه درم رفته

□

بی‌دلان‌مان دلخراش ما شوند

□

تو ای گمشده، بازجو کاروانرا

□

لیکن نه برای خود برای تو

□

بستر خواب و صف جنگ یکی‌ست

□

لاجرم زین لعب مغبون بود خلق

□

مپذیر ار همه ز اهل حرم است

□

با نوای مطرب و صوت حزین باید نهاد

□

لیکن ترا نظر به یمین و شمال نیست

□

کشتی بی‌دست و پا را در بحار

□

شربت از زهر اجل ده جان بیمار مرا

□

هر چند به چشم خلق خوارم

□

روزی دست شیرمردان کن

□

باطنش باشد محیط هفت چرخ

□

بی‌تو چرا باشد چرا ای اصل چار ارکان من

□

باده‌های عافیت سوز و ملامت کاه را

□

کنند با تو زمانی، چه اضطراب کنی؟

□

چون ضعیف آتش که یابد او حطب

□

هم به فکر و عبرت است، ای المعی

□

گر تو علی نه‌ای و زبان ذوالفقار نیست

□

تخت تابوت عالم فانیست

□

نه رهیده از وبال و از ذنوب

□

نیست مرا ره به حرم چون کنم

□

ذهن داند خواند نقش نفخ جان چون انبیا

□

که کارنامه‌ی این گله از شبان شنوی

□

فاش گردد بر همه اهل و فرق

□

در سایه تو ملک فراغت میسرم

□

باز آی کزین درگه به مستقری نیست

□

از صفا باده ده، از لاله قدح

□

کار کوته را مکن بر خود دراز

□

تا چنگ اندر من زدی در عشق گشتم ارغنون

□

صد چنبرست هر سو هر چنبری و ماهی

□

او را تو بنان در آگنیده

□

تا نپرد زود سرمایه ز دست

□

بستر از این آینه زنگار را

□

به پیش کمال و کلامت صداست

□

توبه هم بی‌مزه‌ای نیست، بچش!

□

تا بشویم جمله را با دست خویش

□

نه کرکس فرخجی و نه زاغ تخجم است

□

پنهان ز هر دو عالم در صدر پارسایی

□

تا تو ز من بشنوی و در عمل آری

□

جز سمندر کو رهید از رابطه

□

گرچه عمری اورعیت بود و غیرت شاه او

□

جان را بگذارد چو تویی را نگذارد

□

پرورانید به انوار جمال

□

زهر در جانش کند داد و ستد

□

زان اعتقاد سرسری زان دین سست بی‌سکون

□

در بندگی آنجا که ورا حلقه مرا گوش

□

ای اوحدیت بنده و آن بنده زر خریده

□

قشر پیوسته به مغز جان خوش است

□

اهریمن ایام نابکار است

□

نی یک نه دو نه سه نه چهاری

□

بر سر سفره خر چه میرانی؟

□

ور گواه فعل کژ پوید ردست

□

که کند سوی خود همیشه تراش

□

حسام‌وار شدست وز ره در آتش و آب

□

نتوان که دل زوبر کنی، تن درده و جانی بکن

□

از دلایل باز برعکسش صفی

□

بالاتر از سیاهیست بالای چشمت ابرو

□

انت فی مائی و ناری کتراب و حطب

□

دین به علم و عمل درست شود

□

تا بجنسیت رهند از ناودان

□

در قعر چاه اولیتری ای ننگ خانه و خاندان

□

در و دیوار و صحن و بام ایزد

□

آب ناداده زمین را چه بهاری باشد؟

□

باز بعضی صافی و برتر شدند

□

طوطیک وقت ز دامت رهاست

□

تا کدام اختیار خواهد کرد

□

لله‌الحمد والعلی والجود

□

حسن و مال و جاه و بخت منتفع

□

کاقبال روزگار هم از روزگار توست

□

با چنان دست و دل و بازوی تو

□

آبی که فیضش از مدد آتش عناست

□

این مثال چار خلق اندر نفوس

□

حال خود بخواهم گفت پیش آصف ثانی

□

آن نه از فربهی آن از ورمست

□

چون سگ درنده باشد یار گرگ

□

قبطی اندر خشم و اندر تاب شد

□

ما به ارکان به چه مشغول شویم ار کانیم

□

که از خورشید جز گرمی نیابد چشم نابینا

□

که: من میانه‌ی غرقابم و تو بر ساحل

□

کم فتی در رو و کم بینی زنی

□

هر طرف طور انیقی جلوه‌گر

□

پیر گشتیم در هوای تو جوانی چون کنم

□

هست حکم فنا به جمله محیط

□

رو نگردانی ز کشتی ای فتی

□

که پدید است بحر یا نه پدید

□

وی دستگه نهیت پیرایه‌ی خذلانها

□

ور براند، کجا توانی شد؟

□

تا رسی تو پایه پایه تا به بام

□

تو را رسد که کنی دعوی جهانبانی

□

فلکی مستعار خواهد کرد

□

غیر دریا ندید چیز دگر

□

یا به دفع جاه او توانند خاست

□

به بام هفتم گردون رسید رفتارم

□

که تسکین غم از عشق و نوای از زیر و بم سازد

□

آتش او را نسوزد اندر تاب

□

لیک از چشم خسیسان بس نهان

□

که چو جان گنج شایگانی داشت

□

حسینی باید از معنی که تا جای حسن گیرد

□

برگشاید دو دیده از خوابت

□

پاره‌ی این کل نباشد جز خسیس

□

برون دیر صورت کنی زرنگار

□

وین بار هرزه هرزه خر آسیا کشد

□

او به دربان ترش نگاه کند

□

در ریاست بیست چندانست درج

□

خصلت سنگ سیه نیست که گوهر گردد

□

اینجا گل ریاست می‌پژمرید باید

□

مرکز فتح سایه‌ی علمت

□

صدر را چون بدر انور می‌کند

□

خویشتن چون عاشقان بر تو زدی

□

بوعلی سینا ندارد در «نجات» و در «شفا»

□

در گوکان فتاد و شد گوگرد

□

او ز غم پر بود شورانیدمش

□

آخر کار کند گمرهت این رهبر

□

شو به زلف تو کزین آتش دلت را «ما قلا»

□

بر سر جمعی گذر افتادشان

□

اندر آب شور دارد پر و بال

□

از خطا و صواب چگشاید

□

گویی که صبا حامله‌ی مشک و حنا کرد

□

کند آماده ساز راهش را

□

هم‌چو ما احمق که صید خود کند

□

خونابه میچکد همی از دست انتقام

□

نزد غربا بار نوند وابل آمد

□

نی سلامان را توان شد چاره‌ساز

□

عاقبت زین جمله پاکش می‌کند

□

کی بود خود درخور اندر دست راست

□

از برای پایداریت اهل شهر و روستا

□

تشنه بینی، برو بباران میغ

□

کین سلاح خصم من خواهد شدن

□

به یکی سور قرین است دو صد ماتم

□

خیمه‌های ظالمان را رکن و مشعر کرده‌اند

□

صفت اوست گنج و خلق طلسم

□

باشی اندر بی‌خودی چون قرص ماه

□

که از کام شیری برون آورد سر

□

عافیت در سلسله‌ی زلفینش در زندان بماند

□

یا سوی آتش اثیر بود

□

کژ همی بینم چو زلف نیکوان دندان یار

□

از برای دیگران بر منبریم

□

حسن هر روز برآرد به لباس دگرش

□

روی سفیدش به سیاهی کشد

□

تا نگیرد نوزده اعوانش در محشر اسیر

□

از گدایی تست نه از بگلربگی

□

تا شوی بر لباس فخر طراز

□

ز آفت سیل چشم بیداران

□

آن جسته و این رسته‌ی این دیده‌ی تر بر

□

جان تو زندانیست و جسم تو زندان

□

از جفاهای صهیب و از بلاهای بلال

□

رفت به شاگردی رفتار او

□

چون کله گوشه‌ی علایی نور داد اندر جهان

□

هم در سود و زیان در بسته‌ام

□

گرد جفتان کم تند او تا زند بر تا زند

□

خاک او نیز در سرا نهلند

□

گاهش از لطف بوسه خواه کند

□

ناگهان میکشد این گیتی دون پرور

□

خون زر خوردند و اندر خون دانایی شدند

□

هر دم‌ام دستخوش بیم و امید

□

با «له» و «منک» عمر خویش هدر

□

ژغژغ آواز قشری کی شنود

□

نه گیرنده بازم نه بی‌مهر خادم

□

راه دزدان نابکار ببند

□

خویشتن پیش دو بیجاده‌ی او کاه کنید

□

چون سیم سیاه ناروانست

□

پنهان ز خوی ترکی ما را به ازین دار

□

« ابدی الظهور والاشراق »

□

گاهم چو وزن بیهده‌ی خویش بشکنند

□

کسمان پرخروش می بشود

□

بنگرید آن رویشان از چین چو پشت سوسمار

□

نرسیدی به خویش، در چه رسی؟

□

صورت روی تو در دیده‌ی بستان آرند

□

که آید پدید از میان سپاه

□

زان که نام من رهی در عاشقی مشهور بود

□

از پی منع، عطا بهر چه بود؟»

□

آتش ابلیس را از خاک او ماتم بود

□

جان به جان پیوست آن دم ز اختلاط

□

شد عنصر ترکیب همه خلق چو طیار

□

مخور این سبزه را، که خر گردی

□

وز عقل فضول سر بپردازم

□

تن از دل و دل ز خرمی دور

□

گر نه‌ای مور زود میر مباش

□

که درین بحر غوطه داند خورد

□

به عزت ابدی نیست شبه هر اشکال

□

کنون من در پی کار عیانم

□

چشم زخم فلکی کرد به ناگاه اثر

□

داده سرخاب را جمال تو رنگ

□

دم بریده ز خاطر تو گمان

□

که لشکر شکستن بدی کیش اوی

□

به قلم راست کرده همچو قلم

□

صورتش سیرت و طریقت ماست

□

کو نشانی تا ترا باری سوی دلبر برند

□

روی زرد و لب کبود از خشیتی

□

«منفقین» عثمان علی «مستغفرین» آمد بهم

□

هم چو بلقیس عرش را به قلم

□

تا که خرسندی به مشتی علمهای پر محال

□

همی آخت کینه همی کشت مرد

□

به حقیقت تو بدان بنده که من خالق آنم

□

خفته و بی‌خبر به دست آیی

□

ازین درد آسمان گردان وز آن خون حلقها قربان

□

که معشوق و مالک رقابی نبیند

□

جان سپر سازد مردانه و پنهان نشود

□

جمع کروبیان جماعت تو

□

گاه نالان چو در نبرد تو چنگ

□

آشکارست اگرچه پنهانست

□

بگذاری و کنی از در من بنده گذر

□

خود نخفتی و خفته خیزانی

□

حج و غزو و عمره و این امرهای بی شمار

□

تا ندید او یوسفی کف را نخست

□

نه فلک چون هفت مرکز باز ماند از مدر

□

یا سخنهای دشمنان ز قفا

□

کز کم آزاری پر عمر بماند کرکس

□

کز آن تنگ شد جای آوردگاه

□

تا ترا فردا ز عزت بهره‌ی مردان بود

□

تا توان زد ز نام پاکش دم

□

کرد قلب آشتی در قلب بدخواهان اثر

□

زمانی رقص کن از فهم اسرار

□

کسی که ریو قناعت ندید هیچ ندید

□

صحبت او عذاب هر احدی

□

بر مچین خون خسان ز راه نثار

□

بر اسپان جنگی مپایید دیر

□

بحر گردی گر بیابی در علم آبدار

□

که جزو هر چه هست جمله هباست

□

هر دو در مجلس شعر تو قرینند و مشیر

□

که اصل او آمد بود در اصطکاک

□

که ایشان چو مورند و من لندهورم

□

آفتابش چه باشد اندر مشت؟

□

تا که یابد بر در کعبه‌ی قبولت بر بار

□

بگردید بر کشورش با سپاه

□

وی آب رخت قبله گه شاعر و سائل

□

بگریز از میان، که سود کنی

□

با خود از هیچ به دین آیی و درمان نشود

□

آمدن هیچ رو نمی‌دارد

□

که جز اجل نبود مستی از شراب بلاش

□

و آن دگر جمله برگ و بارش گشت

□

کردی از کین سوی آن گاو زیان کار آهنگ

□

که بیرون کنیم ازرم میش گرگ

□

به حشر هیچی و ز هیچ نیز چیزی کم

□

در مقامات یکی، جای‌ام کنی

□

ز یشک و پنجه‌ی شیر نژند و پیل دمان

□

که زبونش گشت با پانصد دلیل

□

از حاصل اصلهای ایمان

□

ندهی، جنگ و خشمشان با تست

□

که آدمی صورم لیک اهرمن سیرم

□

منم زنده او گشت با خاک جفت

□

اینت اقبال که دارند پس امروز غران

□

دل طلب کن، که حاصلند اینها

□

زنده گرداندت چو قرآن زند

□

بتکده‌ها جمله پر ایمان کند

□

آدم هم ازین دو برد کیفر

□

چرخ از آواز من پر آوازه

□

این پرده‌ی کثیف لطیف اصل تند بار

□

از لب لعبت فسانه سرای

□

و آن گه میان جنت ماوی قرار گیر

□

دیده ور شو که نیست خیر امروز

□

زهرمان حلوا شود آنشب که در حلوان شویم

□

حیله‌ها سازم ز عقلش بر کنم

□

دیده‌ی توسن و لب رامش

□

که به زهریش بر نیمیزی

□

مر محامد را شعارست و سعادت را دثار

□

پس از دامن کوه برخاست باد

□

ورنه از ذات کسی گبر و مسلمان نشود

□

زو نبیند دل تو جز خوبی

□

حد بذلت را مهندس شرط وصفت را دبیر

□

درع انعام هم دراز فرست

□

آب از سر گذشت ای مهتر عالی همم

□

گر به جایی رسد تو هم برسان

□

چنان دید روشن روانش به خاب

□

از هوش توان شنید، نه ز گوش

□

جغد است پی بلبل، نوحه است پی الحان

□

پی نادان مرو، که خود راییست

□

که زود آید اندیشه‌ی روز رزم

□

آرزومندم به مردن دم به دم

□

گر مغ صفت نه‌ای چه کنی آتش و دخان

□

مست بودم، مگیر بر مستی

□

زمانه پی ما همی بشمرد

□

در قالب مرده جان نیاید

□

سر نی و بن همیشه ز سودن خرابشان

□

جزو جزوش خوب بود و دلربای

□

برفت و بزرگی کسی را سپرد

□

در عشق تو می‌زنم پر و بال

□

مستوجب آفرین شد ارکان

□

شاید ار مرشد و امام بود

□

جهاندار پیروز را سایه‌ایم

□

وز بستر رنج، ساخت بالین

□

کز سر عزلت توان ملک قدم داشتن

□

چون شب آمد سلک آن بگسیختم!

□

که پرغم دلم را بیاراستی

□

لوت فردا از کجا سازم طلب

□

خود را ز لوح بوطمعی عشر خوان مخواه

□

پرده‌ی عفو پیش کارم کش

□

ز آزار مردم به یکسو بود

□

خونابه ز رخ باستین روفت

□

پس پر طاووس را کرده مگس ران او

□

روح را کرده مطمن‌القلب

□

به فرمان آن نامبردار شاه

□

گوهر تایید کان مملکت

□

قاتل ضحاک کیست جز پسر آبتین؟

□

به جگر گوشگان دلبندت

□

چرا رنجه گشتی بدین گفت‌وگوی

□

هم نوع تفاوتی درو هست

□

در کتم عدم گریخت نقصان

□

پیش گل اوصاف خط او نوشت

□

نماند افسر و تخت و لشکر نه گنج

□

که ترا در چشم آن شیری نمود

□

سینه و دل را ز آز جمله شکم ساختن

□

دین و دنیا نگر که هم ببرد

□

مزن رای با موبد و رهنمای

□

درگه میر خراسان و خروش

□

صد ساله ره ز آنسوترش جای تماشا داشته

□

در نوا مرغان گستاخ اندر او

□

وزان بی‌هنر لشکر بدنژاد

□

تا نگیری حریف در آغوش

□

گوهر گنج حیات بل‌که کلید کرم

□

که سر جاهلی به راه کشد

□

که بر چشم گنج درم گشت خوار

□

ندانم گناهی بجای پدر

□

حلقه به گوشی شود بر در شاه عجم

□

می‌فرستم تحیتی از دور

□

که دین بر سر او کلاهی بود

□

آنچنان که را ز جای خویش کند

□

ز جور نهنگ عنا می‌گریزم

□

علم بس راه را چراغ و دلیل

□

گلفشان شود چو سراید سخن

□

کافتاد ز چهره برقع شرم

□

کز ننگ زنگ باز رهد یکسر آینه

□

گرد شکافی و به مردی رسی

□

پراگنده از روزگار دمه

□

خلد بخشیدی و حورا دادی احسنت ای ملک

□

گرنه باری بیخ و باری داشتم

□

چون کند خفت خلوتی با جفت

□

برآشفت و زود اندر آمد به پای

□

خونابه روان ز دیده، چون جوی

□

سنگ‌سارم کن که من هم کعبه کن هم کافرم

□

عقد دریست پر بها سفته

□

به هر درد دل سوی درمان شود

□

چون بدی در زیر پنجه‌ی شیر خر

□

نوشیم چون شویم به مهمان صبح‌گاه

□

بلکه در هستی خود و تن خویش

□

نشست از برش مهتر شادکام

□

زمین سربسر پاک گلگون شده

□

دهان مار چون سازم نشیمن

□

عجب، یکسونه، ای فرشته نورد

□

پراگنده شد لشکر و پور شاه

□

این خانه‌ی من ز شک بپرداز

□

وز می گلستان کن دو لب آنجا که این چار آمده

□

در پس قاف قالبت پنهان

□

بشد گوی گردان به نزدیک شاه

□

نی درد، و نه داغ دردمندان

□

وز مجره شب درفش کاویان انگیخته

□

منظر اهل نظر این آینه‌ست

□

پسندد چنین کردگار سپهر؟

□

سرسری در عاشقان کمتر نگر

□

عود سوزان آفتاب و عود کیوان آمده

□

همه طفلند خلق و پیر تویی

□

ببخشید بر مردم خیش‌کار

□

چنین راز گفتن کنون نیست روی

□

هم نمک هم سرکه هم حلوا ز خوان انگیخته

□

علم نورش از آن است بلند

□

به حقه در آگند بر سان دود

□

زین شوله فعل عقربک شوم نشترک

□

پرچم شده ز طره‌ی حوار و احورش

□

بی‌حیا را براند از در خویش

□

ز رای دلفروز و پیروز بخت

□

سر انجمنها به رزم و به بزم

□

از وهم برون چرات جویم؟

□

جز به حق از صحبت هم نگذرند

□

بسی اسپ و دینار و چندی پرند

□

خام خامی خام خامی خام خام

□

بحرین دو قله نیست بر اخضر سخاش

□

به از آن کانچنان همی پوسد

□

چو پیلی شد آن کرم با شاخ و یال

□

برین سان همی تاخت باره درست

□

مرد چوبین اسب با بهرام چوبین همعنان

□

حاجت افتاد به واجب ناچار

□

تو باشی به گیتی مرا رهنمای

□

آب شود ز رشک او، در خوشاب ای پسر

□

گر دو گردد نفس طاها برنتابد بیش از این

□

مرد خفته است و دشمن بیدار

□

که ای نامداران روشن‌روان

□

به هم برشکستند پیمان شاه

□

کرد تیمم به خاک پای صفاهان

□

کردن کار و کار نادیدن

□

برو خوار شد لشکر و کارزار

□

بی‌سگ و بی‌دلق آ سوی درم

□

تسبیح او و عقد ثریا ز یک نظام

□

روشت را غرض همین و همان

□

به هرجای بر لشگر بدگمان

□

و شاه جهان از بر تخت و گاه

□

چه توان کرد نان نمی‌یابم

□

به فلک بر شوی، برانندت

□

وگر جان و دل برفشاند همی

□

تشنه‌ی آب دست او زمزم

□

همچو قضا کام‌کار، همچو قدر کام ران

□

از محصل تهیست مدرسها

□

هم از بی‌هنر هم ز جنگ‌آوران

□

که زد لطمه فرعون و شداد را

□

سحر آورند و من ید بیضا برآورم

□

فکر کار ردیف و قافیه کن

□

چو رفتی یکی کار برساز نو

□

چون سگ باسط ذراعی بالوصید

□

نه مه بهار از حضرتش دل ناشکیبا داشته

□

تو سلطان باشی و من بنده باشم

□

بران میش و بز پاسبانان بدید

□

پولاد درشت را کند نرم

□

آتش درین خضرا زده دستی که حمرا داشته

□

زر خوش خالص بماند و سوخت غش

□

همه بندگانیم و فرمان تراست

□

هر نفس لاجرمت می‌میرم

□

ز آسمان بستاند بناب نعش طلاق

□

که نام عاشقی بر خویش بستی

□

ز تخم و بر و پاک پیوند من

□

وین زمزمه‌ی فراق می‌گفت:

□

خاک در قدوه‌ی معظم

□

زانکه آیینه‌ی تو غیر از تست

□

که مانند صورت نگارد درست

□

خاک ریزی اندرین جو بیشتر

□

دودی است قبه بسته معلق و ورای خاک

□

چه جای دل؟ که سنگش نرم گشته

□

به جای صلیب است گاهت مرا

□

به آذرگشسپ و بتخت و کلاه

□

کز جوش غفلت است تو را گوش دل گران

□

ماهی چرخ شناور در وی

□

همی داشت تا شد سیاه و دژم

□

بر سر خوان رسید ما حضر او

□

کان گلستان را ازین به نم نخواهی یافتن

□

پدرش را دعا کن و مادر

□

دلاور سواران نیزه‌وران

□

ندید اندرو هیچ جای نبات

□

چو خاک هم خود را بی‌خطر بنگذارم

□

در گرهش بین گره صد گشاد

□

به خم اندر آمد شب لاژورد

□

قهر حق آن کبر را پوستین کنیست

□

دل را سر این جهان مبینام

□

سایه‌ی نور نیز نور بود

□

که آورد لشکر بدین آبگیر

□

سه پیر سکوبا برون تاختند

□

پشت خم پیش سران چون آب‌دستان آمده

□

آفتاب و ماه را شیدا کند

□

بفرمود تا آتش اندر زدند

□

در غم این نعره‌زنان دیده‌ام

□

لاجرم معذورم ار جز خویشتن می‌ننگرم

□

او درآید، تو احترامش کن

□

چو از من سخن بشنوی یادگیر

□

اگر چند بیکار و بی‌ارز بود

□

ز سوی درون سرمه‌سایی نبینم

□

یک سر موی او به از صد مرد!

□

دل خاک بینم ترا غمگسار

□

خسپد و بیند به خواب او گلستان

□

آتش ز کام خود برون، هنگام سرما ریخته

□

وز مسمی چه مایه راه به اسم؟

□

به نرسی سپرد آن زمان تاج و تخت

□

زایوان برفتند با رنگ وبوی

□

کز ملت مسیحا خود قیصری ندارم

□

ذوق آن بر دل آگاه رسد

□

هم آن کوه شد ناپدید اندر آب

□

تاج قزل ارسلان زند صبح

□

در هر شکارستان او، حیوان نو پرداخته

□

وز نهار تو روشن ایمانها

□

سواری سرافراز با رای و کام

□

ببالا گذشتند زان رزمگاه

□

کابخور جان ماست چشمه‌ی احسان او

□

درد او را وظیفه‌ها باشد

□

فرستش به نزدیک ما شادمان

□

در هوا تو پشه را رگ می‌زنی

□

ساق من خائید گوئی بند دندان خای من

□

ور رسد جز به پیرهن نرسد

□

که پیدا کن اکنون نهان از نهفت

□

خروش یلان بر ده ودار وگیر

□

دوش از درخت باز خریدم به صبح‌گاه

□

شود از فرط محبت بندش

□

به گیتی درنگش نباشد بسی

□

میان خاک تاریک آرمیدیم

□

سبزه چو آن دید گرد چاره‌ی برگستوان

□

برآرم دست و با مهرت بکوشم

□

برین داستانی نشاید زدن

□

چو دیهیم هرمز بیارایمت

□

کوست در اقلیم کرم کامران

□

به خسی چون تو گرفتار نساخت

□

مکن ره‌گذر تازید بر درش

□

چون فشارم خلق را در مرگ حلق

□

من همچو خوشه سجده کنان پیش عرعرش

□

« فهذالشبل من تلک الاسود»

□

همان خواب را نیز پاسخ کنیم

□

بگرز و بشمشیر ترساندم

□

نشره‌ی رضوان و حورا دیده‌ام

□

نامور شو به فتوت چو خلیل!

□

همی چرخ و ماه‌اندر آمد ز جای

□

به بخشش زر و دستار بس گران بار است

□

آفت هرچ آفتاب از کوه و کان انگیخته

□

یا شود دزد مال و زر بنهد

□

ز دیبا و دینار و هرگونه چیز

□

بیامد به خان یکی پیرزن

□

تا در آن شست سبک صید گران آورده‌ام

□

به کزین گونه سخن درگذری

□

نشست اندر ایوان زمانی دراز

□

شکر ارزانست ارزان‌تر شود

□

ابری شده سایبان کعبه

□

یا به تزویر و شید و زراقی

□

سخن‌گو بود شاخ با رنگ و بوی

□

به زردی دو رخساره چون آفتاب

□

رسم کیان ربیع دل مکیان شده

□

صورت حال بدو بنمودند

□

چو آرش که بد نامدار سترگ

□

که تا اندوه صد چندان ندیدم

□

آنکه این غم خورد امروز شمائید همه

□

برساند هم از نصیبه‌ی خویش

□

دلارای و نیروده و رهنمای

□

برفتن کند هیچ رای شکار

□

همه یاوه است و شما یاوه درائید همه

□

کرده صد مرده به یا حی زنده

□

بدین گونه اندر جهان چار چیز

□

که گدایانه برو نانی بخواه

□

هم خضر خان و مشغله‌ی او ز کند او

□

ما به این دیده دیده‌ایم این راز

□

سر نامداران آن انجمن

□

ز دیر آمدن خشم دارد همی

□

رومی بچگان روان ببینم

□

سازی از نظم رباعی چاره

□

هم از جستن پادشاهی و گنج

□

بر کاینات یکسره فرمان نو نشست

□

جگر آتش بریان به خراسان یابم

□

شب سماطی کنند ازینها راست

□

نه نزدیک خویشان و پیوند تو

□

برین گونه تازان زبهر چیند

□

دریا شده غریقش، آتش شده زگالش

□

جان او برکشد به حمد آواز

□

نبیند به روشن دو چشم آدمی

□

آفتاب دولتی بر وی بتافت

□

یکی لقمه بی‌شربت سم ندارم

□

بلای خود به دست خویش جستن؟

□

بشد خسته از زندگانی ستوه

□

به لشکرگه خویش شد نیم مست

□

همچو شب سوخته دامان چکنم؟

□

دشمن، این دوستان که میدانی

□

که هرک آب حیوان خورد کی مرد

□

تا لاجرم نه مست و نه هشیار می‌روند

□

تا سلیمان شوم انشاء الله

□

سر آز و امل به خواب دهد

□

نگر سوی بی‌دانشان ننگری

□

برو گرد تیره نیارد گذشت

□

طوفان به هفت رقعه‌ی ادکن درآورم

□

شیشه‌ی عمر تو زند بر زمین

□

ندارد ترا شادمان بی‌نهیب

□

نه هر آنک اندر آخر شد خرست

□

آن پیر دهقان در دهید از شاخ برنا ریخته

□

مکن پیدا، اگر چیزی نهفتیم

□

کجا تازه گردد ترا دین وکیش

□

نگوید سخن با کسی جز بداد

□

من دور ماندم از در همت برای نان

□

منزلی دارد و مکانی نیز

□

زداید مگر جان تاریک من

□

بیرون ز چار ارکان، ارکان تازه بینی

□

و آن چو خره سرزن و باطیلسان

□

گردنی نرم کن به طاعت شوی

□

برآهیخت خورشید تیغ نبرد

□

برین دشمنان کامگاری کنید

□

شیخ مرمت گراست بر دل ویران او

□

التفات تو با گذاشتها

□

جهان شد بسان بلور سپید

□

کی بری تو بوی دل از گرگ و میش

□

ایشان ز بهمیه من ز انسان

□

آب گیر و صطرخ باشد و بند

□

بجستش که درمان آن کار چیست

□

دوان پیش بازآمدم کینه خواه

□

درد صفا پرورد به تلخ شکربار آمده

□

چو بگوید: بکش، بباید کشت

□

که نشمردی او دختران را به کس

□

چون شمع سر آور از دم گاز

□

چون صراحی را سر و حلق کبوتر ساختند

□

دشمن خود مهل، که شاد شود

□

همی رفت با فیلسوف و پزشک

□

سخنهای قیصر همه یاد کرد

□

با دو ماه و دو شفق یک نظر آمیخته‌اند

□

از خرد تعبیر آن درخواستم

□

شد آن ترگ پولاد بر سان موم

□

وقت بیداری همان آید به پیش

□

غصه از یار و دردسر ز دیار

□

رحمتش رخ به نیک خواهی کرد

□

که هرجا که باشد ز دشمن سری

□

ز گیتی چو برداشتی بهرخویش

□

لاجورد از پی آن با حجر آمیخته‌اند

□

می‌گذری بر همه نام و نشان

□

همیدون به بازی زمان دادمش

□

در حرم خدایگان کعبه کند مجاوری

□

که کلاهش به سر ندوخته‌اند

□

سیر آن در رضای خالق چیست

□

عنان را کنون باز باید کشید

□

یلان سینه و مهتر ایزد گشسپ

□

در خراسم که به ایوان شدنم نگذارند

□

یا زند زخم بی‌نصیبی را

□

همی بگذرد تیر او بر درخت

□

ورنه صد چون ما فدای شاه باد

□

تا کمند معنبر اندازد

□

تا شود جفت همسری به حلال

□

نه با من همی بد کند روزگار

□

یکی دختری داشتم چون نگار

□

راز با خوابگاه می‌گوید

□

بحر طبع او ز گوهر جوش کرد

□

چو تندی کند تن به خواری بود

□

از روی وجود پرده بردار

□

خال جهل از بر اجل منهید

□

این کمان لایق تبر باشد

□

روان را به دانش همی پروری

□

سخن گفت با او زمانی دراز

□

خود قلم گوید کرا این دست باشد مقتداست

□

در طلب کردنش چه خیر بود؟

□

ببردند پیش سکندر کشان

□

آن نباشد لیک تنبیهی کنند

□

شعله در قصر قیصر اندازد

□

کردگار جهانیان و جهان

□

نیاید همی جوش دشمن به گوش

□

همه بت پرستند گر خود کیند

□

نمک خوش چه در خورد افشانده است

□

شنیدم همی داستانت بسی

□

چو طینوش را بازخوانی رواست

□

پس تو غم جهان مخور، تا ز حیات برخوری

□

که کمتر غلامش قدرخان نماید

□

زبان پر حرف و لب خاموش تا کی؟

□

شب تیره زیشان نماندی یکی

□

که خسرو شبیخون کند با سپاه

□

بنوشته نام سلطان بالای جفت و معبر

□

زمانه به هر نیک و بد گشته شد

□

نباشی جهانجوی و مردم‌شمار

□

وز برای عذر برمی‌خاستند

□

از سم گوران سر شیران هراسان دیده‌اند

□

بهل، کز دور چوبی میتراشیم

□

چنین برخروشند چون زخم کوس

□

سخن گوید و کرده باشد شکار

□

نه امید ظفری خواهم داشت

□

نیمد همی بر دلش برگران

□

ده و دو هزار از یلان برگزید

□

من شهر ترک گفته بیابان گرفته‌ام

□

بر بزرگ خرده‌دان خواهم فشاند

□

که نتوان با تو دل در دیگری بست

□

خنک مرد دانا و یزدان‌شناس

□

بپا اندر آرد همه مرز وبوم

□

چون زره بر دهان زنم مسمار

□

برش ماند زان بازو اندر شگفت

□

بر و سینه و گوشهاشان چو پیل

□

چوب خشک اشکوفه کرد و نغز شد

□

کز باد نوبهاری آکنده شد به عنبر

□

نه کس در عشق سرگردان‌تر از من

□

تا جگر آب را سده ببست از تراب

□

تو این داوریها ببهرام گوی

□

اخترانی که چو تسبیح مجزا بینند

□

همان نیز رودابه‌ی پرهنر

□

برگ هزار طوبی و زین باغ یک گیا

□

وانچه دادند نبایست مرا

□

که چرا دسترس همین قدر است

□

به حقیقت چو سایه مهجورند

□

که آن چوگان جز این گویی ندارد

□

یکی پیرتر بود بر پای خاست

□

خواجگان را مکان نخواهد داد

□

ز پیر و جوان نیز نشنیده‌ام

□

یا به صد سال بعد ازین باشم

□

چه کنم در شهر از خدمت بگو

□

از زرد و سرخ زرکش اطلس نگار کرد

□

عدلشان عالمی بیاراید

□

از عنب می‌پخته سازند و ز حصرم توتیا

□

نوشته بران پربها پرنیان

□

تشنگان را ره ظلمات مدر بگشایید

□

دمان از پس اندر همی رفت شاه

□

پس دهم دیناری از انعام خویش

□

ور بسازی بسی نوا بخشد

□

چابک زن خراجی چوبک زنان اوست

□

خرد او کند هوا را پست

□

کر جگر پر آبله چون سفنم، دریغ من

□

ببستند وشد گرد لشکر چونیل

□

تا نبینم که دهان از پی خور بگشایید

□

سرانجام نیکی بر خود بری

□

حقا که به شش روز مسلم نفروشم

□

وز مجاعت هالک مرگ و فناست

□

یتیم دریده گریبان نماید

□

تو چنان کن که آن بدانی خورد

□

در دست تو این فسانه بایستی

□

پس آنگه به زمزم بگفتند زود

□

از پی دریوزه جای کاسه گردان دیده‌اند

□

ز مهر اندر آمد روانم بسر

□

دو یک شمار دگر چه دوشش زند عذرا

□

کین راه به پای رهروان است

□

نطفه‌ی روحانیان بین کز نهان افشانده‌اند

□

عجز پیش آر و در بدر میگرد

□

که تو به تازگی عمر هم‌چو گل به نوایی

□

بداندیش را داشتن در گداز

□

خواجه‌ی صدر کرام، زبده‌ی پنج و چهار

□

بیاراست روی زمین را به مهر

□

سوی او محور ز خط استوا کردی رها

□

هست ظلمانی حقیقت ضد نور

□

مشرق و مغرب تو را دو نقطه‌ی قاف است

□

رسن ساحران از آن تاریست

□

که اکمه را تواند کرد بینا

□

سواران تازی برم بی‌شمار

□

نه شیطان ماند و وسواسش نه آدم ماند و عصیانش

□

مرا از خود اندازه باید گرفت

□

بانگ کشیده چو سار از پی این جا بجا

□

آن نفس بر جان او تاوان بود

□

شاید ار تهنیت از کوس مفاجا شنوند

□

شاید ار مور میر خواهد بود

□

منطق مرغ شناس شاه سلیمان رکاب

□

که از داد او پیر سر شد جوان

□

پاسخ حال من آراسته‌تر بازدهید

□

جوان و سرافراز چون نره شیر

□

به جوی پاک همه ملکت خاقان نبرد

□

از سرش بیرون کن و اینجا کشش

□

بیضه‌ی مهری که بر کتف پیمبر ساختند

□

کرده از ترک او کله داری

□

من اندهش به بوی گمان تو می‌خورم

□

نسفت آهن از آهن آبدار

□

همت به پشت پای زده ملک سنجرش

□

رسیدست رستم به من اند بار

□

خوشتر ز ناله‌ی تو نوایی نیافتم

□

درون من برون شد از سماوات

□

خنجر آقسنقر از نیام برآمد

□

جگر خوردن چه میداند پلنگم؟

□

کز دل گمشده باری خبرم بایستی

□

نیوشنده و چرب و شیرین زبان

□

جنات عدن کرده بر اطراف تو نگار

□

به نزدیک سالار گیتی فروز

□

به همه خلق نسیم برکات

□

بر دل او از عمی مهری نهد

□

کسمان پر خروش می‌بشود

□

شد به عون خدای عز و جل

□

نزیم بی‌دمکی آب که هم حیوانم

□

سر نامداران همه خیره گشت

□

بر بی‌نظیری من کردند حاج، محضر

□

همی روز جوید بتقویم و فال

□

یک رادمرد خوش‌دل و خندان نیافتم

□

جان در میان آتش تن در گداز دارم

□

اجرام را وقایه‌ی ظلمت حجاب شد

□

بر سر طبق درهم و دینار گرفتند

□

هم در غلق دهان شکستم

□

بهرنیک و بد دست‌گیری مرا

□

که همه ساق من فکار کند

□

به کام تو گردد سراسر سخن

□

تریاک، مزاج گوهران را

□

شیء لله خواجه توفیقیت هست

□

برکن بروتشان که بجز گور کن نیند

□

خنجر شاه اخستان بنمود صبح

□

بگداز تن من در حزنت

□

بدان پیکر مغفر اندر نشست

□

تا کاهش دقش به مدارا برافکند

□

رخ آشتی را بشویم همی

□

گر نیشکری گزیده خواهم

□

ز آثار او نرگس بوستانی

□

مرگ عز الدین مرا فرسود و بس

□

خاک پایش ز شرف تاج سر جمشیدست

□

که همی زیست سالیان خلوت

□

که آمد خریدار تخت مهی

□

عنبر آن بحر شادیی به سر آورد

□

گر او شهریارست پس طوس کیست

□

مجروح به قبای گل از جنبش صبا

□

مهر کردند و دهانش دوختند

□

کاحرام را ازار سپید است در خورش

□

تا مهر درخشان است، آرایش ایوان باش

□

گره‌ی غم یکان یکان بگشاد

□

همی رای زد با یکی رهنمون

□

دستارچه کجاوه و ماه مدورش

□

فرستاد با من کنون در به راه

□

اکسیر گنج ملک به گوهر نکوتر است

□

زین پست بلندتر نمی‌دانم

□

ملکت طراز عادل ملت فروز داور

□

ناصرالدین شاه اگر خسرو اسلام نبود

□

کوه بر پای چون توان برخاست

□

به تیر از هوا روشنایی ببرد

□

گر چه نه جنس پیش کش است این محقرش

□

که بسرشتشان ایزد از شرم و ناز

□

آن دید که خضر خان ندیده است

□

نیست اندر نورشان اعداد و چند

□

هم نشین غم نشان خواهم گزید

□

کوه را نسبت بخرمنش عرضه‌ی کاهی نباشد

□

شاه مربع نشین تازی رومی خطاب

□

نه مهتر شناس و نه یزدان شناس

□

گنج نامه‌ی بقات در منقار

□

همان چون مرا دید جوشان ز دور

□

با سپاه پیل بر درگاه بیت الله میا

□

گوهری سخت قابل افتادست

□

فاخته کان دید ساخت ساغری از کوکنار

□

سمند سرکش گردون همیشه در زین است

□

اسب کورا نظر بر آب‌خور است

□

همه پاک با طوق و با گوشوار

□

بر روی هفت دخمه‌ی خضرا برافکند

□

نبینی مگر تیغ و گرز گران

□

نفیر فاخته و نغمه‌ی هزار آوا

□

نشنود پند دل آن گوش کرش

□

سوی فخر دین و دولت شه دادگر نیاید

□

زان در خدا دهاد کز این درگذشتنی است

□

این قبه‌ی نغز بی‌کران را

□

خرد آب خوردن نباشدش خوش

□

خود به عهد نوح هم آدینه طوفان دیده‌اند

□

به سهراب گفتند کامد سپاه

□

شب شده بر شکل موی مه چو کمانچه‌ی رباب

□

گر ماتم آشکار درگیرم

□

دولت زبان گشاد که این مرزبان ماست

□

جز بقای دولت او مدعای من نبود

□

اولت سکبا دهند از چهره آنگه شوربا

□

به کافور بر تاج ناخوب گشت

□

بر سر این ابلق مطلق عنان افشانده‌اند

□

بگفت اینک شو شاه را مژده بر

□

کو سنگ مرا ز جا بگرداند

□

از میان پیشه‌ها ای کدخدا

□

از می‌کز آتش است پری‌وار جوهرش

□

کاری از بخشش درهای ثمین خوش‌تر نیست

□

به توست قلب من ابریز سلب من ایجاب

□

چو پخته نخواهی می خام گیر

□

که در خورد آن نبودش مایه‌ای

□

همه نیزه و تیغ هندی به چنگ

□

از ناوک سخن صف خصمان دریده‌ام

□

پیش صاحب به کامه‌ی دشمن

□

اشراف قبیله را خبر کرد

□

چشمی که به مژگان صف‌آرای تو افتاد

□

جان بر میان گداخته چون ساغر آیمت

□

بزد بر بر اژدها بی‌درنگ

□

نهاد آن را به اخوان در میانه

□

ترا شهریاری نه اندرخورست

□

بسیار خیال گرم و سردم

□

داد نادر در جهان بنیاد نه

□

ز حکمش ذره‌ای بیرون نیاییم

□

بر در شاه فروغی کشد افغانی چند

□

نه کودکی نه مقامر ز خاک چیست تو را؟

□

همان خنجر هندوی گردنش

□

صدف او ز گهر بیشترست

□

همی تف تیغش زمین را بسوخت

□

از مهر خلیفه که نویسد زر قلاب

□

نقشیم به امتحان برآمد

□

لیلی به عتاب گفت: «زنهار

□

کز شعر من خوش آمد شاه قضا رقم را

□

خویشتن زین طاق ویران درکشم هر صبح‌دم

□

بیازید و بگرفت گوشش به دست

□

بسان ریسمان بر خویش پیچید

□

ببردش رگ از دست وز روی رنگ

□

دانه‌ی دل کن نثار بر سر اصحابنا

□

هر یکی همیان زر در کش کنیم

□

ز بند غم، خط آزادی دل!

□

جنات عدن موعد العرفاء

□

از این مسکین بدان خورشید خوبان

□

بخسپد همی بر زمین برهنه

□

که از یوسف چه می‌آید به رویم!

□

نشان تو هرگز نگردد نهان

□

دلم خرم شد و جانم بیاسود

□

که این چشم اغیار می‌برنتابد

□

عیشی به تمام شد میسر!

□

لا تنکری جرح الحشا لا تنکر

□

به رامین برنماید ویس محبوب

□

ز گیتی من آیم بدین مرغزار

□

به قصد خرمن نسرینم آمد

□

نجستند مردان برگشته را

□

اندر تن زار ناتوان بندم

□

از پی هیضه بر آرد از تو سر

□

پایش شکنم، به سر درآید

□

بنده‌ی او هر که در زمان و زمین است

□

نه رنگ هستی در دست من مگر زان زر

□

بیامد در باغبانی بزد

□

بجز دست خالی‌ت چیزی نداد

□

بزرگی و رای جهان آفرین

□

ز چشمش برده مستان ناتوانی

□

خود را ز دو کون بی خبر کردم

□

به تن خونش از گرمی خور به جوش

□

کز خدمتش سکندر و دارا کنم تو را

□

نقاب از روی چون خورشید بگشاد

□

که نالنده بودم ز درد شکم

□

نخجیر کباب و کبک بریان

□

چو آن ناله و زار نفرین شنید

□

تا من چه سزای بند سلطانم

□

چه قدر داند ز چرخ و آفتاب

□

به احسن وجه از آن خواهم سخن راند

□

که رفته خنگ فلک زیر زین زرینش

□

شنیدستی که پیری عشق بازد؟

□

زهش چون ستم بینم و مرگ داد

□

درین معنی بسی اندیشه کردم

□

بران دشت نخچیر گه برگذشت

□

«زهی تصور باطل زهی خیال محال»

□

که ترا سوی او بود فرجام

□

ز خلوتگاه قربش مانده محروم،

□

آن که در بزم به خورشید درخشان ماند

□

هرچه در باغ طبع من کارد

□

ز نفرین بترسیدی و سرزنش

□

فسون دیگر از نو دردمیدند

□

چو دخت کمندافگن او را بدید

□

اگر سوزی نباشد بفسرد دل

□

نیم شب که باشد او زان بی‌خبر

□

ز جانش بانگ «یا بشری» برآمد

□

گرنه پیش از لب زبان دربستمی

□

بقای سرمد و اقبال جاودان باشد

□

بدان تا نمانی به گرم و گداز

□

چو مه در پرده‌اش تنها نشستی

□

زبرجد به هر جایش اندر نشاخت

□

چو بنده ورد دعای شما کند آغاز

□

که بدو و نیکوم نمی‌باید

□

به آزادی، غلام‌اش سرو آزاد

□

نو عروس بخت را آن جا به آیین می‌برند

□

کانچم ستد فلک ندهد بازم

□

که او بازگردد به هندوستان

□

از آن چون ردیف‌ام فتد کار پس

□

که تخم تو زان نامور گوهرست

□

از این دیوانه‌ای بی‌نام و ننگی

□

آنک او مغلوب غالب نیست کیست

□

که دین را گزندست و جان را زیان

□

که هر چه بنده نوشتم فرشته از بر کرد

□

چون یک سخن نیوش نباشد سخن سرای

□

کنی یاد درد و گداز مرا

□

دل از هر بدی بر کران بایدت

□

که منشور تیغ ترا برنخواند

□

انده پیمان خورد می نخورد آشکار

□

با هزاران دیده دایم تا ابد حیران توست

□

که کوته ماند از آن دست خیانت،

□

یا به رو دوش ورا در سیم و زر خواهم گرفت

□

غم و سرور و کم و بیش و درد و درمانند

□

کزو شوی همواره خندان بود

□

که از افسونگری سرمایه‌ای داشت

□

که پیش تو آید گرانمایه گیو

□

جهان و هرچه در او هست خوار و بی‌مقدار

□

زیرک و دانا و چستش کرده بود

□

وز آن در سخن کان گوهر شدم

□

آیت نصرت فتح و ظفر از جا بر خاست

□

غریمش هر سخن کو گفت نشنید

□

فروماند وزو روز ننگ و نبرد

□

قرارم از دل و خوابم ز دیده!

□

بباید به می غم ز دل کاستن

□

رها کن بعد از این تندی و تیزی

□

پای‌کوبان به پرده باز آیند

□

چنانک آمد از آن گفتن شگفت‌اش

□

عادلتر از بهرامیان، پرویز ایران اخستان

□

وز خلق اوست عنبر اشهب

□

چو زر درخشنده بر لاژورد

□

به اندک فرصتی از پا درآمد

□

همه از در جشن و سور و خرام

□

ز شیدائی نگوید با کسی راز

□

وقت بازی شد ز تلی واژگون

□

منه پای بیرون ز خیرالامور

□

لیراعه الغواص فی الداماء

□

گهم به منت و افلاس مبتلا دارد

□

شدند آنک بدخواه بد نیک خواه

□

این گوش به دیگری نهادی

□

صد از مشک مویان با زیب و فر

□

ابواسحاق سلطان السلاطین

□

سوخته‌تر از دل عطار نیست

□

به هر یک روی «هذا ربی» آری؟

□

تیرافکنی که از همه ابرو کمان‌تر است

□

وی چون هنر دلت به هنرمندی

□

همی داد باید هزاران هزار

□

لیلی به سرش دوید حالی

□

ببندید یک شب برو خواب را

□

بر یاری پروردگار کرده

□

یکی ساخت زان سرکه‌ای یا شرابی

□

برویاند عصایی از بهشت‌ام

□

زمانه تا که بود در زمانه سلطان باش

□

بر جهانی ز فیض انعامش

□

گل و مشک و می خواست و آمد دمان

□

زبان بگشاد تسکین الم را

□

چو گستهم و خراد جنگ‌آوران

□

به شوق عاشقان بارگاهت

□

بر جان و دلش دو کون بفروش

□

تب‌لرزه ز رخ طراوتش برد

□

که من خریدم خورشید عالم‌آرا را

□

کوه را در جنبش آرد بحر را در اضطرار

□

به قنوج شد یار دیگر گرفت

□

به سوی وطن راه برداشتند

□

ستاره بدین کار گریان کنم

□

خدا را چاره‌ای همدم کنیدم

□

چیزی بغیر تیشه و گهی آستر نداشت

□

صد خرمن از او جوی نیرزد

□

فتبت ذا بناء بغداد

□

کمتر نشود ز آن که بحر و کانم

□

غم از کاخ شاه جهان دور بود

□

که هم صبرم ز دل بردی هم آرام،

□

خرد دور بد مهر ننمود چهر

□

شاخی است فکرت تو دمیده

□

به زخم تیر مژگان می برآرد

□

وافتاد ز زخم کاری عشق

□

آسودگی از دور زمان هیچ ندادند

□

من چگونه ز دیده در شمرم

□

بریده دل از بیم گیهان خدیو

□

بر اسباب دولت تواناش کن!

□

ز نیزه هوا چون نیستان شدست

□

این دهر یک مبارز و یک کاردان نداشت

□

هزار جامه دریدند و ما رفو کردیم

□

شدی با شمع، همدم در تب و تاب

□

خط سبز او سر زد روزگار ریحان شد

□

هم شهاب رایتش صد تیر بر مغفر زده

□

پر از برزن و کوی و بازارگاه

□

از بهر خدا ز تیزهوشی،

□

کفن زو جدا کرد پیش پدر

□

چونان که چفته گشته‌ست از بار محنت آن

□

کارت ای غافل کجا زیبا شود

□

او نیز بمرده در وفایش

□

جهان پیر گیرد دامن بخت جوانش را

□

دلم برآرند از بر، بر او کباب کنند

□

که هم شاه و هم خسرو و هم گوی

□

پس زانوی نومیدی نشستند

□

همی تاخت یکسر شب و روز راست

□

بر این محزون بی‌سامان ببخشای

□

تا ببینند که از کرده پشیمانی

□

چو خواهی کسی را کنی آزمون،

□

هم نام شریفش همه جان نقش نگین است

□

بزرمش بگو کای مهربان یار

□

کند پیش هر کهتری بهتری

□

ز شادی شد بر او هستی فراموش

□

چو خود رفت باید به آوردگاه

□

نسیم چون کند اندر فضای او جولان

□

هر نفسی را که عقل پیر بر آورد

□

میفکن سنگ در جام شکیب‌ام!

□

کز دل شنید ناله‌ی هر دادخواه را

□

گر او کند به راستی و حق شمار من

□

که هم مهتر و شاه و هم بهتری

□

عهد همه را شکستم امروز»

□

همان بند و زندان بود جای تو

□

هزار کودک دانم که زاهد الزهداست

□

عیب جوئیش مرا مضطر کرد

□

چون ماه میان هاله یکتاست

□

که من ویرانه‌ای دارم که ویرانم ز تعمیرش

□

زمانه تیغ زراندود میکشد ز نیام

□

به آزادگی یک دل و یک نهاد

□

ز آب روی سبزه، نرم روتر

□

نظر بگذار کین جای نظر نیست

□

پگاه این شب تیره چه خواهدم زادن

□

جان شیرین بی سخن زان می‌دهد

□

به دل از داغ عشق‌اش صد زبانه

□

کاین بی خبری با خبر از خویشتنش کرد

□

عبرت هزار بار از این می‌توان گرفت

□

نشستن چه بایست چندین به جای

□

وز صحبت او امید بگسل!

□

چرا گه طاعت و گاهی گناه است

□

تا ملک چین بتازد و تا حد زنگبار

□

هم قفس، هم خانه، قیراندود گشت

□

آمد چون گل ز خیمه بیرون

□

شهرتی هم در عرب هم در عجم دادی مرا

□

به یک شراره بسوزد خزاین رضوان

□

همه مهتران پیش تو بنده باد

□

کننده، به هر کار پابست توست

□

هم او بیننده هم دیده است و دیدار

□

زان دو رخ منقش وزان دیده‌ی کحیل

□

در کم از یک چشم زد صد تیرباران می‌رسد

□

نشیمن ساخت آن را بی‌درنگی

□

که دم خنجر شاه از همه خون‌خوارتر است

□

بر رفتمی ز روزن این سمج با هبا

□

دل موبد شاه شد پر نهیب

□

فروشسته دست از همه کارها

□

جماد آنگه نبات آنگاه حیوان

□

غزال از نافه مشگ انداز کرده

□

که نیندیشد از افسونگر و از افسون

□

از عبارت نتوان ساخت کمند

□

یزدان نجوید هر که او در پرده شیطان پرورد

□

جدا ماندم بصد ناکامی از کام

□

بگویم بیارمت زو آگهی

□

که گاهی افکند در پای او سر

□

در آن ساعت که می‌میرد بزاید

□

پس از این گوش ما و حلقه‌ی یار»

□

بسا ممن که از ایمان برآید

□

فتادش در فزایش مال و فرزند

□

سواد قلبی سواء بغداد

□

چون سخن‌های تو نگار نداشت

□

یکی تاجداری چو بهرامشاه

□

به صورت بت، به سیرت بت‌پرستان

□

به بوسه هر زمان جان می‌نوازد

□

شیر گیران بر یمین و شیر مردان بر یسار

□

دید خرامان دو سه طاوس مست

□

از او سایه‌ی دوستی وامگیر!

□

تا مثال خویش در آیینه پیدا کرده‌اند

□

رسیدن در صراط المستقیم است

□

زمانه بدو شاد و او نیز شاد

□

لیکن همه را جواب دارم

□

ظهورات است در عین تجلی

□

ناگه چه قضا نمود دیدارم؟!

□

اندر پی آن است که بالای عیان است

□

کنیزی که همخوابه‌ی شب بود،

□

داد خود را در مصاف از لشکر اعدا گرفت

□

که گاهگاهی چون عندلیب بسراید

□

ز مغز و دل و رای پیوند اوست

□

ز هجران رنج و تیمار وی این بود

□

بسی بازیچه‌های بوالعجب کرد

□

تا روزگار می بدهد داد من

□

که ما را نیست در دل آرزوئی

□

چو در برج حمل، خورشید تابان

□

کز فر پادشاهی فرمان دهد قضا را

□

که جان در بازی ار رویم ببینی

□

به جوی اندرون آب چون قیر باد

□

فتاد آخر مرا با اژدها کار

□

که جز معدوم از ایشان نیست معلوم

□

ویحکا این چه سخت سر جانیست

□

عقل را طفل شیرخواره کند

□

و آن از همه به، که ده پسر داشت

□

گهی ز خدمت او مستعد تحسین باش

□

محنت زده به ویران معدن چگونه‌ای

□

چنان کز ره نامداران سزد

□

به آمرزش زبان بگشای جامی!

□

به هرزه صرف عمر نازنین کرد

□

کوه از فزع بنالد و دریا ز اضطرار

□

چه پلاس و چه جامه‌ی ممتاز

□

همخوان تو کیست جز دد و دام؟

□

کافتاب آیتی از طلعت نیکوی تو بود

□

چرا ماندم از اشک در فرغری؟

□

به جو اندرون آب چون مشک شد

□

کردش رخ لاله رنگ، نیلی

□

و «ان من شیء» گفت اینجا چه دق است

□

هرگه که بامداد ببینم لقای تو

□

اسب داده‌ست خسرو ایران

□

چو پرگار، بر اولین نقطه پای

□

کز جبین اوست هر چه منجلی، آفتاب تابنده می‌کند

□

این چو آب آن یکی دگر چون باد

□

ابا نامه‌ی شاه روشن روان

□

به چشم لطف سوی من نظر کن!

□

حجاب ظلمت او را بهتر از نور

□

همه ساله جز خاک و جز که نبود

□

قبیله‌ی تو، در آئین دزدی استادند

□

سخن با او به قانون ادب راند

□

تا دور زمانی است شه روی زمین باش

□

گر هیچ سود کردی و بودی نجات تو

□

به رامش کشیده نخی بر گیا

□

کز آن دستان دلی آرد فراچنگ

□

گرو کرده به دردی جمله را پاک

□

دولت دو اسبه پیشتر از وی شتاب کرد

□

بر سر کوی غمش منتظر یک دیدار

□

چو باشد، ز گوینده یک حرف بس!»

□

عبرت ز خاک ما که نه از ما جوانترید

□

کم عیارم من از آن کرد محک‌خوار مرا

□

وزو چرخ گردنده بیزار شد

□

بپرسندش از مشکلات فنون

□

حواست هم چو انجم خیره گردد

□

به راه عاشقی بودم سبک سیر

□

تو نیز همچو من، ایدوست، بیهنر بودی

□

ازو تا مشک، فرق، اما نه چندان

□

دست کرم گسترش آفت سیم و زر است

□

ز صاف و درد پیش آر آنچه داری!

□

میان یکی مرز سوراخ شد

□

یوسف گم کرده به گرگان طلب

□

زمین و آسمان پیرایه‌ی توست

□

نیفتد بجز عدل هیچ‌ام پسند!»

□

سرنگون گردد و افتد به چه سیصد باز

□

که گردد آفت من هر چه گویم

□

که جبرئیل امین را زبان آیین داد

□

ز ما دیگر کجا تنها نشستی؟

□

به بدخواه حاجت نیاریمتان

□

وز خون، دل خویشتن بپرداخت

□

چو سوی لفظ معنی گشت نازل

□

شاهد روضه‌ی علیین را،

□

همت نیرو فزایند، هم پر و بال

□

دو حوض از مرمر صافی چو بلور

□

که بر همت او حاصل کان این همه نیست

□

ذوق داند لطیفهای طعوم

□

خریدار جنگ دلیران منم

□

با عرق بیرون ترابد از مسام

□

مشارق با مغارب شد برابر

□

وندر چنین شبی که دلاور بدی جبان

□

تا ازین خرمن یکی کاهت دهند

□

خواهد از قدر رفیع تو فلک مرتبه وام

□

عراة و عرف المسک لا یتضوع

□

قدرت اکلیل چرخ را اکلیل

□

همان گنج و لشکر گذارم به تو

□

گفتا زهی دوام که دارد مدار ملک

□

شود چون پشم رنگین پاره پاره

□

وی نهاده دخل جاهت پای از آن روی قیاس

□

تاریک نمایدت دل روشن

□

قفل بیزار گردد از زرفین

□

درد جانها را ز فرط مکرمت درمان کند

□

چون دست تو شده است مگر بر میان تو

□

ز من نشنود کس به مستی خروش

□

بر جهان بنوشت و الحق بود اقطاعی حقیر

□

به یک رنگی برآید قالب و جان

□

خان به تو تسلیم کرد و جان به تو پرداخت خان

□

لیک عطار امیدوار افتاد

□

واندران خیمه درج کرده خیام

□

و دعت طرا السعد من اسماء

□

شیر بالش حدیث شیر عرین

□

نشانده به هر جای چندی گهر

□

ناف آهو کند چو کام نهنگ

□

کز او خیزد هزاران موج مجنون

□

بهر آزار دلی از در عفوم بمتاز

□

هم ز اول، خوی با غم کرده‌اند

□

دستی ورای دستت در کارهای عالم

□

زان که مرا دادها بر در دارای اوست

□

به شاهی برتر از خاقان و قیصر

□

که بخت فروزانت بنمود پشت

□

گرنه ساکن داردیشان هیبت طغرل تکین

□

نخستین نظره بر نور وجود است

□

تا که در حضرت تست از خدام

□

هرچه داری همه بکل درباز

□

سفر خزانه‌ی مالست و اوستاد هنر

□

که مدح گوهر گیتی فروز سلطان گفت

□

مشکل چرخ کند کلک تو حل

□

ز بالا و پهنا و اندام اوی

□

با جاه تو بارنامه‌ی جم

□

چو های هو شود ملحق به الله

□

قیصر چگونه دارد و فغفور تاب تو

□

گم شدم، هرگز نکردی جستجوی

□

خود تفاوت در عیار زر که داند جز محک

□

لشکرت باید که تعظیم نظام من کند

□

با عزم او دیانت و دین ایمن از خلل

□

ندارد هنر شاه بیدادگر

□

به فریب امل شکار جهان

□

که با وی آدمی همچون بهیمه است

□

کی تواند دیدن اندر سال و ماه

□

سنگ او بالین ببر و بستر شیر ژیان

□

شست شهاب اگر به کف آرد کمان تو

□

نوک پیکان را قاروره به سر بربندیم

□

در بند شهنشاه بد آنگه که شد آگاه

□

پر از چاره و پرنیاز آمدند

□

کفش را گفته‌ام جود مجسم

□

سزای ظلم، لعن و ظلمت آمد

□

همی سال بخواهد ز سائلان به سال

□

که اگر دل نبود، دلبر نیست

□

زهی کریم به واجب که چشم بد ز تو دور

□

یا که در باطن مرید خسرو فرزانه باش

□

ز نفخ صور زیادت همی کند تاثیر

□

که کین برادر نشاید نهفت

□

کاندرین روز دو عمرم که مبیناد زوال

□

کند آغاز و انجام دو عالم

□

که دریغی به اجتماع و محاق

□

دردکشی در هزار سال نماید

□

به دم جور رسد عدل تو بی‌هیچ دلیل

□

بر سنگ اگر کند ز عنایت نگاه را

□

که در گذار بمانند ماهیان ز شناه

□

ز بالا و فرهنگ و دیدار اوی

□

کسوت صورت از نهاد جنین

□

از آن گویی چوشیطان همچو من کیست

□

درگهی بینی افراشته تا اوج زحل

□

چرا نقش بد از من مینگاری

□

ازو بس خدمتی نادیده مبرور

□

وین نکته آشکار بود نزد اهل راز

□

دیت اندر حمایتش اغنام

□

کسی تیز گردد تو تیزی مکن

□

و یا ابر در پیش دست تو حیران

□

که آن را نه تفاوت نه فروج است

□

صدف چند در مکنونم

□

در ره عشق تو چه تقصیر کرد

□

روزی شکار کن تو و روزی شراب خواه

□

جان گران‌مایه را وقت فدا کردن است

□

عقل ازین تسلیم هرگز باز پس ننهاد گام

□

نتابیم با گردش آسمان

□

که بر ذات تو گشت اقبال مفتون

□

که از ظاهر نبیند جز مظاهر

□

آسمان گوید کفی‌الله القتال

□

خون بدامانم از آنروی چکید

□

که جست باد گمان و نشست گرد ضمیر

□

علی‌الخصوص که در شیشه بیشتر ماند

□

تا مجلسی بیابی از خلد برده فر

□

چو روشن شدی روی برتافتی

□

زهی ز وجه شرف در نهایت تعظیم

□

گهی افتد به زیر توده‌ی خاک

□

و یا به جود و خسا در زمین عزیز نظیر

□

که گر دل هست غایب می‌نماید

□

باد قوی اختر طغرل تکین

□

که خور با ماه تابان فرق دارد

□

تخت خورشید بر سر ضرغام

□

وگر ژنده پیلش تواند کشید

□

وز خوشی و روشنی جان و ضمیر

□

رهی یابد به ایمان حقیقی

□

کاسمان فرمان‌گذارست و زمین فرمان‌پذیر

□

زمان خستگی و عجز و ناتوانی نیست

□

در حال کند از قفا جبین

□

تا شاه شد وسیله‌ی رزق معینش

□

در حجاب جاودان ماند گناه

□

ببستندشان بر میانها ازار

□

عمر اعداش عمر روز سپوز

□

که با ایشان به عزت بایدت زیست

□

که گاه کینه ببندد زمانه را گردن

□

گر نبودی از تو دلداری مرا

□

چو از بخار دخانی زمین گه زلزال

□

شاعر سلطان شدم از دولت سلطان عشق

□

بدرد وهم تو بر کتم عدم پرده‌ی راز

□

که دانش ز هرگونه کردیم گرد

□

کرم محض گویمش نه کریم

□

مرا از خواب غفلت کرد آگاه

□

اندازه‌ی کمال تو وین هست روشنم

□

که تیره‌بختی خود را نیمکنم باور

□

ز باد سر به تن در همی فسرد روان

□

باور مکن که پند کسی را شنیده‌ام

□

وی ز شکر تو پر شکر افواه

□

کز اندیشه بازیب گردد سخن

□

وی ز خورشید برگذشته به جاه

□

در آرد در تو کفر و فسق و عصیان

□

خواجه‌ی اختران نجوید جاه

□

خویشتن را در سلاسل کرده‌ام

□

جلوگاه از چهره‌ی فغفور و قیصر یافته

□

بساط مجلس عیدش نشاط دوران است

□

بر دل هرک از خلافت خال عصیان یافته

□

به گفتار موبد ز دین کهن

□

تیغها را قلمش کرد شجاعت تلقین

□

نه آن حسن است تنها گویی آن چیست

□

کند سیاست او شیر شیرزه را روباه

□

خفاش را بدیده چه دشتی، چه گلشنی

□

که به بیگانه آن رسد چو به خویش

□

تا علو نظر همت سلطان چه کند

□

همه آیات شان تو مشهور

□

سخن گفتنش چرب و آواز نرم

□

تا به حدی که همی داد خرم را جو و کاه

□

بر سر نشاط آرد شاه ناصرالدین را

□

وگر به خشم کند سوی شیر شرزه

□

به تجلی چو آن شبان برخاست

□

که هر دم قضا مادر آفرینش

□

ای ثابت و سیارم، آماده‌ی قربانت

□

پیوسته بی‌قرار چو سیماب و اخگرم

□

به ویژه کسی کو بود شهریار

□

پیش تو میان آفرینش

□

عقد بر شهریار بندد صبح

□

ز دارالضرب وی پنهان و ظاهر

□

شده ژولیده ز انده، پر و بالم

□

زمشک و غالیه آکنده بسدین مجمر

□

گوهر والای او از همه والاتر است

□

با فکرت مصور با نصرت مجسم

□

به آهو نجویند مردان نبرد

□

یعنی که نمی‌کنم تبرم

□

ز صلب ناصرالدین شه، معین الدین شود پیدا

□

که برگشاد هر شب به ضد صبح شفق

□

لاجرم ماندم چنین بی خواب و خور

□

پی کند شعلهای آتش کین

□

که باد تا به ابد ملک جم به زیر نگینش

□

پای ظلم و نیاز در زنجیر

□

برفتند گردان زرین کمر

□

بنیاد بقای اوست محکم

□

در همایون ظل ظل الله نیک انجام باش

□

سریر شاه را بالا همی جست

□

در آتش سوختی همسایه‌ای را

□

هر دو عالم دهند مستانش

□

که در بزم سلطان ثنا می‌گذارد

□

نیم قدم شد ز تو فرسنگ من

□

بیاراست پاکیزه گفتار راست

□

به هیچ دوره ندید آفتاب مانندم

□

که سایح و سبک و چابک و جریدستی

□

گهی پرویز و گه کسریش خوانند

□

صد هزاران بی سر و بی پا خوش است

□

تا به نزدیک ایاز آمد چو باد

□

سرانجمنها به رزم و به بزم

□

آنچ آن لایق است تلقین کن

□

ز کژی و تاری بپیچم روان

□

که در گفتار شیرین خسروم داده‌ست فرمانی

□

داده به کون نوری زان چهره‌ای چو ناری

□

بدین ترتیب از اول تا نهایت

□

ازین حدیث، کس آگه نشد بپرسیدن

□

ز کار و بار جهان گر شهیست عار آید

□

منم زنده او گشت با خاک جفت

□

وقت اشکوفه به بالای شجر خندیدن

□

چنانم که با باده و میگسار

□

در دامن من بخشش او بدره‌ی دینار

□

و ذو منة فی ذمتی و هو کافلی

□

گلابی گر گذارد گل بریزد

□

در خروشی و فغانی داشتم

□

در درون می‌گشت و محرم می‌نیافت

□

بگردید بر کشورش با سپاه

□

جرجیس کو کز زخم تو جانی سپارد هر زمان

□

مگر بخت پژمرده بدرخشدم

□

یارب که مستدام بماند نظام او

□

صید سلیمان وقت جان من انگشتری

□

بگفتا هست فرمان آن صنم را

□

چو گردون گردان کند تندخوئی

□

طاقت نمیارم جفا کار از فغانم می‌رود

□

کزان تنگ شد جای آوردگاه

□

ولیک این روزافزون است و آن هر لحظه در نقصان

□

ببردند قرطاس و مشک و قلم

□

به خوبتر لقبی گفت سیدا مرحب

□

اسرار تو ای مه خجسته

□

در سایه سرو نو نشیند

□

تا پرده ز پیشگاه برگیرد

□

محو گرد وصنع با صانع گذار

□

همه مهتران پیش او بر به پای

□

عشق چون چوگانت آرد همچو گوی اندر میان

□

بدان بیشه بودیش جای نشست

□

که ز خاک قدمش غالیه افشان شده‌ایم

□

دانی پس از آن که جمله سری

□

بر یاد گرفت این و آتش

□

شبان گرم نبرد، پاس کاروان دارم

□

با همه کروبیان عالم بالا

□

ز باره درآمد گو نیکبخت

□

تا به گفت و گو نباشی مرتهن

□

بدین سان زند مرد نخچیرگیر

□

الا کرم شه نه شنیدیم و نه دیدیم

□

ولی ز رشک لقب‌های طرفه بنهادی

□

که هر دم نقش دیگر کس پذیرد

□

وگر این می‌نیوشی عقل بگذار

□

بر صحابه نیست این باطل روا

□

هم اندر خور آن کجا او نوشت

□

بر تو یقین نشد عجب قدرت و کاربار من

□

ندانست کردن بس روزگار

□

اثر نعمت او بر همه گیتی پیداست

□

که به تن چو چوبی که به دل چو مویی

□

مباد این تخت گیران را گزندی

□

ز من چیزی نیابی، جز پر و پوست

□

وز سوز غافلند که در جان مجمرست

□

سوار گزیده به اسفندیار

□

غنچه نهان همی‌کند از چشم بد جبین

□

چو بشکست پیمان شاه جهان

□

کز دست او نمانده‌ست گوهر به هیچ کانی

□

گردد اگر چه هندو است او گلرخ طرازی

□

گرو برده ز چرخ لاجوردی

□

بوالمظفر که ظفر بر در او یابد هال

□

گفت شمع جنت است این نامدار

□

بیامد بران باره‌ی دژ دوان

□

ولیکن دیدن ناچار می بین

□

نه هنگام شادی نه هنگام خشم

□

مطربان رود و سرود و میکشان خواب و خمار

□

نور هلال وصلکم من افق مشید

□

و آیین سخنوریت بینم

□

فرجام بجز سوختنش نیست سزاوار

□

پیداست که قاصد چه به سمع تو رساند

□

برافشانم این گنج آگنده را

□

چون گوی شو بی‌دست و پا هنگام وحدانی است این

□

نهانی در دژ گشادند باز

□

ایمن ز هر ملالم و فارغ ز هر غمم

□

که پیش گله شیران چو نره شیر شبانی

□

توئی و در تو غمخواری بسی نیست

□

تا قدم بر گنبد اعظم زنم

□

در وفا از کافری کم آمدی

□

بهم برشکستند پیمان شاه

□

چند روزی کاندر این خاکند ایشان میهمان

□

که دستورش از کهل اهریمنست

□

که شنیدم ز شاعری استاد:

□

تا گشایند از میان زنار کفر و معجبی

□

نشنودی و پاسخش ندادی

□

کاز چه معنیت، دیبه بر تن نیست

□

که جور نیکوان ذنبیست معفو

□

که پیوند را راه داد اندرین

□

بباید بهر این دانش ز دانش در جنون رفتن

□

که از گرد تاریک شد چرخ ماه

□

ز بیم نه منی گرزش به جابلقا و جابلسا

□

تا هیچ کس نداند کاندر چه نعمتی

□

آن به که ز من خورند خلقی

□

در دو عالم کیست کوهمتای توست

□

ثانی اثنین او بود بعد رسول

□

که آید پدید از میان سپاه

□

مکر ایشان باغ ایشان سوخته هم نایمون

□

یگان و دوگانه همی تاختند

□

هم خلایق را به هر حالت معین شد

□

ریای خلق کشیدت به نظم و اشعاری

□

که من خود اوفتادم زار و غمناک

□

بتان را پیرهن بدرید بر تن

□

سهلست جفای خلق عالم

□

نکردی زمن بودنی خواستار

□

گنجاند در سجین او عالم علیین

□

بخورد و ببخشید چیزی که خواست

□

آخر شکایتش را با شهریار کردم

□

جانهاست بی‌شمار مر این شاه را عطا

□

ز من زاده ولی از من گریزان

□

کز لبش در باده افیون می‌کند

□

از مقام بندگی برتر مقام

□

که شایسته بد رزم را برگزید

□

در کوه درفتادی چون بحر برطپیدن

□

چو شد سیرشیر و بیاگند یال

□

دعا هم بر دوام دولتش همواره می‌کردم

□

و بالالحان حنوالی غنا کم صفو مغنایی

□

که بخشایش برآرد کوس در کوس

□

چو درختیست هوی، بی بن و بی اغصان

□

شاهد گل گشت و طفل یاسمن

□

ببایدت گفتن همه ناگزیر

□

که را خواهد به غیر ما گزیدن

□

بر هر دو نبشته غیر مغضوب

□

کوه لرزید و گشت زیر و زبر

□

هرانچ بخوردی سحرگه بزایی

□

در آن ویرانه زان پیچید چون گنج

□

خوشتر بود از باغ و بهار و لب مرزوی

□

بی عصا کش کی توانی برد راه

□

و شاه جهان از بر تخت و گاه

□

کاین همه اوصاف خوبی را ستودم در قرن

□

که افکند در نار سوزان جز قشور

□

یا کوس سعادت را بر عرش مکرم زن

□

رو، بهمان خار کشی لایقی

□

خدائی را خدا آمد سزاوار

□

هرگز نگفته‌ام که سموم است یا صباست

□

خطا نباشد دیگر مگو چنین که خطاست

□

همی آخت کینه همی کشت مرد

□

وز صد مجنون افزون شده‌ام

□

بود آنطرفش به زیر طاعت

□

که زر دریغ ندارد ز هیچ مسکینی

□

برآوریده دو کف در دعا و در زاری

□

چو عود تلخ شیرین بود سوزش

□

چون در نگریست بی‌نشان بود

□

لیک باقی نیست، این را حیله چیست

□

چو باد دمان اندر آمد ز راه

□

که تا چون دانه شان از که گزینی اندر این خرمن

□

دور تست این دم چه شد هیهای تو

□

رهن می ناب شد روا هم

□

چنانک با تو همی‌پیچد او به مکاری

□

زمین کشته را ندروده بگذاشت

□

چه غم گر موج بینم یا که طوفان

□

وقت آنست که پرسی خبر از بغدادم

□

بپوشم سر از شرم پیش گروه

□

شهره کند حدیث را بر همه شهریار جان

□

بسیار طپانچه بر جبین زد

□

پاداش دعایی است که بر جان تو کردم

□

وان زهره‌ی حاسد را هفتاد و دو دف تر شد

□

چنین بر روی مهمان در نبندند

□

ضعف در مخلبش ازین افتاد

□

سوختم صد ره چه خواهی سوز من

□

ز درد دل شاه بریان شدم

□

طاق و طرنب دو کون طفلی و بازی است آن

□

با پر من پر که تیر آن سو جهد

□

وین همان شهر و زمینست که من دیدم پار؟

□

« مومت نباشد هان، تا نمالی »

□

نه جز روی تو کس را سجده بردم

□

شوم در تیرگیها روشنائی

□

بحر معانی گرفت همت طبعش تمام

□

نشستنش چون بر سر گاه شاه

□

نی به زیر و نی به بالا نی میان ای عاشقان

□

شد بر سر خاکشان به فریاد

□

که اعدایش به خون خفتند از تیر دعای من

□

با آنچ در دلست نگویی چه درخوری

□

ندیدند از جواهر بر زمین جای

□

مشک از زلف دو تاهت نرسدش

□

عین حسرت گشت و مقصودی ندید

□

چو بگشاد لب پرسش اندر گرفت

□

خاصه که در این ساعت هاده چه به درویشان

□

هم‌حدیث و محرم آثار او

□

تنگ دستی نکشیدیم ز بی سیم و زری

□

کو در قدم بود حدثی نوطهارتی

□

ز خدمتها نکردی هیچ تقصیر

□

مبادا بر سرت پائی گذارند

□

از من بنیوش و پند منیوش

□

هم از روم وز دشت نیزه‌وران

□

به ظهور نیر خود وطن بصارتی کن

□

چون رابعه رفت راه و بی‌راه

□

مهینه شاخی افتاده از مهینه چنار

□

هر آنک دم زند از عقل و خوب اخلاقی

□

نه دست آن که برد پای شبدیز

□

در میان بحر ماندی خشک لب

□

گر چو ذوالنورین غایب بودمی

□

ابا نیزه و تیر جوشن گذار

□

به نسبت دگری یا پسر و یا اخوان

□

از نمازش کرد محروم این محیض

□

تا دل فرزندان با او دو تاست

□

بدو نگر به دو دیده که داد دیداری

□

روزی ده اصل امهاتست

□

بنده‌ی نفس مشو، چونکه ز احراری

□

نه وقت پنجه کردن با جوانست

□

مرا روز روشن بکردی سیاه

□

جهان تنگ مظلم را رها کن

□

بگشاد زمام ناقه را سست

□

بیدل شود، عزیز که گردد ذلیل و خوار

□

دگر بگو چه کنی چون هنر همان داری

□

فرو خوان از کلیله نکته‌ای چند

□

گل بدین درگه نگهبان کی شود

□

خلق عالم بر طفیلش در وجود

□

که بیرون کنیم از رم میش گرگ

□

تا زنده شوی به روح انسان

□

کار حق هر لحظه نادر آوریست

□

خسرو شاه‌بند شیرشکار

□

گره از گمانست و تو صد عیانی

□

کز چهره گل فشاند آن گرد

□

که هیچ فرصت ترسیدن و رمیدن نیست

□

که ضعیفان غمت بارکشان ستمند

□

نماند همی مهر او بر کسی

□

این بفروش و باده بین باده بی‌کنار من

□

با خود نمد و پلاس دارد

□

به وقت بوسه نباشد مرا ز سرو به کار

□

پنداشتی مگر که همین یک مصوری

□

کو با همه چون هوا بسازد

□

تو بنمای گر هیچ دیدی و دانی

□

باد بانگی کمتر ارزد نیم دانگ

□

جهان شد پر از جنگ و جوش و شغب

□

از شهنشه شمس دین آن تا ابد تذکار من

□

سر جنسیت به صورت در مجو

□

شاه بخشنده نیامد به چنین بخشش و خوی

□

سایه شهریار بایستی

□

طبرزد را دهان پر آب گردد

□

بند ز هر کیسه و انبان گسست

□

همی‌باید که پیشانی کند موم

□

ندانم گناهی به جای پدر

□

چند مغرور لباسی بدن انسان بین

□

چون مه به دهان اژدها بود

□

که هلاک و اجل مورچه بال و پر اوست

□

همه شادی و عشرت و رادی

□

بغرد کوهه ابر از سر کوه

□

بی تو با آب بر جگر چکنم

□

خسرو عالم شدی درویش او

□

ز الیاس و آن دام کو گسترید

□

تا دررسد کوری تو عید جهان عید جهان

□

این جهان پرده‌ست و عینست آن جهان

□

از دل پاک خواجه را استاد

□

ورنه چه گردنده چو پرگارمی؟

□

بدو سر در نیارد جز به پیوند

□

که ز طوفان قضا وارون شدی

□

لم ازل عبدا و اوصالی رمم

□

دل و جان او پر ز تیمار شد

□

دمی بدم تو بر ما بر اوج بین تو جولان

□

دور از آن باد کوست باد خزان

□

زان که با هر دو جهان قال و مقالی دارم

□

ان قد ملاء العشق مرادی بمریدی

□

که باز آور به ما نیک اختری را

□

بلند همت و زایر نواز و حرمتدان

□

تو غرامت کرده باز ایستاده‌ایم

□

که لشکر شکستن بدی کیش اوی

□

پس شرحه‌های گوشتش زنده شود زین بابزن

□

کی دریغ آید ز سقایانش آب

□

چشم و چراغ شاعران در همه مجلسی منم

□

ای شمس هر طواشی تبریز را نظامی

□

که تا خاک درت بوسم فلک‌وار

□

شکسته گرفت و پراکنده رفت

□

مه را چه غم از هلاک کتان

□

دلش زان سخن کفته جان پر زخون

□

مردی چو نیست به که نباشد تو را نشان

□

کز چاره‌گری نکرد تقصیر

□

که کام نکته سنجان را ازو باید روا کردن

□

تری سیدا مفخرالسودد

□

محراب نماز تاجداران

□

چون زلف تو استوار دارم

□

تا سربریده بینی اینت کار

□

تن آسان و از کین مگیرید یاد

□

چو بیند گریه‌ام گوید که این اشک است یا باران

□

چون رسید از هاتفانش بوی عرش

□

آن که هر لحظه گشوده‌ست حصار عجبی

□

همان چرک می‌کش، بدان لایقی

□

در هر دهنی حکایتی بود

□

بروز سختیم کردی فراموش

□

که یحتمل که اجابت بود دعایی را

□

به پیش گزین شاه فرخندگان

□

هر پیچ بر پیچ دگر توتوست چون دستار من

□

تو دیو رجیم و او شهابست

□

من هی غزل سرایم و تو هی عطا کنی

□

پیش جوع کلب نان یکتاستی

□

ز بهر خاص او ترتیب کرده

□

شاهی که زیر همت او کیوان

□

از حقیقت دور دوری مانده‌ای

□

پس از دامن کوه برخاست باد

□

من بوهریره آمدم رنج و غمت انبان من

□

نی بنسبت با صنیع محکمش

□

کز جود متصلش رفت آب هر گهری

□

شکوفه‌ها و خمار شراب انگوری

□

وز امر تو کائنات مشتق

□

صفت مردم کوته نظر است

□

گردم از قید بندگی آزاد

□

بران نامور مهتر پاک‌دین

□

دهم به عشق صلاح جهان صلاح الدین

□

رصدانگیز و ارتفاع‌شناس

□

کز خاک درش صاحب دیهیم و کلاهم

□

گم شو چو هدهد ار تو دربند افتقادی

□

بنشاند چو ماه در یکی مهد

□

بر آن خورشید رخشان برفشاند

□

هر زمانی جان کند در ره نثار

□

جهان از ستمگاره بی‌خو کنم

□

ده به کفم یگانه‌ای تفرقه را یگانه کن

□

لیک شاه رحمت و وهابیی

□

تا قبول نظر انور سلطان نشوی

□

به شکل‌های عجایب مثال شیادی

□

محراب زمین و آسمان هم

□

جان ز روی و دل از آهن کردم

□

من گلی را دوست می‌دارم که در گلزار نیست

□

چنین راز گفتن کنون نیست روی

□

رحمت شهریار من وان همه شهر یار من

□

مشغول به کار بت‌پرستی

□

راست پنداری درختان گوهر آوردند بار

□

هم ز اختیار رسته نک اختیار گشتی

□

ندارم جز وفاداری گناهی

□

دامن او یک نفس رها نتوان کرد

□

هم بسوی شاه رفتن راه دید

□

چنین کار دشوار آسان مگیر

□

آن لحظه که می یازد بوسه بستان ای جان

□

تا زمین باقی حدثها را بخورد

□

گفتا به چرخ هیچ به کارم نیامدی

□

که گیرد سر مست از می گرانی

□

گل آرد بید لیکن برنگیرد

□

گر چه دائم بپشت من بار است

□

سوختن در عشق وان گه ساختن بی روی تو

□

برین سان همی تاخت باره درست

□

همچو کسی که باشدش بسته به عقد چار زن

□

لعل صافی ز سنگ می‌زاید

□

که سویم بنگر از رحمت که مدحت خوان سلطانم

□

تو آن سیل خونی که دریا بیابی

□

زبان را تازه می‌دارم به نامت

□

از کنار خویش اکنون بحر احمر یافتم

□

گاه آرامست او را گاه زور

□

مرا باشد او یار و داماد و دوست

□

آتش و برق شگرف بی‌امان

□

دور از تو رنج و ده که در میان

□

در شکسته‌ست زایش دریا

□

در پا فتاده باشد چون نقش سرسری

□

هوای گرم تابستان ندیدم

□

که گیری دست هر بیدست و پا را

□

که روی خوب نبیند به گل برانداید

□

سه فرسنگ پهنای شهرش فزون

□

ای جان من آمیخته با جان هر صورت شکن

□

گوی بردی ز مهر و قرصه ز ماه

□

او سخت سخی مهتری و چاکرداریست

□

نهان و عین چو جانی چه آفتی چه بلایی

□

اسد را دست بر جبهت کشیده

□

ز نعمت ملک و دل بدو دهم بزمان

□

هست از احسان و برش عالمیت

□

بر اسپان جنگی مپایید دیر

□

یعنی که مخسب خیز بنشین

□

وان دگر دخلش بود کمتر ز خرج

□

که می عنایتش را به قدح مدام داری

□

یا مبتشرا فی تهنیتی

□

چو ماهی کو جدا ماند ز دریا

□

که لانه‌اش گه سعی و عمل، دبستانی است

□

در آب دیده سعدی شناوری آموخت

□

نژاد تو از کیست با من بگوی

□

که را ماند ز دست عشق تمکین

□

نگذری گرچه بگذری ز نخست

□

زر سیم اندود گردد هر چه زو اخگر شود

□

مباش در قفصی و کناره بامی

□

مقابل می‌شود رخ با رخ خاک

□

خازنان خلد دست درفشان برداشتند

□

سخت چوبی زد که در خاکش فکند

□

دگر شاه کیخسرو دادگر

□

زانک گرفت طلب طلب تا به فلک سپاه من

□

او بهر کشتی بود من الاخیر

□

در آب دریا لشکر کشیدن شه راد

□

که هم صاف و هم قاف و عنقا تویی

□

آیینه دوست دوست بهتر

□

چو گاه مرگ شد، با هم بمیریم

□

از دوست جز به دوست مبر سعدیا پناه

□

هم آنرا که پیوند فرزند تست

□

پای کوبان پای کوب جان دهم ای جان جان

□

بر درت نانشسته گرد زوال

□

مسند نشینی را نگر، سلطان نشانی را ببین

□

یک صفت و یک دل و یکسان شوی؟

□

فرمانده بی‌نقیصه چون عقل

□

شیران به خدنگ افکنی و پیل به زوبین

□

یک نفس با من به هم هویی برآر

□

به هامون و پرخاش شیران رسید

□

گفت این هم ندهم باش حزین جفت حزن

□

وز طبایع قفل با مفتاح‌ها

□

کان ملک شمسست این میر قمر

□

آنک ز حلمش بیافت کوه وقاری

□

ز بیخوابی شده چشم و چراغش

□

آه از این آدمی دیوپرست

□

اقرار به بندگیت کردم

□

ز شمشیر تیزم نیابد رها

□

پیش شهنشاه نهان دان من

□

در بزرگی و عالم افروزی

□

رشک برند از این عمل، چهره به خون منقشان

□

که کان عشق خدایی نه کم ز کهساری

□

کمربندی زده مقدار ده میل

□

من که دیدم بیقراری مانده‌ام

□

من چو می‌دانم نکردم ره غلط

□

زمین سربسر پاک گلگون شده

□

طاحون ز آب گردد نه از لکلک مقنن

□

دانک معزولست گندم ای نبیل

□

در عین نور معنی نور خدا ببین

□

بی گفت و ناله عالم اسرار ما تویی

□

شمالی پیکران را دیده در خواب

□

بر سر ما میزند این چرخ دور

□

به چنین زیور معنی که تو می‌آرایی

□

نخواهم سر و تخت و فرمان خویش

□

موج نگر که اندر او هست نهنگ آتشین

□

شایسته تشت و تیغ باشد

□

که در ایوان رخش مهر درخشان است پنداری

□

شوی تو طالب دل‌ها و کبر بگذاری

□

زمین را ریخته سیماب درگوش

□

ای بر بهشت جسته شرف پیشگاه تو

□

می‌طپد تا بوک در دریا فتد

□

به عشق تو گریان نه از درد و خشم

□

هر موی را ز عشق زبان می‌کنی مکن

□

خامشان را بود کیسه و کاسه‌اش

□

بی یار چون زیم به چنین روزگار

□

تو نور نور ندره به اقطار می‌کشی

□

که با او بی‌دلی هم داستان شد

□

باش یکروز بر این قصه گواه

□

آبرویی نیست پیش آن آن زیبا پسر

□

پذیرفت ازو راه و آیین به

□

هر دلی کاین می در او بنشست میدانی است آن

□

بی‌هنر کی رسد به تاج و به تخت

□

که نقش رایت منصور اوست نصرالله

□

شب ما را نهار بایستی

□

گشاده باد نسرین را بنا گوش

□

سرگشته روزگاری عطار می‌نماید

□

درگرفت آن بی‌قراران را اقرار

□

وین سوی من بس عظیم است ای عظیم

□

برد تو را از این جهان صنعت جان ربای من

□

می بر آرد سر به پیشم چون ددی

□

از دولت خصم آنچه یقین بود گمان باد

□

برده قماشات ما غارت سبحانیی

□

شده دور از شکیبائی به یکبار

□

چه بیم، گر که قدیم است عهد، یا که جدید

□

قل لصاح ترک الناس من الوجد سکاری

□

حلوا و نان خشک در آن تافته تنور

□

روا نباشد و این یک ستم روانه مکن

□

بر نار زنخ زنان که چونی

□

اگر بخسبی ترسم که بگذرد گه بار

□

که عقل کل کند یاوه کیایی

□

خراسان را در افزود آفتابی

□

وزیر جلیل احمد بن الحسن

□

کی چو تو سرگشته را تمکین کند

□

مرا بی‌دین جهان چه بود و زندان

□

ای فارغ از تمکین من ای برتر از امکان من

□

وین وصیت را بگو هم مو به مو

□

جز به نزدیک او نکرد مقر

□

چو عیسی مریم روان بر یمی

□

بس آهن کو به زر بی‌زور گردد

□

عجب رنگی درین رخسار بودست

□

گو هر که خواهی برگزین ما نیز هم بد نیستیم

□

چو شاخی بار او نشتر ولیکن برگ او مبرم

□

درخورد او نبود دگر مهمانی عجل سمین

□

صد ملک بنیم غمزه برداشت

□

ناصر علم و دستگیر ادب

□

چو درین ظل دولتی ز چه رو در تقلبی؟!

□

دلیلی روشن است از عشق بازی

□

کو کس که کند فارغ از زحمت عطارم

□

از بلی سر درمکش زین بیش تو

□

زان کس که سوی او به امید شفا شدم

□

ای تو جالینوس جان و بوعلی سینای من

□

حیث ولیتم فثم وجهه

□

کز گهرش برده اب نظم گهر بار من

□

ز دوزخی به درآورد جنت و طوبی

□

زده بر گل صلای نوش بر نوش

□

در برف و گل چگونه تواند کس آرمید

□

مهر وامق به جفا کردن عذرا نرود

□

در بر فاسق همی گوید غلام

□

لیک ز غیرت گرفت دل ره گفتار من

□

تا شب همه زآشیانه دورند

□

ای هنرهای تو بر جامه‌ی فرهنگ طراز

□

روز چرایی و شب اسیر شیاری

□

دهن بر کشته‌ای زد صبح بامی

□

کی نادایم چو دایما گردد

□

دم مزن کین چاه دم دارد شگرف

□

منگر به حدیث نرم و پستم

□

شاخی شکر سخا کن چه کم شود از آن کان

□

باز سلطان دیده را باری چه بود

□

عرضه می‌دارد که خورشید درخشانم تویی

□

که در پناه چنان یار مهربان رفتی

□

در آن شاهی دلش زیر و زبر بود

□

همی گفت هر قطره‌ی خون، که کشت

□

روز دگر می‌شنوم برملا

□

بر در و درگه و بر خانه و دیوارش

□

نوای شکرین داری ادا کن

□

بر هر چه کند خدای خرسند

□

هیچ فضل از خلق او گامی نگردد زاستر

□

که بر ممالک هر دو جهان چو بهرامی

□

بنفشه می‌درود و لاله می‌کشت

□

هم نهان هم آشکارا می‌روم

□

زانک عشق گوهرم بر کوه بست

□

مانده بر درگاه میر و شاه و خانند، ای رسول

□

دم حجاب است یکی تو کن و صدتوی مکن

□

چون عمر می‌گرد چو نبوی علی

□

که ثنای کف بخشنده‌ی داور نکنی

□

جهاز از کی داری که لعلین قبایی

□

در آن پرده که مطرب گشت بی‌ساز

□

چو مرده‌ای بزمستان و فصل تابستان

□

من بنده خسرو زمانم

□

یا نسترن تازه که بر سبزه فشانیش

□

راح بود عطای او روح بود سخای من

□

یک مهره فتاد بر سر ماه

□

گوید غزل که شادی دلهای خرمی

□

چو انگبین و شیرم به پیش لطفش میرم

□

تک شبدیز کردش غمگساری

□

در خانه‌ی بدخواه تو صد شیون و ماتم

□

کو ز هشیاری و مستی برترست

□

گر از فلان و فلان شان بزرگتر داریم؟

□

تا کی چو فرزین کژ روی فرزانه شو فرزانه شو

□

از پی همشان یکی دم ایست نیست

□

نبد نبوت را برنهاده قفل به در

□

فضل حقش داد پر جعفری

□

هوا از مشک پر خالی ز آهو

□

بیندیش، کز پیر ناید جوانی

□

تا خبر یافتست بی‌خبرست

□

همی روشنی ماه و برجیس و کیوان؟

□

عاقبت آید سوی صحرای من

□

جان اگر خواست هم نداشت دریغ

□

ابر شاگرد و نایبش دریاست

□

سلاح‌ها بفراغت ز تیغ یا سپری

□

نپوشید از سلب‌ها جز سیاهی

□

کز دم عقل سخن دان می‌بسم

□

حل کنم بر طلعت او مشکلم

□

امروز کرد تابعه تلقینم

□

با هندوی شب به خشم سن سن

□

پیش او بنیاد ایشان مندکیست

□

آن که جان آمده در حضرتش از بهر فدا

□

تا که خدمت نمای و رامی

□

بگفت این از خدا خواهم به زاری

□

خوی با بدبختی و پستی نکرد

□

شکر از مصر و سعدی از شیراز

□

چون پس میر نیاید نه تگین و نه بشیر»

□

هر لحظه یکی سنگی بر مغز سر غم زن

□

طره نو کن ز جعد سایه خویش

□

دل و بازوی خسرو روز پیکار

□

افتح عینیک به وابصری

□

گیاه آسوده باشد سرو رنجور

□

گفت آن لب نکرد دندان کرد

□

خسروی کن، ترک این گلخن بگو

□

ازیرا نسازدش هرگز نوازش

□

بانگ پریدن می رسد زان جعفر طیار من

□

چون ز تو بود اصل آن روزی و نان

□

ازان رای تیزبین، ازان گرز گاوسار

□

زیرا که چون خموشی اسرار می‌کشانی

□

به قامت چون سهی سروی خرامان

□

طبیب وار سوی هیچ یک گذار نکرد

□

مشکیست که در کلبه عطار نباشد

□

پس بر این خنده جز آزار نخندانم

□

پس عقل را چه خیره نگر می‌کنی مکن

□

تو حلقه کی نهاده در گوش

□

بلند نام و سرافزار در میان تبار

□

یک دم خمش مباد چو ساغر گرفته‌ای

□

جرسها بسته در مرغ شب‌آویز

□

مس آنجا زر بود جز زر میندیش

□

سر جانان می‌کند از جان طلب

□

نباشد زی که و هامون مگر بر باد جولانش

□

که آن مه را برای ماست خرمن

□

نگاه می‌نکنی آب چشم چون جویم

□

بندگی صدر صدور ای صنم

□

باز رو ای باز بدان شه، با شه خود عهد و وفا کن

□

ز تو کشتن ز من تسلیم کردن

□

بر نگردی جانب دریا دگر

□

سرو بلند و کاج به شوخی چمیده‌اند

□

نباشند هرگز جدا یک ز دیگر

□

دامن گشا گوهرستان کی دیده‌ای امساک من

□

در کشتی رفتگان نشستم

□

معدن و دریا گریست بس که عطا کرده‌ای

□

گوشه دل را بساز مسجد آدینه‌ای

□

هنوزش شور شیرین در دماغست

□

که او خود عاشق خود جاودانه است

□

گفت دردا و دریغا این زمان

□

بفروختت، ای خر، به نرخ ملحم

□

باطن بحر مقام گهران

□

ور هزاران مکر داند بوالحصین

□

از دولت و فیروزی فتح و ظفر آید

□

آلایشی نیابد بحر منزهی

□

چو صد خرمن گل سیراب گشته

□

خیرگی را چاره زندانست و بند

□

قیمت خاک تو من دانم کاهل بصرم

□

بر چیز فنائی مده، ای غافل، و مفروش

□

چشم مرا نسیم تو داد ضیا که همچنین

□

راه بین تا چگونه دشوارست

□

که می‌باید به هر حکمی وجودش را حکم کردن

□

تا در چمن نگاران آرند خوش لقایی

□

که آن صورت بیاور نزد من زود

□

تا رعیت را رعایت نبودش

□

صبر نه بااو و بی‌او ای عجب

□

زیرا که من زبان تو دانم همه تمام

□

می‌نرمد پیل من از کرگدن

□

چنانکه شرط وصالست و بامداد کنار

□

ور زانک شاخ سبزی آخر خمید باید

□

جز تو که بر گلشن جان عاشقی

□

بدست آورد و رست از دست ایام

□

که گشت و گردون و پهلوش بشکست

□

ای برادر تا نبینی غمگسار خویش را

□

او کبیر است و تو امیر صغیر

□

غذای ماه و ستاره ز آفتاب جهان

□

خنده خوش نیارد آخر کار

□

هر که چون لنگر گرانی می‌کند

□

فلا ادری یمینی من یساری

□

فزودی شمع شکرش روشنائی

□

چون همه باشد همه پس هیچ را مقدار نیست

□

لقمه‌ی بی خون دل کی خورده‌اند

□

عاشق بر بیهده گفتار خویش

□

هان و هان ای بی‌ادب بیرون شو از میدان من

□

که سایه بر سر ایشان فکنده‌ای چو همای

□

که دم به دم چه خیالات دلربا سازد

□

که نور روش نه دلوی بود نه میزانی

□

در آن سنگ از گهر جستی نشانی

□

غیر از تو هیچ نیست، تو اندر میانه‌ای

□

ندیدم تشنه بر خون صراحی

□

خرمای عزیز خوش گوارم

□

نقد عجب می‌برد دزد ز خرجین من

□

چشمی و چه چشم چون چراغی

□

بی صرفه و ترس جان سپارید

□

آن مطلع ار نبودی من در افولمی

□

که با آن سرخ گلها داشت خویشی

□

که چو شمع آتش سوزنده دمد از دهنم

□

سر به سر را خون نخواهد ریخت زار

□

اگر امیر اجل باز دارد از تو اجل

□

تو هم مردی ولی مرد کلوخین

□

بیارای کان معنی تا چه داری

□

ناسزا گفت که تا جان به سزایی برسد

□

ور نی بکن شان یک دم سقایی

□

که بایستش به ترک لعل گفتن

□

که از پیش نفرستاد ناتوانی را

□

بر سر پل مانده بار افتاده‌ئی

□

سنبل تر است و بنفشه چراش

□

پر از طوق و جواهر گوش و گردن

□

سوی شیران کند نخست خرام

□

نه هر چه دارد آن باغ از صبا دارد

□

سرجوش نطق را به لسانی نهاده‌ای

□

برنج سرد را تا کی کنی گرم

□

محمد، کش از خسروان نیست ثانی

□

عشق را باید چو من دل سوخته

□

آب در زیر کاه بی‌تاویل

□

کاین عشق همی‌گوید کز عقل تبرا کن

□

که من به قد تو سروی ندیده‌ام مایل

□

گروه بازصفت قصد آن جناب کنید

□

یمن نیاید ز سایه‌های همایی

□

نیوشنده چو برگ لاله بشکفت

□

صاعقه در موسم خرمن، بلاست

□

به تیغ تیز رو و کلک عنبرافشان کرد

□

او کرد تو را عم و همو کرد تو را خال

□

آن گاه سر در آخر این گوسفند کن

□

سرکوب زمانه مقامر

□

جانب غنچه صبی باد صبا می‌وزد

□

این هر دو را یکی دان چون در شمار مایی

□

وزو شکر به خوزستان به فریاد

□

ماتم دوستان مکن، رفتن خویشتن نگر

□

گرد کفشش را نیابد هیچ مرد

□

گه غمگین زید و، عمرو خرم

□

وز تجلی‌های لطفش هم قرین و هم قران

□

خدای پاک به فضل و کرم بیامرزاد

□

که سر و سینه پاکان می از آثار تو دارد

□

مفاعیلن مفاعیلن فعولی

□

ره مشگوی خسرو بر گزینیم

□

چو گیسوی بتان، در تاب مانده

□

سموم قهرش اگر رو به کوهسار آرد

□

وز آتش نادان نرهد هرگز نالش

□

باده چون عقیق بین یاد عقیق کان مکن

□

در هر دو ضرورتی ز حد بیش

□

با طایر معراجی تا فوق هوا کوبد

□

تو لایقی بر من من دعا تو آمینی

□

سخن از هر دری می‌کرد با او

□

هر که این زنبیل بفروشد به چیزی کم رواست

□

عاشق و دیوانه را معذوردار

□

ماننده‌ی در شاهوارم

□

جز نادره‌ای ای چاکر من

□

که کهربا نتواند ربود پره‌ی کاه

□

در بیخودی به کعبه به یک گام می‌رود

□

اذا غاب عنی زمان‌التواری

□

رها کردی چو کردی شهربندم

□

از تو میبایست کردن اجتناب ای رنجبر

□

برو بمجلس مستان و میستان شیشه

□

چون به سوده لاجورد اندر لبن

□

غافلشان کرده‌ای زان هوس بی‌نشان

□

گردنی ایمن از کناره گوش

□

زحمت مده آن ساقی اصحاب درآمد

□

چه می‌کند سر و گوش مرا به شهد لبی

□

ز یکدیگر نشانها باز جستند

□

بحر را در دیده پا و سر رسید

□

هر زمان برخود بلرزد هم چو برگ

□

از دل خود بفگن این سپاه نهنبن

□

یک آتش بد یکیش گلگون

□

کز لاغری بسان یکی ریسمان شود

□

سست بودن چه بود چونک اوان تو بود

□

ای که اکنون تو روح انسانی

□

نه در عقده مه نو را گرفتن

□

کس نخواهد با تو کردن بدسری

□

هم بارگاه فتح و ظفر در جوار اوست

□

نه ملک بود آنکه به دست آرد قیصر

□

رن لنا رنه ظبی الاغن

□

در عهده عهد ناتمامست

□

چه عذر آری چون آن عذار بازآید

□

ز قشر حرف گذر کن کنون که والتینی

□

نشانش باز پرسیدن گرفتند

□

وان ز محن راحت هر ممتحن

□

صد هزاران ملک صدچندان بدید

□

از تعب آتش جهل ایمنم

□

چون پیش چوگان قدر هستی دوان چون گوی او

□

نه روی از چپ همی گشتش نه از راست

□

از حسد همچون سگان از دور بق بق می‌زند

□

بی حرف صد مقالت در وحدت خدایی

□

دبیران را قلم در خط شد از رنج

□

حساب ما برون زین دفتر افتد

□

به سوی درگه او بنده‌وار میید

□

گل باز شود ز تن بکل گل

□

گر یاد خشکی آیدت از بحر سوی گنگ شو

□

من کی و تو کی بگو که خیرست

□

کز عشق تو پا کشد نترسد

□

بخورد یرزقون در اسراری

□

تو لا کرده بر نام خداوند

□

به گرد جمله‌ی عالم در آورده رسن دارم

□

تا دل یعقوب از آن خون گشت خون

□

نه ز اهل غزل و رود و فسوس و لهوم

□

بکران آبستان تو از لذت دستان تو

□

فما علی‌الخلق یا بشرای من بأس

□

چه ره دیده‌ای کان بلایی ندارد

□

این رسم کهنه را چه مکرر گرفته‌ای

□

ببینم کار و پس با کار سازم

□

ریسمان خویش را با دست من تابیده‌اند

□

دارد از مستی چشم تو خماری که تو دانی

□

که بدین یافت سروری هوشنگ

□

یک ساعتی ساران کو یک ساعتی پایان کو

□

این نکته مگر شدش فراموش

□

مرغ دیده به هوای تو پرد

□

دام شما راییم شکاری

□

چنان بر شیر زد کز شیر شد هوش

□

پس چو عیس بر فلک دامن کشان می‌بایدت

□

ذره‌ی درد از همه عشاق به

□

آلوده سرش به گرد کافور

□

این آب حیوان چون چنین دریا شد و بگشاد از او

□

خدای عزوجل راست ملک بی‌پایان

□

کودک هم کودکست گو چه به ابجد رسید

□

حریف صرفه برد گر تمام برخوانی

□

زبان گاو برده زهره شیر

□

که باری است فرصت، دگر بار نیست

□

بیمن رای شه کامکار بگشایند

□

برجان و تن خویشتن حلالم؟

□

جاء المدد جاء المدد استنصروا یا مسلمین

□

ترک چینی طراز رومی پوش

□

آهشان را بس اعتبار نهاد

□

زیرا ندیده بود او مهمانیی سمایی

□

بها می‌کرد چون بازار می‌دید

□

که به زین آب جویی می ندانم

□

من کیم تا خواستی باشد مرا

□

اندر کتاب خویش بدو کرد اشارتش

□

به شامم می بپوشاند به صبحم می کند یقظان

□

بامدادان چو سر نافه‌ی آهوی تتار

□

جایی که جهان آن جا بس مختصرم آمد

□

دست تو خون‌ریزی، دست را نالایی

□

که باشد فرضه دریای دریند

□

برای گرگ، آهو پروراندیم

□

اکنونکه هفت کشور عالم از آن ماست

□

زشت باشد روی نیکو را فعال

□

مگر از لطف بی‌پایان وز هنجار شمس الدین

□

در علا بی فلک بلندی هست

□

تا شود چوب چو ثعبان چه شود

□

که چست دلدل دل می‌نمود مرکوبی

□

مهیا ساختن در خوش هوائی

□

از هر شادی که در جهان است

□

پس مکن گستاخی و بر خود مخند

□

به زمین شیر و پلنگ و به هوا باشه و باز

□

تخلف دیده‌ای در روی او مال

□

آسوده عارفان که گرفتند ساحلی

□

کیسه شد و جان پی کیسه ربا می‌رود

□

که هست بر تو موکل غیور لالایی

□

نه بینم گوش داری بر فریبش

□

وندرین یک تار، تار و پودهاست

□

درین عالم ز هر کس کمترستم

□

که از نیک شاد است و از بد دژم

□

نیابی جام جان افزای مستان

□

قایم انداز پادشاهی بود

□

چو خیالش به تو آید که تقاضای تو دارد

□

تو سخت رویی بس بی‌حیایی

□

و گر لب بر سخن با کس مگویش

□

لاجرم از غم چو کمان بوده‌ام

□

گفت این دولت عجب دارم ز خویش

□

وانگهی اسپت به میدان شرف بیرون فگن

□

این چنین مرکب بباید تاختن را تا ختن

□

بخیلم ار نکنم سر فدا و جان ایثار

□

اشکوفه بر او سوار باشد

□

نور ذات حقی و یا اویی

□

پی من گرفتند چندین گروه

□

من و تو نیز در آن، از پی تماشائیم

□

در ملک فصاحت چو زبان کام نرانی

□

فزونی ازین و ازان چون پذیرم؟

□

با سر بی مو چو پشت طاس و طشت

□

واباد کنم به سخت رانی

□

بی حرف سیه روی به گفتار درآمد

□

کاش من بودمی خریداری

□

سکه زر من از آن بهترست

□

لاجرم عطار حیران اوفتاد

□

از دلت و ز تن ز جان قوت ببرد

□

آغاز یکی در، دگر در انجام

□

چون به عشق آمد قلم بر خود شکافت

□

برون از هر چه در فکرت قیاسیست

□

زر من آن نقد خوش عیار نه این بود

□

و بت من‌العشق فی شاغل

□

به ار یار خندان به دست آوری

□

نه رونق به رخساره‌ی روشنم

□

ولیک لشکرش از پیش تخت او برپا

□

مانند کلان شخص او فراوان

□

روی مرا صبر چنین زرد کرد

□

شاه آفاق و شهریار جهان

□

گفتم من کیستم گفت مراد مراد

□

نه جواب گویی نه دهی رهایی

□

به توقیع نسبت ز داودیان

□

لیک مرد خوشه چین می‌بایدش

□

از سر مویی بگیرندت به زور

□

تا به طاعت بگزارند سزاوار ثناش

□

جفته می‌انداخت صد جا زخم کرد

□

عمرت به عمر نوح پیمبر رسیده گیر

□

بازار چه باشد دل بازار کی دارد

□

آمد که گیرد مرغ هوایی

□

نه دستی که نقش کهن نو کنم

□

چه توان کرد، فلک حاتم نیست

□

ز گرد سم سمند خدایگان کردند

□

همی کاغذ از دست من بر حریر

□

جز کیا و خطبه‌های انبیا

□

می‌کرد به حمله کوه را خرد

□

باغ‌ها آینه سر دل ایشان شد

□

چند به گفتن منتقل آیی

□

باد به خاک تو سلیمان نبشت

□

در دل عطار صد هزار زبانه است

□

لاجرم خوداین چنین آمد مدام

□

خانه همی نه از در نادان کنم

□

رخنه کنش تا به در افتی به راه

□

قلم از شوق و ارادت به سر آمد نه به پای

□

ز صد گنه نشدی هیچ طاعتش مردود

□

ولم یمکن خلاف فی وعودی

□

سخن بین که چون مختلف رانده‌اید

□

بر گشائی چشم خواب آلود را

□

که التجا به چنین دولت جوان آورد

□

به اردیبهشت افسر شاهوار

□

دانه ز من پرورش از کردگار

□

در حوضه کشید خیزران را

□

بی گفت تو فهم بانوا شد

□

پیش مرا طاقت گفتار نیست

□

هست کن و نیست کن کاینات

□

مقبلی و شاد کامی بین کزو چون یافتم

□

عزم تو گردد درین دریا درست

□

دست شستم سال بربود از سرم

□

دیو ستمگاره چرا خوانیم

□

تا سعدی از خدای بخواهد برای تو

□

مستغرق عشق باختن گردد

□

همان بر فلک چشمه آفتاب

□

کزو زنده مانند یونانیان

□

باور نمیکنم چو خود اکنون توانگری

□

به زخم تیر در آرد ز اوج ابر عقاب

□

کایچ نجبند همی به پیش میانم

□

ترک ادب بین که چه فرمایدش

□

کان به که تومانی از جهان باز

□

سلطان نوبهار به ایثار می‌رسد

□

و اگر نه خاک نه ارزد همه کاسه‌های چینی

□

وز کمر او فلک اندازه‌ای

□

چندان پران که رخصت امکان نمی‌رسد

□

سر بریدن بایدت کرد اختیار

□

پس چو پدر شو کریم و عادل و فاضل

□

گر بتن لطفی کند آن قهر دان

□

به کزو ماند سرای زرنگار

□

لتکفینا عناء الحر و البرد

□

همه حوریند زاده ز میان خاک تاری

□

پیش پرستنده مشتی خیال

□

خود گرفتی خانه از دست یتیم

□

دولت و رفعت به درگاهش تولی کرده‌اند

□

بلبله کردی تهی به غلغل بلبل

□

حاصل بیداد بجز گریه چیست

□

چرخ سنجاب درکشیده به دوش

□

دگران حیله گر و ظالم و بی‌فریادند

□

چون زهره ندارم که بگویم که فلانی

□

سکونت گرفت آنچه زیر آرمید

□

تا ایازت دایما سلطان بود

□

دفع کرد آن قوم را حیدر به زور

□

ور، نیست مگر که کوه شروین

□

لعل شود مختلفست این سخن

□

ولا یستهزکم من قائم زل

□

جمله بی‌خوف و بی‌خطر میرند

□

می‌آید مست و دست و پا نی

□

هم تو بیامرز به انعام خویش

□

در آن هم، نکته‌ای جز نام حق نیست

□

در گردن سپهر و زمین و زمان فکند

□

بگزید آب از آذرش

□

جمله اطراف مرا زیردست

□

در فکند آتشی دران بر و بوم

□

خر لنگ چرایید چو از پشت سمندید

□

ز غیرت گشته با خلقان یکی بدگو و همازی

□

روضه چگویم که ز رضوان بهست

□

که اینجا بی نیازی سد اوی است

□

کی بماند سایه‌ای در کوی من

□

به من گشت طاووس با پر و بال

□

جمع می‌ناید درین انبار ما

□

ما لحبة یعرضون نفورا؟

□

پی قطایف و پالوده تن بپالایید

□

بسوز از عشق نور او درون نار چون عودی

□

برد سپهر از پی تاج سرش

□

تبرزن، رخت خود پوشید بر تن

□

کند گاه سخن گوهر فشانی

□

چون تو به می مست کرده‌ای دل هشیار؟

□

زلف بتان حلقه زنار کرد

□

برگشاد از شکر گوارش عود

□

اندر آتش چو خار خواهد بود

□

که نگویند چو رفتی به عدم بازنیایی

□

دهد پیل را طعمه‌ی پیل‌وار

□

این روش گر هزار باره کنم

□

لاجرم هستیم خاک خاک تو

□

مبهم نشود هگرز منطق

□

عاقبت اندیشی ازان خوشترست

□

من لاله المثل لا تضرب له مثلا

□

که هر کس را چو من چاکر نگیرد

□

راست آید چو تو با شیر ژیان نستیزی

□

هر چه نه یاد تو فراموش به

□

کار می‌بینی تو و من عیب کار

□

خدایگان منوچهر چهر دارا را

□

چون گرد خود کنی تو ز دین پرچین

□

گفت الخلق عیال للاله

□

سر خود را سبیل پای کند

□

هنروران ز شادیت چون نه زین نفرید

□

به گویایی افیغومی به ناگویا اغا پوسی

□

قلب تو داری علم آنجا چراست

□

که شعر از لب تو شکربار دارد

□

در تگ استاد و برآمد زو نفیر

□

با ناوکی نبرد کند سوزنش

□

گفت پیغامبر سلام آنگه کلام

□

کز آهن نقش داند بست بر سنگ

□

که در هوای ویست آفتاب و چرخ کبود

□

الا ای شمس تبریزی کجایی

□

کنی پرده‌ی تنگ هستی فراخ

□

هم تو خوردی گاه پخته، گاه خام

□

که از صلابت او آب میشود فولاد

□

آدم هم از این دو برد کیفر

□

و آن جهان هست شکل بی‌ثبات

□

پادشا بلکه پادشائی بخش

□

در آن نمایش موزون ز کار و بار چه باشد

□

گویی سلطان است آن دام است خود سلطان تویی

□

بلبل آن روضه که باغی نداشت

□

گر همه مشک است مرداری شود

□

لیک ازو دوری نجویم یک نفس

□

وز راه سخن رفت بر این گنبد دوار

□

این خبرها وین امانت وین سداد

□

بر آستین تنعم، طراز زیبایی

□

کان سرده نامدار آمد

□

چون دیو که بگریزد از عمر خطابی

□

مفخر آفاق ملک فخر دین

□

معجزه‌ی ابر گهرریز را

□

شاه جهان و خسرو گیتی ستان کند

□

سخنی خوب شو در این دومیان

□

نسبت آن دوستی از دشمنیست

□

فتنه شاه و شاه فتنه بر او

□

بدری منور آمد و شمع دیار شد

□

این بستگی و گشاد را دیدی

□

ندانم که چون آفرید از نخست

□

که میل من به مشتی مستمند است

□

حاش لله صورتی بی‌جان بود

□

عقل تو را دشمن است هزل، چو هپیون

□

چند منی ای دو سه من استخوان

□

سزای گوشمال نیش گردد

□

و آنک برده‌ست تن و جامه به ایثار دهید

□

نمی‌بینی که اندر خواب تو در باغ و گلزاری

□

کی دیت گوهر دندان اوست

□

مگسانند هر کجا شکر است

□

طراز سرمد و ترفیع جاودان دارد

□

از سر علم و از سر تعظیم

□

خنده به دریوزه نوش آمده

□

چون گه کار بود کاری کرد

□

تا ندریم گریبان چه شود

□

همچو آب حیوان ساکنی و مستتری

□

به تدبیر گیرد جهان را چو تیغ

□

سر زلف تو سرانداز کند

□

بی تعصب باش و عزم راه کن

□

نتواند کسش برید به گاز

□

اندک اندک دزدد از حبس جهان

□

میان خلق بماند به نیکی آثارش

□

کاندیشه را نبرد جز عشرت جدید

□

شدم بر دست شمس الدین نگاری

□

چشمه غلط کرد و به طوفان رسید

□

دردا که هیچگه نتوان یافت، آرزوست

□

ز فیض خویش پر از در شاهوار کند

□

در دل تاریک همی جز ظلام

□

جسمها در پیش معنی اسمهاست

□

لعل کان را به کان لعل سپرد

□

از خنده او حاجت رنجور برآمد

□

که اگر کهی بپرد بود آن ز کهربایی

□

چو نادیدنی بود ازو دیده بست

□

ملکان خواسته‌ی خویش ندارند نگاه

□

تا به سرهنگی او افراخت سر

□

که کافور و در است یکرویه بارش

□

عقل شد آن چشمه که جان نام اوست

□

بگوی از آن لب شیرین حکایتی شیرین

□

چه کنی گلی را که بقا نباشد

□

فارغ از صدق وز دروغند

□

توان شد بدان عبرت ایزدشناس

□

ازین گوش و برون کردیم از آن گوش

□

هوس بندگی صاحب دانا دارد

□

همچنین گفته است امیرالممنین

□

زان بتو نه پرده فروهشته‌اند

□

نافذالامر جمله عجمش

□

باش بر او جبرئیل دود برآور ز عود

□

برون غار و تو شادان که خود در عین آن غاری

□

آب شده زین دو سه یک نانیست

□

تو را سلطانی فردا نهادیم

□

هم‌دمت ماییم، بی هم‌دم مباش

□

چون برفت از پس رش و کرباس؟

□

درد دندانت بگیرد چون کنی

□

که شود خاک و آدمی یکسان

□

هیچ کس را می‌نبینی محرم گفتار خود

□

ز ضایع کردن مفتاح تا کی

□

میان دو آزاده گرد آورد

□

روز، هنگام خواب و نشو و نماست

□

گفت کو سیم و زرت تا بنگرم

□

کایمن بنشینی از این بدنشان

□

اندرو شادی ملیک دین نهد

□

خلد مولی و روضه شاگردش

□

حلقه زهره بیانت همه تسخر گیرند

□

گهی لیل است و گه صبح ضیایی

□

تا به گریبان به گل آموده کرد

□

که آن سجود وی از جمله‌ی مناجات است

□

لیک مردی بی‌دل و دیوانه بود

□

از چه مانده است چنین بسته در این سجین؟

□

صد نماند یک شود چون بفشری

□

سیبعثنی حیا حدیث مخاطبی

□

فرشتگی چو نباشد بشر چه سود کند

□

که این مغز است و آن قشر است و این نور است و آن ناری

□

قصه زنبیل و سلیمان بود

□

که نیامد خبر از قافله‌ی پیشین

□

خواجو ار عاشقی از پرده‌ی عشاق بنال

□

جز که فرزند براهیم کس این ملک عظیم

□

بارکشی کار اسیران بود

□

جعد شمشاد را به شانه زده

□

نور محسوس شود بر سر و بر پا بزند

□

به عدو گوید لطفت که بنینی و بناتی

□

نامیه عنین و طبیعت عزب

□

طریقی به ز مردن می ندانم

□

وز چنان رویی جدا افتاده‌ایم

□

توی ظاهر توی باطن توی ساران توی پایان

□

تا ببیند آنچ بنمودند سر

□

به هر چه سعی کنی دولتت دهد یاری

□

کان بند هزار ناز آمد

□

فان الیمن جما فی ابتکار

□

نیشکر سبز تو افلاک بس

□

دزدی کند بهر گذر و باز ناشتاست

□

گواهست بر درد پنهان او

□

به یک خانه درون آزاده با دون؟

□

بود جوان گرچه پسر پیر داشت

□

که گرمش بدر کردی از کام من

□

گر چه منکر خویش را از خشم و صفرا می‌کشد

□

بر او هم رحمتی کرد و بپوشیدش به ستاری

□

تا شوی از داغ بلندان بلند

□

دل دشمن جان گردد جان در خطر اندازد

□

کرد با قومی به صحرا درنشست

□

گنج قارون بدهی یا سپه قارن

□

هر الم را در کف ما مرهمیست

□

که دست جور زمانش نه پر گذاشت نه بال

□

در قوس او درآید کو همچو تیر باشد

□

ما را به قبا چه می‌فریبی

□

گشت احول کالامان یا رب امان

□

در کمر کوه، بزندان غار

□

وارکان قدرت تو معرا از اختلال

□

چو بی بر چنار است و ما بروریم؟

□

هم زمی از مکر تو ایمن شود

□

نپندارم آن جا خداوند رخت

□

کاین نظر ناریت همچو شرر می‌رود

□

تو درآ درون پرده بنگر چه خوش لقایی

□

حد من این بود ای سلطان جان

□

وقف خط غالیه فامت کنم

□

کو زر و سیمت، کجا تو خفته‌ای

□

درمیت بدهند فردا بدل

□

زهر به یاد شکر آسان بخورد

□

ای بدمعاملت به همه هیچ می‌خری

□

میوه‌های دل آن تفش پرورد

□

تو دیوی نور رحمان را چه دانی

□

آدمی و جانور جامد نبات

□

زانکه در دست ما طناب نبود

□

افتاده است بی سر و سامان چنانکه من

□

نیست مرا نیز به گردش مجال

□

فتنه اندیشه و غوغای خواب

□

که باشند خلقت همه نیک خواه

□

کان را به نوع دیگر عطار می‌نماید

□

خود مغفرت این باشد و آمرزش ماحی

□

بر من و تو راه‌زنی میکند

□

نقاشی این روی چو زر می‌نتوان کرد

□

وز دو عالم دست کوتاه آمدند

□

حالیم بود با تو در مستی و هشیاری

□

شحنه غوغای قیامت بود

□

من قبل الحق ینادی تعال؟

□

آن سعادت جو که دارد بوسعید

□

چونک هستت به حقیقت نظر و دسترسی

□

چون تو همه گوهری عالمند

□

امید سعی و عملهاست، هم ازین، هم ازان

□

بر باد که خاک بر سر چشم

□

نخستین بزم وصلش نام کردند

□

وز گل انصاف گیائی دروست

□

فریبنده‌ی پارسایی فروش

□

گر تو با او دم زنی او روی خود پنهان کند

□

که از او رسد شرارت به کواکب معانی

□

خیر کن امروز را فردا مکن

□

کان اولیتر که من فنا باشم

□

باری از خط وفا بیرون بود

□

بی‌گیسو یکی دراز از غمری

□

تا دو مهت بس بود ای شیر مرد

□

نخل کوته بود به پای جبل

□

بکنده باد مرا هر دو دیده‌ها به کلند

□

خمشش باید کردن چو در اینش نگذاری

□

آن زر و زرنیخ به نسبت یکیست

□

بشرط آنکه کنی تیز، پنجه و دندان

□

ناتراشیده‌ئیست بی اندام

□

ز آب ابر لطفش ساختی نم

□

و آن بیان صنعت و اندیشه‌اش

□

به تذکیر در پای درویش ریز

□

زیرا شکر به گفت پراکنده می‌شود

□

وآنگه باخودی بالله که بی‌الهام و تمییزی

□

کز کمان هر راست بجهد بی‌گمان

□

قدم از پای روان خواهم زد

□

تا که او گوید، سخن اینست و بس

□

ازیرا درازت بود زندگانی

□

بی‌خبر که اصل آن سایه کجاست

□

که به مرگم چنین عجول شدی؟

□

هین عشق بر آن غره غرار مدارید

□

کند بر اختران مه شهسواری

□

غصه مخور بنده عالم نه‌ای

□

حصاریان قضا را ره فراری نیست

□

زانکه خوشتر بود از لهجه‌ی داود زبور

□

زره تنگ حلقه در بر کوه

□

با خود آی ای شهسوار اسپ‌جو

□

نترسد وگر دجله پهناورست

□

آن سو که بیند آن کس کز درد مضطر آمد

□

گه قفل شود گاه کند رسم کلیدی

□

بنگر از صورت چه چیز او کمست

□

یا مده در دیر ابرام ای غلام

□

گلخن دنیا برو گلشن شود

□

بر تازه بنفشه، نه به تعجیل به ادرار

□

آب خود و خون کسان ریختن

□

فدلته عینی بالغرور و دلت

□

که مس بد نخورد آنچ کیمیا گوید

□

وفا کن تا ببینی باوفایی

□

گلبنی از باغ بهشت آمده

□

خوشم که هیچم و همچون تو نیستم خودخواه

□

صبح زرین کلاه سیم اندام

□

گویا هنوز شعله آهم ندیده‌ای

□

وز ستم آزاد نمی‌بینمت

□

هنوز از تاب آن می در خماریم

□

خود بیان را چه کنیم جان بیان می‌آید

□

سلطان چه کند شهی و مولایی

□

پیری و صد عیب، چنین گفته‌اند

□

زان است که غرق جان سپاری است

□

کرد حالی از زفان جان خطاب

□

کشید و داد جامی هم به فرهاد

□

نقل و باده و جام خود را وا مگیر

□

که بر درخت زند باد نوبهار افشان

□

تا مه ز طلعت تو هر شام فال گیرد

□

آب حیوانی کز آن بر انبیا می‌ریختی

□

بر همه خندید و به خود برگریست

□

این گل تازه که محبوب شماست

□

ز ناظری چه تمتع که نبودش منظور

□

دشمن خود دید و سخن ساز کرد

□

بی خر و بی بار به منزل رسی

□

که روی آب نه جای قرار و بنیادست

□

بی دل جمع دو سه حرف پریشان چه کند

□

که سودت نیست این زحمت فزایی

□

مخزن زر را بدو تسلیم کرد

□

بر مردمک بصر نهادم

□

دان که آن درخورد روی تو بود

□

ز پشت و گردن مزدور و ناطور

□

کاندر افتاد از بلای آن وزیر

□

کرامت کن لقای خویش ما را

□

که هین مگو کاثری ز آسمان نمی‌آید

□

نگردم از هوای او نگردانم یکی گامی

□

جمله تن خال شده روی ماه

□

آیینه دل نبود زنگاری

□

لیکن چه چاره سازم کز خویش در فغانم

□

مرا شبها به کنج بیقراری

□

کین نظر چون شمع آمد جمع را

□

که در صنع دیدن چه بالغ چه خرد

□

کاین جاه مزاج بنگ دارد

□

ریشت پی آن دادم تا ریش بجنبانی

□

گوش ترا نیک نصیحت گریست

□

خویشتن را خاک درخواهیم کرد

□

نه بمردن از وجودت هیچ اثر

□

ریخته برگ بنفشه بر رخان جلنار

□

نه قماش و نقده و میزان و زن

□

کخنساء من فرط البکاء علی صخر

□

در آن دست و در آن شست و شما تیر مکانید

□

بشنو هله مولانا زاری چنین زاری

□

بشنوید اسرار کیش او بجان

□

چه کاری میتوان از پیش بردن با تن آسانی

□

مقیم بر در لیلی مقام خواهد بود

□

اگر می‌بایدت روشن روانی

□

گر شب ما را نشدی پرده سوز

□

که تردامنان را بود عهد سست

□

فارغ از بام و نردبانم کرد

□

شعله دم می‌زند این دم تو چه می‌فرمایی

□

گو بشو سرکنگبین او از شکر

□

در دوزخ و در بهشت با یاریم

□

اطلس و زر و گهر ما را هواست

□

زبانی را به دوزخ در، بپیچد ساق برساقش

□

می‌نجوید رستن از نادانیست

□

چنان پرهیز کردندی که از سم

□

گمان برم که امیرم چرا شوم منقاد

□

تو به چنگ خویش باید که گره ز پا گشایی

□

خنده‌ای از راه فسوست و بس

□

میوه‌ای از هر درختی چید و رفت

□

وانکو عزیز تست نگوید کسش که خوار

□

به پیش گرد مرکب راند منظور

□

قصه‌های عشق مجنون می‌کند

□

که پایت نرفته‌ست در ریگ گور

□

همان آبست الا شکل چین شد

□

که اصل بصر باشی یا عین بصیری

□

چون به وقت عذر کردی آن نهان

□

کوه با سنگ او ندارد سنگ

□

نه بجز از دل کبابی یابد او

□

بود حلوای لعلم باب دندان

□

جز به زیر آن درخت میوه‌دار

□

دو عالم را دو میمش حلقه در گوش

□

کو به عزت نشنود آن نام او را از جحود

□

جهان بی‌خبر را جان فرستی

□

زان دو یک را برگزیند زان کنف

□

مرا هم باغبانی کرد افلاک

□

که هم درمان من دردست و هم دردست درمانم

□

چو شد همراه آن خورشید پایه

□

وانک پوسیده‌ست نبود غیر بانگ

□

نمد پیش تیرم کم از پیل نیست

□

آن دیده را به مهر ابد بی‌خبر کنند

□

هست لرزان که مباداش که کذاب کنی

□

عیب جز ز انگشت نفس شوم نیست

□

خرقه را با سر بریم و کارها آسان کنیم

□

گریه افتادی برو چون ابر زار

□

بهانه گو شکر گو باش پرویز

□

نقش چون خرگوش خونت‌ریخت و خورد

□

به تاج زر ثریا را بگیرد

□

نه به تکبیره ببست و نه سلامش بگشود

□

ز شیرینی نورش گردی عاری

□

جان و سر نامها گشتش پدید

□

آن گل پژمرده چید و شد روان

□

مگر ز زلف چو کاف و خط سیاه چو نون

□

زمزمه خوشدلی آغاز کرد

□

یا قفس خویش بدو کن رها

□

که پیغامی آمد به گوش دلش

□

گم شود چشم‌هاشان گوش‌هاشان کر آید

□

در سر صفت یکی خدایی

□

جفت و همره کرده بودند آن نفر

□

نه دل قیمت نه جان خطر داشت

□

خوش تواند کرد بر آتش نشست

□

ببر دو، آهوجه و روباه عطف و رنگ تاز

□

آب ایمان را ز فرعونی مریز

□

چه باشد ار به عبادت شبی به روز آری

□

ز غم هجر جوی‌ها چو سرشکم روان شود

□

که خارا بدادی شیر و تا آهن بخندیدی

□

تا ببینیشان و مشکل حل شود

□

که بودش بدامان من، خفت و خیز

□

عیسی دمست نکهت انفاس صبحدم

□

نایب جوی شیر باغ بهشت

□

میل کلی دارد و عشق و طلب

□

که لطف حقت می‌دهد پرورش

□

می بپالاید که پالاینده باد

□

تو بگیر سنگ در کف که شود عقیق کانی

□

خاصه کان لیلی و این مجنون بود

□

پس چگونه منتهایی پی برم

□

لاشه نابوده زین لاشی ترا

□

به زیر یاسمین عروة، به زیر نسترن عفری

□

کان خیال‌اندیش را شد ریش گاو

□

از آهن وقف کن بر آبگینه

□

صد گونه غمش گران ندارد

□

برهان خویش از این ده که تو زان شهر کلانی

□

ره‌زن مردان شد و نامرد اوست

□

عاقبت رمز دامی و قفسی است

□

تا که پوشد سر تابوت و که دوزد کفنم

□

که نقش نام حاتم را از آن برد

□

مدتی خاموش خو کن هوش‌دار

□

تو در بند خویشی نه در بند دوست

□

ز نور ظلمت غیر فنا چه سود کند

□

با این همه بی‌برگی داوودنوا چونی

□

او به هندستان شدن دور اندرست

□

کار دل او ازین بتر که پسندد

□

عشق بازی بین که با ما می‌کند

□

سها هم بکرداره‌ی چشم نملی

□

او سگی بودی دراننده نه شاه

□

مهربان را دل بسوزد بر فراق نازنین

□

نگر که در دل آن شاه جا توانی کرد

□

گوید بر ما آی اگر حاجی مایی

□

چو بانگ بحر دان گفتار از این سو

□

بیهوده بود زحمت امید و انتظار

□

سر نتواند کشید از خط فرمان عشق

□

ز نعلش رخنه گشتی لنگر عرش

□

پا ز کار اوفتاد، سر گشته

□

موقوف آستان در کبریای تست

□

کاندر پی آفتاب رادیم

□

تا پر بزند در این صحاری

□

این پند ننوشیدی از خواجه علیانه

□

هم یک دو روز کار خرابات می‌کنیم

□

تا برآید ز تیره شب مهتاب

□

این آین گیومرث و اسفندیار باشد

□

دیده بر هم نهاده، دل نگران

□

و طوبی لمن یختار عزلة راهب

□

زانک این حرف و دم و قافیه هم اغیارند

□

به دریای فنا و جان سپاری

□

چون قفص بشکست و شد بر وی از آن احکام کو

□

باور مکن که بهر تو روز سیاه نیست

□

سنبل سیراب او گیر و ز ریحان درگذر

□

آه کشیدی و تپیدی به خاک

□

رو به کنجی درون نشین، خاموش

□

که آن سرگران است و این نیم مست

□

یک بار نیستی را هم باید آزمود

□

ای روز به از هزار سالی

□

همو را بین همو را دان یقین می‌دان که با اویی

□

ز حیرت جلف‌تر زان مرد کردست

□

خواه اینجا هیچ کن خواهی مکن

□

کار بوبکر ربابی دارد و طنز جحی

□

رو بخوان تا نکو شود مفهوم

□

ز حق‌پرستی بهتر چه کار خواهد بود؟

□

حاشا ز دیده‌ای که خدایش نظر دهد

□

برگو که در این دولت تیره نشود رایی

□

نگهدار ای خدا ما را از آن گفتار و بدرایی

□

دزد ایام، دزد آگاهی است

□

که از ملک جهان خوشتر تماشای جهان کردن

□

که با جورش چنین می‌بایدم زیست

□

کرد رقم کامیاب باد محمدرضا

□

که مشغول گشتی به جغد از همای

□

برای گم شدگان می‌کنند استمداد

□

عقل جز وی ننگ مانده بر سر یخ چون خری

□

شیوه کن لب بگز و غبغبه افشار مرو

□

کز همه دنیا گزین خلق دنیا این گزید

□

مهر و مه راهم محاق و هم زوال

□

مخدوم اهل مشرق کلثوم بن حیی

□

آسمان مجد را رویش فروزان اختری

□

علی الخصوص کسی کاندرین زمانه کند

□

کز غیب بدید موج مرصاد

□

کله دارند و سرها نی کلهداران پالیزی

□

نظر تن بنان تو هوس دل بنان تو

□

ساز و برگ خانه برگشتن نداشت

□

هست آب روان آذر دل

□

به تو نیرنگ ایشان در گرفته

□

انعامها به خلد و به دوزخ عذابها

□

وی انعام فرمود در خورد خویش

□

لشکر و پیل بی‌کران آمد

□

وگر پری به گورستان غرابی

□

تا به کجا کشد مرا مستی بی‌امان تو

□

که دل از جورش افغان می بر آورد

□

خویشتن را دید کردن جاهلیست

□

فکنده به سر بر تنک معجری

□

که از فرق حوران ربوده است معجر

□

لو حکیت الجبال ابکیت صخرا

□

خط و تین ماست این جمله منازل تا معاد

□

زهی طوق و زهی منصب که هست آن سلسله داری

□

بینمت همچون مسیحا بر سر کیوان شده

□

که ما را باید اینک رخت بستن

□

حدت خاطر دانا بخطر کم نشود

□

کزو خرد و بزرگ افتند مدهوش

□

که ندانم فراق را ز وصول

□

قل الحمدلله که مقبول اوست

□

رانده را لایق کنار کند

□

رستیم ز دست اژدهایی

□

جانب بزم خویش کش شاه طریق جاده‌ای

□

دست ضمیرت، چرا نپرسی از استاد؟

□

سگ نهد از دست من بر دست تو

□

بگفتا هر چه فرمایی تو شاید

□

وین غزل را انیس خود سازم:

□

که لرزه بر تن شیران فتد چو شیر علم

□

بشکست بتان آزری را

□

تا بار دگر روی ز اقبال نتابی

□

گر ننماید کرمش این شب ما را سحری

□

دل صاحبدلان را تیره مگذار

□

غریو دمدمه‌ی کوس کاروانی کو

□

نبودی این چنین هرگز ترا چیست

□

بی زوال و فنا و نقص و قصور

□

وگرنه بنه دل به بیچارگی

□

با نامحرم معذب آمد

□

بکند هر دو جهان را خضر وقت سقایی

□

زنده کن هر مرده‌ای بیناکن هر اکمهی

□

کو خداوند دولتیست جوان

□

عاشقان را روی بی‌آبی بود

□

چون به پیش آفتاب اندر، سهی

□

که تاج سروری بر سر نهادش قادر ذوالمن

□

باشد که کسی خبر نباشد

□

هم عزیز مصر باید مشتریش اندر مزاد

□

ای ماه چه می‌آیی در پرده پنهانی

□

تا بخوانم عین قرآنت کنم نیکو شنو

□

هزار قرن اگر درس معرفت خوانی

□

خشک لب غرقاب دریا مانده

□

برون آورده از دریا سر و دم

□

اغواه حبی و عذر الصب مقبول

□

که غرق است از آن می‌زند پا و دست

□

یاد آورد ز وصل و سوی یار می‌رود

□

از او خواهد چنین کالا تو دیدی

□

ز لبش این رسد مرا که سلام علیکم

□

روزگار این عالم فرتوت را برنا کند

□

راست ناید ملک و مال و آب و جاه

□

کز این قند مکرر روزه داراست

□

اکنون همی ز خاک برآرد سر

□

برق جهنده چون برود همچنان برفت

□

که جزوی مر مرا نبود طبیب و دارو و راقی

□

مفخر آل یاسین وز خدا ارمغانی

□

به گرد بام و در از شیوه تو

□

بفقر خلق چه خندی، تو را که سیم و زریست

□

هست آنجا جای خاص آدمی

□

به رنگ خاک بوسانش درآید

□

به تکبر کنون زیاد مهل

□

کز اینان به مردی و حلیت رهی

□

فرع دعای تست حنین و دعای او

□

صد بار قران کرد و تو تأثیر نکردی

□

هم عید شکرریزی هم کر و فر روزه

□

ز کبریای حق اندیشه می‌کند پیوست

□

روی در دیوار پندار آمده

□

که آتش حدثان همچو آتشیست گزی

□

جادت علیه الغوادی اجود الرهم

□

کز هیبت تو پشت بدادند چون کمان

□

در صف روح حاضرم، گر بر تو مسترم

□

ز سبو همان تلابد که در او کنند یا نی

□

لا تشمتوا بصدوده و بعاده

□

به جرات چو شیر و به حمله پلنگ

□

که گرد خاطر هرکس ز رهگذار خودست

□

کز تو و پند تو شوم بهره‌مند

□

هر دم از گنبد گردان تازه

□

که تو پرده پوشی و ما پرده در

□

برون آید بهشتی یا جنانی

□

رحمت است آنک تو بر خون جگر می‌خندی

□

از گلشن دیدار به گفتار رسیده

□

با یار بد از بنه مپیوند

□

گشت پرها سوخته، دلها کباب

□

او بود کو بر هوای خویشتن قاهر شود

□

به خوان همت من بر، دو قرصه‌ی نان بود

□

طلسمی بر سر گنج الهیست

□

چون جان بود سودای او، پنهان کنیمش چون جنین

□

دریا ز عطای حق دارد گهرافشانی

□

بازگویی او کجا درگاه او را باب کو

□

هر کی شد کشته چه خوف از خنجرش

□

ترک کن این کار و هین در کار کوش

□

پیکر بت را نتوان نقش بست

□

به ضرب یک لگد بیرون نمودی

□

فرفته مشو، سیرت خوب گیر

□

لا تزل اقدامنا فی ذاالوحول

□

هر نفس جان بخشیی هر دم مسیح آساییی

□

چون می‌رسد از گردون هر لحظه تعال تو

□

لفظیست این در میانه‌ی عام

□

کین به دست من نخواهد گشت راست

□

گه از نزدیک و گه از دور بخشم

□

زمانه نعره زد چون غول کانا

□

سلامی ار نکند حمل بر تقاضایی

□

این کار چه کار تست ؟! کو سنجر و کو قتلو »

□

هر یک مزه‌ای به خوشگواری

□

هست برای جعد تو صبر گزیده شانه‌ای

□

کمینه چاکر تو شمس گنبد دوار

□

گفت هست این را موافق دو جواب

□

سرشکم خون به دامان از چه باشد

□

فرخ آن دست، کش رسید به دامن

□

که حاصل کند زان گل گور خشت

□

جانیست بر پریده و وارسته از تنی

□

برساخت ز لامکان مکانی

□

بجز از عشق رویش شادمان کو

□

نه آب روان و نه باد بزان را

□

چون تو گم گشتی همه سودا بود

□

دشمنان زو بامذلت، دوستان با اعتزاز

□

سلمان صفت نمود به وصل وی اقتراب

□

نتوانی که دست برتابی

□

از چار و پنج و هفت، دو صد ساله برترند

□

نشناسد درد از دوایی

□

خوش نیست آن دف سرنگون نی بی‌نوا آویخته

□

که من جنید زمانم ابایزید نیاز

□

بیشتر بر مردم آگه زند

□

چو کرد این فکر در تدبیر فرزند

□

می کار این سه را کند از طبع یکسره

□

سر و سامان به از بیسر و سامانی نیست

□

کوهها را ز تجلی همه چون طور کنیم

□

کامروز عیان است خفیات افندی

□

تا چو گویم در خم چوگان تو

□

تا خری رهوار بی پالان که یافت

□

طاوس را چه غم ز هواداری ذباب

□

همه کفها به ساغرها، همه سرها به افسرها

□

رفت از دار فنا فاطمه آه

□

ز عشق آفتاب آتش پرستند

□

که تا از عروةالوثقی نمانی

□

بو برد از گلبن و ریحان بلی

□

از گریه عالمی بین طوفان من گرفته

□

حله‌ها و پدید نیست پناغ

□

در درونش صد ستاره گم شده

□

بدینسان بی سر و سامان نیفتد

□

نیکو اندیشه کن بدین سخن اندر

□

تنت را زخمها برگیر تا کنزالحکم گردد

□

دادی به یکی ساغرم از مرگ رهایی

□

جان جان‌هاست وطن چونک تو جان را وطنی

□

ز آنک تند است این سخن با کبریا آمیخته

□

بر این دولاب بی‌دیوار و بنیاد

□

در صفت فرق فراوان باشدت

□

بربر همی قلاده ز فرقد کند همی

□

راستی سعدی شیرازی مرد

□

والشکر یقصر عن انعامه البادی

□

تو مدار از عوارض خردا طمع وفایی

□

تو دلا مترس زیرا که شه کرام داری

□

درمانده‌اند در مثانه

□

نادری ذقن و زلف چو زنار مگیر

□

هم دل محنت کشم فرسوده شد

□

بسان سیل در صحرا فتادند

□

در دو فرسنگ شهر منزل کرد

□

بود کز پسش گوش دارد کسی

□

مرعا و قرو دیده و ازهار دمیده

□

هله مطرب معانی غزلی بیار باری

□

چون رستی از حبس اجل بی‌روزن و درساره‌ای

□

آثار نیست از کف دیناربار او

□

کاشکی بودیم صد عمر دگر

□

در دست شیرخواره به سرمای زمهریر

□

سرهم چشمی شیراز و صفاهان بنگر

□

که سعی در همه یابی به قدر وسع و توان

□

بگشاده لب چون اژدها، هر چیز را درمی‌کشی

□

کز دم فال زنان همچو زنان می‌لرزی

□

خامش تا دهد تو را عشق جز این جرایتی

□

خموش باش که محمود گشت کار ایاز

□

خویشتن را قالب قرآن کند

□

میارا تن به جبه ، سر به دستار

□

جان به دریا غریق و تن به کران

□

از این در نگه کن که توفیق اوست

□

چو آفتاب منزه ز جمله مرکب‌ها

□

لامکان اندر مکان آید همی

□

ای پرییی که از رخت بوی نمی‌برد پری

□

چوب بر مغز مخر، جامه‌ی پر کیس و وریب

□

ازکنشت و کعبه بی‌زار آمدم

□

کاین هر صفتی در صفت او هذیانست

□

گردن هوی به تبرزین زن

□

کلیدت را در گشادند آهن از سنگ

□

اجل کجا و پر مرغ جاودان ز کجا

□

بنپرسد که چه نامی و کیی وز چه مقامی

□

ز دی بگذر سبک برپر که نی جان بهاری تو

□

برآوریم فغان چون زنی تو زخم دوال

□

هرچ گویم بیش از آن بود آن پسر

□

به دست و پای شیران شکاری

□

کوته گشتی، هنوز کوته‌تر

□

ندانم که در صالحان چون رسی؟

□

از هر کی درآید که فلانست و فلانه‌ست

□

هلا بگذار تا یابی از این اطلس کلهواری

□

و آن رونق سقف و در و درساره ما کو

□

فهم آن نه کار مرد پارساست

□

آندمم با تو حضورست که او حاضر نیست

□

که کاغذ گرانند و کاغذ خوران

□

من چو سباع و وحوش طفره‌زن و رهسپر

□

به مه بر کرده معروفیش معروف

□

نقشی که رنگ بست ز بالا مبارکست

□

که همو ساخت در قفل و همو کرد کلیدی

□

بکنم آسمان تو به از این از دخان تو

□

در غم و شادیست پیامی دگر

□

به خنجر سر از آستان برنگیرد

□

یکی گردد بهم چون نیک بینی

□

یک سو تذرو ماده به همراه زاد و رود

□

که گندم نیفشانده خرمن برند

□

اندر بهار حسنش شاخ و شجر به رقص آ

□

الا گلزار ربانی بدین سوسن نمی‌آیی

□

سر برنیارد سرکشی نفسی نماند اماره‌ای

□

همی خواند از تو ثناهای خود

□

گر بسایی و ببیزی آنک هست

□

سمش چون ز آهن پولاد هاون

□

شمع و نقل و گل و مل و ریحان

□

زر اندر سیم‌تر زین می‌توان زیست

□

من خمار دونه شق الجیوب

□

که این دم بر سر گنجش تو ماری

□

کس نداند کس نبیند جای او

□

خلاص نیست از آن چنگ عاشق افشارش

□

بازپر، وز جان وز دل قطع کن

□

رفیق لطف بی‌اندازه‌ام کن

□

حسن با قبح و زشت با نیکو

□

قوی تر که هفتاد تیغ و تبر

□

چند گویی فاعلاتن فاعلاتن فاعلات

□

که حسنی لانظیری برتنیدی

□

که تا دارد از آن جان ننگ و عار او

□

هزار آفرین بر چنین میزبان

□

شمع با خود کرده هم رنگش ز نور

□

کبک دری کوسوار، کرده گلو پر زباد

□

«ریة الحسن راحة الاعین»

□

گر مقبلی به گوش مکن قول مدبران

□

نهان گردد که هر دو همچو قیریست

□

که قفل دری یا جهت قفل کلیدی

□

عافیتا همچو مرغ از چه پریدی بگو

□

سرک مپیچ بدان چشم و در خرش منگر

□

نه حدیثی نیز دانستند راند

□

گشته زه از چوب دو شاخش عیان

□

و حاشاک ان تنسی محبا موافیا

□

که بد خوی باشد نگون‌سار بخت

□

مرا چو فاتحه خواندم امید آمینست

□

بشنو از من پند جانی محکمی پیرانه‌ای

□

تا قصه کند چشم خمار از ره دیده

□

وزان خوار است زاغ ایدون که خوش و خوب نسراید

□

قاصر ز درک پایه ادنی مصطفی

□

آید ببردشان گلو، با اهل بیت و حاشیه

□

از حیا زیر لب همی خندید

□

به شیر و شکرش می پروریدند

□

هم تو بگو به لطف خود بی‌تو به سر نمی‌شود

□

خمش کردی و از گفتار رفتی

□

که رستیم از سیه کاری ز مازو رفت آن ما زو

□

درکش شب تیره را در آغوش

□

که اگر می‌دانمی حیرانمی

□

رفت و به دلال خر آهسته گفت

□

افسرده مباش، خوش همی خند

□

و من دق باب الکریم انفتح

□

جز که به گرد تو دواریم نیست

□

در هر نفسم دم خزانی

□

به شب پشت زمین روشن شود روی زمین تاری

□

که هر کو در خدا گم شد خدا نیست

□

عبور کرد ز شد و رشید باز آمد

□

اشک من چون ریخته بر زر همی برگ سمن

□

همگی جذب کرد میلش را

□

قد التفت علی اکر النهود

□

هر کس که کرد والله خام‌ست و قلتبانست

□

ور نه با خون جگر بگریستی

□

به گورستان رو و بنگر فغان از نفس اماره

□

دریا کردی کنار عاشق

□

هم دلی پرعشق دارم هم تهی

□

در طلبم قوت پایی دهد

□

تا خورد بیخ لاله و نسرین

□

که ما از تنعم بشستیم دست

□

جوهر دل زاده ز دریای ما

□

هم آبی و هم نانی هم یاری و هم غاری

□

گه می‌کند اقرارکی گه او ز لا پا کوفته

□

کاین چیست وان چه باشد وان چون و این چراست

□

سر کل در یک نفس دریافتی

□

هست نیک و نیستش بد، هست نام و نیست ننگ

□

شام، ممنوع ریت کوکب

□

دریغ بیهده بردن بران دو نرگس مست

□

که بیا اندر پیم تا جوی آب

□

بنهد خبر در آتش که در او اثر نداری

□

کشانیدت ز پستی تا به بام او

□

پس تو را با شمس دین باقی اعلا چه کار

□

تا ز صد یک درد داری باورم

□

به مکتب خانه من پا نهاده

□

عیان با لاله جام می‌زند رعنای نارعنا

□

یکی بر زمین می‌زند هر دو دست

□

سوی دل پس ز چه جان‌هاش چو دربان شده است

□

کند آتش به آبش نردبانی

□

نه بلک خس طمعی بود آن جریمت او

□

در زیر نگینش همه خراسان

□

چو باز و چو شاهین گردن فراز

□

تا مرا نیز به نزدیک تو مقدار بود

□

ای پادشاه اثربخش! لطفی، که بی‌اثرم من

□

وجودی ازان در بلا اوفتد

□

هجران دو چشم بسته و بر دارم آرزوست

□

از خویش کسی نجست یاری

□

وین از خری باشد که تو عیسی دهی و خر خری

□

پیشه عشق برگزین هرزه شمر دگر حرف

□

قصب کرد پرمایه دیبا و خز

□

شدی افغان کنان منزل به منزل

□

طهارت جهان و خدارت نقاب

□

ندیدم در آن انجمن روی خیر

□

چو تو پنهان شوی شادی غم و سرسام می‌گردد

□

سوختی لیکن ضیا آموختی

□

ما را به قبا چه می‌فریبی تو

□

هرگز نداد نورو فروغ آذر

□

به تنگ اندر آمد جهاندار نو

□

با بها دولت را فر و بهای تو کند

□

موسم دی رسید و فصل خزان

□

ز جور زمان سرو قدش خلال

□

ماه رخ و خوش دهان باده بده ساقیا

□

تا ابد روید نی و شکر بلی

□

گنج شود تسوی جان چون برسد به گنج هو

□

بشر خسپی ملک خیزی که او شاهیست بس مفضل

□

ستاینده‌ی خاک و پای وصی

□

سپه برف فرود آمد از این سبز حصار

□

دین هدی را نطاق بست ز منطق

□

به بر گرفتن مهر گلابدان ماند

□

کسی برخورد از استا که او را محترم دارد

□

گر چه ما را بی‌سر و پا می‌کنی

□

چون ابدا آن توام نی قنقم رهگذری

□

از دل هر یک درین طوفان که هست

□

زبان چرب و شایسته‌ی کار نغز

□

خواهد او را کز میان خلق بیهمتا کند

□

همه در دلبری و دلداری

□

کمر به خدمت سلطان ببند و صوفی باش

□

به مزن دستک و پایک تو به چستی و شهامت

□

فرد باشیم و یکی کوری چشم ثنوی

□

گوش گشاده‌ام که تا نوش کنم مقال تو

□

تا بوسه زد آخر به رخ و زلف پسر بر

□

یکی تاج بر سر به جای کلاه

□

سپهر رفعت و شان آفتاب جاه و جلال

□

جدا مانده در کوه جفت عنا

□

که شکرش نه کار زبان است و بس

□

مهرست بر دهانم و افغانم آرزوست

□

وز دامن ماه تا به ماهی

□

سر مرا هر یک غماز نو

□

مقر خویش نداردش، ره گذر دارد

□

به ژرفی به فرمانش کردن نگاه

□

ظن بری هرگز روزی به تماشا نشود؟

□

نام حق گردد پدید

□

عزیز تو خواری نبیند ز کس

□

جسم آن شاه ماست جان صلات

□

چنین بی وجه کار ناستوده

□

که ممن آینه ممن بود در وقت تنهایی

□

گه گه قاصد کند مردم دانا ترش

□

به زنهارشان دست گیرم به دست

□

گاه سروستان زنند امروز و گاهی اشکنه

□

گواه شاعر در عقل و رای حکمتزاست

□

که پای بند عنا، جز جهان ستانی نیست

□

که همت‌های عالی جمله دونست

□

سر به زانو، دست بر سر، خسته دل ، آزرده جان

□

جان و جهان بر می‌پرد تا با جهان آمیختی

□

نه کار توست کار رهبران است

□

برآرم به خورشید گرد سپاه

□

اندر تک ایستاد چو جاسوس بیقرار

□

بردمد با کاسه‌ی زر نرگس شهلای او

□

کجا دست حاجت برد پیش کس؟

□

دفع دو سه چوب رهای تو نیست

□

نمود گرد گریبان به یک مشاهد چاک

□

چو شب به پیش تو آید در او نهار بجو

□

باقی نامی و لاف و آزار

□

یکی کهتر از ما برآمد به بخت

□

او را گزید دولت، او را گزید باری

□

دوست نادیده دل بداده ز دست

□

گران است اگر راست خواهی به هیچ

□

تا هفت بار و باز به خانه طواف‌ها

□

پر متاع خلاف رحمان است

□

مثال ذره گردان پریشانم به جان تو

□

همی جستن که زادن‌تان نباشد جز به نیسان‌ها؟

□

شده سست از خشم کیهان دیو

□

همچنان برق مجال و به روش باد مجاز

□

برانگیزی تکاور دلدل هامون نورد از جا

□

بشوی ای که از خوردنیها بشست

□

بس کن تا من بروم بر سر شور و شر خود

□

مخزن گنج شایگان باشد

□

یا سوی رقص جان نگر پیش و پس خدای تو

□

شمس بود نور جهان را کلید

□

به بیت‌المقدس نهادند روی

□

مکاره دو جهان و وساوس خناس

□

عشق او بر وجود خویش گزید

□

به کوشش نشاید نهان باز کرد

□

کای زر کامل عیار نقد تو از کان کیست

□

شود بر خوشه پروین زمین کشته دهقان

□

ان لسان نطقنا عند لقاه الکن

□

دل پر شور من کباب بس است

□

کزین سه رسد نیک و بد بی‌گمان

□

به ذوق و وزن عروض و به نظم و نثر و روی

□

مگر آن دل شکار اینجا نیست؟

□

همین بس که دنیا به دین می‌خرند

□

منکر مستکبر حیران فی وادی الردی

□

نقش خصم تو کلک نقش نگار

□

وی چنگ لطیف تار برگو

□

عندی صفات صافیه فی جنبها نطقی کدر

□

وزان نامداران فرخ مهان

□

چون کمند تو، گریبانش فروگیرد خناق

□

قیمتم بشکست و کرد از خاک ره کمتر مرا

□

که گردآوری خرمن معرفت

□

من مازح متروق وشاح

□

پیش بهر شکست آن کالا

□

خاموش فرورو از مناره

□

تا نریزد زان سراب از رویت آب

□

سده نام آن جشن فرخنده کرد

□

فرو آویخت از من چون حمایل

□

نتیجه‌ی گل افسرده عاقبت این بود

□

تا بدین روز که شبهای قمر بازآمد

□

وان یار و همدم را بگو مستان سلامت می‌کنند

□

زد ز بال هزار بر سر گل

□

از آن چون زخم فصادی رگ دل خست اندیشه

□

صوفیی گردد صافی صفت بی‌آزار

□

سپه سر به سر جامه کردند چاک

□

بنشناسی سفیدی از سیاهی

□

کیست نوازنده در این انجمن؟

□

بی‌خاتم رضای تو، سعی امل هبا

□

صاید به سررشته جرار مرا یافت

□

بود اندکی از متاع دنیا

□

کی بینمت پنهان چو جان در بی‌زبانی می‌روی

□

وز بزرگی بدو دهند نشان

□

ازو مردری ماند تخت مهی

□

قطره بر او چیست چون گلاب مصعد

□

راه برگیر و بگذر از دعوی

□

شفیع آرد روان مصطفی را

□

کو را حدیست یا کناریست

□

که درین مهره‌ی گل گشته نهان در زنگار

□

ور زجر پسندندم من می‌نروم زین کو

□

کسی که قول پیش آرد خطی بر قول و قایل کش

□

نه شاهی نه گسترده روی زمین

□

گر همه پیغمبری باشد، بود یافه درای

□

وز خانواده‌های کهن مهتری نماند

□

قلم عافیت از عاشق شیدا برخاست

□

بهای مشک بشکسته‌ست هیهات

□

کشند ماضی ایام را به عرصه‌ی حال

□

برتاب شاها داد کن این سو عنان را ساعتی

□

کس به بت زاتش کجا یابد نجات؟

□

دد و دام و مردم به پیمان تست

□

وین تخت شه مشرق از زر عیارست

□

مسلط‌اند و رنج و ابتلای او

□

به لهو و لعب زندگانی برفت

□

با او چه بحث داری کو الکنست امشب

□

کش عرصه‌ی قدر لامکان است

□

با سگ و خوک مشترک با خر و گاو همسری

□

چون گشایند دیده‌ها کفار

□

ز روی بزرگی نه از روی کین

□

زان تو خوانند هر کس، هم بنات و هم بنین

□

بر او سخت افشرده چنگال کین

□

که وقتی که حاجت بود در چکانی

□

نه ز اسباب‌ست و زین ابواب آن آب

□

خنده بهر کدام روز دگر

□

از آن برتر تو بود برتر او

□

ندانم مرد گردد یا نگردد

□

ز شاهی و از تاج هر کشوری

□

که گم شود خرد در انتهای او

□

طفل را هست شیر و دایه تویی

□

گرت در خدا نیست روی نیاز

□

در بیان و در مبین جستیم نیست

□

در ره او پای انجم نیست جیحون آبله

□

زیرا ز خون عاشقان آغشته‌ست این مرحله

□

حسد و کینه نیست اعلامش

□

فرستاده آمد برآراسته

□

کز دو رخ او تابد یزدانی فره

□

از ره گوش هوش گفت مرا:

□

حیران بماند هر که درین افتکار کرد

□

زان اگر خواهد بنوشد روز صد خروار مست

□

هر چه امر خدایگان باشد

□

خامش نکند این قایل تو

□

از رمه‌ی گرسنه میشان ذئاب؟

□

مگر زلفشان دیده رنج شکنج

□

گویی شده‌ست این گل دور وی باطنی

□

حال دل شکسته تو دانی

□

گر افتد چو روبه، سگ از وی به است

□

کز بن بامداد او ناله زار می‌کند

□

حریم و بوستان گشت از چراغ لاله نورانی

□

بنگر در تن پرنور و رخ احمر او

□

نیست روا تیممی بر لب نیل و بر ارس

□

که رو آلت تخت شاهی بجوی

□

از مملکتش تا ابدالدهر جدایی

□

ایمان، پرگار و اوست نقطه‌ی پرگار

□

نه حرفی که انگشت بر وی نهی

□

چنان گلو که تو داری سزای صفع و قفاست

□

والی ملک و ملل پادشه دین و دول

□

ولکن لا تطالبنی بمعناه

□

که نه او را به فضل اوست نیاز

□

نه آن رنج و تیمار بگزایدش

□

بسته اندر بن او لختی مشک ختنا

□

در صفاهان که هست رشک بلاد

□

که با حسن صورت ندارند کار

□

قفل بگوید سر دندانه را

□

پیش او دست به دریوزه گشاید ضرغام

□

عشق همی‌گفت که من ساحر و طرارم از او

□

کز این تو پی نبری گر فروروی بسیار

□

زمین شد به کردار روشن چراغ

□

شمع گل زرد را از می و مشکست شم

□

برده، در دام زلف‌ها بسته

□

تو مجموع باش او پراگنده گفت

□

آن ساده رو ز روی کسی شرمسار نیست

□

بهتر آنست که داری ادب خویش نگاه

□

دست نداری ز کهان تا دل از ایشان نبری

□

بفروختش اندر شب دین روی ضیااند

□

به شیرین روان اندر آویختن

□

نژند آن دل که او خواهد نژندش

□

چون به ابد باز شد خرقه قبا کرده بود

□

ز مهرش چنانم که نتوان شکیفت

□

قبضه هر کور که دیدن گرفت

□

گر کسش در عرصه‌ی محشر زند روز شعار

□

و السکر من القهوه کالدهر ولود

□

درده می و زین حدیث بگذر

□

که من ناشکبیم بدین داستان

□

چه نیکو گفت آن استاد مشهور

□

گفتا که: نیست ممکن ازین خوبتر سال

□

چو فربه کنی گرگ، یوسف درد

□

مسلم گشت جان بخشی تو را وان دم تو را باشد

□

که دل بیغرض آیینه بی‌زنگار است

□

شمار موی عقل آن جا تو بینی گویی دنگستی

□

به اسرار سخن آبستن آورد

□

چنان کز ره نامداران سزید

□

پشیزی کس نیابد ز آنهمه گنج

□

که من تا عاشقم گوش از نصیحت‌ها بیا گندم

□

ز چشم خلایق فرو شست خواب

□

پیش مگس چه فرق است آن ننگ میزبان را

□

روی اندر عنان بخت فرمان بخش دوران را

□

تا خشک نانه او شود مشتری ترنانه‌ای

□

بی‌زبانند و قاضی بازار

□

یکی شادکن دل به ایرج نگر

□

که چون غارت کند صبر و شکیبش

□

کاوحدی را غم دوشینه بهم برزده بود

□

بد اندیش را دل به نیکی ربود

□

درکش به روی چون قمر شهریار ما

□

درخت آن درفش کاویان باد

□

گهی گم شو از این هر دو اگر همخرقه مایی

□

بنگر که چگونه روی بنگارد

□

برآویخت ناگاه بر کام شیر

□

زده پروانه را آتش که می‌سوز

□

گوش بر آواز الهامم کند

□

ندیدندی از خود بتر در جهان

□

ای عجب این قدرت و امکان کیست

□

گردد از نشو و نما سرسبز و آرد بار گل

□

چند آب و روغن می‌کنم ای آب من روغن شده

□

چونک بیافت مشتری باز کند از او جرس

□

ستمکاره مرد دلیر آمدی

□

به مشرق بود تا جستی شراره

□

که رد شهر زبون گیران به دامی مبتلا بودم

□

که ای حلقه در گوش حکمت جهان

□

نگذشت بر دهان‌ها یا دست هیچ کاتب

□

مگر از لطف نسیم سحری کرده ز کام

□

گرگ بودیم کنون شهره شبانیم همه

□

کان سیه گر چون ستمکار آمدست

□

از آن گاو برمایه و مرغزار

□

که با خورشید دارم عشقبازی

□

وز سر این عشق نگردیده‌ام

□

گرت مرگ خواهند، از ایشان منال

□

ان روحی اثقلت من دره قد شالها

□

یابند اگر به درگه او فرصت شمار

□

زیرا که بهار آمد شد آن دی بیگانه

□

باده ستان که دگران عربده دارند و جدل

□

برآن مهربان پاک فرخ پدر

□

زبان سر را عدوی خانه زادست

□

بر دیدن دو ابروی همچون هلال دوست

□

وگر عاشقی لت خور و سر ببند

□

عاشق جانانه کردی عاقبت

□

دولت در آن سر است که بر خاک این در است

□

طوطی و حلقوم بشر آن را ندارد طاقتی

□

سحرگاهان یکی زین زنگیانت

□

ز نیرنگ ضحاک بیرون شدند

□

شود هر شوره زاری مرغزاری

□

دریغ نیست، که در پای مهربانی رفت

□

که گاه آید و گه رود جاه و مال

□

در پی تو همی‌دوم گر چه که می‌دوانمت

□

عزت دنیا مخواه پایه‌ی عقبا طلب

□

خموشی گیر و بی‌گفتار برجه

□

بر فلکش ره نبود ماند بر آن کوه قاف

□

چو ماه دو هفته ز سرو سهی

□

نموده سحر در صنعت نمایی

□

ز باغ سبزه بر آمد، شراب سرخ بنوش

□

دوم در جهان کس شنید آدمی

□

گفت فراش را وقایت نیست

□

فکنده بر رخ او از ستاره آب دهان

□

سخنی بی‌نقط و بی‌مد و ادغام بگو

□

موجوداتش به جان غلام است

□

برست و برآورد از ایران دمار

□

به جای سنگ نیز از سینه کندی

□

کز لبش کام نمی‌دید و به ناکام برفت

□

چه از پا فرو رفتگانش به ریگ

□

هم معدن گوهرست و دریاست

□

از روی حرص سیر نگردید چشم آز

□

مرهم نجویی زخم را خود زخم را دارو شوی

□

ایدک الله به عیش جدید

□

درو شادکامی نیابی بسی

□

سمن را سجده می‌بردی شمن زار

□

بس مشکل آیتست این، تفسیر این چه باشد؟

□

ور آلایشی داری از خود بشوی

□

سوی مقربان وصالت گذار نیست

□

چون مصور تکاورش تمثال

□

زین چار خرقه روح را ای شاه چادر ساختی

□

که جو خورده‌است آنکو جو پراگند

□

سخن گفتن پهلوانیت هست

□

کمرگاهی سزاوار نشیمن

□

از دیگ سینه در عجبم کو به سر نرفت!

□

بخواهد گذشت این دمی چند نیز

□

رقص کنان بی‌سر و بی‌پا خوشست

□

کرده همیان پر درم از عکس برگ یاسمین

□

گفتار ما ز دل‌ها زو می‌شود سترده

□

همچو محمد به سحرگه براق

□

نوان لرز لرزان به کردار بید

□

جگر پرورد لیکن همچو خنجر

□

شگفت نیست که در کار خود بصیر شود

□

وقت فرصت نشود فوت مگر نادان را

□

آه و فریاد همی‌آید گوش تو کرست

□

بلند پایه شود گر به قدر استعداد

□

گفت آن توست و گفتن خلقان صدای تو

□

چه غم چون آفتابت غمگسار است

□

چنان مرزبانان فرخ نژاد

□

که دلدارم لب از گفتار بربست

□

کسی کو دل بر وی یار شوخ شنگ در بندد

□

به بیداد گو آبرویم بریز

□

ذات تو را مقام نه پنج است و نی شش است

□

که عیشی‌ست خوش بزم یاران جانی

□

نظری کن به خال او به حق صحبت ای عمو

□

تا حشر چو حشریان بود دنگ

□

کشیدند صف پیش سالار شیر

□

ستادی لختی و جامی کشیدی

□

در بند هر کمر که شد این دل حرام بود

□

که با او هم امکان ندارد قرار

□

ذوق دهنست و نشو جان‌ست

□

که مهر پایه‌ی قدرش ندیده است به خواب

□

آن مردگان باغ دگربار آمده

□

غرض کردگار فرد غیور؟

□

کزو مغز گیتی پر از مهر بود

□

خجسته پیکری ، فرخ شکوهی

□

بسان اوحدی بسیار دیگر

□

که بر شاطی نیل مستسقیند

□

ز خوی خویش سفر کن به خوی و خلق خدا

□

مقراض شد به قطع پرش هر دو شهپرش

□

قند و پند اندر دهان آمیخته

□

از نظر زخم دوست باخبران بی‌خبر

□

خروش از میان سپه بر کشید

□

چو با ناظر بشد منظور همره

□

چون اوحدی نشسته و ساغر کشیده‌اند

□

که هیچ ملک ندارد چنو حفیظ و امین را

□

چنان که پند دهد نیم پشه عنقا را

□

به جانب‌داری گرگان خصومت با شبان باشد

□

ز آنک به جان است متصل حج تو بی‌مسافتی

□

وان هم خدایگان سیر و هم خدایگان

□

بدان تا کند پادشا را دلیر

□

سخن در پرده راند آن ماه آگاه

□

شعرش بهلید، این چه شعارست؟ ببینید

□

کنی، رفت تا سدرةالمنتهی

□

نظامست و نظامست و نظامست

□

ستاده بر در اقبال او به دربانی

□

هر کی بلنگد او از این هست مرا عدو عدو

□

کو جز این عشق و سودا سود و بازار دیگر

□

تو خامش تا زبان‌ها خود چو دل جنبان من باشد

□

به لطف و قهر تو کردند منشور

□

آتش‌دلیم و غمزده، یا ساقی، «العطش»

□

یک خوشه ببخشند که ما تخم نکشتیم

□

اوست اگر گفت نیست ثالث و ثانی مرا

□

فلک به گردش سال و مهش نسازد پیر

□

یوسف و پیرهنش برده از او صورت و بو

□

نبودی مگر حور عین محمد

□

گمان برد ز نژندی که خود مرا پر نیست

□

غلامان قوی دست قوی پشت

□

گو من ز محبتت بمیرم

□

که تا دوران بود باقی برو حسن ثنا ماند

□

چو چشم دل همی‌پرد عجب آن چه نشان باشد

□

قطره در قعر سقر ، وندر تک دریا شرار

□

یا ملکا جواره مکتنفی و ممنی

□

بگو که معنی آن بحر و موج و جوش چه بود

□

منم گویای بی‌گفتار امشب

□

دو استاد هنرورز و هنرزاد

□

بفرست، اوحدی، آن دل، که خریدار اینجاست

□

که نه از هر دل و دستی کرم آید به وجود

□

گر بشنوند ناگه این گفت و گوی ما را

□

خونش آواز برآرد که حلال است حلال

□

هست تو را دانش نو هوش به اسناد مده

□

زانکه یارای این مقالم نیست

□

عشق را چند بیان‌ها است که فوق سخنست

□

به یاران خوشدلی اظهار می‌کرد

□

بار دیگر فتنه‌ای در روزگار انداختند

□

که مهرش گریبان جان می‌کشد

□

ز عین سنگ ببینی که گنج قارونست

□

که سینه صاف چو تیغ است و یک زبان دارد

□

ولیکن یوز را ماند که جویای پنیر است او

□

شدست روز سیاه و شدست مو کافور

□

زهی گهر که نبوده‌ست هیچ دریا را

□

زر لایق به زیب تاج خورشید

□

بیاور نامه‌ی ما را ز چین زلف پرتابش

□

ز طاعت بدارند گه گاه دست

□

بس نعره‌های عشق برآید که مرحبا

□

که روشن کند دیده‌ی پیر کنعان

□

ای شاه زبردستم بی‌کام و دهان برگو

□

کس را مگر از روی مکافات مساوا

□

وگر او نیست مست مست چرا افتان و خیزانست

□

ز غم می‌ریخت بر سر خاک می‌رفت

□

جمله را در عزو جاه انداختند

□

ز غیبت مدد می‌رسد دم به دم

□

فقر به جان داند جود و سخا

□

بر مراد خاطر او چرخ و انجم را مدار

□

وز بد نکو بزاید از صانعی هو

□

لیبقی منک منهاج و آثار

□

از منشان داد شکرباریست

□

گل از باغ کسان داری به دامن

□

که بر دلم غزل هر کسی ترانه نمود

□

مقالات بیهوده طبل تهی است

□

بجز به خدمت معنی کجا روند اسما

□

همچو چرخی کان اسیر آب جوست

□

بهر فضیلتی بود کوفتگی آمله

□

این صدقه فتد به جایگاهت

□

کز گفت این زبانت چو خواهنده بر دریست

□

به هر جا هست مهرش برقرار است

□

خود او نیز بگذشت و کاری نکرد

□

بگویند نیک و بدم هر چه هست

□

شیرگیر و شیر تو کفتار ماست

□

مر خیال محض را ذاتی کنی

□

تا جان ما را جان شود کوری هر کور و کری

□

داستان صد هزاران مجلس پنهان خویش

□

بکن نظر سوی اجزای پاره پاره ما

□

به امکان از قدم آرد نثاری

□

بنده‌ی این بار من، کین همه انبار شد

□

به پایش در افتاد سر بر زمین

□

مسیحی باشم و زنار اینست

□

از کرم کن این کژیها را تو راست

□

ز جور نفس تردامن گریبان‌هات پاره ستی

□

نجوید سر تو همی سروری را

□

با چنان عز و شرف سلطان کیست

□

نخواهد بود دور از دلگشایی

□

چون دخنه‌ی این افیون بر مندله اندازم

□

بر آسود چون تشنه بر زنده رود

□

ز ابلهی و خری می‌کشد به زندانت

□

هم انیس وحشت هجران توی

□

نه از مرهم بپرسیدی نه جویای دوایستی

□

شمس دین سرو روان و شمس دین باغ و بهار

□

نپرسد روزکی کان زار چونست

□

ز فرهاد آن خبردارد که جان داد

□

در مذهب اوحدی زیانست

□

بسست خلق جهان را که از تو نیک افتاد

□

که آن به لطف و ثناها و آفرین کشدا

□

ای تبرای ترا جان عذرخواه

□

زهی دوران و دور ما که بهر ما میان بستی

□

وز همه عالم کران خواهیم کرد

□

دانند کاین زهی ز گدایان کوی نیست

□

به خاک افتاد نرگس را پیاله

□

در دست بجز دعا نباشد

□

از تابش خود سازد تجهیزش و تکفینش

□

کاین بانگ دو کف نبود بی‌فرقت و بی‌وصلت

□

آب می‌آورد زیشان میوه‌ها

□

ازیرا رونق نقدت ز سنگ امتحانستی

□

زاغ سیاه بنده و مولا شد

□

ریاضتی کن و بگذار نفس غوغا را

□

بتو از تو خرد را رهنمون است

□

که دارد طاقت زخمی که من در معرض آنم؟

□

تو هم به بانگی حاضر شوی ز خواب غرور

□

خرد ز حلقه مغزم که سخت حلقه رباست

□

تا سلیمان گشت شاه و مستقل

□

قامت تیر چرخ را بر زه خود کمان کنی

□

بیشتر زانکه ترا داده خداوند مخواه

□

بعد ما پیدا کنی در زمین آثار ما

□

کند کاری که ماند یادگاری

□

هر جا که کردم روی دل، فیروز و منصور آمدم

□

کان نگار از عکس روزن شد نگار

□

به جان جمله مردان بگو تو باقی را

□

پس ترا سرگشته دارد بانگ غول

□

بگشا لب و شرحش کن اسباب ظفر برگو

□

زی مرد خردمند شما راست گوائید

□

تا نقش‌های بی‌بدل بر کسوه معلم زند

□

غم افزا چون وصال تیره رویان

□

از اوحدی آن آزار، بیزار کنش، یارب

□

که گردن تو ببستست از برای دوار

□

کز تن نجست حق و ز دل جست آن وفا

□

آینه‌ی خوبی جمله پیشه‌هاست

□

همه شادی و گریه شان اثر و یادگار تو

□

ولی نتاند دینار خویش داشت نگاه

□

شب نرفتی دوان دوان به لب قلزم صفا

□

گشادی سایه‌اش بال و پریدی

□

سالها چون نقش از آن گرمابه سر بیرون نیارم

□

خسرو و شاهنشه و صاحب قرانست ای پسر

□

دل مترسان ای برادر گر چه منزل‌هایلست

□

تا که با یوسف چه گفت آن نیک مرد

□

شعر تر و قصیده غرا بسوخته

□

وز پس دنیا ذره به هوا در بشمارند

□

یاد کن آن خواجه علیانه را

□

بیان فرمود حرف او به منظور

□

در دل نشیند این سخن دلپذیر ما

□

عشق نقدم می‌دهد از اطلس و اکسون خویش

□

بازبیاریم زود کان همه کالای ماست

□

عین هر بی‌آلتی آلت شود

□

ملکی و تو را پری نام است

□

یکبارگی در هوس جاه و آب بست

□

کلی مراد حق تعالاست

□

که شوقی باشد اندر پای کوبی

□

ما به جای دگر بریم نماز

□

همچون ماهی میان کوثر

□

با مه تو عیدوارم روز و شب

□

چون در آرد کل تن را در جنون

□

نشان ز شان سکندر شه سکندرشان

□

زین چرخ پرستاره فزون است اثر مرا

□

علم بزن چو دلیران میانه صحرا

□

ز جا جستند و از دورش رمیدند

□

بادهای کوثری از کاس و جام

□

مکن اسپید و جام احمر گیر

□

بازبمالند سبال جفا

□

افکندشان نیم وهمی در گمان

□

ز پا افتاد آن سرو سرافراز

□

لیک از تو بیش یا کم در نیافت

□

تشنه کجا خواب گران از کجا

□

که از یک تن برآید اینهمه کار

□

آشکارا نگشتی این اسرار

□

هم ننگ جمله مرغان هم حبس لیل عسعس

□

شرح و تأویلی بکن وادانک این بی‌حائلست

□

چون توانم کرد این سر را پدید

□

زیر ران توسن طرب رانی

□

از قهر تو این جهان فرو ماند

□

مرا باطن چو نار آمد تو را ظاهر چنان آمد

□

وزان گلگشت دلکش خاطرش سیر

□

چرا درد دل خود را دگر درمان نمی‌دانم؟

□

همچو جنازه مبا بر سر چارم طواف

□

نی روی زعفران من از ورد احمرست

□

ای بسا بسته به بند ناپدید

□

نمود واقعه‌ی کربلا به پیر و جوان

□

کس چو من صید را عذاب نداشت

□

تا چه دمست آن بت سحاره را

□

بدین افسر شود از جمله ممتاز

□

خلق را اوست باطن و ظاهر

□

با او که مکر و حیله تلقین کند الهش

□

او نمک عمر و نمکدان ماست

□

مرگ یاران در بلای محترز

□

جلی سکه‌ی نقد کامل عیاری

□

این اشارت‌ها همی زی طاعت یزدان کنند

□

ترک بازار و این دکان گفت

□

هر که در الاست او فانی نگشت

□

هر چه هست از هستی او از قلیل و از کثیر

□

باز مراعات شما می‌کند

□

کژمژ و مقلوب نباید دعا

□

گرچه طفلی را کشد تو مو مکن

□

قیمتش صد خزانه فاضل شد

□

زانکه ره باریکتر زابریشم است

□

اصل سخن گو بجو اصل سخن شاه ماست

□

گر مرا جویی در آن دلها طلب

□

میا اینجا، که خر گیرند دجالان یونانی

□

چگونه زهر نوشد مرد هشیار

□

گر پاش فروماند از عشق دو پر یابد

□

بر محبتهای سر ای ارجمند

□

تا سقف عرش بر سر هم در شاه‌وار

□

عمر برد و، پس چنین جای دگر طرار نیست

□

همچو خیال نیکوان سوی صدور می‌رود

□

گفت هر جانی مسیح‌آساستی

□

بنگر آن آفتاب تابان را

□

مراهقان ره عشق راست روز ظهور

□

کان حیله ساز و حیله جو بدو کلامت می‌کند

□

گفت نوشت باد افزون گشت قهر

□

کزین گفت و شنو یک دم کند بس

□

که با من به درگاه صاحب درآیی

□

گویی هزار زهره و خورشید بر سماست

□

راکب و محمول ره پنداشته

□

پدید می‌شود این رنگ‌های بی‌پایان؟

□

صد دروغ و افترا بر صادقی بافیده گیر

□

که داند که فردا چه گردد زمان

□

تا ز جانم شرح دل پیدا شدی

□

ای خدیو نامدار نامجوی نامور

□

بر سزای بشر و برگ سزای بقر است

□

سخنگوی گرددهم اندر زمان

□

باز می‌گردم به قصه‌ی مرد و زن

□

لاجرم هر دم دگرگون می‌شود الوان دل

□

تا برف بود باقی غیبست گل احمر

□

و گر به رسم موبدی خواستی

□

لایق چون او شهی اینست راست

□

تا کشد بر دیده کج بین اعدای تو میل

□

چنان جایی کسی حیران نگردد

□

مسیحا روان تو را یار باد

□

دان که شیرین می‌کند کل را خدا

□

که برون در چه کردی، که درون خانه آیی؟

□

ترک سالوس آن فسونگر گیر

□

که تریاک دارد درم سنگ بیست

□

داد جان چون حسن نانبا را بدید

□

در زیر پای خامه رعنا خرام تو

□

آنکس کو با تو ز یک نسبت است

□

هم اندر زمان نام کردند گو

□

و آن موالیدش بحکم خلق نیست

□

وز فروغ شمع رویش آتش موسی زنند

□

با جنس خویش چون گل و با غیر جنس خار

□

بدان موبدان نماینده راه

□

نیست گردد غرق در بحر نغول

□

دین پناهی که بهر نفی حرام

□

اگر زین شوق جانش ناصبور است

□

زمانه بدو مانده اندر شگفت

□

که کشید او موی پیشانیت را

□

تحمل بایدت کردن جواب سرد بدخویی

□

نه آن شمسی که هر باری کسوف آید شود مختل

□

کسی کو بسال و خرد بد کهن

□

اولا گوید که ای اجزای لا

□

منت کش از سم فرسش فرق فرقدان

□

از قوت خویش و دل غضنفر

□

همه در نکوهش کند کهتری

□

در کم آمد یابی ای یار شگرف

□

موج این دریا به پیدا و نهان انداخته

□

در دلش آتش بزن افغان عود

□

چه از مشک و عنبر چه از عود تر

□

یا چو نازک مغز در بانگ دهل

□

ز کرسی نشینی به کسری نشانی

□

گفتا: یکی خجسته مکان و یکی وطن

□

مجویید از زهر تریاک بهر

□

هوش جزوی هش بود اما نژند

□

جز عکس رخت جهان نمایی

□

کاین جهان از تو جهانست ای پسر

□

نه بر گرد او برکسی رهنمون

□

همچو آن شیر شکاری گرد دشت

□

ز بس که موهبتت انفعال عمان داد

□

ور نماند تو را چه می‌باید؟

□

بیاراست از هر دری برهیون

□

جان سپردن خود سخای عاشقست

□

از نسیم جان فزای موی تو

□

هلا تو کاه گل اندر شکاف می‌افشار

□

بشاخ و ببرگ خرد شاد کیست

□

باز نگرفتی ز من روزی نوال

□

قلم اندر ثنایش غالیه سود

□

درد هجرم به یادگار نهاد

□

نمک در دیگ رفت اینها چه خوردند!

□

من نمی‌دانم تو می‌دانی بگو

□

فتاده بر در لطف خدایم

□

که ز صید بازآمد شه ما خوش و مظفر

□

وگر خواهد گذارد هم کنیزم

□

چون نیم در حلقه‌ی مستان او

□

هست روز بذلش اندر ضمن هر انعام عام

□

مشغول کلاه و کمر نباشد

□

بگفتا دل دهند و درد جویند

□

کشته و مجروح و اندر خون کشان

□

کش صبا دوش در کنار آمد

□

با لطف شمس حق از می و شکر مپرس

□

گلت را مرغ دیگر در کمین بود

□

هر حرون از بیم او ساکن شود

□

شکافها به لباس جهات و ارکان است

□

کس ز قول تو گوا نپذیرد

□

دل زهره زره بی راه می‌شد

□

زین جواهر بحر دل آگنده است

□

جز دیده‌ی خون‌فشان نیابم

□

نی بلبل قوالی درمانده در این قالک

□

ولی بسیار اندک بود و پر کار

□

از دریچه‌ی عاقبت دانند دید

□

که هم مسکین نوازی می‌کند هم ظالم‌آزاری

□

یک یک از ساخته‌ی خویش همی برگذرند

□

همه راحت ز بیرون و درونش

□

در رحم بود و ز خلقان غیب بود

□

بدان خوشم که تو با ناله‌ام هم‌آوازی

□

منه تصفر و جنه الاحرار

□

زند در خرمن هستی هم آتش

□

کی کنند استم‌گری بر بی‌دلان

□

بلند است آن قدرها پایه‌ی او

□

هیچ کس را از او امان نرسد

□

قهر تو هلاک زورمندان

□

مایه‌ی کبر و خداع جان شود

□

یادم کنی، که این دم دور از تو ناتوانم

□

تا بانوا شوند از آن جان نامدار

□

کفایت را عنان از دست نگذاشت

□

از کف لقمان همی جویید خار

□

سرگرم بود پای به گل ماند سوگوار

□

که در این صعب سفر طاعت او توشه‌ی ماست

□

پاسخ بد مرگ مفاجا بود

□

تا شوی با روح صالح خواجه‌تاش

□

ز اشتیاقش دل خود واله و شیدا بینند

□

در آن کاین لحظه خاموشست منگر

□

که امشب خاستن را وقت گم کرد

□

سوی منطق از ره سمع اندر آ

□

ز بار الم گشت قدها کمان

□

چاهی که پایانش نیابد رسن

□

که برد آن کار فرما زحمت خویش

□

پرخیالی اعمیی بی‌دیده‌ای

□

در ملکوتش خیم در جبروتش قباب

□

در آفتاب فکنده‌ست ظل حق غلغل

□

دم بر زد و کرد خانه پر دود

□

مر من کم‌عقل را چون دیده‌ای

□

ز گرد صحبت جان‌گاه خود بیفشانم

□

گر به چشم توهمی نقش و نگار آید

□

ز نور تعبد چو خورشید روشن

□

کو اسیر و سغبه‌ی انسانیست

□

طوطیان بین جمله سر تا پا شکر

□

غرقه شود در می و صهبا ترش

□

چون دین ز توجه‌ی دو محراب

□

پیش او ننداخت حق یک استخوان

□

سخای دست ودلش بحر می‌شناسد و کان

□

هر که او پر دل شد و عیار شد

□

شناسد قیمت انگشترینم

□

بی‌محابا و مواسایی و رحم

□

به گوش جانش آید مرحبایی

□

افسون و مکر دوست شنیدن گرفت باز

□

وانجا که سپرد دنیست، بسپرد

□

یا رب آن گوهر بدان دریا رسان

□

طعنه بر کنگر این منظره‌ی فوقانی

□

دور و نزدیک و خاص و عامش را

□

ریش نمک خورده تراوش کند

□

بی‌خودانه بر سبو سنگی زدند

□

خونابه‌ی چشم خون فشان کو؟

□

چو دم زنم ز غمت از مت و از آلاف

□

وزان پس کرد لختی جستجویش

□

می‌ربود آن عقل را و فهم را

□

بود احوال یکسان با کلاغان دهستانی

□

روی از توحید بنمودار شد

□

از سرشان بگذر و بر من گذار

□

می‌شمرد آن بد صفیری چون صدا

□

هر چه بینی درین جهان اشکال

□

آمد از آن خانه یتیمی به در

□

چشم حریفان قدری باز کرد

□

دوستان هم روزگارش می‌برند

□

در سپاهی که نگاهی کنی از عین عتاب

□

که دانا چنین از جهالت بری است

□

سمنبر خیمه زد زیر چناری

□

ره سوی تو داند چکند مقصد راهی

□

سحری؟ صبح‌دمی؟ خندانی؟

□

تا برمد خلق از او چون شکار

□

آسودگیش غم و هلاکست

□

بقایای وسواس شیطان فرستم

□

که می‌آمدش بوی جان از گریبان

□

همراهی کرد و راهبر شد

□

که فتح آن خزینه زین کلید است

□

عصمت صرف را مکن به پسند

□

بر بساطش نه سماط و هشت خوان انداخته

□

خراب سیصد و نه سال مست اندر غار

□

بدین گونه ما را رسیده ست حال:

□

دلت از غم که از حسد صافست

□

خلق عالم در پناهش گله موسی شبان

□

عالم‌السری تو فریاد از تو خواهم، آی رب

□

غزل می گفت شاه و شمع می سوخت

□

ز آدمی پنهان نیارستی شدن هرگز پری

□

گلیم بخت عراقی سیاه گون کردی

□

فاکشف به لطف ضرنا قال النبی لا ضرر

□

نی لقمه که شعلهای آذر

□

نه به بازوی باد و آب منست

□

گر آتشم زبانه زدی از دل فکار

□

که با عرش معظم در کمر شد

□

چو گردون در جهان سوزی شده زال

□

رایتت را از ملوک و از ملایک لشکرست

□

خورشید پرستیدی، در دیر، چو رهبانی

□

کند آن اسب لگدکوب نکال از لگدش

□

عالم هر کلی و جزوی ز ازل

□

ز جاه تست که در مجلس تو خاموشم

□

ز ذات او که به غایت بزرگوار آمد

□

در که و نه مرغ که آن در هواست

□

جوش جلغوزه باشد زیر دندان

□

که عکس تیغ تو آتش نزد در آن دوده

□

آفتابی است کاینات ضلال

□

بگفت دست اجل را که گوش حرص بمال

□

ملک ازل و ابد نظر کرد

□

چنگ و دف و نای و شاخ و شانه

□

محتشم از پیشتر چشم تفقد بیشتر

□

که شد در پای این سرگشتگی پست

□

بار دگر دست به خون داشتی

□

به سر زلف صبا گرد رکابش بزدای

□

که جگر گوشه‌ی لطیف من است

□

گو مرا بسته به پیش شحنه بر

□

مباد از روی خوبت چشم من دور

□

تا شبیخون آورند و دفع این ملعون کنند

□

که لعل بتان به کام بودش

□

وز باختر به خاور وز بحر تا برند

□

به گردون بانگ چاکا چاک می‌شد

□

از کجا ز آینه‌ی رای ممالک آرای

□

بنگر که چگونه زار رفتم

□

مبارک باد آن نعم المصیرش

□

ندارد وسمه‌ای بر ابروی ناز

□

کارفرمای فلک را فرمای

□

نارسیده لطفی از شه در رسد تحصیلدار

□

چرا نگه نکنی کار خویش را فرجام

□

ز اندازه‌ی خود برون منه پای

□

هم تو حاکم باش تا هم زانکه بفروشی خری

□

ای آنکه مرا چو جان نهانی

□

گو چیغ چیغ می‌کن و گو چاغ چاغ چاغ

□

چو می خوار حریص اندر مه‌ی عید

□

وگر ستاره با عطای عمر باشد راد

□

برای فهم انسانیت وی فهم انسانی

□

که بدانی سراب را ز شراب

□

مرغ خرد را به زمین بوس کشم

□

گویی از راهبان ناقوسیست

□

چو بر وی منکشف گردد همه اسرار در جنبد

□

خطبه مرغان چمن گوش دار

□

نز پی بازیچه پدید آمدی

□

ناف آهو کند چو کام نهنگ

□

که استقرار دوران را زمان او ضمان آمد

□

جگرها تشنه و دلها کباب است

□

بشارت نامه‌ی مقصود در مشت

□

توانی ار به عنایت چنان کنی که بخواهی

□

محروم شد ز روح فراوان صبحگاه

□

همچون بنفشه تر خوش روی پشت گوز

□

آخر، نه که بنده‌ام برین در؟

□

حاش لله بالله ار گوید جهود خیبری

□

عیب تو این است که داری هنر

□

تا نمانی چو سگان بر در قصاب نژند

□

که شیرین شربت آب حیاتست

□

زبان سوسن و طوطی همیشه بستودست

□

بودی ار چشم بخت من بیدار

□

سر زیر کند هر دم کای تار سلام علیک

□

ما ورد صفا در آبگینه است

□

که ماهی فلکی را فرو نگیرد شست

□

از نظم تحفه‌ها بدر شاه شهریار

□

زین قبل در دست سیمین جام زر می‌آورد

□

غنیتمهای چینی بی نهایت

□

بلکه تفتیش معانی کنی ار بتوانی

□

این چنین بنده‌ای گران نخرید

□

به جان تو که گذر کن ز گفت و گوی ترش

□

زندان قفص کجا کند خوش؟

□

که ابجدش ننهد بار جز به منزل غین

□

که از صد بیت پر زینت کم یک بیت پر مضمون

□

زور و توان آنکه بر این چرخ بنگرند

□

درافتد کوهکن را تیشه بر سنگ

□

فتنه و جور و ستم زندانی

□

ای نیک، بدم، به نیک بردار

□

که گویمش هجران خود بنمایمش خون جگر

□

به آزادی چو سرو آزاد بنشست

□

آن نخستین جانور کایزد تعالی آفرید

□

از خرد تاریخ او شد التماس

□

خاصه امید آنکه جوید نام

□

هزاران توبه در هر خم شکسته

□

آسمان گفت که خود را چکنی رسواهی

□

درخت فضل من از غیب نوبر آورده

□

گفتی مرا چونی خوشی در حیرت بی‌چون خوش

□

خنده فراموش کند لاله‌زار

□

حصنهای حصین دولت و دین

□

باد به دل خسروی جاودان

□

هرگز نشود سوده چیز تنها

□

پروانه کش است و خویشتن سوز

□

برگ سوسن سخن‌سرای آرد

□

خاک را تیزتر کنند مسام

□

به هر طرف دهدت خود نشانه رو سنگ

□

گرفتن کامی از بوس و کناری

□

می‌توانی چون همی از آفرینش بگذری

□

بر آن صورت از احسان پرده پوشید

□

هم مهر به لب بر زد هم بند زبانم کرد

□

وانش به جفا گزند می‌داد

□

پای تو اگرچه در میانست

□

گنه از دیده‌های خفاش است

□

چونک جدا گشت باد خاک به ماچان رسید

□

بی دود و چراغ راست ناید

□

در نقش و نگار نعم گرفته

□

نعل سمند او به قمر گر کند قران

□

برتر ز داد و دانش اندر جهان اثر نیست

□

که دوری ره نماید چشم بد را

□

کرد شاهین فتح پروازی

□

که من از باد خود به فریادم

□

نمرود را برآید از پشه‌ای دمار

□

آمد چو نداء جبرئیلی

□

چو رسی خدمتی همی فرمای

□

روز هیجا گر کند شمشیر خود را امتحان

□

گفتا: ملک محمد محمود کامران

□

کاز دست رود عنان کارش

□

همچو دوران چرخ نامعدود

□

یک یار درین زمان نمی‌یابم

□

نداند ذوق مستی عقل هشیار

□

که آنجا گم شود اندیشه را پای

□

که‌مان چونین بود امروز و فردا

□

همچو شمعش با تن عریان سر از پیکر جداست

□

چنان چون برین قول ایزد گواست

□

شب رنگ شده، ز بخت بد روز

□

گفتند حدیثیست محال از همه رویی

□

برتر از عرش آشیان دارد

□

با من از این‌ها مگو کار توست آن بکوش

□

بود محتاج رویت چون گدائی

□

که ملک و ملک مرا باقی و ترا فانیست

□

زمانه باده‌ی عیشی که ریختش درجام

□

طرفه گنجی جاودان خواهم نهاد

□

که از وصلت کنم گردن فرازی

□

تا دگر صورتیت ننماید

□

دیری است که ما در انتظاریم

□

وان کو ز خواب خفته گشاید ره مطیر

□

یافتم کاندر کرم حاتم کدامست او کدام

□

حکم تقدیر کرده عنوانی

□

شدی با آشیان و آرمیدی

□

در طاعت دیو از آدم و حوا

□

ساخت نص فوق ایدیهم تو را نقش نگین

□

که از زمانه برو بندهای الوانست

□

گر بتوانی به وجه اکمل

□

که جان‌ها یابی ار بر وی کنی جانی نثار ای دل

□

رانده ملک وجود از بخشش او حرص و آز

□

از پرسش من بنده نه مالی و نه جاهی

□

تا سه فرزند را بود اظهار

□

عز تو با ذل ما بر هم به است

□

درین قضیه خرد مات مانده من حیران

□

قافیت اول یعنی که برد

□

پس عراقی از چه خام افتاد باز؟

□

جاء ربیعی هب شمالی

□

گناهی میکنی باری کبیره

□

که آید ازو لازم احیاء موتی

□

چشم من بین که چگونه جگرافشان آید؟

□

جغدک شوم خری همایون شد

□

هنوز اگرچه نهان است در نقاب حجاب

□

تا ورق چون راست بینان زین کژیها بستری

□

حرفی بود همه ز حواشی دفترم

□

گفتا خموشی را مبین در صید شه صدمرده‌ام

□

جهد خدنگ قضا بی‌رضای او ز کمان

□

بست بر گوش و گردن مه و سال

□

الیکم و اشتمل من اشتیاقی

□

چون روی به قبله‌ی عرب کرد

□

از جود رساندیش به مقصود

□

کند در روضهای او گیاهی

□

دیو بوده، ملک خصال شده

□

تو عاشق خندان لبی من بی‌دهان خندیده‌ام

□

کز عدم آورده‌ام این همه در ثمین

□

همه از نعمت تو جان دارند

□

کی دلش مایل سوی صحرا شود؟

□

پای‌بند گوسفند از گوسپند

□

از بهر خود خریده همانا بلا بزر

□

که از روی تقرب گر به خاکش رخ بیالایی

□

از آن معدن فضل و کان هنر

□

یا قریبا علی العباد تعال

□

صد جم و دارا چو رفت نوبت خاقان رسید

□

کلک او ناطقیست وحی سرای

□

فتاده در خم چوگان چو گویی

□

می‌دهد عطار را پروانه‌ای

□

در آورد در زیر چادر شکوفه

□

معطی کافتاب ازو رادست

□

سعد اکبر ز طالعش مسعود

□

گفت درد شکم و کحل خه ای شیخ کبیر

□

ترسا ز پی عیسی زد بر سم خر بوسه

□

تا بود سایه‌ی خورشید در آن حفظ بمان

□

شد آشکار ز آیینه راز پنهانش

□

گر هست مر او را فنا و یا نیست؟

□

که ارمنی نزند بر صلیب قیصر سنگ

□

چون فضل خدای در خدایی

□

در گردن من فتاده باری

□

جز سلیمان قرانی خوش‌نظر

□

گر گشاید به روی دیگر چشم

□

تا به فردای حشر زین ماهست

□

از حسرت آن جمال تا کی؟

□

هزار گونه گل تازه روی در بستان

□

سگ درون رفت و آستان به تو داد

□

می‌کند برهان که من شاعر نیم بل ساحرم

□

دلدار در آغوش دگربار گرفتم

□

تو چه داری که فروشی هیچ هیچ

□

سگ سرشتم به حیله چون روباه

□

به وهم خلق نگنجد که من چه‌سان زارم

□

برای پختن سودای خام باده بیار

□

مهتر و سالار هر دو لشکر است

□

تیغ علی‌وار زن، جهان چو عمر گیر

□

هر دو بر خاک نهند از دو طرف پیشانی

□

متواری شود جهان ناچار

□

که در آن تقلید بر می‌آمدش

□

گهی پیدا و دیگر گه مضمر

□

جوهرش سوی سفل نگراید

□

حال دل من می‌بین، آخر چه دلال است این؟

□

زانکه ازو مور را نیست به مویی عنا

□

نصیب شمع، مپرس از چه روی سوختن است

□

تا سنبله از خرمن اقبال تو چیده

□

اکنون به تو حق عیان نماید

□

نیم‌خنده زد بدان شد نیم‌شاد

□

گو ازین شعر بنه بر سر خوان شیرینی

□

هم اسلافی مرا هم اعقابی

□

چه شود گر بفرستی ز دو عالم شکری؟

□

نیست کردار تو اندر خور این خوب جواب

□

گر ازین نقد به یک جو بدهد خرواری

□

یارب چه منزه که ز اشباهی

□

جان معنی است، سعی کن، بشناس

□

چون شوی بیدار باز آید ذباب

□

غیر، صد راه از تو خویشاوند به

□

که در هر دعا و ثنایش به یادی

□

آب و آتش که دیده در یک سلک؟

□

در سوختنم به بیقراری

□

که هدف از کمان تیرانداز

□

در ثنایی که فرستادی از نادانی

□

عین آب حیات این باشد

□

در نظر کند و بلافیدن جری

□

«جزای آنکه نگفتیم شکر روز وصال»

□

وگرنه پیرهن از جور تو چو گل بدرم

□

خیز و چون تخته بشو دفتر دانایی را

□

جامه‌ی او را نه هیچ پود و نه تار است

□

آن کس که عزیز انس و جان است

□

عرق پاکم چنانکه نور از فی

□

دوستی چون توست دشمن کام نیست

□

بعد یکدیگر دوم به ز ابتدا

□

چون تخت شه نشین نشود هیچ پیل عاج

□

گفت پندارم که بحری پر ز مشک و شکرست

□

درو نهاد غمت از پی ضرر دندان

□

جمله فرو شوی به آب سیاه

□

همچو آن خاک که در برزن و کو است

□

قدس الله روحه گویان

□

چو در دهان صدف رفت گشت باران در

□

گر بپیمایی تو مسجد را به کون

□

«بگذار تا بگریم چون ابر در بهاران»

□

امید به مرحبا و اهلا

□

مار ضحاکان ظلم از گرز افریدون عدل

□

شاید اگر نیستی تو یار مرا

□

ندانستم که نزد تو چنین قیمت بود جان را

□

بر سبیل سوئال مطلب ای

□

لب تشنه‌ای که می‌طلبد چون سکندرش

□

عمر زاغ از بهر سرگین خوردنست

□

سیه پایی تو پنهان به بال چون نگار تو

□

هر زمان از سده‌ی قصر تو سازد خاوری

□

ز آن سان که در خموشی با لب بود قرین لب

□

تو به اعجاز سخن می‌نگروی

□

پیش تو بس، هشت خوان نتوان نهاد

□

در قفای یکدگر بادند صبح و شام تو

□

بنگر این قوم کیانند و کرا می‌خواهند

□

کو حقیقت هست خون‌آشام تو

□

چه شود گر من درویش به دینار رسم

□

که رخت کبریا هرگز به چونان کلبه‌ای آری

□

از آن که در نظرش جمله کاینات هباست

□

نه بر تن و درم و مال کان هم صنم است

□

در باز تو خود را، که در میکده باز است

□

کو ز پای دل گشاید صد گره

□

از بوستان و حسن گل و بانگ بلبلش

□

کی کار مرا بود شماری

□

رخت او بر آسمان نتوان نهاد

□

با هزاران ناز و نفرت خورده‌ام

□

بهر گنه ز کنارش کنار نتوان کرد

□

بسی نفایه‌تری زانکه سوی توست جهود

□

چو بحر لطف تو انداخت بر کران گوهر

□

که چرا داری تو لاف سر کشی

□

سرو سیمین قد و رو و گل رنگین خدود

□

صبح را مژده رسان از پسته‌ی خندان او

□

از آن کو نهد سوی این خانه گامی

□

تا بداند طالبی جستن مراد

□

ز دل اندوه درویشی، ز سر سودای درویشان

□

تقدیر قیاسیت بدینجای به کار است

□

گه موازنه، یاقوت و سنگ یکسانند

□

پس ز دادش داد تو فاضل بود

□

«ای که گفتی هیچ مشکل چون فراق یار نیست»

□

هر که لب بر لب آن لعل بدخشان دارد

□

ای نیل را به قطره‌ی باران فروخته!

□

نه زبانت کار می‌آید نه دست

□

«تو از هر در که بازآیی بدین خوبی و زیبایی»

□

تات بی‌توشه نباید شد از این برزخ

□

کس نتوانست چنین ره برید

□

گفت الناس علی دین الملوک

□

بعد از دو روز از آن شما نیز بگذرد

□

که چون محیط تن آمد زچشم خون پالا

□

گر به سعد اورمزد ار نحس کیوانی مرا

□

سیم از کف رفته و کرباس هیچ

□

در کویت ای توانگر سگ می‌گزد گدا را

□

دجال را ببین به حق، ای گاو بی‌ذنب

□

مالک چه زحمت آرد؟ رضوان چه کار دارد ؟

□

نور آن خورشید ازین دیوارها

□

من صبح موش صید کنم، شام سوسمار

□

سنگش اندازند تا عریان شود از برگ و بار

□

نمی‌شاید همه کس را خبر کرد

□

زان چهار و فتنه‌ای انگیختند

□

پس هر پرده که در پیش سقرها دارد

□

نزد ایشان، غنیمت انگارند

□

چو بر چهره‌ی من کند زعفران گل

□

گفت اصلش مردنست ونیستیست

□

بعد ازین ای دوست چون طوطی سخنور آینه

□

چون زنگیی که اوفتد از خنده با قفا

□

نیش بینی بسی نهان در وی

□

ور تنی شکر منوش و زهر چش

□

به یکدم چون گلستان کرد ما را

□

چو عاقلان جهان زیر بام باید کرد

□

هر دمت صدهزار باید کرد

□

که به عقل و رسم مردان با زنان

□

چنین لشکر تو را زیبد به هر کشور فرستادن

□

وز ناخوشی عالم وقوف دو نان مانده

□

گلزار و بهار و باغ و صحراست

□

رحم بیشستم ز درد دردناک

□

وگر به حیله شوی جمله تن چومار انگشت

□

که نشانده‌است و این چه بازار است؟

□

خوش همی گرید چون ابر، تو چون گل می‌خند

□

تا که اوفی عهدکم آید ز یار

□

لاله‌اش پود و سبزه بودش تار

□

سود تو در هر دو عالم بس بود سودای او

□

نهاده خازن رحمت برو غطای حروف

□

که ندارد در بروییدن شکی

□

بموکبت ز غرور و هوی، سپاهی نیست

□

بوی از ره بینی چو مزه کام و زبان را

□

که بادا سگ در ایشان اوفتاده،

□

از حسد تا در کدامین منزلند

□

کرد حکمی که جان بر آن برود

□

جمله در انتظار فرمانی

□

هم مه عصاکش آمد و هم رهبر آفتاب

□

سپیداری سپیداری سپیدار

□

ترا آگاه کردن بود دشوار

□

ورنه آتش می‌پرستد جانت یعنی کافر است

□

من قصد از زمانه بریدن نداشتم

□

که او عام است و ماهیات خاص اندر همه احیا

□

برو ز مردن امثال خویش عبرت گیر

□

کان نثار توست انمودار تو

□

اگر اسب شطرنج شه زین خوهد

□

تا اینت پانذ آرد و آن خز و آن حریر

□

آنچه آن دلبر کند ما خود همان خواهیم کرد

□

تو خواهی رفت چون ایشان دریغا

□

چو بر کناره‌ی بام است ناودانی خشک

□

وز اوج کیوان سر برفراشت ایوان را

□

برو بار سر از گردن بیفگن تا بیاسایی

□

گر نمی‌فهمش بود باشد قوی مردانه‌ای

□

عاقبت روزی، پسر را خواند پیش

□

که گلبن همی زین سخن عار دارد

□

ز آنکه جوان شد ز عشق دولت پیرم

□

نفروشی به کسی غله در انبار کنی

□

در ایام ایشان نخواهیم یافت

□

کاین سخت ستمگارو بدنشان است

□

سرو اگر داشت قد از قامت او بالاتر

□

با تو هم داستان همی‌یابم

□

یک تن درست در همه دارالدوای خاک

□

که هر یک زان یکی کار و یکی پیشه‌ی دگر دارد

□

عاقبت تلخی دهان تواند

□

بنده‌ی یکتای او شو جاودان

□

«سرو بستانی تو یا مه یا پری»

□

خاک درشت ناخوش غبرا را؟

□

به سر خود چو گوی گردیدن

□

گرد جان برگرد و چون پرگار کن

□

تا چند کنی بیان معقول

□

ننگری کاین روز و شب جوید همی از تو چرا؟

□

ز چه مفقود شدی، ای گهر کانی من

□

دل در سر کار تو شد او مانده زمانی

□

مرا، سرکوبی از هر رهگذریست

□

صورت نپذیرد ز عرض هرگز جوهر

□

نشسته‌اند که نفرین بپادشاه کنند

□

که تا با او شبی بیدار دارم

□

بار کفر است این، بدوش خود منه

□

واسان شود آواز وی از بلخ به بلغار

□

ز نیکو هرچه آید هست نیکو

□

که به لب چون شکرستانی تو

□

همچون عصای موسی آب از حجر گشاده

□

جان به جر اندر بماند چونش گیرد تن به جر

□

ملک عمارت چو پادشاه ندارد

□

روی از مکه به هجرت به سفر می‌آرد

□

قطب دین مضطرب و رکن شریعت واهی

□

هیچ نخسپد همی و کار کند

□

مرا تیر مژه گردد به خون همچون سنان روشن

□

می‌ندانم تا که فردا چون کنی

□

ذکر تو می‌کند به زبان قلم صریر

□

واکنده چون شد و ز چه گلگون است؟

□

گر به شمشیرت زند رو برمتاب

□

در میان آتش دوزخ میان کوثرم

□

اسرار غیب بیند در عالم شهادات

□

نادانت با سپاه بود تنها

□

چراغی، آب چشمت روغن تست

□

دل خوش کندی به مرحبایی

□

در گوش دل تو های الله

□

در پرده‌های عزتی در لامکان سبحانه

□

که او دریغ ندارد ز خشک و تر سایه

□

محو و گم در یک زمان خواهد بدن

□

اندرین کشور نمانده از مسلمانی اثر

□

در جوف هفت پرده‌ی تاریک نور یافت

□

که کرد بار غمت پشت من دوتا ای دوست

□

هیچ کاری را نمی‌شایی تو اندر هیچ باب

□

تو به شیرین لب خود شور ورا تسکین کن

□

در ره عشق چو عطار کشی

□

صورت حال تو را به خال حقیقت

□

ز زیر تا به زبر بحر آب شد ز حیا

□

رنگ رخ من ز روی دیوار

□

یک آه عاشقانت صد پرده بر دریده

□

هر که زیرک بود، او زد دستبرد

□

از جمله‌ی عالم معالی

□

چو غصه تنگ ببندد قبای اندیشه

□

شاخ و درخت و برگ گل و خار آمده

□

زشتروئی، لیک گفتارت نکوست

□

تا کی آخر دست بردارم ز تو

□

رانش بسیخ و سینه بدیگ مسمن است

□

به مرکب باز استادی چرا مرکب نمی‌رانی

□

که غیر نقطه‌ی دل نیست در میانه‌ی تو

□

نومید شوند امیدواران

□

پسندم که گوهر سوی کان فرستم؟

□

تو همچنین نشسته چنین کی بود روا

□

در پی بسی دویدم و کردم فگار پای

□

یک‌پاره نان نخوردی یک استخوان ندیدی

□

من از نکوهش خاری و سوزش جگری

□

ورنه به جان هیچ زینهار نیابی

□

هیچ ازین تیزتر مکن بم خویش

□

کو بسوخت از روی بس نیکوی تو

□

گر برسی تو سلام من برسانی

□

با که گویم داستانی بی‌تو من

□

ای خوش آنکس که تا رسید افتاد

□

محو شد در عالم بیچون ز تو

□

وگر ناله کند فرمان ندارد

□

لطف تو چو بحر بی کناره

□

یقین بدان که ورای همه مقامات است

□

در ره دوست به مژگان رفتن

□

که هم دلبندی و هم دلگشایی

□

اعضاش جمله گرسنه گردند و بی قرار

□

شد درون و کرد آن در را فراز

□

گرچه بباید شدن از در چین تا خجند

□

آنچه به میراث از آن آدمیان بود

□

تا بر دریغ کار تو باشند نوحه گر

□

نگویم که وقت فلانی خوش است

□

پنهان ز تو خفته در گلستان

□

بنوازندت ای چو دف زدنی

□

مکن در باغ ویران باغبانی

□

خود درخت علم تو روزی نیارد بار دین

□

بودن آن کار نه علم و بیان

□

یک دم ز سر صفا بگریید

□

کین کمانی نیست بر بازوی تو

□

سر زلفین خود را دام کردند

□

هم مخزن اسراری هم مطرح یغمایی

□

کانکه به بود اختیار بود

□

زهر دادن یا مسخر داشتن

□

گور خود، با نوک سوزن کندن است

□

گر تو به حقیقت نگری زهر چشیده است

□

فتنه‌ای در پیر و در برنا نهاد

□

وانگاه ببین خود را از حلقه به در کرده

□

سکه اگر از قبول ماست زرت را

□

آری چو یوسفم من و ایشان برادرم

□

ازین دریا بجز پر خون کناری

□

که در جهان ز دریغا چه بیشتر بینی

□

وزین زمانه‌ی ناپایدار دست بدار

□

تا او به وصف چشمت سحر حلال کرده

□

زان چه گویم چون نیاید در بیان

□

ور هیچ نخفتم من خوابی دگرم بینی

□

در عین عیان ما بود شین

□

تا ره بگریختن زین هفت ششدر گویمی

□

جانم شد و بی‌فایده آمد حذر من

□

کانکس هلاک شد که به هیجا دراوفتاد

□

ز خوان او بگشاده است قرص خور روزه

□

جز امید رحمت بسیار او

□

چه داری غم چو کردی جمع این دنیای مرداری

□

در بعد به رایگان فرو شو

□

نیست آن لاله که از خاک دمد خون‌تر است

□

ز عدل او همی بارد هوا نم

□

آن عمر که آخر فنا پذیرد

□

تقدیر گرد باره‌ی حزم تو طوف کرد

□

چنان هفت جام پر از می بخورد

□

من روز سوی راه نهاده به فال سعد

□

چودر هر کنج، سد گنجینه داری

□

به زجر تمام از طبیعت بپرسد

□

بترین مرگ‌ها بی‌عشقی است

□

عدل او دست اگر دراز کند

□

گرچه خرما بن سبز است، درخت سبز

□

ای عطاهای بزرگت اصل رزق مرد و زن

□

برین نیز برگشت گردون سه ماه

□

ای به رسم خدمت از آغاز دوران داشته

□

بعد از آن گفت از طبیبان کیست او

□

بزرگوارا در حسب حال آن وعده

□

بمیر از خویش تا زنده بمانی

□

واندر مراتب هنر ابنای ملک را

□

گوئی که به سور اندرم، ولیکن

□

فلک از رشک رتبت و شرفت

□

برآویخت با هرمز شهریار

□

بنده هرچند به خدمت نرسد

□

ازین به دولتی خواهم در ایام

□

بر آب روان نگاه دارد

□

قماش بازده آن گاه زهد خود می‌کن

□

اگر خیال تو در خواب دیده می‌نشدی

□

وین دهر دونده به یکی مرکب ماند

□

تنگ میدان ماندی فتح و نگون رایت طفر

□

بران شیر غران پسر شیر بود

□

به شهر خویش درون بی‌خطر بود مردم

□

باش تا روزی که محمولان حق

□

گر ز دست او بیفتد بر فلک یک فتح باب

□

مور نیازرد ازو یک سر موی ای عجب

□

تا بود پشت و روی کار جهان

□

قول چون خرما و همچون خار فعل

□

تویی آن کس که کشیده است بر اوراق فلک

□

تو دانی که از هندوان صدهزار

□

زودا که آسمان ممالک تهی کند

□

شناسا گر نمی‌کردی خرد را

□

خورشید علم را فلک شرح و بسط او

□

زین‌ها چه زیانش چون تو باشی

□

خطبه بر مسرع حکم تو کند باد خفیف

□

گر یکی زین دو شرف را بیش ناوردی به دست

□

ذوشجون شد حدیث و دردادیم

□

نخست از جهان‌آفرین یاد کرد

□

به مقاصد همیشه پیش رسد

□

چون که لقمان را در آمد قی ز ناف

□

نوک پیکانها چو پیکان قضا

□

بیگانه مباش زانکه عطار

□

دست از کار او برون کن هان

□

تو را به درگه میر اجل که برد؟ طمع

□

ایا موافق امر ترا زمانه مطیع

□

به فرمان ما چشم روشن کنید

□

کار را باش که کردم ز دل و سینه‌ی پاک

□

ازین روی زمین بی‌زخم مهمیز

□

که بارد از دهن ابر بر صدف لل

□

کی گذارد خدا تو را فارغ

□

نوای بلبل و طوطی خروش عکه و سار

□

قیمت و عزت کافور شکسته نشده‌است

□

به تیغ قهر تو آنرا که سخته کرد قضا

□

بگفتند و بهرام گفت ار سپنج

□

برده ز سرش افسر و برهم زده لشکر

□

بعد از آن آمد به سوی رومیان

□

ایا محامد تو نقش گشته در اوهام

□

آن شمع اگر بتابد از غیب

□

به مثالی که به چیزیش مثل نتوان زد

□

زیرا که دی به جلوه برون آورد

□

به قدرت آسمانی زان زمین شد

□

همه ویژه با گوهر و سیم و زر

□

به دشتهاش ز بس کشته بعد چندین سال

□

چو خواهد غمزه بر جانی زند نیش

□

دست اجل عنان املها کند سبک

□

این غم و شادی چو زمام دلند

□

به قبولی که ز اقبال تو دید

□

که دانست کاندر هوا بی‌ستونی

□

تویی آنکه در مجلست بخت ساقی

□

همین گوسفندان گوهرفروش

□

هزاربار به هر لحظه بیش گفت دلم

□

دیو رفت از ملک و تخت او گریخت

□

صیت تو گرفته صد ولایت

□

ما همه کشتگان این راهیم

□

ای ترا گردش زمانه مطیع

□

برون کرده‌است از ایران دیو دین را

□

تمامست اینکه تا صبح ابد شد

□

بیامد دمان مرد پالیزبان

□

کلک او داد نفس انسی را

□

نه شاهانی که تخت و تاج خواهند

□

از یکی کان حسن اخلاقم

□

این تصاویر همه خود صور عشق بود

□

دلو کیوان در اوفتاده به چاه

□

آن کس که داشت آنچه نداری تو او کجاست؟

□

چون تیر فکرتم به نشانه نمی‌رسد

□

همی بود تا زرد گشت آفتاب

□

هرآنچه خواسته در دهر کرده جز که ستم

□

باز با خود گفته فرعون ای عجب

□

مادری پیر دارد و دو سه طفل

□

هزار نقش عجایب نگاشت بر هر برگ

□

نسبت از صدق تو دارد در هدی

□

به خانه‌ی کهین در نیایند هرگز

□

رنگ او یا لعل چون شاخ بقم

□

سوی دایگانم فرستد مگر

□

بربسته پیش خدمت اسبان رتبتش

□

با نیازی نیازت هست دانم

□

حاسدانش همیشه سرگردان

□

چگونه طبل نپرد بپر کرمنا

□

به گرز آهن‌سای و به نیزه صخره‌گذار

□

نمازت برد گرش خواری نمائی

□

ز دست بخشش او حاکی است اشک سحاب

□

چنین است امیدم به یزدان پاک

□

عاقلان دانند کاندر حل و عقد روزگار

□

کبر و کفر آن سان ببست آن راه را

□

مجمعی از مخدرات درو

□

دل عطار چون زبان دربست

□

از حرفهای تیغت آیات فتح خیزد

□

گر شدم غره به دنیا لاجرم

□

با خاک در تو ز ایران راست

□

به منذر چنین گفت بهرام گور

□

قدر ساز وجود دهر می‌ساخت

□

اداها در بیان دلربایی

□

وز بازی سپهر سبکبار بوالعجب

□

خمش بس است حکایت اشارتی بس کن

□

بر ثبات دولت آثارت دلیل

□

چنین تیره چرائی، ای مبارک تخت رخشنده؟

□

سد حزم تو اگر گرد زمانه بکشند

□

نگه کن بدین تا پسند آیدت

□

آسمانت زمین طارم قدر

□

بعد قصه گفتنش گفت ای فلان

□

از مصافت قایل تکبیر حیران مانده باز

□

چون همه چیزیت فراموش شد

□

شب ادبار حاسدت را نیست

□

کار خود ساخته است امیر بزرگ

□

وانکه او یونس است و گردون حوت

□

یکی نامداری چو خاقان چین

□

گر نظر کردیی به آفاقش

□

بر اورنگ خلافت جا دهندش

□

از برای چشمه‌ی حیوان مدحت جان و عقل

□

چو همنشین شود انگور با خم سرکه

□

ملکان یافته از طاعت او مسند و گاه

□

بیزارم از تو و همه یارانت، مر مرا

□

پیشرو کارکنان قضا

□

اگر پاک جانم ز پیمان تو

□

خوف جیحون مگر اندر سخنم پیدا شد

□

آن یکی را نعمت و کالا دهند

□

درخیال تو نه بر وفق مرادت چو دهم

□

عطار چون ز سایه‌ی ایشان برد حیات

□

چون دیو به مزدوری افکند

□

دیو هوا سوی هلاکت کشد

□

ملک و ملت چون عرض شد باری اندر جنب او

□

همی خواندش شاه طغری به نام

□

شاد باش ای به معجزات کرم

□

ز در لامکانی هر مکانی

□

پایه‌ی قدرت نشان می‌خواست گردون از قضا

□

از یاد لقای یار بی‌خواب

□

دهد عنایت او شور فتنه را آرام

□

این عاریتی تن عدوی توست عدو را

□

که هر ساعت چمن گوید که هر شاخ

□

دگر آنک باشد نصیبین مرا

□

زان پس خبرش نیافت آری

□

تا کشیدت اندرین انواع حال

□

بخششت گاه نیستی پیشی است

□

در دست چرخ مصقله‌ی ماه نو نهد

□

آسمانی که در عناد وغلو

□

از غم آنکه دی از بهر چه خندیدم

□

در شان داد آیت حق بود میر داد

□

ز چیزی که باشد به ایران زمین

□

نموده در نظر فکرت تو ذره بزرگ

□

عدوی خانه خنجر تیز کرده

□

نیستی یزدان، چرا هست ای عجب

□

چون غزلی به سر بری مدحت شمس دین بگو

□

هر کجا امن او کشد باره

□

زی عامه چو خار خوارم ایراک

□

گفتا که دست قدرت و قدر ملک سلیمان

□

بگویم ترا آنچ درخواستی

□

سلامی کز نسیمش جان فزاید

□

لطف آب بحر کو چون کوثرست

□

با یکدگر اتفاق کردند

□

بی او چو نه‌ایم هرچه باداباد

□

بر چهره‌ی چین گرفته از دیده

□

وین که به جوی اندر از عکس گل

□

گر در بندم، درآید از بام

□

کنون رنج بردار و ایدر بیای

□

ز عذرا جان وامق تازه گردد

□

ز گل بر بسته بلبل را پر و بال

□

ندهند ره اندر آن حریم‌اش

□

مقصود خدا بود و پسر بود بهانه

□

حاصل عمری نیافت ممسک دنیاپرست

□

یکی گوید شریفم من عرابی گوهر و نسبت

□

کند آرزوی مقامی بلند

□

سر نیکویها و دست بدیست

□

قدح از دست در بستان فکندم

□

چونک جامه چست و دوزیده بود

□

با اینهمه شکر کن! که باری

□

ور درختی بارور نبود ببرندش ز هم

□

رهی چو تیغ کشیده، کشیده و تابان

□

گر ملک به دست آری و نعمت بشناسی

□

اصل، معنی‌ست، منه! تا دانی!

□

جهاندار بنهاد بر گل نگین

□

دانم که کس نگردد از بیم گرد من

□

چو گل منظور ازین گفتار بشکفت

□

جمال او ز گل دامن کشیده

□

اسکت یا صاح کفی واعف عفا الله عفا

□

بر سمن نعره برگشاد تذرو

□

زمن تا کسی پنج و شش برنگیرد

□

ردا و ازار از گیا بافته

□

بفرمود تا لشکرش با بنه

□

در جمله من گدا کیم آخر

□

دست او را حق چو دست خویش خواند

□

فتاد اندر دلش کن روز بوده‌ست

□

پس غم عطار درین وقت گل

□

مبارک ساعتی فرخنده روزی

□

وز مال شاه و میر چو نومید شد دلم

□

دوصد بار ارچه تیغ بیم خوردم،

□

بگفت آنک نعمان و منذر چه کرد

□

این ابر را که فیض به هر کس همی رسد

□

ز دست و تیشه‌ی آن مرد فسون ساز

□

به دارالملک گیتی، شهریاران

□

او چو شکر بوده است دل ز شکر پر ولیک

□

ز زخم تیغ تو ملک عدوت ویرانست

□

چون در تمام گردم، آنگه

□

همچون دگران نداد کامم

□

تو دانی که تاراج و خون ریختن

□

جوانی کو نگشت از عاشقی شاد

□

هر که بر در او من و ما می‌زند

□

ازین ورطه چون پای بیرون نهی،

□

سزد که بر رخ چون زرفشانم اشک چو سیم

□

از فلک تنگدل مشو مسعود

□

هم غریبم مرد باید، بی‌گمان

□

ز جوشش چو زد بر تنش موج، خون

□

به پنجم هرانکس که بد با نژاد

□

نظر به قلعه‌ی او کن که از بلندی قدر

□

نمود آن ناوک زهر آب داده

□

نچیدم گوهری به ز آنکه سفتی

□

ای کرده ز دل مرا فراموش

□

مباد آندل که او سوزی ندارد

□

چونانکه از این چهار خواهر

□

«بشارت! کز چنین تاریک چاهی

□

ترا دانش و هوش و دادست و فر

□

نه خواجه تربیتی میکند مرا هرگز

□

همچو آن روبه کم اشکم کنید

□

که: «آخر ما نه ز آن‌سان سست راییم،

□

هم چنین یک یک صفت می کن قیاس

□

همیشه تا که نباشد سپهر را آرام

□

بنگر که کجا خواهدت این باز همی برد

□

چو دست آورد پیش آن ناخردمند

□

چو گردنکشی کرد شاه رمه

□

کزین در برنیاید هیچ کامت

□

و گر گویم هم از خود باز گویم

□

خیال دوست را در خلوت راز

□

گر دست خواهی پا نهد ور پای خواهی سر نهد

□

خدایگانا آنی که با معالی تو

□

اندر افتی به چاه نادانی

□

در آخر گفت: «این خوابی که دیدم،

□

همی بزم و بازی کنم تا دو سال

□

کاری ترست بر دل و جانم بلا و غم

□

گفت ادخل فی عبادی تلتقی

□

نیاید برون حرفی از خامه‌ام

□

آن کس که نزاد است او از مادر خود هرگز

□

به شکل هم‌جنس از باب‌ها نه هم‌جنسند

□

مسکن تو عالمی است روشن وباقی

□

چو باشد شاهد آن وحی منزل

□

نماند ز ما کس بدینجا درست

□

نزدیک کردگار، مکرم

□

نشاط باده و دشت گل‌انگیز

□

زلیخا چون به رویش دیده بگشاد

□

یک زبان دارد صد گز که به ظاهر سگزست

□

با چرخ در قمارم می‌مانم

□

چو تو از دنیا گوئی و من از دین خدای

□

از سایه گوزن دل بریده

□

سیم کو میانه گزیند ز کار

□

کز اینجا طاقت دوری ندارم

□

هر کسی بر قوم خود ایثار کرد

□

چون قیس ز لیلی این هنر دید

□

با این همه ناامیدی عشق

□

داده هر روز آستانت را چو شاهان بوسها

□

زنهار که با زمان نکوشی

□

تو لیلی گو چو در مکنون!

□

کسی کو بمیرد نباشدش خویش

□

کز این آتش بجز دودی نبینی

□

چنین بی‌غش زری از کان برآید

□

شد هر شاخی ز برگ و بر، پاک

□

نفس هندوست و خانقه دل من

□

درین دردش کسی فریادرس نیست

□

وان ثریا چون ز دست جبرئیل

□

برآمد در خزان محنت و درد

□

چو برخواند آن نامه شنگل تمام

□

ای از پدر خویش کار دیده

□

چون نباشم همچو شب بی روز او

□

هر یک ز نهال عمر شاخی

□

پرده برگیر تا برافشانند

□

به شب نالیدن پا در کمندان

□

برکشد هوش مرد را از چاه

□

همان به که در کوی دل ره کنیم

□

که شاه جهان برنخیرد همی

□

هر کس بری ز شاخ تو برده

□

هر آن صنعت که برسنجی به مالی

□

به پاکی کاینچنین پاک آفریدت

□

خامش باش ای سقا کاین فرس الحیات تو

□

نه درد دل توانم گفت با کس

□

عقلت یک سوست گل به دیگر سو

□

خلیل آسا در ملک یقین زن!

□

بدانست موبد که فرمان شاه

□

ز بس تجلی نور آنزمان ندانستم

□

وادخلوا الابیات من ابوابها

□

بسا مرد کو دم ز تدبیر زد

□

تو در قدرت نگر تا آشکارا

□

هرگونه چرا داستان طرازم

□

هر که زیشان چیزکی پرسد ز علم فقه ازو

□

به راه عاشقی کار آزموده

□

یکی کار پیش است با درد و رنج

□

بیچاره آدمی چو ندارد به هیچ حال

□

از آن ساغر که نرگس داده پیوست

□

بنهاد سرش به زانوی خویش

□

عاشقا رو تو همچو چرخ بگرد

□

قامت گردون شود چون قد چوگان خم پذیر

□

این امت بت‌پرست را بین

□

که از عهد جوانی تا به پیری

□

سه دیگر همان و چهارم همان

□

گشت لاله ز خون دیده رخم

□

که بظن تقلید و استدلالشان

□

از این پا گشادم ز قید عدم

□

از حیات و لعب و لهو این جهان دل خوش مکن

□

ز درد وصلت یاران من آن کنم به جزع

□

دلسوز چند بود همی خواهی

□

مشو غره‌ی حسن گفتار او!

□

به هر سو فرستاد بی‌مر سپاه

□

چو زلف خویش بی‌سامانیم بین

□

به ساغر چهره را می‌کرد گلگون

□

دو منزل یکی کرده می‌تاختند

□

چو هیچ کوه احد برنیامد از بن و بیخ

□

ترا گر دل به مهرم درناکست

□

نوان و خرامان شود شاخ بید

□

مشو غره‌ی حسن گفتار خویش!

□

وزان هر یکی دسته گل به دست

□

تا بر سرش نثار کند دست روزگار

□

حال و قالی از ورای حال و قال

□

دو مست آهوی خود را تا سحرگاه

□

گوی آنکس می‌برد در راه عشق

□

ای یادگار مانده جهان را ز اهل فضل

□

عرش او بود محمد که شنودند ازو

□

به آن صانع که از نور آفریدت

□

ز لشکرگه آمد سوی طیسفون

□

اگر عمید نیم یا عمیدزاده نیم

□

یکی کوه از بلندی آسمان رنگ

□

از دل و دیده‌ی هر دیده‌وری

□

جان را بده از مزوره خویش

□

مرد هنر سوار که یک باره از هنر

□

چند بنالی که بد شده‌است زمانه؟

□

گردش دد و دام حلقه بسته

□

ز منذر گشاید سخن سربسر

□

در این میان غزلی درج میکنم زیرا

□

گفت صالح چونک کردید این حسد

□

ز حکمت بدان‌سان کن‌اش بهره‌مند،

□

چون فرو رفتی به قعر بحر جان

□

رای اعلاش عدل ورزیده

□

دبیری یکی خرد فرزند بود

□

حرفی که نهی، به راستی نه!

□

بزد کوس و آورد بیرون صلیب

□

از آن که هست شب آبستن و نداند کس

□

جوابش داد منظور خردمند

□

هر چند که مرد چاره داند،

□

اندر عدم نماید هر لحظه صورتی

□

چون نوحه‌یی برآرم یا ناله‌یی کنم

□

این جهان کثیف چون تن توست

□

دهی وعده کزین پس کام‌یابی

□

چو بنمود و برگشت و بهرام رفت

□

با غم رقیق طبعم از آن سان گرفت انس

□

بهر فرجه شد یکی تا گلستان

□

در آن مجمع غلامی را که دیدی

□

گفته‌ام صد باره ترک روح خویش

□

درفشان از کنار کوه و صحرا

□

خوانی نهم که مرد خردمند را

□

عزیز مصر را گفت: «این نکورای!

□

پس‌انگاه دستور را پیش خواند

□

خیالی گشته‌ام در آرزویت

□

کسی را کاندر آنجا دیده در بود

□

که ای سنگ سبوی عز و جاهم!

□

یقول لیت حبیبی یحبنی کرما

□

آنکس توئیکه همچو منت صدهزار هست

□

خزینه‌دار خدایندو، سرهای خدای

□

مردان قبیله رخت بستند

□

لیمی و کژی ز بیچارگیست

□

وگر در چاه نفس افتی به خواری

□

این سخن شیرست در پستان جان

□

اگر سایه فکندی تازیانه

□

تا ابد هرگز نبیند ذره‌ای

□

ناگزیر عالم و عالم بدو گردن فراز

□

زین در چو در آئی بدان برون شو

□

لیلی چو کمر به عهد دربست

□

ز پنجاه بهرام بود از نخست

□

چو گل افسانه در مجلس فروزی

□

که آیین هنرور آنچنان است

□

شد از نور رخش آن چاه روشن

□

بربردش زود براق دلش

□

بندی است گران به دست و پایم در

□

چه‌ت بود نگشتی هنوز پیری

□

شنیده‌ستی که هر سر کز دو بگذشت

□

چنین داد پاسخ گرانمایه شاه

□

چرا نگرید چشم و چرا ننالد تن

□

زانک آلت دعوی است و هستی است

□

مستوره که رخ نهفته باشد

□

چند گویم این جهان و آن جهان

□

افلاک را به رتبت هم جنسی

□

تو را جانت نامه است و کردار خط

□

زلیخا چون شنید این داستان را

□

بپذرفت زو این سخن اردشیر

□

هیچم مکن فرامش از یاد خویش

□

همه کار بزرگان ساز داده

□

که: «ای ناشسته لب ز آلایش شیر!

□

گفتمش دل ببردی تا کجاها سپردی

□

مگر نشنیده‌ای ای از خرد دور

□

آن را که چون چراغ بدی پیش آفتاب

□

نسازد دیده هرگز سوی من باز

□

تو آن ماده را نر گردان به تیر

□

من نگویم همی که محنت من

□

بی‌شریکی جمله مخلوق خداست

□

به زندان همدمش بودند و همراز

□

چون رسد آن نم بدو جاوید در پی باشدش

□

نگرفتت عیار اثیر فلک

□

ابلیس برید ازان علاقت

□

به کف نقشی زد او را خرده‌کاری

□

تو خون سر بیگناهان مریز

□

ای بوده بام و روزن تو چرخ و آفتاب

□

گلش چون گلرخان پرورده‌ی ناز

□

دل یوسف جز این معنی نمی‌خواست

□

با تو چه گویم که تو در غم نان مانده‌ای

□

کلکش چه مسرعیست که هردم هزار بار

□

تا به من این منت از خدای نپیوست

□

شه آن دان! که رسم کرم زنده کرد

□

فراوان بپرسید و بنواختش

□

بلای مرا دختر روزگار

□

آن سبوی آب دانشهای ماست

□

چو من در جمله عالم بیدلی نیست

□

به سخن گرچه منم عیسی دم

□

نز بد او به دل شوم غمگین

□

جز کز اصل نیک ناید فعل نیک

□

زلیخا صبر و هوش و عقل و جان را

□

بخوانیم تا چیستشان در نهان

□

از مرگ تو به شهر خبر چون کنم که نیست

□

به سوی دشت شد منظور با یار

□

نظر بر صورت اغیار می‌داشت

□

دست فشان روح رود مست تا

□

موجه شمرد او حدیث مرا

□

اسپت با جل و برقع است ولیکن

□

گفتی که: شدی ز عشق مفتون

□

دگر تیز زد بر میان سرش

□

خجسته پادشاه دادگستر

□

زن نمی‌دانست کانجا برگذر

□

جوانی، تیره گشت از چرخ پیرش

□

چون خوزستان لب تو دارد

□

دولت به گوش عزم تو این رمز گفته است

□

قول مسیح آنکه گفت «زی پدر خویش

□

شمار گوسفندش از بز و میش

□

سر رزمجویان به رزم اندرست

□

به روز از پی این دو خاتون بینش

□

برفت از بیستون آن سرو آزاد

□

ز شاهی دامن همت بیفشاند

□

فقل انا صببنا الماء صبا

□

بی هنر خوش چو گل که بر کمرش

□

تا تن من گشت به پیرامنش

□

غلامی توانا به خدمت‌گری

□

چنین داد پاسخ که ای بی‌خرد

□

در خراس ری از ایوان خراسان پرسم

□

چند امانم می‌دهی ای بی امان

□

. . .

□

از هزاران درد دایم باز رست

□

سر آل بهرام کز بهر تیغش

□

به من تازه شد پژمریده سخن

□

ز هر نکته کردند او را سال

□

همی کرد زور ان برین این بران

□

طاس سیمابی مه تافته از پرچم شب

□

به سنگی بخشد آنسان اعتباری

□

عمری به لباس سوگواری

□

شمس دین نقل و شراب و شمس دین چنگ و رباب

□

لاشه چون سم فکند کس نبرد

□

جز بدین مال کی شود بر مرد

□

شد این چاردیوار با چار حد

□

وگر گیری از تیغ و جوشن شمار

□

گر چه روز آمد به پیشین از همه پیشینیان

□

جمله حیوانات وحشی ز آدمی

□

زین سپس خال بتان بس حجرالاسود من

□

رخی کامد ز پیدایی چو خورشید

□

مغز گردون را زکام است از دم باد شمال

□

عالم چو یکی رونده دریا

□

چو دایه مشک من بی‌نافه دیده

□

بگفت این و از پیش برخاستند

□

این سه گنج نفس از قصر دماغ

□

ز کوی عشق اگر آید نسیمی

□

بر ناقه ستاده قیس را دید

□

تو آن کسی که همه مجرمان عالم را

□

والله ار کس ثناش داند گفت

□

خرد آن است که چون هدیه فرستاد به تو

□

سزد گر ز حیرت برآریم دم

□

بدو گفت موبد به یزدان پناه

□

چون زره گرچه همه تن چشمم

□

خویشتن مشغول می‌سازند و غرق

□

مرا تا کی درین محنت پسندی

□

در تو نگرفت از هزار یکی

□

علم تعطیل مشنوید از غیر

□

ور بنگرد به دشت سوی خار خشک

□

فراوان موشکافی کرده شانه

□

همی راندی در بیابان و کوه

□

در زمستان نمک نبندد و ابر

□

به خود می‌گفت شیرین را چه افتاد

□

میان‌شان چون دودیده فرقی اندک

□

فرهاد هوای او رفتست به که کندن

□

بختیان چون نوعروسان پای کوبان در سماع

□

مقهور به حکمت شود این خلق جهان پاک

□

از کشت‌زار چرخ و زمین کاین دو گاو راست

□

کسی کش فلاطون به دست اوستاد

□

قوس قزح برآمد چون نیم زه ملمع

□

لیک ننماید چو شیرینست مدح

□

پیشگاه حضرتش را پیش کار

□

جامه در تنگ و دلت تنگ و در اندیشه‌ی آن

□

پیش سریر سلطان استاده تاجداران

□

می‌شنیدی ندای حق و، جواب

□

چون فقر شد شعار تو برگ و نوا مجوی

□

چنان آمد اندر شمار سپهر

□

شه شه‌نشان منوچهر، افق سپهر ملکت

□

که نزهتگاه جانان سینه باید

□

خوش نبود شاه را اسب گلین زیر ران

□

گفت که هست آب ولی کوزه نیست

□

کوس حاج است که دیو از فزعش گردد کر

□

سوی بوستانش فرستاده دریا

□

همه دل گوهر و رخ کرده حلی‌دار چو تیغ

□

بدو گفت کای مرد صورت پرست

□

خوانچه کن سنت مغان می‌آر

□

در کف او خار و سایه‌ش نیز نیست

□

کشتی زرین به کف دریای یاقوتین در او

□

دایم ازین واقعه عطار را

□

آنک آن یوسف احمد خوی من در چه و غار

□

نداند حال و کار من جز آن کس

□

خسرو مهدی نیت مهدی آدم صفت

□

ز گیتی هرانکو بی‌آزارتر

□

تا خجلتم بسان شفق سرخ روی ساخت

□

شده غارتگر دی سوی سبزه

□

در جانی و ز انس و جانت پرسم

□

شش جهت حمام و روزن لامکان

□

بحر اخضر نیرزد آن قطره

□

چو عرعر نگونسار مانده نه‌ایم

□

فراش صدرش هر شهی، بهر چنین میدان‌گهی

□

چو گنجور بشنید شد پیش گنج

□

از طرب روزه بگیرید وز خون‌ریز سرشک

□

نان دهی از بهر حق نانت دهند

□

مغان را خرابات کهف صفا دان

□

در ده می صاف وصل یکبار

□

آبرو از برای نان حرام

□

تو به در او شده زنهار خواه

□

ای خسروی که خاطر تو آن صفا گرفت

□

نجست از کسی باژ و ساو و خراج

□

دیدی جناب حق جنب آرزو مشو

□

در او افکنده فرش از جلوه خود مار

□

این شیشه گردنان در این خیمه‌ی کبود

□

دی منجم گفت دیدم طالعی داری تو سعد

□

کشتگان کز کعبه‌ی جان باز جانور گشته‌اند

□

ولیکن کسی کو نداده است دوغ

□

نقد شش روز از خزانه‌ی هفت گردون برده‌ام

□

شگفت اندران زخم او ماندند

□

میدان چار سوی تو روحانی آیتی است

□

نیست کسب امروز مهمان توم

□

چو آب روی درنکشیم ارچه درکشیم

□

سیرم از خلقی که خون یکدگر را تشنه‌اند

□

خاک منی ز گوهر تر موج زن چو آب

□

بگزین زین دو یکی را و مکن قصه دراز

□

بگیرد از تپش تیغ و ز امتلای خلاف

□

کنون بسته آوردمش بر هیون

□

سخره‌ی او افتاب سغبه‌ی او مشتری

□

به پرگاری کشد طرح اساسی

□

نیم چو آب که با هر کسی درآمیزم

□

چه خفته‌ایم ولیکن ز خفته تا خفته

□

قبله‌ی هرکس کسی است قبله‌ی جانت

□

چون زانچه نداندش بپرسند سالی

□

تا همه بر فال عید جان فلک فعل را

□

یکی نامه بنوشت پر پند و رای

□

به گوش من فرو گفت آنچه گر نسخت کنم شاید

□

مرتبه‌ی انسان به دست اولیا

□

شیطان ز درت رمیده آنسانک

□

مذهب عطار گیر و نیست شو

□

آن جگر گوشه‌ی من نزد شما بیمار است

□

مر مرا بر رس از این زن، که مرا با او

□

خورشید رخشان است می، زان زرد و لرزان است می

□

چو آمد بر شاه ایران فراز

□

تف آه از دلم سرشته به خون

□

ز دام و دد چو دورش گشت خالی

□

اول بیار شیر بهای عروس فقر

□

در این دوار طبیبان همه گرفتارند

□

امسال بین که رفتم زی مکه‌ی مکارم

□

خفته بود هرکه همی نشنود

□

پیش صدر مصطفی بین هم بلال و هم صهیب

□

شگفتی خروشی به گوش آمدم

□

ریسمان سبحه بگسستند و کستی بافتند

□

گرگ و روبه را طمع بود اندر آن

□

پنبه زاری بر فلک بی‌آب و کیوان بهر آن

□

گر قلب بود بدر برون کن

□

خود را همای دولت خوانند و غافلند

□

خوب گفتن پیشه کن با هر کسی

□

چون نترسم که در نشیمن دیو

□

فرستاد موبد بدانجا سوار

□

اختران ز آتش شمشیرش در بوته‌ی چرخ

□

هجوم عشق دل را تنگ دارد

□

شیخ مهندس لقب، پیر دروگر علی

□

این جهان پرفسون از عشق تا نفریبدت

□

فیض کف شهریار خلعت گل تازه کرد

□

یک رکن او چون دوست شد

□

خسرو شمشیر و شیر باعث لیل و نهار

□

به درگاه پالیزبان آمدند

□

عکس یک جامش دو گیتی می‌نماید کز صفاش

□

گر سخن خواهی که گویی چون شکر

□

و اینک ببین بحیره‌ی ارجیش قطره‌ای است

□

پسته در باز کن آخر چه در بسته دهی

□

بینی که موقف عرفات آمده مسیح

□

آن کودک همچو انگبین شد

□

لاف دین‌داری زنم چون صبح آخر ظاهر است

□

به یک سوزن این زان فزون‌تر نبود

□

ز آن چون پری گرفته نمایند اهل عید

□

درون رفتند و درها بر گشادند

□

گه‌گه کن از باغ آرزو آن آفتاب زرد رو

□

طهر خطراتنا و طیب

□

گر ز نومیدی شوم مجروح دل

□

زن جان است تن تیره‌ت، با زندان

□

دل در مغاک ظلمت خاکی فسرده ماند

□

ز گیتی تو خوشنودی شاه‌جوی

□

اشتر بنات نعش و دو پیکر سوار او

□

یاد می‌کن آن زمانی را که من

□

بحر کلیم دست بر این ابر طوروش

□

شما عمری درین وادی به تک رفتید روز و شب

□

جان ریختم چو بلبله بر عید جان خویش

□

راز آشکاره کرد و دل من شکار کرد

□

چاه صفاهان مدان نشیمن دجال

□

به دشواری از شیر کردند باز

□

از بس که جرعه بر تن افسرده‌ی زمین

□

ز شکر کام شیرینش تمناست

□

شخص انسان را ز حق یک نور عقلانی عطاست

□

به جای لقمه و پول ار خدای را جستی

□

جان به دستار چه دهیم آن را

□

در این پیدا و نزدیکت ببین آن دور پنهان را

□

نوروز نو شروان‌شهی چل صبح و شش روزش رهی

□

چو بهرام بشنید زان شاد شد

□

دانه از خوشه‌ی فلک خوردی

□

اکمه و ابرص چه باشد مرده نیز

□

جز دعوت شب مرا چه چاره

□

بر امید هم آوازی شب و روز

□

گوش رباب از هوا پیام طرب داشت

□

لاجرم امتش به برکت او

□

می آتش و کف دود بین، آن کف سیم‌اندود بین

□

نشسته به نزدیک او رهنمای

□

شکر و سیم پیش همت او

□

شعر من ماء معین و شعر تو ماء حمیم

□

حلقه‌ی تنگ است درگاه جهان را لاجرم

□

هست اثرهای یار در دمن این دیار

□

بر سر خاکش خجل بنشست چرخ

□

دل به مثل نال و هوا آتش است

□

در ببند آمال را چون شاه عزلت ران گشاد

□

ببالید و آمدش هنگام شوی

□

ماتم سرای گشت سپهر چهارمین

□

غولت از ره افکند اندر گزند

□

بطریق دید رویش گفتا که در همه روم

□

خود ز جان دوستی تو هرگز جان

□

خوش دمان آن ردی صبح بشویند چو شیر

□

که چون او ندیدست شاهی بجنگ

□

از بخت جوان او کنم یاد

□

نشستند بر کوه دوک آن سران

□

چون در این میدان به دست کس عنان عمر نیست

□

نیست جابر بر کس و بر خویشتن، و آنکس که او

□

گرنه سپهر برین آبده دست توست

□

ابتر بود عدوش وان منصبش نماند

□

چون کریمان کز عطای داده‌شان نسیان بود

□

چنان خون همی رفت بر کوه و دشت

□

در گرد رکاب او همی دو

□

بقیصر سپارد همه یک بیک

□

آه خاقانی از فلک زآنسو

□

باز وقت صبح آن اللهیان

□

شهباز گوهری چه کنی قبه‌های دود

□

خون فشانند عاشقان بر خاک

□

در پرده‌ی خماهنی ابر سکاهنی

□

چو آگاهی آمد به بهمن که شاه

□

ما بارگه دادیم، این رفت ستم بر ما

□

ز چیزی که بود اندران تازه بوم

□

زهره همه تن زبان نمود چو خورشید

□

وان نسترن، چو مشکفروشی، معاینه

□

پر دل چو جوز هندی و مغزش همه خرد

□

آن کس که گم کند ره با عقل بازگردد

□

دگر آنک جستی همی آشتی

□

بدو داد یک دست زان لشکرش

□

توکل سرا هست چو نحل‌خانه

□

زبان را به چربی بیاراستند

□

خریدار گردم ترا من به جان

□

چون یقین گشتش که غیر پیر نیست

□

جز اشک وداعی من و تو

□

چشمه‌ی خضر است دهانت به حکم

□

به مرد خردمند و فرهنگ و رای

□

نشست و کیی تاج بر سر نهاد

□

نی بدم آتش ز من در من فتاد

□

که پیروزگر پشت و یارمنست

□

بجستند از جای هر دو جوان

□

مرا گفت: ای ستمکاره به جایم!

□

ذات او مهدی است از مهد فلک زیر آمده

□

با فراقت از دو عالم چون منم مظلومتر

□

به ایوان نشستند با رای‌زن

□

شوم باز خواهم ز ارجاسپ کین

□

مغ را که سرخ روئی از آتش دمیدن است

□

برین بریکی داستان زد کسی

□

به چشم خرد چیز ناچیز کرد

□

شاهدت گه راست باشد گه دروغ

□

آدم ز جنت آمد و من در سقر شدم

□

یا نه روح‌القدس از خلد برین سوی رسول

□

کزین پس نیابی به پیغمبری

□

زی ارجاسپ ترک آن پلید سترگ

□

چند چو مار از نهاد با دو زبان زیستن

□

چنین گفت گستهم کای شهریار

□

که باشند با من پرستنده مرد

□

گاه رهواری چو کبک و گاه جولان چون عقاب

□

چون به یکی پاره پوست شهر توانی گرفت

□

رو رو به جمله خلق نتانی تو جنس بود

□

ز ما ایمنی خواه و چاره مساز

□

کنون من یکی بنده‌ام بر درت

□

جهان انباشت گوش من به سیماب

□

خردمند و بیدار پانصد غلام

□

چنین داد پاسخ که من بنده‌ام

□

ابرها گندم دهد کان را بجهد

□

تو هفت طوف کرده و کعبه عروس‌وار

□

چون شوم من ورای هر دو جهان

□

وی موبدان نامه‌یی همچنین

□

برآورده‌ی سلم جای بزرگ

□

عقل گریزان ز همه کز خروش

□

کجا نام او بود شهران گراز

□

ز چیزی به گیتی نیابد گزند

□

نباشد کسی خالی از آفت تو

□

خضر جلابی به دست از آب‌دست مصطفی

□

گفتم که الا ای مه از تابش روی تو

□

کسی نیست زین نامدار انجمن

□

چو جاماسپ تنگ اندر آمد ز راه

□

چون سر انگشت قلم گیر من از خط بدیع

□

ورا سال سی بد مرا شصت و هفت

□

همی راند با اردوان اردشیر

□

روبه آن دم بر زبان صد شکر راند

□

خانه‌ی طالع عمرم ششم و هشتم کید

□

خون جگر عطار خورد این تن و خفت ای جان

□

سواران جنگی فراوان ببرد

□

سوی راه یزدان بیازیم چنگ

□

به خون ساده ماند اشک و خاک سوده دارد رخ

□

که گر خسرو آید برین مرز وبوم

□

بفرمود پس شهریار بلند

□

باغ پر از حجله شد راغ پر از کله شد

□

بر هر مژه در چو اشک داود

□

هین دهان بربند و خامش چون صدف

□

ز دیدار و چهرش سخن بگذرد

□

درفش همایون برافراختند

□

هرچه عقلم از پس آیینه تلقین می‌کند

□

بدیدار آن لشکر کینه خواه

□

که ساسان به پیل ژیان برنشست

□

بر دل عاقل هزاران غم بود

□

به دیو امل عقل غره نسازم

□

از علم مرا ملال بگرفت

□

نرفتند زیشان پس گوی کس

□

سر شهریاران تهی کرد جای

□

بر نطع جلال نه فلک را

□

بپوشید رومی زره رزم را

□

اگر بودن ایدر دراز آیدت

□

به کوه این نامراد سنگ فرسای

□

زر دوست از دست جهان در پای پیل افتاده دان

□

دهان گشاید تن تا بگویدت رفتم

□

چو یک چند بگذشت بر هفتواد

□

چو بشنید جاماسپ بر پای خاست

□

کافور و پیل اینک بهم، پیل دمان کافوردم

□

بدان گونه تنگ اندر آمد به جنگ

□

خنک آنک در خشم هشیارتر

□

الشقی من شقی فی بطن الام

□

چون صفا یافتگان ز اشک طرب

□

جان من زان چنین توانا شد

□

چو خواهی که بانوی ایران شوی

□

بدو گفت کهرم که فرمان کنم

□

خاک را هر شبی از خون جگر

□

نباشد شما را جز از ایمنی

□

هم‌اندر زمان حقه را مهر کرد

□

شده شعریانش چو دو چشم مجنون

□

قطب‌وارم بر سر یک نقطه دارد چار میخ

□

ز تو هر صباح عیدی ز تو هر شبست قدری

□

چو قیدافه آن نامه‌ی او بخواند

□

به روم و به هندوستان برگذشت

□

از پی سور بهار یاسمن آذین ببست

□

که امروز تیزست بازار من

□

گر آید یکی روشنک را پسر

□

اصطلاحاتیست مر ابدال را

□

با همتی چنین سوی ناجنس میل کرد

□

مانند فرید اندرین راه

□

نخستین ز کار من اندازه گیر

□

مگر آنک تا دین بیاموختم

□

گفتا که چند شب من و دولت بهم نخفتیم

□

زمانی همی‌بود بهرام دیر

□

مرا این که آمد همی با عروس

□

همی‌راندم فرس را من به تقریب

□

تویی که نقب زنی در سرای عمر و به آخر

□

جان‌ها گرفته دامنش از عشق و او چو قطب

□

سپه سوی آواز بنهاد گوش

□

کنون آنچ بد بود از ما گذشت

□

هود هدی توئی و من از تو چو صرصری

□

همه شهر ز آگاهی آرام یافت

□

کنیزک در گنجها باز کرد

□

گرچه شویم آگهست و پر فنست

□

عیسیی بر سرش فرود آمد

□

گر در غلط اوفتاد در علم

□

چو تاج سپهر اندر آمد به زیر

□

ازان شادمان گشت فرخنده شاه

□

چون من از عهد هیچ نندیشم

□

یکی آزمون را بدو گفت شاه

□

بر فیلسوفش فرستاد باز

□

لگد سیصد هزاران بر سرمن

□

هم امارت هم زبان دارم کلید گنج عرش

□

از این همه بگذر بی‌گه آمدست حبیب

□

به خاک آمد از بر شده چوب عمود

□

چو نیرو کند با سرو یال و شاخ

□

به دو تا موی که تعویذ من است

□

گوایی نوشتند یکسر مهان

□

به فرمان بشد بنده‌ی شهریار

□

چشم آخربین تواند دید راست

□

تو را مقامر صورت کجا دهد انصاف

□

گر سخن گوید چو موسی هر که هست

□

نوشتم یکی نامه نزدیک تو

□

بگفت این و بر بارگی برنشست

□

کام من بالله که ناکام من است

□

چو پاسخ شنید آن فرستاده مرد

□

کنون سربه‌سر کوه و دریا به پیش

□

ز طول او به نیم راه بگسلد

□

گفتی نکنی خدمت سلطان، نکنم نی

□

منه تهتز صوره المسرور

□

بپرهیز و خون بزرگان مریز

□

نگه کن که برخیزد از دشت غو

□

من چو گلم که در وطن خار برد عنان از آن

□

دگر آنک داننده مرد کهن

□

بفرمود تا خوان بیاراستند

□

جر و مد و دخل و خرج این نفس

□

یارب خاقانی است بانگ پر جبرئیل

□

بران مرکب مگر زینجا به مقصد افکنی خود را

□

جهاندار چون نامه برخواندی

□

سپاه از دو رو بر هم آویختند

□

نتیجه دختر طبعم چو عیسی است

□

چو از دربه نزدیک آتش رسید

□

سکندر بیامد به فرمان اوی

□

ماهی در آبگیر دارد جزعین زره

□

شاه مجسطی گشای، خسرو هیت شناس

□

بس کن و اندر تتق عشق رو

□

نگه کرد قیدافه سوگند اوی

□

چنین گفت میرین برین زادبوم

□

پای خاقانی ار گشادستی

□

بدین مرز بی‌یار یار توام

□

چنین است و این را بی‌اندازه دان

□

نقش ماهی را چه دریا و چه خاک

□

خاک توام ولیک چه خاکی که جرعه ریز

□

نعره می‌زد کاخر این دل را چه بود

□

سواری بیامد هم اندر زمان

□

مهان جهان آفرین خواندند

□

مردم ای خاقانی اهریمن شدند از خشم و ظلم

□

همه روم ازو شد سراسر خراب

□

چو شب گشت بشنید آواز گرگ

□

از زمین بر پشت پروین افکند

□

خرقه‌داران تو مقبول چو لا

□

بهل ابتر تو غزل را به ازل حیران باش

□

یکی رزمشان کرده شد همگروه

□

بیامد یکی پیر مهتر فریب

□

داد سخن دهم که زمانه به رمز گفت

□

چنین گفت خراد برزین که راه

□

بدو گفت سوی سکندر خرام

□

او ندا کرده که خوان بنهاده‌ام

□

روی تو خوان سیم و لبت خوش نمک بود

□

چون نیامد از تو کاری کان به کار آید تو را

□

چنان سیر سر گشتم از اردوان

□

بکند از دهانش دو دندان نخست

□

جوهری مغ شده و درج سفالین خم می

□

گرین درخورد با خرد یاد دار

□

بدو گفت رو پیش دانا بگوی

□

فرخ فری که بر سرش از ماه و آفتاب

□

یاقوت و زرش مفرح آمد

□

نه الف گیرد اجزای من به غیر تو دوست

□

ز بایسته‌ها بی‌نیازش کنم

□

به گشتاسپ ده زین جهان کشوری

□

در عهد این خلف دل اسلافش از شرف

□

گر ای دون که قیصر به میدان شود

□

هرانکس که گشت ایمن او شاد شد

□

دردها از مرگ می‌آید رسول

□

گر بدرد صبح حشر سد سواد فلک

□

فلک هرگز نگردد محرم عشق

□

سپاه سکندر همی خیره ماند

□

تگینان لشکرش را پیش خواند

□

گفت خاقانیا تو ز آن منی

□

شده گرسنه مرد پیر وجوان

□

چه خواهی و رای سکندر به چیست

□

دو ساعد او چون دو درختست مبارک

□

عشق آتشی است کاتش دوزخ غذای اوست

□

بر بام فکر خفته ستان دل به عشق ما

□

به شاهی خردمند باشد سزا

□

نبیند کسی پای من بر بساط

□

خاقانی نخل عشق شد تازه

□

نخستین سخن گویم از اردوان

□

به شب ماده گویا و بویا شود

□

بانگ کرد او کین چه اندامست ازو

□

شروان شه آفتاب دولت

□

در شب طلب حضور که در چشم مردم است

□

یکی خانه دیدی و سوراخ تنگ

□

نشستند بر تخت با مهتران

□

یا مگر راست می‌کند کژ من

□

نشست ازبرپشت پیل سپید

□

روانت گر از آز فرتوت نیست

□

سوم ساغر چو نوشیدند با هم

□

سر بنه کاینجا سری را صد سر آید در عوض

□

چه باده بود که موسی به ساحران درریخت

□

فرستم چو فرمان دهد پیش اوی

□

اگر نیستی جز شکست همای

□

به صدر شاه رساندند ناقلان که فلان

□

همی آفرین کرد هرکس که دید

□

بیاراست آن دختر شاه را

□

همچو گرگ غافل اندر ما مجه

□

گر خاتم دست تو نزیبد

□

ای عجب چون گاو گردون می‌کشد باری که هست

□

تن آسانی و شادی افزایدت

□

مگر با من از داد پیمان کند

□

نوازش لب جانان به شعر خاقانی

□

بدو گفت هرمز که این رای نیست

□

چو زو بگذری نامدار اردوان

□

ازاین مهمان که امشب هست مارا

□

فاخته گفت از نخست مدح شکوفه که نحل

□

قالوا ندبر شأنکم نفتح لکم آذانکم

□

فرود آمد از باره شاه و سپاه

□

زریز سپهبد گرفتش به دست

□

پیش پیکان دو شاخش از برای سجده‌ای

□

چنین گفت پس با سکوبا که می

□

همیشه تن شاه بی‌رنج باد

□

هین ز لای نفی سرها بر زنید

□

چون طبع طفیل آرزو بود

□

چون در خور صومعه نیم من

□

پدر بی‌پسر چون پسر بی‌پدر

□

بدادندش آن نامه‌ی خسروی

□

فتراک عشق گیر نه دنبال عقل ازآنک

□

خدنگی بینداخت شیر دلیر

□

دگر گفت چون پیش داور شوی

□

بگفتا نه صراحی پیش دستم

□

خورشید روم پرور و ماه حبش نگار

□

ندا رسید روان را روان شو اندر غیب

□

دلیران به خوردن نهادند سر

□

بیامد نخست آن سوار هژیر

□

به دست آز مده دل که بهر فرش کنشت

□

برفتند کارآگهان از درش

□

بخسپند یکی گوش بستر کنند

□

آنک غافل بود از کشت و بهار

□

آفتم عقل است میل آتشین سازم ز آه

□

در ایمان گر نیابم از تو بویی

□

تبیره ببستند بر پشت پیل

□

از آزادگان هرک دیدی به راه

□

از حادثه سوزم که برآورد ز من دود

□

بهرکشوری دست و فرمان مراست

□

ز میراث دشنام باشدت بهر

□

بر سر عصابه‌ی زر رومی کند همی

□

در کنف فقر بین سوختگان خام نوش

□

خصب غصنی ماء زلالی

□

چنان بد که روزی همه همگروه

□

به یاران چنین گفت کان زخم گرگ

□

ز فردوس دارد بران چشمه راه

□

فرود آمد از بام بندوی شیر

□

چو گفتار دانا پسند آمدش

□

ای ز غیرت بر سبو سنگی زده

□

چنان دان که بی‌شرم و بسیارگوی

□

به رشح جام تو دریای خشک لب تشنه است

□

نگهدار تن باش و آن خرد

□

چنین داد پاسخ ورا کدخدای

□

دوان شد به بالینش شاه اورمزد

□

ندارد بوردگه پیل پای

□

بفرمود تا پیش او شد وزیر

□

و گر چون شکرم در کام گیرد

□

سرانجام ابری برآمد سیاه

□

شحنه را چاه زنخ زندان ماست

□

سر کینه‌ورشان به راه آورید

□

نبرده برادرش فرخ زریر

□

بدارید چون پیش بود اصفهان

□

چوبشنید قیصر به دستور گفت

□

جهاندار فرزند را بازخواند

□

لحن مرغان را اگر واصف شوی

□

بپرسید فغفور و بنواختش

□

مانند حسین بر سر دار

□

ابا هر یکی بادپایی هیون

□

کجا رفت آن بیدرفش گزین

□

که بر دست آن بنده‌بر کشته شد

□

چوآن شیر کپی ز کوهش بدید

□

بگفت این و جانش برآمد ز تن

□

سمن سرخ بسان دو لب طوطی نر

□

کنون زندگانیت کوتاه گشت

□

آتش بزن به چرخه و پنبه دگر مریس

□

بدین هرچ گفتی مرا راه نیست

□

به آزادگان گفت پیش سپاه

□

قدح هم چنان نامداری به دست

□

یکی خرد و بیکار و بی‌نام بود

□

برآمد خروش از بر گاودم

□

می حیرت دهد نظاره‌ی او

□

سکندر نگه کرد زو خیره ماند

□

بر خویش جلوه دادن خود بود کار تو

□

نگر خویشتن را نداری بزرگ

□

ازان لشکر الیاس بگشاد شست

□

چنین گفت شاپور با موبدان

□

نداند که من شب شبیخون کنم

□

چو شب در زمین پادشاهی گرفت

□

فروغ برقها گویی ز ابرتیره و تاری

□

بدان شاه شاپور خود چشم داشت

□

ان لم یکن لقلبک فی ذاته غنی

□

بماناد این شاه تا جاودان

□

یکی دسته دادی کتایون بدوی

□

بپرسید ازیشان سکندر که راه

□

به نیم معذرتی آن هم از زبان فریب

□

جدا بود ازو دور مهتر پسر

□

مضطر از آن درد نهانی که داشت

□

پاسخش دادند که خدمت کنیم

□

صد لقمه‌ی زهر در دهانم

□

چشم ظاهر ضابط حلیه‌ی بشر

□

اگرچه نپیوست جز اندکی

□

گرزها و تیغها محسوس شد

□

بسی پوسیده و ارزان گران بفروخت اهریمن

□

نی چو حاکم اوست گرد او مگرد

□

ارزنی باشد به پیش حمله‌اش ارژنگ دیو

□

دسته گل بستم و بردم به پیش

□

مرغان خلیلی هم سررفته و پرکنده

□

گنج آدم چون بویران بد دفین

□

نخندد زمین تا نگرید هوا

□

بعد از آن هر صورتی را بشکنی

□

آن کاکل شانه کرده را باش

□

مه فشاند نور و سگ عو عو کند

□

علایق از میان نه بر کرانه

□

نور خورشید ار بیفتد بر حدث

□

ای جان ما چو آدم شادی هشت جنت

□

که چه می‌خواهی ز خون ممنان

□

پشوتن بفرمود تا رفت پیش

□

جنگهای خلق بهر خوبیست

□

تن در این کارگه پهناور

□

فرق نبود هر دو یک باشد برش

□

هست جبار ولیکن متواضع گه جود

□

انبیا در قطع اسباب آمدند

□

گاه چو آبی متشکل شود

□

هفت سال ایوب با صبر و رضا

□

بفرمود تا درگران آورند

□

بس سیاحت کرد آنجا سالها

□

چو در خلوت روم سویش پی دریوزه کامی

□

لاتاخذ ان نسینا شد گواه

□

نمود از بهر سیر ملک بالا

□

آمد اندر انجمن آن طفل خرد

□

آسمان را که حلقه‌ی در اوست

□

هین مشو غره بدانک قابلی

□

یکی ترگ داری خرامد به پیش

□

داد او را جمله ملک این جهان

□

فرشته زان سبب از کید دیو بیخبر است

□

ای غلامت عقل و تدبیرات و هوش

□

گویند که آن تخت ورا باد ببردی

□

قسم من بود این ترا کردم حلال

□

هر ناخوشی را در قود عدل رخت گردن بزد

□

شاه خلعت داد ادرارش فزود

□

وگر هیچ گردی به گرد دروغ

□

چند باری گرد او گشت و برفت

□

برقی از خانه زین می‌جهد ای دل بشتاب

□

من همه عمر این چنین آواز زشت

□

به زیر ران هر یک تیز گامی

□

رفتنم سوی نماز و آن خلا

□

بس کس که اندر باخت جان تا یابد از کویت نشان

□

حکمت این اضداد را با هم ببست

□

فرستاد میرین به قیصر پیام

□

از برای امتحان خوار و یتیم

□

روحن روحی باشعار العرب

□

یک چراغی هست در دل وقت گشت

□

به یکی زخم شکسته سر هفتاد سوار

□

چون بیابی‌اش نمانی منتظر

□

ای گوهر بحر بقا چون حق تو بس پنهان لقا

□

نفس بانگ آورد آن دم از درون

□

چو گشتاسپ را دید گریان برفت

□

تو مری با مثل خود موشان بکن

□

غم عشق تو که خو کرده به جانهای عزیز

□

آمد آن یک در تفحص در پیش

□

ز قید عقل از یمن تو رستم

□

تا که را باشد خسارت زین فراق

□

پرده بر خود مدر که در دو جهان

□

شاخ و اشکوفه نماند دانه را

□

کتایون بی‌اندازه پیرایه داشت

□

این کرامت بهر ایشان دادمت

□

سر بر اندیشه‌های گوناگون

□

پیش صورتهای حمام ای ولد

□

زان برفروز کامشب اندر حصار باشد

□

بر کهی دیگر بر اندازد نظر

□

نگردم از هوسش گر ببارد از سر خشم

□

زهد و پیری ضعف بر ضعف آمده

□

چو لشکر شنیدند آواز اوی

□

ما همه مرغابیانیم ای غلام

□

گو شیخ مگو مراخطا کار

□

دوزخی بودم پر از شور و شری

□

زهی نور تو بزم افروز عالم

□

نیست خود ازمرغ پران این عجب

□

کوه غم برگیر از جانم از آنک

□

گر عصا بستانی از پیری شها

□

این چه بهانست خود زود بگو بحر کیست

□

تو اگر در زیر خاکی خفته‌ای

□

نان و حلوا چیست؟ گوید با تو، فاش

□

او نبیند غیر دستاری و ریش

□

روی تو چون شنبلید نوشکفته بامداد

□

گفت هستند آن عیالم منتظر

□

اعلم ان الغبار مرتفع بالریاح

□

شیر آن ایام ماضیهای خود

□

یا صاحبی هذا دیباجه الرشاد

□

آن یکی در پاک‌بازی جان بداد

□

به یمن همت حافظ امید هست که باز

□

گفتش ای عم یک شهادت تو بگو

□

که از من رم کند مرغ معاصی

□

دانه‌ی پرمغز با خاک دژم

□

بر صفت شمع گرفتست سوز

□

زفت گشت و فربه و سرخ و شکفت

□

بینم که جان تلخم شیرین شده ز شهدش

□

بعد از آن سوگند داد او جمله را

□

علمی که نسازدت از دونی

□

زن بیامد بر گمان آنک شو

□

آرد سوی چرخشتشان، وانگه بدرد پستشان

□

غمگساری کن تو با ما ای روی

□

نزاید گرگ لطف روی یوسف

□

چون خیالی دید آن خفته به خواب

□

به ترک مصر بگفتی ز شومی فرعون

□

خلق می‌خندید بر گفتار او

□

جنابش پارسایان راست محراب دل و دیده

□

عارفان ز آغاز گشته هوشمند

□

چو آیینه که با هرکس مقابل

□

شرم شیران راست نه سگ را بدان

□

تا که با نفسم فرود هفت دوزخ مانده‌ام

□

تیغ آن تیغست مرد آن مرد نیست

□

گهی سبو و گهی جام و گه حلال و حرام

□

او گمان برده که این دم خفته‌ام

□

گفت: می‌دانم تو را ای بوالحسن

□

داد حق‌مان از مکافات آگهی

□

برکشد تار طراز عنبرین از کام خویش

□

آن یکی کش صد هزار آثار خاست

□

کنون از هجر بر پایم چنین بندیست از آتش

□

گفت بابا چون کنم پرهیز من

□

در بیضه تن مرغ عجبی

□

گرمی عاریتی ندهد اثر

□

چرا به صد غم و حسرت سپهر دایره‌شکل

□

آن چنان که مادری دل‌برده‌ای

□

برون از گرد آمد کاروانی

□

خویشتن را اعجمی کرد و براند

□

سر یک یک چو او همی داند

□

عاشقان را باده خون دل بود

□

تو چرا بکوشی جهت خموشی

□

چون ز حد بردند اصحاب سبا

□

عزلت بی«عین»، عین زلت است

□

کاسه پیدا اندرو پنهان رغد

□

بوی خلقش خاک را چون عنبر اشهب کند

□

غم یکی گنجیست و رنج تو چو کان

□

من طرفه مرغم کز چمن با اشتهای خویشتن

□

پاره پاره کردشان و یک غلام

□

ای دل مست جست‌وجو، صورت عشق را بگو

□

واسطه‌ی مخلوق نه اندر میان

□

حسن ترا ترازوست آنچشم و ابرو اما

□

عزت مقصد بود ای ممتحن

□

شده مصقل در آن بحر گهریاب

□

ای ضیاء الحق بحذق رای تو

□

عطار در غم خود عمرت به آخر آمد

□

شکر آنک از دار فانی می‌رهیم

□

چراغ پنج حست را به نور دل بفروزان

□

یا بگوید صوفیی دیدی تو دوش

□

اگر گوهری یا که سنگ سیاه

□

یا کرامی ارحموا اهل الهوی

□

نوروز را بگفت که در خاندان ملک

□

دست و پا دادمت چون بیل و کلند

□

خوان کرم گسترده‌ای مهمان خویشم برده‌ای

□

هر که خود را از هوا خو باز کرد

□

گفتنی‌ها بگفتمی ای جان

□

چاره‌ای می‌باید اندر ساحری

□

امشب که هم آوازند با غیر سگان تو

□

زانک جان چون واصل جانان نبود

□

ور نبود قوت آن پیشه‌اش

□

عاصیان واهل کبایر را بجهد

□

مرد ایثار باش و هیچ مترس

□

کفر تو دینست و دینت نور جان

□

گر او پذیرد، ده ده بگیرد

□

دیدن آن بند احمد را رسد

□

آگه چگونه گشت ز سود و زیان خویش

□

قصدشان تفریق اصحاب رسول

□

این چو روی سرخ گشته از سر دندان کبود

□

من در آن دم وا دهم چشم ترا

□

شکری علی لذاتها صبری علی آفاتها

□

راجع آن باشد که باز آید به شهر

□

خمش کردم که هر ناگفته‌ی را

□

تا نپیوندد بکل بار دگر

□

بدین شعر تر شیرین ز شاهنشه عجب دارم

□

این سزای آنک یابد آب صاف

□

رفت و به زن صورت آن راز گفت

□

او عجب می‌ماند یا رب حال چیست

□

می فکنی کار عشق جمله به فردا

□

وقت شستن لوح را باید شناخت

□

ای شاه شاد مفخر تبریز شمس دین

□

بلک بویش آسمانها بر رود

□

تو در این یک هفته، مشغول کدام

□

خاک آدم چونک شد چالاک حق

□

گوییکه مشاطه ز بر فرق عروسان

□

چون ز خوابش بر جهاند گوش‌کش

□

گفت تا چشم تو مر سوخته را بشناسد

□

متهم گشتم میان خلق من

□

ولیک مفخر تبریز شمس دین با توست

□

با خیالی میل تو چون پر بود

□

مده جام می و پای گل از دست

□

گفت بستان شانه پشت خر بخار

□

گفت نداری اثر هوش حیف

□

گفت عیسی که به ذات پاک حق

□

اگر کاری عیان من نگردد

□

چون بدزدد دزد بینایی ز کور

□

ای گلستان خندان رو شکر ابر کن

□

نه ز چپشان چاره بود و نه ز راست

□

گوهر فروش کان قضا، پروین

□

گفت قاضی خیز ازین زندان برو

□

هر کرا شعری بری، یا مدحتی پیش آوری

□

هر که او بیگانه باشد با تو هم

□

جمله، بسر چتر نگارین زده

□

خانه‌ی آن دل که ماند بی ضیا

□

اخلایی اخلایی، که هر روزی یکی شوری

□

این دعا کی باشد از اسباب ملک

□

بده ساقی آن می که عکسش ز جام

□

لطف شه جان را جنایت‌جو کند

□

چنین گیرند آیین خرد یاد

□

بعد از آن گفتش بیا ای دادخواه

□

همت عطار بازی عرشی است

□

ور کنی او را بهانه آوری

□

الا ماه گردون! که سیاح چرخی

□

کوهها با تو رسایل شد شکور

□

از زبان آن نگار تند خو

□

یاد الناس معادن هین بیار

□

پایش از پیش دو دستش بنهد سیصد گام

□

ذوق نکته‌ی عشق از من می‌رود

□

هزار مسله در دفتر حقیقت بود

□

تا عذاب آخرت اینجا کشند

□

ای مستمع این دم را غریدن سیلی دان

□

ور ببیند روی او مجرم بود

□

وصال دوستان روزی ما نیست

□

یا چو بوی یوسف خوب لطیف

□

زمین بوسید و خسرو را دعا کرد

□

گفت یزدان از ولادت تا بحین

□

دو جهان پر و بال سیمرغ است

□

چون ز شوی اولش کودک بود

□

دمی که درندمی تو تهی شوند چو خیک

□

آنچنان پنهان شدند از چشم او

□

ور به آب زمزمش کردی عجین

□

گفت اشتر چند داری چند گاو

□

چو ابن رومی شاعر، چو ابن‌مقله دبیر

□

همچو داودم نود نعجه مراست

□

این بوریای کهنه، بصد خون دل خرید

□

فکرتت که کژ مبین نیکو نگر

□

خار کشانند همه، گر شهند

□

متصل گردد به بحر آنگاه او

□

عزم سبک عنان تو در جنبش آورد

□

خاربن دان هر یکی خوی بدت

□

به عاشق لطف معشوق است بسیار

□

جان بابا این نشان قاطعست

□

سر فدا کردن و چون عیاران

□

انبیا طاعات عرضه می‌کنند

□

اگر بگویم باقی بسوزد این عالم

□

ای دریغ این جمله احوال توست

□

بر اسب فساد، از چه زین نهادی

□

صوفیانش یک بیک بنواختند

□

وگر فغفور چینی را دهد منشور دربانی

□

گفت کر آری شنودم بانگشان

□

برفکند از گوشه‌ای، دزدی کمند

□

یوسف مه‌رو چو دید آن آفتاب

□

انعم صباحا، واطلب رباحا

□

جامه‌ی خواب مرا زو گستران

□

حافظ چو پادشاهت گه گاه می‌برد نام

□

گر عتابی کرد دریای کرم

□

چنین تا از فلک بنمود مهتاب

□

او همی‌دیدش همی‌کردش سلام

□

بیش است به تو نیازمندیم

□

صبر شیرین از خیال خوش شدست

□

عقل از امید وصل چو مجنون روان شود

□

دوست دشمن گردد ایرا هم دواست

□

آن را که دیبه‌ی هنر و علم در بر است

□

تیغ حلمم گردن خشمم زدست

□

ای خداوندی که نصرت گرد لشکرگاه تست

□

این همی‌گوید که آن ضالست و گم

□

به گل گفتم رموز دلفریبی

□

پیش ازین تن عمرها بگذاشتند

□

به گفت اندرآیند اجزای خامش

□

از نظرگاهست ای مغز وجود

□

پیش سگ او محتشم ظاهر مکن بیگانگی

□

بر مثال موجها اعدادشان

□

جهد کنم تا به مقامی رسم

□

وا نما سری ز اسرارت بما

□

تو خود نشسته تا که کی آید پدید شب

□

همچنین بر عکس آن انکار مرد

□

دو کف به شادی او زن که کف ز بحر ویست

□

چون حدث کردی تو ناگه در نماز

□

دزد بر این خانه از آنرو گذشت

□

دشمن خود بوده‌اند آن منکران

□

همی بینی از این برگشته مژگان

□

جذب اجزا روح را تعلیم کرد

□

دانا نجست پرتو گوهر ز مهره‌ای

□

گفت پیوسته بدست او راست‌گو

□

چو کرد ظاهر هجده هزار عالم را

□

همچو قرآن که بمعنی هفت توست

□

ارکان نپرورد چو تو گوهر به هیچ قرن

□

او به تیغ حلم چندین حلق را

□

هر کجا تیغ تو سر افرازد

□

نیز روزی با خدا زاری نکرد

□

اگر تو راه جویی نیک بندیش

□

پی روی تو کنم ای راست‌گو

□

چراغ قصر جهان قیصر منست امروز

□

لاجرم آن راه بر تو بسته شد

□

زهر این مار منقش، قاتل است

□

نیست خود بی‌چشم‌تر کور از زمین

□

گرفت از دست شیرین جام و نوشید

□

هر که را با مرده سودایی بود

□

ما کز انجام کار بی‌خبریم

□

نی نشان دوستی شد سرخوشی

□

شهر سرگین پرست پر گشته‌ست

□

پس بداند زود تاثیر گناه

□

ای سپهر اکنون که جز در خواب کم می‌بینمش

□

ممنم ینظر بنور الله شده

□

ترا دجال شد چون هادی راه

□

باز این در را رها کردی ز حرص

□

عمری که یک نفس اگرت آرزو کند

□

دفع کن از مغز و از بینی زکام

□

شمس تبریز چهره‌ای بنما

□

باز صندوقی که خالی شد ز بار

□

بی‌تصنع، حب خود در دل کند

□

جان او بیند بهشت و نار را

□

نوز نبرداشته ست مار سر از خواب

□

گفت طبل و لهو و بازرگانیی

□

ترسم که گر روم، برد این گنجها کسی

□

چون نیاوردی به حیلت حجتی

□

گر نه‌امی پست، که دیدی مرا؟!

□

کوری خود را مکن زین گفت فاش

□

چه دهی تسلی من به بشارت توقف

□

یک گره را ظاهر سالوس زهد

□

حوضی از هر طرف چو یشم در او

□

بعد از آن درمان خشمش چون کنم

□

صد کوه به یک زمان ببخشی

□

در تماشای دل بدگوهران

□

خاموش باش طبل مزن وقت حمله شد

□

ما چو کشتیها بهم بر می‌زنیم

□

عمرش بگذشت، به لیت و عسی

□

چون درو گامی زنی بی احتیاط

□

نخوردند کاغذ ازین بیشتر

□

کسی را ندادم به جان زینهار

□

هنوزت دل ضعیف و جثه خرد است

□

حاصل این آمد که یار جمع باش

□

هرجای که خشکیست درین بحر در آرید

□

به گشتاسپ آگاهی آمد ز راه

□

شعرم به یمن مدح تو صد ملک دل گشاد

□

گرد دید ابلیس و گفت این فرع طین

□

به تخت خسروی چون کرد آهنگ

□

همیشه دل از رنج پرداخته

□

نفس پلیدت سگی است خاصه سگ شیر گیر

□

وام‌داران گرد او بنشسته جمع

□

یقول دع ارمد فیوم اللقا

□

سپردم ترا تخت و دیهیم و گنج

□

حمله نیارد بتو ثعبان دهر

□

صد هزار ابلیس لا حول آر بین

□

بگیر باده‌ی نوشین و نوش کن به صواب

□

ز پوشیده رویان ارجاسپ پنج

□

گهی گران بفروشندمان و گه ارزان

□

آتشی از عشق در جان بر فروز

□

همه خارکس دان، اگر پادشاست

□

پس‌انگه بسی مویه آغاز کرد

□

شد به چشمم باز شیرین خوش، خوش آن زهر عتاب

□

همره غم باش و با وحشت بساز

□

طلب فرمود و پیش خود نشاندش

□

ز گازر سخن هرچ بشنید نیز

□

کرم عشق تو دیده است فرید

□

ممتلی و خوابناک و سست بد

□

پیش شمس الدین تبریز آمدی

□

ز لشکر یکی مرزبان برگزید

□

نه هر آنرا که لقب بوذر و سلمان باشد

□

از برون پیرست و در باطن صبی

□

انگور بکردار زنی غالیه رنگست

□

ز بالا و اروند و بویا برش

□

دلی را شاد دارم با پیامی

□

سالها ابلیس نیکونام زیست

□

جمال حور به از بردگان بلغاری

□

چو از تاج دارا فروزش گرفت

□

طراز دولت باقی تو را همی‌زیبد

□

چون شما این جمله آتشهای خویش

□

همینش با منست آزار جویی

□

رخی دید تابان میان حریر

□

نشان وصل ما موی سفید است

□

عقل فرعون ذکی فیلسوف

□

بهانه‌ست این‌ها بیا شمس تبریز

□

بخندید چون دیدش اسفندیار

□

که بر حال زار بهائی عاصی

□

چون نداری فطنت و نور هدی

□

آفرین زان مرکب میمون که دیدم بر درش

□

همی ماهی از آب برداشتی

□

گهریهای حقیقت گهر خود را

□

جسم ظاهر روح مخفی آمدست

□

ازانک زهره بدرد دل ضعیفان را

□

ز گرد سواران هوا تار شد

□

چنان خونریز و بی‌باکست چشم او که هر ساعت

□

نه همه شبها بود قدر ای جوان

□

چنین تا شام صید انداز بودند

□

وزان پس که ارجاسپ آمد به جنگ

□

چه گر خورشید عمرم بود تاوان

□

کم نگردد فضل استاد از علو

□

مرا چو دیک بجوشی مگو خمش چه خروشی

□

ترا بانوی شهر ایران کنم

□

زین غم برهان که گرفتارست

□

چه حلال ای گشته از اهل ضلال

□

این مملکت خسرو تایید سمائیست

□

نخست آفرین کرد بر شهریار

□

جفای آتش و هیزم، نه بهر من تنهاست

□

چون اسیری بند بر حاکم نهد

□

زین بر و بحر آن رسد آن سو که او ز عشق

□

بدو گفت کای کم خرد گرگسار

□

زان یوسف جمیل به این یوسف جلیل

□

افکن این تدبیر خود را پیش دوست

□

وز آن گل باز کردی طرفه جسمی

□

همه گوش یکسر به فرمان نهید

□

برخیز زود و هرچه تو را هست بیش و کم

□

تا شود شب از جمالت همچو روز

□

گر نکنی این همه خاموش باش

□

بدانم که بخت تو شد کندرو

□

جهل چو شب‌پره و علم چو خورشید است

□

اندرین شهر حوادث میر اوست

□

از ننگ آنکه شاهان، باشند بر ستوران

□

که بودی سپر پیش ایرانیان

□

تباه شد دل از آلودگی و دم نزدیم

□

بر سر اغیار چون شمشیر باش

□

چو درد سرت نیست سر را مبند

□

سزد گر ببخشی گناه مرا

□

بر در قصر وزارت فلک ار ضابطه زد

□

گر گلی گیرد به کف خاری شود

□

جرس را هر زمان گفتی به زاری

□

هرانکس که زنهار خواهد همی

□

کنون عطار را بدرود کردیم

□

هر یکی از یکدگر بی مغزتر

□

از کام نفس حسی روزی دو سه بریدی

□

بر من فرستی نباشد شگفت

□

پنهان هرگز می‌نتوان کردن

□

بلبلان را جای می‌زیبد چمن

□

نرگس بسان چرخ به شش پره آسیا

□

چنین تا به هنگام رستم رسید

□

در و بام قفست زرین است

□

دزد را از بانگ تو بگذاشتم

□

فروکشیدم و باقی غزل نخواهم گفت

□

تو گفتی زمین کوه جنگی شدست

□

از کبر حاجیان تو پهلو تهی کنند

□

اخسا بر زشت آواز آمدست

□

همان به تا کنم کنجی نشیمن

□

زمانه ز داد من آباد باد

□

بیچاره‌ی خود فرید را خوان

□

گر همی‌دانی که یزدان داورست

□

مکن به زیر و به بالا به لامکان کن سر

□

ندانست مرد جوان زال را

□

چو ره مخفی ارشاد نمیدانستیم

□

چون بود آن بانگ غول آخر بگو

□

من عمر تو در شادی با عمر شه عالم

□

چو پیمان کند شاه پوزش پذیر

□

جز دانش و حکمت نبود میوه‌ی انسان

□

چون سفیهان‌راست این کار و کیا

□

بهر نثار مفخر تبریز شمس دین

□

ازان پس که مردار چندی چشید

□

به قد سروقدان کرد جنبشی تعلیم

□

گاو می‌شاید خدایی را بلاف

□

دلم را از غم آزادی نبوده

□

به طرخان چنین گفت کای سرفراز

□

شیر مردی اگر به من نرسید

□

امت وحدی یکی و صد هزار

□

ای شمس حق مفخر تبریز شمس دین

□

دگر باره آمد ز ایوان خروش

□

از برای رب ما نبود حمار

□

گفت دارم از درم نقره دویست

□

بر شاخ درخت ارغوان بلبل

□

نجنبید رستم نه بنهاد گور

□

نمود شبرو گیتیم سنگسار، از آنک

□

می‌بپوشی آفتابی در گلی

□

چو همعنان تو گردد عنایت دل‌ها

□

دو گوش و دو پای من آهو گرفت

□

از کدامین خان همایون اختر خورشیدفر

□

وسوسه کرد و مریشان را فریفت

□

گفت چه از دست من آید کنون

□

پدیدست نامت به هندوستان

□

چون بباشی فانی مطلق ز خویش

□

و آن زمستان چارمیخ معنوی

□

هر کی ورا کار کیست در کف او خارکیست

□

نگه کن سحرگاه تا بشنوی

□

سر آن جو که در عرصات

□

قطره گرچه خرد و کوته‌پا بود

□

یکی«نی بر سرکسری»، دوم «نی بر سر شیشم»

□

تو چندان نوازش بیابی ز شاه

□

غبار آلوده‌ام، از پای تا سر

□

هم نکر سازید از بهر ثمود

□

چون بمیری بمیرد این هنرت

□

بدو روز و دو شب بسان پلنگ

□

نبود گر از مقابله‌ات بهره‌ور کز آن

□

آن زمان را محشر مذکور دان

□

طرفه کمانی که قدش همچو تیر

□

بگرییم چندی به خونین سرشک

□

گر دل عطار با دریا رسد

□

که بپرس از کاروان تا از کجاست

□

چو یوسف همه فتنه مجلسی

□

تو دانی که آن تابداده کمند

□

زمان رنج شد، ای کرده سالها راحت

□

پس حقیقت بر همه حاکم کسیست

□

چو آبستنان اشکم آورده پیش

□

سپه را بیارای و ز ایدر بران

□

بملک زندگی، ایدوست، رنج باید برد

□

خواب تو بیداریست ای بو بطر

□

هزاران شکر ایزد را که جانم

□

پدر پیر سر گشت و برنا توی

□

موی اگر پل شود در کنف حفظ وی

□

سوی او نه هاتف و نه پیک بود

□

چو خواهم خویش را از تیرگی دور

□

بدین گیتیش شوربختی بود

□

کو یکی کز قعر صد ظلمت نهد یک گام پیش

□

جمله ظاهرها به پیش این ظهور

□

جمع خرانی نگر که گاوپرستند

□

به جایی که بودیش بشناختند

□

شیشه چو شکست، شود ابتر

□

در نبی فرمود کین قرآن ز دل

□

گاه زیر قیصران و گاه تخت اردشیر

□

همی ویژه در خون لشکر شوی

□

سموم فتنه، چو باد سحرگهی نسوزد

□

از نفیر و فتنه و خوف نکال

□

هر نفسی شاهدی در نظر واحدی

□

فرستاده‌یی آمد از فیلقوس

□

از گرمی ملایمت او برون رود

□

در تن خود بنگر این اجزای تن

□

کاینهمه تعریف تو گر هست راست

□

شود تلخ ازو روز بر هر کسی

□

عطار تا که از تو چو یوسف جدا افتاد

□

ور نگوید کت نه آن فهم و فن است

□

سکرالقوم فاسکتوا طرب‌الروح فانصتوا

□

بزد تیر بر چشم اسفندیار

□

آگه از عیب عیان خود نه‌ایم

□

اشتران بختییم اندر سبق

□

پر کینه مباش از همگان دایم چون خار

□

گرفتم کمربند دیو سپید

□

منه در رهگذار چون منی دام

□

لیک من اینک بریشان می‌تنم

□

مزن نگارا بربط به پیش مشتی خربط

□

هر آنکس که او باشد از آب پاک

□

هرجا کشید خوان کرم فیض عام آن

□

چشم را با روی او می‌دار جفت

□

چرا بینی چو گیری نشنوی بوی

□

به ایران بد افراسیاب آن زمان

□

آیینه‌ی دیداری جسم تو حجاب توست

□

جفت آن گاوم که آدم جد خلق

□

مرا گفت بو کن به بو خود شناسی

□

ببینید پیکار جنگاوران

□

فتوی دهی بغصب حق پیرزن ولیک

□

هرچه افزون‌تر همی‌جست او خلاص

□

دولت آنها، فرتوت شد و کار کشفت

□

مگر خستگیهات گردد درست

□

همه ناراستی و تهمت بود

□

قادری بی‌گاه باشد یا به گاه

□

کسی که دیده به صنع لطیف او خو داد

□

سپه گفت کواز بسیار گشت

□

ز اقتضای قضا صد قضیه‌ام واقع

□

این دوی اوصاف دید احولست

□

به هر جا گوش کرده بهر تاریخ

□

جهانجوی گفت ای بد شوخ روی

□

عطار شکسته را همی هر دم

□

خون کند زید و قصاص او به عمر

□

خانه‌ی تن گر شکند، هین منال

□

نهانی بدو داد فرزند را

□

جد تو آدم، بهشتش جای بود

□

نه ز بغداد و نه موصل نه طراز

□

ضمیرت گر بر افروزد چراغ مردم دیده

□

بد و نیک بر ما همی بگذرد

□

تو نمیدانی که از بهر خزان

□

آن صحابی زین کفالت شد عیار

□

که ذره‌های هواها و قطره‌های بحار

□

می آورد و رامشگران را بخواند

□

در جنب کاخ رفعتش افتاده بس قصیر

□

جد و خویشانمان قدیمی چار طبع

□

می‌کند فاخته فریاد که در باغ چرا

□

به جان و تن از رومیان رسته‌اید

□

شهدی که ز سر نشتر زنبور بجسته است

□

ننگرید آن پای خود را زشت‌ساز

□

بسکم‌الهجر فعودوا، فی طلب‌الوصل سعود

□

خنک شاه کو چون تو دارد پسر

□

هر طرف انوار فیض لایزال

□

کی بگنجد در مضیق چند و چون

□

به ذروه‌ای که بود آفتاب رفعت او

□

چو زخم خروش آمد از در سرای

□

مرا نکشته، بغل درون نخواهی شد

□

خافضست و رافعست این کردگار

□

گر نسبتی کنند به نعل آن هلال را

□

فرستمت چندان گهرها ز گنج

□

در آسمان و زمین کردگار را مطلب

□

چند دزدی عشر از علم کتاب

□

بلند مرتبه بکتاش بیگ گردون قدر

□

سکندر شنید این پسند آمدش

□

ور دین تو نیست دین عطار

□

نفی ضد هست باشد بی‌شکی

□

می بفروشی، چه خری؟! جز که غم

□

خرامی نیرزید مهمان تو

□

حیف باشد از تو، ای صاحب هنر!

□

پیش تو استون مسجد مرده‌ایست

□

جهانیان ز عطایت چنان شدند سخی

□

بگویم من و کس نگوید که نیست

□

درین ره پیشوایان تو دیوانند و گمراهان

□

که ببر این را قبای روز جنگ

□

خامش باش و بنگر فتح باب

□

نبیند ز برداشتن هیچ رنج

□

چراغ دوده فروز خدایگان سلاطین

□

شمع روشن بی‌ز گیراننده‌ای

□

حقه‌ی سر به مهر اهرمن است

□

اگر تند یابمش هم زان نشان

□

چون کوری قرایان عطار عیان دیده

□

توبه را زین پس ز دل بیرون کنم

□

یکان یکان بنماید هر آنچ کاشت خموش

□

به دادار گیتی که او داد زور

□

ای رمیده طبع تو از ذی صلاح

□

از برای حفظ و یاری و نبرد

□

مریمی رفته‌ست و مانده زو مسیحای رضیع

□

ز هنگامه‌ی کی قباد اندرآی

□

چرا وجود منزه به تیرگی پیوست

□

این چنین نفرین دعا پندارد او

□

در آب افکن چون مهد موسی

□

بدو گفت ما دستکاران بدیم

□

داده بود از جای او گردون به دیگر داوری

□

از تنش صد جای خون بر می‌جهد

□

وه چه گنجی که بر سرش مه و سال

□

ز هند و ز رومت پزشک آورم

□

دل عطار در غم تو چنان است

□

ای ز تو ویران دکان و منزلم

□

خانه بی‌جام نیست خوب و منور

□

بر آیین ببستند پرده‌سرای

□

افسانه‌ای که دست هوی مینویسدش

□

گردگان ما درین مطحن شکست

□

تن رود سرنگون که کوته چاه

□

نساید دو پای ورا بند تو

□

تو گوئی فتنه‌ای بد روح فرسا

□

حرف گفتن بستن آن روزنست

□

خاموش کن که دارد هر نکته تو جانی

□

نشسته به یک دست او زردهشت

□

برخیز ای صبا که ازین پس نمی‌شود

□

گاو طبعی زان نکوییهای زفت

□

تا رود خیل سبزه را بر سر

□

همان رخش گویی که بیجان شدست

□

ترک کن کار زمین و آسمان

□

حقه‌ی پر لعل را دادی به باد

□

و آن که نخرید دست می‌خاید

□

هم نه‌ای هدهد که پیکیها کنی

□

گرچه تقدیس خداوند صمد

□

یوسفی جستم لطیف و سیم تن

□

آنرا به مکاریی سپردم

□

منکر بحرست و گوهرهای او

□

نشاندی شاد چون طفلان بمهدم

□

آن یکی گل دید نقشین دو وحل

□

این میوه‌های دنیا گل پاره‌هاست رنگین

□

تا فزاید قصر من بر آسمان

□

کرده از قوت امداد خودم رتبه بلند

□

روز عاشوار نمی‌دانی که هست

□

آنکه چون گل به هواداری او خندان نیست

□

کو بلی‌گو جمله را سیلاب برد

□

خون خوار زمین گرت خورد خون

□

گر نباشد آبها را این کرم

□

در آن مکان که مکان نیست قصرها داری

□

امرهم شوری بخوان اندر صحف

□

مفرسای با تیره‌رائی درون را

□

که بود کان حس چشمش ز اعتبار

□

تاج دوزی به رسم همکاری

□

تا از آن جامد اثر گیرد ضمیر

□

اثر من بجای خواهد ماند

□

تهلکه‌ست این صبر و پرهیز ای فلان

□

غلام ساعت نومیدیم که آن ساعت

□

که فتوت دادن بی علتست

□

سروری کو به بلند اختری او که بود

□

من ز گفت هر دو حیران گشتمی

□

زهی کمند تو آن اژدها به روز وغا

□

رحم آمد بر وی آن استاد را

□

تو معذوری که پشمین دیده‌ای شیر

□

در گداز این جمله تن را در بصر

□

اذا غاب غبنا، و ان عاتعدنا

□

اگر پای بندی رضا پیش گیر

□

علم و دانش، جمله ارث انبیاست

□

نک شیاطین سوی گردون می‌شدند

□

یارب که همیشه در جهان باد

□

توانم من، ای نامور شهریار

□

مزدور خفته را ندهد مزد، هیچکس

□

هیچ کامم نماند جز یک کام

□

مست شدی سر بنه اینجا، مرو

□

دل دردمند سعدی ز محبت تو خون شد

□

امروز چو شاه محتشم اوست

□

هر زمان می‌کرد رو بر آسمان

□

عیش کن عیش کن که ممکن نیست

□

نه پیش از تو بیش از تو اندوختند

□

سر درودم فرید را چو گیاه

□

هر دمش حسن دگر بخشد مشاطه صفت

□

هر عین و هر عرض چو دهان بسته غنچه‌ای است

□

بگفتا فراتر مجالم نماند

□

در سرای گبر بد گرگین سگی

□

تو درین مستعملی نی عاملی

□

یک شرار از قاف قهرش در دل دریا فتاد

□

پسر گفت: راه درازست و سخت

□

چه فرق گر تو ز یک رنگ و ما ز یک فامیم

□

چون در آن شب شخص روحم نزد آن حضرت رسید

□

بفزا دغا را بفریب ما را

□

نترسی که پاک اندرونی شبی

□

باشد نظر به نعمت او قوت لایموت

□

هم‌چو آب نیل آمد این بلا

□

نفیر ناله بلبل بلند آوازه شد هر سو

□

نکردند رغبت هنر پروران

□

دل شد سیاه و موی سپید از غرور خلق

□

هر شب و روز به لطف و کرم وجود و جلالم

□

لابه کند گل رحمت حق را

□

اگر راست بود آنچه پنداشتم

□

ای بس ره امید که بربستت

□

شهوت خوردن ز بهر آن منی

□

باعث سلسله هستی ملک و ملکوت

□

بد انجام رفت و بد اندیشه کرد

□

از کوه و آفتاب، بسی لطمه خورده‌ام

□

چون همی بازی و همی مانی

□

گر شود هر دستی دستگیر مستی

□

به هفتم در از عالم تربیت

□

تیغ زن تارک شکن جوشن گسل مغفر شکاف

□

گر نذاری زهری‌اش را اعتقاد

□

آسمان بر سر فتنه‌ست چه شرها بکند

□

دعای منت کی شود سودمند

□

گر درین ره فرید کشته شود

□

بهتر آن تا خاکپایش را به دست آرد مگر

□

حدیث مفخر تبریز شمس دین کم گو

□

نه این است حال دهن زیر گل!

□

آشفته و مستیم و بر گذرگاه

□

از خرد غافل شود بر بد تند

□

خیمه‌ای باید که باشد اینچنینش طول و عرض

□

برآمد همی بانگ شادی چو رعد

□

بنالید از ناله‌ی مرغ شب

□

آتش زده‌ای در دل عشاق ز خشکی

□

اندر این ره نماند پای مرا

□

اگر زیردستی بیفتد چه خاست؟

□

غیرتم زد در دل آتش کز چه باشد بی‌سبب

□

گفت کمتر داستانی باز گو

□

شاهراه نفس دشمن جاهش که در او

□

وزان کس که خیری بماند روان

□

درین مصیبت و سرگشتگی محال بود

□

همه دزدان گنج دین تواند

□

چون نیست رختت چون نیست بختت

□

منعت الناس یستسقون غیثا

□

از پای در افتد به نیمه‌ی راه

□

خرفروشان خصم یکدیگر شدند

□

هست موقوف غرض رد و قبول و بد و نیک

□

ملک نوبتی گفتش: ای نیکبخت

□

ز آب چشمه و باران نمی‌شود خاموش

□

لیک چندان زیب دارد کژ مژی دندان او

□

آهوی مشک ناف من برهد

□

بدانست پیغمبر نیک فال

□

صد بحر را اگر به یکی شعله سر دهند

□

می‌بیند خواب جانت وصف حال

□

شه والا گهر بحر کرم شهزاده‌ی اعظم

□

ادیم زمین، سفره‌ی عام اوست

□

گاه می‌مردم گهی می‌زیستم

□

عالمی زاغ سیاه و نیست یک باز سپید

□

چو جان ولی شد قرین قمر

□

تو را نیست منت ز روی قیاس

□

خیره گفتند روح گنج تن است

□

هین فرود آ تا ببینی هیچ نیست

□

زلال چشمه‌ی بخت بلندت

□

به کشتی و نخچیر و آماج و گوی

□

آسیای دهر را چون گندمیم

□

چشمتان از رخش آنگاه خورد بر که شما

□

گوییم ولیک بسته بسته

□

بتابد بسی ماه و پروین و هور

□

به ملک خصم حالا می‌رود آوازه‌ی تیغش

□

دور باش غیرتت آمد خیال

□

گاه شیر پرده را جان می‌دهد کز خون خصم

□

سخن گفت و دامان گوهر فشاند

□

بر من همه درها چو فرو بست اجل سخت

□

در ده آن حمرا که رنگش همچو آه عاشقان

□

ان کنت تری ان تقتلنی

□

این توانی که نیایی ز در سعدی باز

□

جهل و حرص و خودپسندی دشمن آسایشند

□

هین بیاور حجت و برهان که من

□

آفتاب سر بام است غنیمت دانید

□

گرفتند حالی جوانمرد را

□

ای دل خرد، از درشتیهای دهر

□

عشق را گه دلی نهد در بر

□

همچو عقل اندر میان خون و پوست

□

ازان خاندان خیر بیگانه دان

□

ای قدر قدر قضا رتبه که معمار ازل

□

چشم دریا بسطتی کز بسط او

□

ای رفعت از علاقه قدر تو مرتفع

□

بزرگی رساند به محتاج خیر

□

بر امید غرقه گشتن چون فرید

□

نیک پشتی آمدند الحق نهان شرع را

□

کدامین سوی می‌دانی کدامین سوی می‌بینی

□

بر مرد هشیار دنیا خس است

□

سیب را غیر خورد، بهر تو ماند سنگ

□

یا مسیحی که به تعلیم ودود

□

طعنش رسد به ناصیه‌ی نور پاش مهر

□

تهی دست در خوبرویان مپیچ

□

مکش بیهوده این بار گران را

□

از بیم سوال تو عدوی تو چنانست

□

گر نام نگوییم و نشان نیز نگوییم

□

دلش گرچه در حال از او رنجه شد

□

ولی ز خرج تو گر بحر و بر شود بهتر

□

اهدنا گفتی صراط مستقیم

□

زر طلبد طبع تو روی ترش کن بر او

□

بفرمود صاحب نظر بنده را

□

زخمی زندت به چشم زخمی

□

از پی نظاره‌ی انصاف چار ارکان به باغ

□

چو بهشت جمله خوبان شب و روز پای کوبان

□

چو دست از همه حیلتی در گسست

□

تو به نی بین که ز هر بند چسان نالد

□

چشم‌روشن دشمنان و دوست کور

□

شادی کمینه خادم عشرت سرای تست

□

گر از نیستی دیگری شد هلاک

□

گربه چو دید آن ره و رسم تباه

□

سر به خاک آورد امروز آنکه افسر بود دی

□

سر آن‌ها راست که با او درآوردند سر با سر

□

به هرسو فرستید کارآگهان

□

کان برآرد به زینهار انگشت

□

خنده را در خواب هم تعبیر خوان

□

به دور عدل تو آن فرقه را رسد زنجیر

□

سروی سر گاومیشی براست

□

لاف ای فرید کم زن زیرا که در ره او

□

مالداران توانگر کیسه‌ی درویش دل

□

کتب الله تعالی کرم الله توالی

□

چو پیدا کنم بر تو انبوه رنج

□

عالمی و بهره‌ایت نیست ز دانش

□

جوق پروانه‌ی دو دیده دوخته

□

عدو به ششدر غم ماند زانکه اختر بخت

□

بجوییم و این را بجا آوریم

□

جان تو پاک سپردست بتو ایزد

□

از راه خشم دشمن این طبع و خاطرند

□

بندگی و خواجگی و سلطنت خط‌های توست

□

بخور هرچ داری فزونی بده

□

که در ولایت هند از عداوت گردون

□

دوستی تو و از تو ناشکفت

□

وقت سرعت بود تقدم جوی

□

از آواز او شاه بیدار شد

□

گر نتوانی چنین فرو شد

□

مرا عشق فرمانروا اوستادست

□

همچو آیینه شوی خامش و گویا تو اگر

□

چو رستم سواری به گیتی نبود

□

هیچ عاقل ننهد بر کف دست آتش

□

هم‌چو کنعان سوی هر کوهی مرو

□

غنچه گو دلتنگ شو کو خرده‌ای دارد به کف

□

چو دیدش یکی پیر بد سست و زار

□

ترا گر نیز میل تابناکی است

□

چرخ را از کاف «لولاک»ش کمر زرین بود

□

بکری برمد از شو معشوق جهانش او

□

عرض را به دیوان شاهی نشاند

□

به صدق شو سگ آن آستان که محترمند

□

چون ز مرده زنده بیرون می‌کشد

□

خوش آن شیشه کز وی درخشان شود می

□

فرستاد پاسخ به شیروی باز

□

مثل و مثالم طلب مکن تو درین دیر

□

آنکس که یکی مسهل و داروی تو خوردست

□

خانه در دیده گرفتی و تو را یار نشد

□

ستانم یکی مهر خاقان چین

□

هوشیاری نبود در پی این مستی

□

پس قضیب انداخت در وی مصطفی

□

بر زلف حور روز چو عنبر کند سیاه

□

چو بر خسروی گاه بنشست شاد

□

تو چه میدانی چه پیش آرد قضا

□

چون شنید این ز نکو عهدی و از گوهر پاک

□

سخنم خور فرشته‌ست من اگر سخن نگویم

□

یکی انجمن کرد با بخردان

□

میان مردم و یا جوج ظلم دیواری

□

می‌چکید از چشم تر بر خاک آب

□

به اقلیمی که آید شحنه در وی حزم بیدارش

□

زن چاره گر برد پیشش نماز

□

یقین بدان که عروس جهان همه جایی است

□

یک دم چو دهان باش لطیفی که کشد زور

□

بدین خوف و رجاها منعقد شد

□

برهنه شود درجهان زشت تو

□

ترک را تاجی به سر کایمان لقب دادم تو را

□

جوق‌جوق وصف صف از حرص و شتاب

□

چو بار عام دهد از سران هفت اقلیم

□

بدو گفت خاقان به شیرین زبان

□

من که دیبا نداشتم همه عمر

□

چون بال شکسته گشت بر پرم

□

که تا الطاف مخدومی شمس الحق تبریزی

□

یکی دشنه زد بر تهیگاه شاه

□

گه ز سهم خدنگ طایر روح

□

چونک کرد الحاح بنمود اندکی

□

حکم او گر سایه بر کهسار اندازد به فرض

□

که او را زمانه بران گونه بود

□

که گر با عقل گرد این بگردی

□

ما غلام کف دستیم بس اکنون که ز عجز

□

رسی از ساغر مردان به خیالات مصور

□

کشنده همی‌جست بدخواه شاه

□

جمله خیالات جهان پیش خیال او دوان

□

با پدر از تو جفایی می‌رود

□

فلک ثابت از آنسوی زمان تازد رخش

□

ازیشان دلاور گزیدند سی

□

نبیند گه سختی و تنگدستی

□

به کنه ذاتش غفلت عقول را از غیب

□

چه کوتاه است پیش من شب و روز اندر این مستی

□

بکشت او خداوند را در نهان

□

یگانه‌ای که درین شش دری سرای سپنج

□

شعله شعله می‌رسد از لامکان

□

چو کلک تیره نهادی که می‌شود دو زبان

□

همانا شنیدند گردنکشان

□

بر زبانم چون بگردد نام وصل

□

هم از آن چرخ چو آن مدت ناخوش بگذشت

□

تا آخر کار آن ولی نعمت

□

دگرگونه آهنگ بدکامه کرد

□

پیش شاهد باز چون آید دو تن

□

نفخ او این عقده‌ها را سخت کرد

□

جهان چیست مهمانسرای سخایش

□

که با پیل و گنجست و با فروجاه

□

من ربودم موزه و طشت و نمد

□

از پی خرس حرص و موش طمع

□

خاموش که غیر تو نخواهیم

□

دگر گفت کز گردش آسمان

□

چه او که دیده امینی که در حریم وصال

□

جز به ضد ضد را همی نتوان شناخت

□

لباس هستی جاوید نادر افتاده‌ست

□

چو نزدیکی کوه آمل رسید

□

چون پرتو ذره‌ای چنین است

□

ابرو تیری به بخشش و کوشش

□

به درون توست مطرب چه دهی کمر به مطرب

□

ببرسام گفتند کاین را مبر

□

بیا درده می احمر که هم بحر است و هم گوهر

□

هر کسی می‌جست کز بهر خدا

□

در طلسم باطن او گنج درویشی نهان

□

همه موبدان خواندند آفرین

□

مرا هر آنکه در افکند همچو گوی بسر

□

معتمد خواجه‌ی زکی حمزه

□

از غیب شنو نعره مستان و خمش کن

□

چواسپ نبرد اندرآمد به سر

□

به غیر از من که دارم بد گناهی عذر از آن بدتر

□

صد هزاران دارو اندر وی نهان

□

منم در وام عشق شاه تا گردن بحمدالله

□

ازیشان به دل بر نکرد ایچ یاد

□

بیچاره منکری که در آن موسم رضا

□

مرد باید راه رو از پیش خود برخاسته

□

گه پند و گهی بند و گهی زهر و گهی قند

□

چنان کره‌ی تیز نادیده زین

□

در شهر چو من گول مگر عشق ندیدست

□

سبق برده رحمتش وان غدر را

□

منم نای تو معذورم در این بانگ

□

همان تاج دارد همان گوشوار

□

بگفتا، مغز را مگذار در پوست

□

طمع و حرص و بخل و شهوت و خشم

□

الا ای آنک یک پرتو از آن رخسار بنمایی

□

چو آمد به نزدیکی شهریار

□

غیر او فردی که دید از پادشاهان کو بود

□

این گریزد از دلیل و از حجاب

□

ای ضیاء الحق ذوالفضل حسام الدین تو

□

چنین گفت با مرد داننده شاه

□

عاشقانی که همچو عطارند

□

ای بی بصر حکایت بختنصر مگوی

□

نپذرفت آسمان بار امانت

□

همی گاه محمود آباد باد

□

بطلب امن و امان را بگزین گوشه گران را

□

ساعتی بنشست تا خشمش برفت

□

مصقول شود چو چهره گردون

□

بن نیزه را بر زمین برنهاد

□

هیچ پرسش را نخواهم گفت زینساعت جواب

□

هر کرا جاهیست زیر جایگاهش چاه‌دان

□

انبیا عامی بدندی گر نه از انعام خاص

□

به جای نکوکار نیکی کنیم

□

جلال‌الدین محمد اکبر آن خاقان جم فرمان

□

پس بشر فرمود خود را مثلکم

□

با قبله آتشین چو موغند

□

سدیگر کجا هفت چشمه گهر

□

دل عطار خونی شد ازین دریای بوقلمون

□

لاجرم کار قدمهاشان و دمهاشان کنون

□

ملولم خاطرم کند است این دم

□

کجا افسر و کاویانی درفش

□

تا ببیند ممن و گبر و جهود

□

روبهی و خدمت ای گرگ کهن

□

شمس تبریز چو در شمس فلک درتابد

□

سوی گردیه نامه باید نوشت

□

پلنگی جای کرد اندر چراگاه

□

در اگر خواهی چنین رو نزد آن دریای علم

□

گر ریش نجنبانی یک یک بکنم ریشت

□

همی رای زد زین نشان هرکسی

□

می‌نماید به نظر سایه‌ی سرو و چمنم

□

آن گره‌های گران را بر گشاد

□

چه خوش است زر خالص چو به آتش اندرآید

□

تو این گوهران از که دزدیده‌ای

□

می‌شنو از فرید حرف بلند

□

گاه در خوی چو اسبت اندر تک

□

تا عشق حمیاخد این مهر همی‌کارد

□

نیارست کس رفت نزدیک شاه

□

آن گرگ بدان زشتی با جهل و فرامشتی

□

گر جهان باغی از نعمت شود

□

همه را نفی کنی بازدهی صد چندان

□

همی باژ بردند نزدیک شاه

□

با شب و روز، عمر میگذرد

□

آن برین بهر شهی عرضه کند دختر بکر

□

چه باشد ای صبا گر این غزل را

□

بو گفت هرکس که بانو توی

□

از قدم بندیان بند سیاست گسل

□

قول و فعل بی‌تناقض بایدت

□

چون گرم شوم ز جام اول

□

همه مهتران پشت برگاشتند

□

سه ماه روزه گرفت و ز نور روزه او

□

در سر جور تو شد دین تو و دنیی تو

□

ز ناله واشکافد قرص خورشید

□

شتر بود پیش اندرون پانصد

□

صورت آتش بود پایان دیگ

□

چونک مقصود از وجود اظهار بود

□

به فلک برآ چو عیسی ارنی بگو چو موسی

□

ببرسام فرمای تا با سپاه

□

از آن معنی پزشکت کرد گردون

□

کسی که شاخ حقیقت گرفت بد نگرفت

□

این داد خدیو شمس تبریز

□

غم و شادمانی بباید کشید

□

نقیض سوز و مخالف گداز و ضد کاهست

□

واسطه‌ی حمام باید مر ترا

□

چو همه خانه دل را بگرفت آتش بالا

□

ولیکن چو بهرم راند سپاه

□

از کفی گل کان وجود آدم است

□

سایه‌ای از کوه حزمش گر بیفتد بر زمین

□

این کعبه نه جا دارد نی گنجد در جا

□

همه هرچ در چین و را بنده بود

□

خمش ای دل که تو مستی مبادا به جهانی

□

خواه در صد سال خواهی یک زمان

□

بس کردم من اما برگو تو تمامش را

□

همه شهر ایران ورا بنده بود

□

بهای ما فزون کردند هر روز

□

چرخ و اجرام ساکنان تو اند

□

زان پیش که می‌دهد مرا دوست

□

چنین یافت پاسخ زمرد گناه

□

خروج زر ز مخزن‌های او وقت کم‌احسانی

□

مغز خود از مرتبه‌ی خوش برترست

□

نان ریزه سفره‌ست این کز چرخ همی‌ریزد

□

چو نومید برگشت زان بارگاه

□

شکم خاک پر از خون دل سوختگان است

□

وز بروج اختران بگذر سوی رضوان گرای

□

ای خر لرزان شده بر روی یخ در زیر بار

□

چهل خوان زرین پایه بسد

□

چون جان خمشیم اما کی خسبد جان جانا

□

هر یکی ناید مگر در وقت خویش

□

چو زنجیری نهی بر سگ شود شاه همه شیران

□

پدر پاک و مادر بود بی‌هنر

□

بپوئی ار همه‌ی راههای تیره و تار

□

خویشتن رنجه چه داری چون به عالم ننگری

□

جوان بختا بزن دستی و می‌گو

□

گفتم کلید حجره به من ده تو برنشین

□

گنج تمکینش که پا افشرده بر جا همچو کوه

□

من غلام آنک نفروشد وجود

□

آن شد که تو گویی و بخواهی

□

گفتم به طالعم خللی هست گفت نیست

□

گفتیم بال و پر زن از طلبم

□

هرکجا حکم تو آمد پای بند آورد جبر

□

ای چشم نمی‌بینی این لشکر سلطان را

□

زمانه را اگر این یک جفاست بسیارست

□

همه حسن از تو باید ماه و خورشید

□

تو چه داری که چنین بی‌آفتی

□

آن جا که شدی مست همان جای بخسبی

□

با بقایای لشکر سرما

□

خرمن عمر من ار سوخته شد

□

فضل و دولت را مداری ملک و ملت را مشار

□

پس خوف و رجای تو گواهند

□

پرده‌ی شب درگهت را پرده گشتی

□

خصم به قدر الم گر بخروشد شود

□

که مقیم خانه بودندی بزان

□

بر خاک درت روی نهادم ز سر عجز

□

از غایت تری که هواراست عجب نیست

□

همچنان چون گفت می‌گوید سخن

□

وز آن عار گرد افاضل نگردم

□

تو اگر می‌شتابی سوی مرغان آبی

□

بودم در این حدیث که ناگاه در بزد

□

هر یکی ز اجزای عالم یک به یک

□

آخرت قطار اشتر دان به ملک

□

به نرمی در هوای هرزه آبی

□

شعله‌ی آتش از این روی که گفتم گویی

□

ماکیانی ساده از ده دور گشت

□

این جهان دریا و ما کشتی و زنهار اندرو

□

دل من رفت عشقت را بقا باد

□

لیکن چو به بازار چرخش آری

□

گلیم تیره فرعون شب در آب انداخت

□

آن اسیران اجل را عام داد

□

یک نفس در پرده عشقش چو جانت غسل کرد

□

کلک تو شهابیست که هرگزبنمیرد

□

مردم آبی چشمم را درین دریای اشک

□

دست بتگر ببر و زینت بتخانه بسوز

□

آهوان را به گه صید به گردون گیری

□

ما چو برگ بید و قومی از بزرگان در سکوت

□

ور بگویی ور بکوشی صد هزار

□

هر کسی کو حاسد کیهان بود

□

روزی که روم جانب دریای معانی

□

نه به معیار جزو و کل قدر

□

مست را، مستی اگر یک ره بود

□

ز کاروان طبیعت نیافت یک شب و روز

□

دردی ده و عقل را چنان کن

□

آن کز نهیب تف سموم سیاستش

□

دمه سر کرده به یک سردمه بگریزاند

□

بط حرصست و خروس آن شهوتست

□

روز تا شب مست و شب تا روز مست

□

تو اصل دادن و دادی چو حرف اصل کلام

□

هزار آواز چون دانا همه نیکو و خوش گوید

□

موکب جان ستدن چون بزند لشکر شوق

□

بدرد زهره جانت اگر ناگاه بینی تو

□

ورنه بر امر تو رود گردون

□

گفت شه از هر کسی یک سر برید

□

یا رسول‌الله رسالت را تمام

□

بربند دهان برگو در گنبد سر خود

□

چکنم از شب جهان که جهان

□

ز نزد سوختگان، بی‌خبر نباید رفت

□

مار مردم‌کش در بحر نکرد آن از کام

□

چنین نوری دهی اشکمبه‌ای را

□

تبارک‌الله از آن آب سیر آتش فعل

□

خدا را ای صبا در گوش آصف

□

از الوهیت زند در جاه لاف

□

ایا روز فراقم همچو قیری

□

طفلان نطق صورت معنیت می‌کنند

□

غم عشقت به جان بخرید عطار

□

زین معنی زاد در مدینه

□

الا ای باده شادان به عشق اندر چو استادان

□

چنار پنچه گشاده است و نی کمر بسته است

□

که باقی غزل را تو بگویی

□

چون ندارم زور و یاری و سند

□

طوق ملکی این دم اگر گوهر پاکی

□

زیر فلک پیر ز پیران و جوانان

□

هر چه دانی، بمن امروز بخند

□

بدین قصیده ز من خواجگان بپرهیزند

□

دل ندارد هیچ این جلاد مرگ

□

تا تیره شده است آبم از سر

□

از غبار مرکب آن شاه نر

□

گر چو خفته گشت و شد ناسی ز پیش

□

زهی داغ و زهی حسرت که ناگه

□

برتر نکشد قدر ترا دست وزارت

□

ازیرا حکیم است و صنع است و حکمت

□

ز روی عقل اگر بینی گمانی کان یقین گردد

□

ای آنک تو باغ و بوستان را

□

ای وقف کرده دولت موروث و مکتسب

□

نوبت من رفت امسال آن قمار

□

باز چون ابری بیاید رانده

□

دانش و دانا حکیم و حکمت و فرهنگ ما

□

در بزم رشک برده برو شاخ در خزان

□

من آن تیغ آلوده، کردم بخاک

□

سحاب بیندم از دور سایل عطشان

□

ای سرو برای شکر این را

□

تا شکل گنبد فلک و جرم آفتاب

□

آوه که بکرد بازگونه

□

چون شکار خوک آمد صید عام

□

و مسینا بخمر من صبوح

□

نیست القصه کمالی که نه حاصل دارند

□

زلف چون دربند روم روی اوست

□

عالم چو یکی رونده دریا

□

خاموش شدم حاصل تا برنپرد این دل

□

ملکی همچو خرد عادل و هشیار درو

□

صد مادر و صد پدر ندارد

□

چند زنبور خیالی در پرد

□

ای جمله روزها غلامت

□

در این هوس که خرامنده ماه من برسید

□

بوقت کار، باید کرد تدبیر

□

زینجا نفیر ریزد ز آنجا نوای نای

□

بعضی چو شکر اگر شکوری

□

هرگز چو فلک راه سعادت نکند گم

□

در چشم تو ظاهرست یارا

□

خوب حصاری بکش از گرد خویش

□

چه نسبت خاک را با عالم پاک

□

مابقی را ز خوان خود پندار

□

در آویزد همی هر یک بدین گفتارها زینها

□

چون بدارالملک عباسی امامی آمدیم

□

شکوای من شروان شرواها الشفا

□

حلم ترا چو مرکز ارکان قرار داد

□

نظر در نامه می‌دارد ولی با لب نمی‌خواند

□

گرد از دل سیاه فرو شوید

□

که باشم من مرا از من خبر کن

□

چو خورشید است رایش نه که او را

□

هنگام صبح در عوض پرده، عنکبوت

□

کند چو سندان در مشت سونش آهن

□

مسکه روح الجنان تمسکه

□

وی چو کیوان زکام خصم بری

□

افکند و عصاش اژدها شد

□

نگردد مرد مردم جز به غربت

□

حدیث قدسی این معنی بیان کرد

□

آنکه یسارش به بزم حمل گرانست

□

یک موی حجاب در میان بود

□

آن حکیم پای اصل و راد مرد معتبر

□

شعرت ز نام شاه، فروغی شرف گرفت

□

با تو رضوان نهاده پیش بهشت

□

نظاره نقد حال خویشی

□

چو بی‌راه و بی‌رسته گشتی، مرا

□

حمل با ثور و با جوزا و خرچنگ

□

جز به در جامه خانه کرم او

□

بکنج غار، مخز همچو گرگ بی چنگال

□

گبر خواهد که بود طالب کوی تو ولیک

□

آنگه به نوحه باز پس آیید و پیش حق

□

طاقتم نیست از خدای بترس

□

هم‌چنان کین شاه‌زاده شکر شاه

□

دامی نهاده دیدم هر یک را

□

ولیکن طامةالکبری نه این است

□

طفل غنچه عرق آورده ز تب بر رخ از آن

□

گر آتش آن بود که خورش خواهد

□

ای جبین هر جنین را مهر مهر تو نگار

□

آن خدیوی که فروغی خبر شاهی او

□

باره‌ی عدل تو یک لایه همی شد که جهان

□

پرده‌ی کوچک چو یک شرحه کباب

□

مریم عمران نشد از قانتین

□

هیولی را نهاده در میانه

□

رونق ملک و استقامت دین

□

روانی که ایزد ترا رایگان داد

□

اینک که یکی هفتست کان ماه دو هفته

□

ایام فی حذو ریاض سنابل

□

دست سگبانت چون قلاده کشد

□

در خانه دل همی‌رسانند

□

بازی نکند مگر به جماشی

□

نهاده ناقصی را نام خواهر

□

آنکه آن حور که او را دل احرار بهشت

□

گر هویدا خواهیم پنهان شوم

□

با شرف گشتی چو تاج اصفهانت جلوه کرد

□

فروغی از غزلش بوی مشک می‌آید

□

استخوان ریزهای خوان تواند

□

گه خیال خوش بود در طنز همچون احتلام

□

به پیش توست ولیکن خط فریشتگان

□

ببین ماهیت را بی کم و بیش

□

تو در آن اندازه‌ای از کبریا کاندر وجود

□

جهنده همچو برق، اما نه آتش

□

عشق بازی و ز خود تربیت جویی شرط نیست

□

فخریا برگو دعای دولت شاه جهان را

□

آنکه ملک بقاش را شب و روز

□

در دل من آن سخن زان میمنه‌ست

□

که را داد تا تو همی چشم داری

□

از او یک غمزه و جان دادن از ما

□

از نوش به مل درش لی

□

در فردوس به انگشتک طاعت زن

□

پشک چون تو بود چو خشک شود

□

از دعا آخر فروغی حاصلم شد مدعا

□

وانجا که ذکر صاحب ری رفت و ذکر تو

□

پیغام ز نفخ صور داری

□

ای کرده خرد بر دهان جانت

□

ز جوزش قشر سبز افتاد در دست

□

ماه ار نخواهد آنکه وبد نعل مرکبت

□

جامه‌اش از خار و سر از سنگ خست

□

شد تیره همچو موی تو روی چو ماه تو

□

سام کیخسرو مکان در شرق و غرب

□

خاک پایش را ز غیرت آسمان بر سنگ زد

□

غیرتت لب بگزید و به دلم گفت خموش

□

به بی‌دانشی هر خسی را همی

□

و قد سلوا و قالوا ما النهایة

□

عالی ابوالمعالی بن احمد آنکه اوست

□

عقل خود را مصلحت جوید مدام

□

که تا دست جوانمردی به دنیا در نیفشانی

□

خسرو اعظم آفتاب ملوک

□

من آنها ندانم همین دانم و بس

□

چاه را چون قصر قیصر کرده‌ای

□

بر پایگه خویش اگر نباشی

□

چه می‌گویم که دور افتادم از راه

□

به کف خواجه‌ی ما ماند راست

□

گر ببینی آن هوا و آن نسیم

□

رفت و گنهان برد و نکرد ایچ شکایت

□

سر حلقه‌ی شاهان جهان ناصردین شاه

□

می‌نگویم که جز خدای کسی

□

از عشق گردون متلف بی‌عشق اختر منخسف

□

...

□

که آدم را ز ظلمت صد مدد شد

□

آفاق را جمال ز جاه و جلال اوست

□

ستوده سوی خردمند شو به دانش ازانک

□

از بس کرم و لطف خداوند برآید

□

بام گردون بتوانیم شکست از تف آه

□

به دست عشوه همه شب گرفته دامن دل

□

گر رانده آن منظرم بستست از او چشم ترم

□

رست او بدان رگو و نرستم من

□

میان آب و گل افتان و خیزان

□

اجل از بارخدای اجل اندر نگذشت

□

بکوه ار نمیتافت خورشید تابان

□

دعوی ایمان کنی و نفس را فرمان بری

□

فروغی آن مه تابنده سوی خویشتنم

□

نه در مناصب اقران حسد بیازارد

□

چرخ زنان بدان خوشم کب به بوستان کشم

□

گوئی «مکنش لعنت» دیوانه‌ام که خیره

□

ببین آن نیستی کو عین هستی است

□

وارد حضرت عالی برسید

□

مشو اینجا حلولی لیکن این رمز

□

آری ز پر این هر دو پرانند ولیکن

□

یا رب به حق قائم آل محمدی

□

دریا دلی و غرقه‌ی دریای نیستی

□

این شقایق منع نو اشکوفه‌هاست

□

روزگار و چرخ و انجم سر به سر بازیستی

□

گل آدم در آن دم شد مخمر

□

بر بساطش اگرچه نیم شب است

□

گر بیک پیمان، وفا بینم ز تو

□

تا یمین‌ست و یسار اندر بزرگی و شرف

□

گر روز فروغی را تاریک نمی‌خواهی

□

سحاب دست ترا جود کمترین باران

□

شاه را دل درد کرد از فکر او

□

ز سیرت‌های دیوان است، اندر نارت اندازد

□

مسامت گردد از خوی هم چو دریا

□

تمنیی که به اقبال روزگارت هست

□

این آفروشه‌ای است دو زاغ است خوالگرش

□

در خاک لعل زر شده هرگز ندیده‌اید

□

فروغ طبع فروغی گرفت عالم را

□

ناری تو به دامن وفا دست

□

سیلی روان اندر وله سیلی دگر گم کرده ره

□

گر تو همی صحبت زمانه نجوئی

□

ولی تشبیه کلی نیست ممکن

□

نقش بقا چو جلوه‌گری یافت از ازل

□

گفت چنین، کای پدر نیک رای

□

نکته‌ی رایش اگر شمع شود

□

خاقانیا به عبرت ناپاکی فلک

□

کرد بشیر علم خانه‌ی خورشید دو

□

خصم منکر تا نشد مصداق‌خواه

□

گر رای بقا کنی در این جای

□

بکن اکنون که کردن می‌توانی

□

دست جود آسمان از دست جودش مایه‌خواه

□

کی بیاید بی نهایت در بصر

□

ای سنایی گر ز دانایی بجویی مهر او

□

هو قسورة و دواته صیادة

□

منشی ملک فلک در هرچه منشوری نوشت

□

یکی لحظه بنه سر ای برادر

□

عاجز چونی ز خیر و حق و صواب

□

ز هر سایه که اول گشت حاصل

□

ز اتفاق رای تو با صدر دین آسوده گشت

□

هر چه بنویسند حکام اندرین محضر رواست

□

زخم سنان او را اه کردی ای سنایی

□

تاج و نگین دور از او مباد فروغی

□

قصه‌ی اهل خراسان بشنو از سر لطف

□

در دلت خوف افکند از موضعی

□

خداوندی همی بایدت و خدمت کرد نتوانی

□

دلی کز معرفت نور و صفا دید

□

چون بخوانی خلاف چرخ هبا

□

شاه حبش چون تو بود گر کند

□

عجبتر زین همه آنست مر پرنده مرغان را

□

دادگر داور بخشنده ملک ناصردین

□

چندان بقات باد که تاثیر لطف صنع

□

هان ای دل مشکین سخن پایان ندارد این سخن

□

دیو بخندد ز تو چو تو بنشینی

□

نگر تا قطره‌ی باران ز دریا

□

گر حرم را چون حریم حرمتت بودی شکوه

□

مرا افتادگی آزادگی داد

□

خسرو خسرو نسب سلطان بهرامشاه

□

جم رتبه ناصرالدین کز تیغ کج بیاراست

□

گفته رایش در شب معراج جاه

□

گفت آری اینچ کردم استم است

□

فرمان کردگار یله کرده

□

بود هستی بهشت امکان چو دوزخ

□

آن صدر و جلال وزرا کز وزرا هست

□

جمله‌ی خاک خفتگان، موج دریغ می‌زند

□

ریشک و حالک ثناجویی

□

مدحت خسرو اسلام فروغی بسرای

□

آب گردد همچو آتش در دهان آن کسی

□

گر مرا صد بار تو گردن زنی

□

تو به پرگار خرد پیش روانم در

□

چهارم پاکی سر است از غیر

□

چو ابر چتر تو سیل ظفر برانگیزد

□

ای نور دیده، از همه آفاق خوشتر است

□

تا بود عقل از ره دانش‌پرستان اصل غم

□

ابوالمظفر غازی سوار تیغ‌گذار

□

سه چیزت بباید کزان چاره نیست

□

در جهان محو باشی هست مطلق کامران

□

شکم مادرت زندان اول بودت

□

ظهور نیکویی در اعتدال است

□

دلش کور باشد سرش بی‌خرد

□

نیکخو گفته‌است یزدان مر رسول خویش را

□

یا کدام از ما بماند یا کدام از ما برد

□

چون فروغی در سر هر هفته می‌سازد غزل

□

سخن راند گویا بدین داستان

□

من از این فاتحه بستم لب خود باقی از او جو

□

دام و دد دیو تو گشتند و بفرمانت

□

جهان خلق و امر اینجا یکی شد

□

سپهدار پیران به پیش اندرون

□

تا نمایندت بهنگام خرام

□

شمع ما را گر لگن کردست چرخ از خاک و خون

□

گر فروغی ماه من برقع ز رو خواهد فکند

□

ترا گر بیابند بیجان کنند

□

هم ری و بی و نون را کردست مقرون با الف

□

نهاده چشم سرخ خویش را عیوق زی مغرب

□

ز رویش خلوت جان گشت روشن

□

بمالید بر خاک ریش سپید

□

فرید از یک شکن زنار اگر بربست من با او

□

کی شوم چون تو گرچه گویم شعر

□

فروغی ار به سخن نوبت شهی بزنی

□

وز آن جایگه شاه توران زمین

□

عکس آن اینجاست ذل من قنع

□

دیوی است صعب در تن تو آرزو

□

از آن گویی مرا خود اختیار است

□

از آواز اسپان و گرد سپاه

□

گفتش اندر گوش دل، رب و دود

□

هر زمان آید ندا اندر دل هر عاشقی

□

پرده‌ی خاقانی افغان می‌درد

□

که اویست جاوید برتر خدای

□

آمد دلبری عجب نیزه به دست چون عرب

□

خلقی ازین شد به سوی مذهب مالک

□

بود پا و سر و چشم تو چون دل

□

چو آمد به نزدیک کاووس شاه

□

ای برادر، سخن نادان خاری است درشت

□

معتوه شد از جستن معشوق سنایی

□

چون دل به جایی شد گرو هم کم بگو هم کم شنو

□

سر مایه‌ی مردی و جنگ ازوست

□

ای تن چو سگ کاهل مشو افتاده عوعو بس معو

□

ز جهل تو اکنون همی جان دانا

□

پس از زهد و ورع گردد دگر بار

□

که جانت شگفتست و تن هم شگفت

□

پای کوبان در نشیب و در فراز

□

غنچه همچون دل من با لب تو

□

ابنای جهان عیدی هر ساله‌ی خود را

□

نبد هیچ پیدا نشیب از فراز

□

باشد که آن شاه حرون زان لطف از حدها برون

□

دلم از تو به همه حال بشستی دست

□

کند یک رجعت از سجین فجار

□

سپه سربسر پیش خاقان شدند

□

غرقه‌ی خون شد ز تحیر فرید

□

سخت خامی باشد و تر دامنی در راه عشق

□

طوبی لطوبی ان عدت کرسیه

□

خانه‌ای کرده‌ستی اندر دل ز جهل و هر زمان

□

ای خداوندا برای جانت در هجرم مکوب

□

امام صنعت تازی علی‌ابن حسن بحری

□

کلامی کو ندارد ذوق توحید

□

گرنه همی ساید این عطای مبارک

□

بسی جستم بشوق از حلقه و بند

□

چون یکی درج ساخت پر گوهر

□

عشق تا پدید آمد دانش فروغی رفت

□

در تخته‌ی اول ار بنوشتی

□

هم‌چو شبکوکی کنم شب ذکر و بانگ

□

از برای کشتنی می‌کند بینی پای را

□

شد ابلیست امام و در پسی تو

□

خرسند چرا شد دلت اندر بن این چاه

□

یک جوهر ترکیب دهنده‌است و مصور

□

آنجا که کریمیت خوان نهاده

□

فروغی چون به دل پنهان کنم زخم محبت را

□

به فضل کوش و بدو جوی آب‌روی ازانک

□

تو نه‌ای زینجا غریب و منکری

□

سراسر جمله عالم پر ز مردست

□

جز از حق می‌نیاید دلربایی

□

گر به راه این جهان خورشیدمان رهبر شده‌است

□

همچو مرغ هوا سبک بپرم

□

ابلهم خوانی و گویی که به باغ آر زرم

□

شاها سخن از مدح تو تا گفت فروغی

□

من پس تو سنبل خوش چون چرم

□

خورشید همه روز بدان تیغ گزارد

□

شو مدینه‌ی علم را در جوی و پس دروی خرام

□

ز تو با درد دل اناث و ذکور

□

به جان خانه‌ی حکمت و علم و فضلی

□

شرق تا غرب جهان خوان می‌نهد

□

به کف کن حشمت و نعمت ز بهر نام و ننگ اندر

□

سر شاهان جوان بخت ملک ناصردین

□

بنگر که پس از نیستی چگونه

□

بال‌ها چون برگشاید در دو عالم ننگرد

□

بت پرستیدن همی دنیا پرستیدن بدان

□

جهانداری، که مانندش به عالم

□

زین پیش جز از وفای آزادان

□

همی ناله کردی، ولی بی ثمر

□

امشب وقت سحر پیش سپهر هنر

□

سایه‌ی الطاف شاه تا به فروغی فتاد

□

پیشه‌ای سخت نکوهیده گزیدی، چه بود

□

فرعون و نمرودی بده انی انا الله می‌زده

□

چه سستی دیدی از سنت که رفتی سوی بی‌دینان

□

ز سودای تو گشت آواره این دل

□

به خون اندر همی غلتد که دهقان

□

اگر هیچم سوی تو حرمتی هست

□

یوسف ما بود چاهی لیک گشت از بهر چاه

□

اعذب من لهجتی و اطهر من

□

فتنه شدی و بی دین بر آتش غریزی

□

گفتم ای مه توبه کردم توبه‌ها را رد مکن

□

پیش تخت و بارگاه هر دو اندر صف زده

□

قدما نفس نام کردندش

□

جولاهه گرفت تن تو را ترسم

□

مرا در کودکی شوق دگر بود

□

از برای نصرت دین ساختی هر روز و شب

□

چشمی که به یک غمزه مرا طبع غزل داد

□

در آهن و سنگ چون نشسته است

□

گاهی چو چه کن پست رو مانند قارون سوی گو

□

اندر آن حال که در صدر تو سرهنگ عمید

□

دستگیر فتادگان باشد

□

اینها ز بهر علم بکار آیند

□

زور یک ذره عشق چندان است

□

با تابش تو کران مبادا

□

مسخر ساخت نیر تا دل پاک فروغی را

□

پیش این گاوان که هرگزشان نبود

□

خاموش کامشب مطبخی شاهست از فرخ رخی

□

چون علم کی بود می پیشت چنین لیک از سخا

□

دوست گیری، دگر ز دست مده

□

این جان پاک تو ز چه رو مانده است اسیر

□

تو هم از پای در آئی ناچار

□

خاک پای تو نزد دشمن و دوست

□

شاها بسوی خصمت تیر دعا فکندم

□

انبازانند دینت با دنیا

□

صد هزاران مرغ مطرب خوش‌صدا

□

در مراعات بقا جز در خرد عاصی مشو

□

بس که دیدم دعای پیرزنان

□

پست نشستی تو و ز بی‌خردی

□

گرش بنکوهی ندارد باک و شرم

□

زخم داری بهر دشمن رحم داری بهر دوست

□

فریاد که ترکان ستم‌پیشه فروغی

□

چون خود گزید تیره‌دل و جانت جهل را

□

هم در آخر عجز خود را او بدید

□

در همه عمر ار شبی قصد به مسجد کنی

□

بیش ازین جسم را گذر چون نیست

□

به جان نوشو که چون نوگشت پرت

□

تا که چشمت دید همیان زری

□

روی چون طابون و اندر زیر آن طابون طمع

□

ناصرالدین شاه اعظم، کارفرمای ملوک

□

این فلک زود رو، ای مردمان،

□

اسب سخن بیش مران در ره جان گرد مکن

□

چار طبعند و نه افلاک که پاینده‌ی حسن

□

شاه مهر و وزیر ماه بود

□

چو سیم و زر و سرب و آهن است و مس مردم

□

صد هزاران چیز داند شد به طبع

□

چه نوش زهر بخوردی بدان امید و طمع

□

شها فروغی شاعر مدیح گستر تست

□

گر همی دانی به حق آن را که هرگز نغنود

□

زر بایدت انوری وگر نیست

□

گه برین خنده زند گاه بر آن عشوه دهد

□

بگریزی، کجا روی که نه اوست؟

□

گوئی که روزگار دگرگون شد

□

عسس بیدار ماند، آری چه نیکوست

□

ای ز فر تو دین و ملک چنان

□

گر بتان خوردند خون ما، فروغی دم مزن

□

در دنیا سخت سختی و در دین

□

توبه‌ی خویش و آن من بشکن

□

گمان بری که سیه زلف او بر آن رخ او

□

دین به پشتی روی دیوارت

□

آن کان نخستینت نمودم که زمین است

□

چون زمین پر شکستگی است چرا

□

فرخنده حکیمی که در اقلیم سنایی

□

شها برای فروغی همین سعادت بس

□

آن علم نباشد که بر سپیدی

□

هر فسانه صراحیی ز شراب

□

از بهر زر و سیم نه بل کز پی تشریف

□

تا بدانی که چرک خود رستن

□

نهفته‌ستند رازی بس شگفتی

□

بگفتا چو زین دخمه بیرون شوی

□

از یوسف خوشتری که در حسن

□

بلند اختر شهنشاهی که بهر جشن او هر شب

□

چه آویزی درین؟ چون می‌ندانی

□

آهی زد و سوخت پرده‌ی راز

□

برو تا درگه دیر و خرابات

□

میروی، با دل تو همراهست

□

آن جانور که سرگین گرداند

□

تا کشف شود در آن وجودم

□

عین و شین و قاف را آنجا که درس عاشقیست

□

دیگر از مشرق نمی‌تابد فروغی آفتاب

□

تو را همی سخنی خوب گشت باید و خوش

□

مگر آن که تا دین بیاموختم

□

سرمازدگان آب و گل را

□

تا تو رخت و سرای را دانی

□

چه کانی؟ ندانم همی عادت تو

□

برای پرورش تن، بدام بدنامی

□

تو اندر وقت بخشیدن جهانی مختصر داری

□

از آن شراب مرا کاسه‌ای بده ساقی

□

چو صدهزاران زرینه تیر بودی مهر

□

با شب ز رفیق راز می‌گفت

□

گر بایدت حرفی ازین تا گرددت عین‌الیقین

□

کار سنگ از تو چون نگار شده

□

بفریفت مر مرا به جوانی جهان پیر

□

آنها که گوااند بر این خلق و برایشان

□

مرا چون از ولی بخریده‌ای دی

□

فوا عجبا اسعی جنا فی جنابه

□

همی گوید که «هر کو نشنود خود

□

به آزادگان گفت پیش سپاه

□

بر در زده‌ای چو حلقه ما را

□

این خرد خود کجا و روح کدام؟

□

نوروز ببین که روی بستان

□

دل خود بینت بیازرد چنان کژدم

□

یا فتنه نباید شد تا کس نشود فتنه

□

تیغ او روز وغا گردن خصم افکنده‌ست

□

اگرچه شب بپوشد روی صورت

□

از آزادگان هر که دیدی به راه

□

من سایه شدم تو آفتابی

□

کاغذ او کفن، دواتش گور

□

چه لافی که من یک چمانه بخوردم؟

□

دلم در چاه زندان فراق است

□

با قدر تو پاره میخ بر چرخ

□

ناصرالدین شه، فروغی آن که گفتش آفتاب

□

تا با تو چو بندگان همی گردد

□

کجا رفت آن بیدرفش گزین

□

از دو یاقوتش دو چیز طرفه یابم در دو حال

□

آب گندیده، خاک پوسیده

□

اندیشه کن از بندگی امروز که بنده‌ت

□

مرا فریب ندادست، هیچ شب گردون

□

یارب چه لبی داری کز بهر صلاح ما

□

زان فروغی از شور آن پری، مشتهر شدم در سخنوری

□

مرد هشیار سخن‌دان چه سخن گوید

□

چنان خون همی رفت بر کوه و دشت

□

مردی نه کودکی که زنی هر دم از تری

□

جنبش هر یکی به منوالیست

□

لابل بیشی نبود جز به فضل

□

ای شعرفروشان خراسان بشناسید

□

مر سنایی را فتاد این نادره

□

شاها به دعای تو چنین گفت فروغی

□

معدن این چیزها که نیست در این جای

□

بیامد نخست آن سوار هژیر

□

از یکی در نگری تا به هزار

□

آلتش شهوت تو کور افتاد

□

چون نیلفنجی به طاعت عمر جاویدی همی؟

□

جمله خندیدند گلهای دگر

□

چون بنان محاسبش هر شاخ

□

آن چه من زان دهن تنگ، فروغی دیدم

□

صیاد بی‌محابا هرگز چو تو ندیدم

□

چو لشکر شنیدند آواز اوی

□

خور گردون چو مه از پیش رخت کاست کند

□

وانکه در دست اوست ماه فلک

□

از پس هجران فراوان چون ندیدم در رهش

□

نیست آسان هیچ کار عشق تو

□

بادبان راز اگر مجروح گردد ز آه ما

□

قنبر او پنجه با هفت اختر سیار زد

□

شادی و غمست عشق و ما را

□

نشست وکیی تاج بر سر نهاد

□

بر تو کس در می‌نگنجد تالی الا الله چو لا

□

دلم سیر آمد از مهر آزمایی

□

هر دعا گویی که در شش پنج او دادی به خواب

□

رفت سوی آسیا هنگام شام

□

مدح ملک مشرق بهرامشه مسعود

□

یارب از خم‌خانه‌ات پیمانه‌اش در دور باد

□

از دیو کند فریشته نفسی

□

چو آگاهی آمد به بهمن که شاه

□

زین روی که بر خاک سر کوی تو خسبد

□

بارها را نگاهداشت به برگ

□

خوش و ناخوش که از این خاک همی روید

□

وان گلبن چو گنبد سیمینش

□

گر حجاب رهت از جسم و ز جان خواهد بود

□

ستوده ناصر دین شاه، شهریار ملوک

□

تیمار تیم داشتن از ما حماقتست

□

سوی راه ورزان نیازیم چنگ

□

مرا دینار بی مهرست رخسار

□

تا نگردی تو مجتهد در دین

□

بده انصاف هیچ وا نگرفت

□

سر میفراز نزد شبرو دهر

□

گل گرفته جام یاقوتین به دست زمردین

□

ناصردین شاه یل مفخر شمس و زحل

□

از پی ضعف میان حرز چه جویی ز من

□

به روم به هندوستان برگذشت

□

اگر چند تقصیر من ظاهرست

□

به گفتار از لبت خشنود گردم

□

از دست تو گر چشم شرابی

□

همه چون چرخ گرد خود گردم

□

که از روی نسبت نیاید نکو

□

فروغی از غزل عید شاه شادی کن

□

هزاران مرتبت دانم ورای اینست کاین هر دو

□

دشنه، به جگر فرو توان خورد

□

آفتابست او ولیکن گاه نور

□

به شهیدان کربلا ز فسوس

□

چندان ز هوا ژاله ببارید بدو ابر

□

تلخ بود آنچه بمن نوشاندند

□

تو از فوق و جسم و جهت برتری

□

آن شهی که بگشوده بر سخن‌وران یک سر

□

ای مسلمانان فغان زان دلربای مستحیل

□

در مجلس عشق جام خوردن

□

زخم و رحم و بد و نیکش ز ره کون و فساد

□

علم داری، ز کس مدار دریغ

□

گفتم: آن زلف تو کی گیرم در دست بگفت:

□

آن گوی مرا که دوست داری

□

شکلهاشان در مخارج نقش نفس ناطقه

□

شغل فروغی ز شاه دامن زر بردن است

□

بر دشمنان همی نتوان بود موتمن

□

سپاه از دو رو بر هم آویختند

□

چون یوسف سعید بفرمودم این غزل

□

چون چراغ و دلیل و پرسیدن

□

معجز موسی نمایست این و آنها سحر و کی

□

در من چه عیب دیده کسی غیر پای زشت

□

عقلم همی نداند تفسیر خطت آری

□

تا از آن لعل گهر بار فروغی دم زد

□

ای شکر شگرفی در گفتگوی معنی

□

گشتش خوی تب روان به تعجیل

□

هر چند نیافت اندرین مدت

□

بیغمی شعبه‌ای ز بی‌نفسیست

□

هر غم و شادی که از عشقت هم عشقست از آنک

□

در غم عشقش دل عطار را

□

در هفت بخش عالم یک مبتدع نماند

□

ناصرالدین شه که چرخش عرضه می‌دارد مدام

□

از کرده‌ی خود یادکن و بگری ازیرا

□

یکی ترگداری خرامد به پیش

□

آن تنی کش خوب پروردی به دوزخ در همی

□

دوستی ز امن و استواری خاست

□

گر کوه دجله آن گردد که دارد مردوار

□

روز، بعزلتگه خود تاختی

□

تا باده ده شمایید اندر میان مجلس

□

تا بست نقش صورت او صورت آفرین

□

با رود و سرود و باده‌ی ناب

□

سر شهریاران تهی کرد جای

□

صد روح در آویخته از دامن کرته

□

در نهد روی از آن حدایق غلب

□

بر خیره چند جویم آنرا که او ندارد

□

ای برادر به‌حذرباش زغرقه به‌میان‌شان

□

پدید کرد تصاویر مانی ابر و زمین

□

مرغ چمن دم نزد پیش فروغی بلی

□

عیسی اندر آسمان خر با زمین

□

چو نیرو کند با سر و یال و شاخ

□

سگ به از عقل منست ار عقل من

□

ماه طلعم کلف پذیر نبود

□

چاکر اوست چشم و گوش رهی

□

همیشه دختر امروز، مادر فرداست

□

بمیر ای دوست پیش از مرگ اگر می زندگی خواهی

□

شعر از علو طبع فروغی است سربلند

□

صد تیر بلا پران بر ما ز هر اطرافی

□

دید از طرف گذر به سویی

□

در دو عالم مر ترا باید همی بودن پزشک

□

با منی درد سر چه میخواهم؟

□

درین دلق به صد پاره مرا طبعی‌ست پر گوهر

□

عطار اگر فنا شوم در تو

□

ندارد ملک جم در چشم عاشق وزن چون دارد

□

روشن ضمیر ناصردین شه که آفتاب

□

عاشقان از خم زلف تو چه دیدند هنوز

□

دانم که تو در بهشت جاوید

□

رست از عقیله دیده‌ی عقل از برای آنک

□

آنچه بر عالمان وبال آمد

□

ناشتا نزدیک او شو زان که خود نبود طبیب

□

مور بدو گفت بدینسان جواب

□

کی شدندی عالمی در عشق تو یعقوب‌وار

□

تا ابد سلطنتش باد کز او سلطانی

□

شد طبع هوا معتدل از چرخ تو گویی

□

از دیده ره جنازه میروفت

□

چون به شاهین قضا انصاف سنجی‌گاه حکم

□

اندرین ملک پادشاهی خود

□

بگفت این و ز لب زیب نگین داد

□

هر چند مسکنم به زمین است، روز و شب

□

آن که ایزد نگین ملک باو

□

ناصرالدین شه بخشنده که دست کرمش

□

مگر شد بسته مرغ صبح در دام

□

نقاش، که پیکری نشان کرد،

□

با عراقی دوستی آغاز کن

□

سر موی ترا دو کون بهاست

□

مرا گر چه درین گفتار دل دزد

□

گر از نسیم بترسم بخویش، ننگی نیست

□

وارث ملک میرشاهی خان

□

فلک به چشم فروغی طلوع داده مهی را

□

گر نه بهشت است همین هند چرا

□

فریاد که جان ز غم زبون شد

□

به جان مهمان لعل تست چون من عاشقی مسکین

□

ای ز چرخ و سروش بالاتر

□

بود ماهی سزای تابه‌ی تیز

□

که گیرد دامن عطار ازین پس

□

با این همه از عتاب معبود

□

تا چند فروغی را حیرت‌زده می‌خواهی

□

چو سرها گرم شد از باده‌ای چند

□

چو دادت خدا آنچه داری به دست

□

نه مرد عشق بود گر بود مدبر عقل

□

میوه چون هست، مایه‌ای برسان

□

بست از دو دوال بند نعلین

□

از لقمه‌ی تن بکاه تا روزی

□

این همه فر و جلال و این همه شان و جمال

□

ناصرالدین شاه فرمانده که در هر دفتری

□

به تیر آراستن هر تیر سازی

□

سماع مجلست آواز ذکر و قرآنست

□

سیف فرغانی از آن خسرو ملک سخنی

□

از آن شوخی به راه آمد دل من

□

که در عهد خود هر سخن گستری

□

پیشه کن امروز احسان با فرودستان خویش

□

مرا هم خورد حرفی چند بر گوش

□

عدو بند غازی ملک ناصرالدین

□

نافه که بو از همه سو گرددش

□

تظلم برآورد و فریاد خواند

□

دین فروشم به خلق و در قرآن

□

حفظ ناموس را کمر بندد

□

ز ایثار گنج پیاپی سراسر

□

در تاریک حرص و آز بستیم

□

زو روی گوی زمین را یک جهان دور افکند

□

صد سال اگر به منع تو کوشیم سود نیست

□

به خاک انداختند اندام پاکش

□

همه عمارت آرامگاه عقبی کرد

□

گفت، دکان مرا ایام بست

□

چار عنصر ز گردشت زاده

□

گر رحمت تست بر نکو زیست،

□

چون تو اندر راه باشی ناتمام

□

در میان لای نفیش ار نبود

□

بر کنارم همی کشند، ار نی

□

به گرمی تو سنان چون برق گشته

□

چو موتت بود وعده‌ی سیم من

□

سیف برو جان بباز و نصرت دل کن

□

به پای خود چه مییی درین دام؟

□

شکر گر چه دهد ذوق زبانی

□

گر نمی‌بود تیشه‌ی پندار

□

چون یدالهی که ابن عم رسول‌الله بود

□

پیوند دل بدید کسی، کش بریده‌اند

□

او بود و غمی و باد سردی

□

به دوستی که ندارم ز کید دشمن باک

□

شاعری چیست که آزاده از آن گیرد نام؟

□

کس ازو نشنود حدیث گزاف

□

تا یک سر مو بود به جایت

□

تو پنداری که نسرین و گل زرد

□

زهی به ذات تو نازنده مسند تکمین

□

به بارنامه‌ی دنیا مشو فریفته، کان

□

دگر می‌گفت گاه کار زاری

□

رضا به حکم قضا اختیار کن سعدی

□

فلک، از پست رائیها مبرا

□

مفتیی کشوری نگه دارد

□

مجنون، که بدید نامه‌ی دوست

□

بی شبهه فرشته اهرمن گردد

□

قطره‌ای از لجه‌ی جودش توان کردن حساب

□

تا برزنی به کیسه‌ی بازاریان یکی

□

بگفتش دل چرا با خود ندارند

□

مراد سعدی از انشاء زحمت خدمت

□

هر آن قماش، که از سوزنی جفا نکشد

□

سود کس در زیان او مپسند

□

کنونم ده زکات خوبی خویش

□

سخن سر به گوش دل بشنو

□

زیب دیوان به نام او می‌داد

□

با جمله درین آبم، خفتند و نه در خوابم

□

خسرو اگر خوش دمی از هم دمان

□

چو عقل اندر نمی‌گنجید سعدی

□

گفت، این خویشان وبال گردنند

□

خلق ازین سایه در پناه آیند

□

دوست دهد جان خود از بهر دوست

□

رو، گلی جوی که همواره خوش است

□

خصم الکن گز حدیث شکرینت زر دروست

□

تا کی در آب و گل شوی؟ وقتست اگر مقبل شوی

□

مرا کشتی و من از مهربانی

□

ایا ناصحی بالصبر دعنی و زفرتی

□

شراب از کجا خورد؟! مطرب که بودش؟!

□

هر زمانش به دلنوازی کوش

□

کرم را شکر گوی زندگی باش

□

ازاین حور عین و قرین گشت پیدا

□

غبار از عرصه‌ی غبرا برآمد

□

هر زمان گویی: کزین پس پیش گیرم راستی

□

هر کاسه که خوان دهر، دارد

□

تو بر روی دریا قدم چون زنی

□

چو آفتاب رخ تو به دلبری بشود

□

رند گفتا: ز هر دو بیزارم

□

گفت نیوشنده‌ی ایزد شناس

□

عقل دوراندیش، با دل هر چه گفت

□

گذشته از اجلش مدتی و او برجاست

□

جماعتی که بدادند داد زیبایی

□

چون خود به قدر رغبت آن خورد

□

وگر به بند بلای کسی گرفتاری

□

چون صید که در پی‌اش سگانند

□

باز دانی مقید از مطلق

□

ز شیرین کاری شیرین دل بند

□

در هوای او دل عطار را

□

خورشید و ماه روز و شب اندر طلایه‌اند

□

جایی که در یمین دروغت کشد غرض

□

چون کار فتادگان به زاری

□

محقق همان بیند اندر ابل

□

تا امام خود نسازی شرع را در کار ملک

□

از دو چاه و دو گرگ دیده شکنج

□

چو آن فیروزمندی دید از و شاه

□

دهر بر جاست، تو ناگاه شوی زان کم

□

وز اخذ نقدکان طبیعت نهان و فاش

□

تیر آه دردمندان در کمینگاه دعا

□

روزی طربش به شب رسیده

□

طلب کردند مرد کاردان را

□

آن را که آبخور می عشق است حاصل است

□

ز تو طبعم به دست شب خیزی

□

چرخ که از گوهر احسانت ساخت

□

جز مذن حق به وقت قد قامت

□

سخن نگشته به لب آشنا به فعل آمد

□

با همه دستان، بسی بر سر ما بگذرد

□

ملک گفتا که بر یاران جانی

□

به روز اجل نیزه جوشن درد

□

من به رنگین سخنان از تو نیابم بویی

□

تو خواهی جور کن، خواهی ملامت

□

ظرافتهای شاپور از سر حال

□

هنوز تازه رسیدی و اوستاد فلک

□

تو می‌روی و گریه‌ی این بی‌دل اسیر

□

این جهان زان جهان نموداریست

□

گویی به زبان خود، که بی گفت،

□

جاودان قصر معالیت چنان باد که مرغ

□

به جامه قالب خود را منقش می‌کنی تا شد

□

گر چه فرزند کشته‌ی تو بود

□

اشارت کرد خوبان را که پویند

□

دل عطار را در عشق این راه

□

این سرور سینه‌ی زهراست کز سم ستور

□

قول من بر دشمنان تلخست، از آنک

□

جوانی دید خوب و سرو قامت

□

منه دل بر این سالخورده مکان

□

گوید گلیم پوش گدا را کسی امیر؟

□

کم رسد زین میان یکی به وصول

□

طفلان به نظاره سنگ در دست

□

چو محبوب خود را سیه روز دید

□

ز زیرکی به غلامیش هر که کرد اقرار

□

به جانب تو نهان بس خطابهاست ز غیب

□

نگون پشتی ولیکن کژ خرامان

□

من آن نیم که برای حطام بر در خلق

□

ور عراقی محرم این حرف نیست

□

خانه‌ی پر کمان و پر دولاب

□

گیرم که دهندت آنچه دل خواست

□

عمر تو زر است سرخ و مشک او خاک است خشک

□

او رفت و داغ ماتمیان نیم سوز ماند

□

از من به پیش قاضی رشوت ستان بگو:

□

سواران بیشتر ز اقلیم بالا

□

پسر خوش منش باید و خوبروی

□

همنشین چون توئی بودن، خطاست

□

این سه دور ار به سر توانی برد

□

صنم با او برسم دل نوازی

□

یکروز آرزو و هوس بیشمار بود

□

هم از مصیبت آن سروران به نوحه نشست

□

هزار بار بگفتم که: باز گرد از ظلم

□

وگر بینی مکرر معین بکر

□

اکر ملول شوی، حاکمی و فرمان ده

□

سعدی مگر چو من بود آنگه که این غزل گفت

□

و آنکه را دوست داشت چشمش روی

□

امید از دوستی ما را چنان بود

□

آن چندان مهر تا قیامت

□

ذره ذره مگر از آتش غم افروزی

□

جام چو گردان شود، به قاعده مطرب

□

روا باشد که چندین کرده پرهیز

□

که پیش صنم پیر ناقص عقول

□

درین حصار، ز درماندگان چه کار آید

□

نانت او میدهد، رضاش بده

□

به صد رغبت شدی با او یگانه

□

مزن بیهود چندین طعنه ما را

□

شمارند صاحب شعوران دوران

□

مقدسا و خدایا، به حق راهروی

□

مست نخستین که نخورد آن شراب

□

دانا چه گفت، گفت چو عزلت ضرورتست

□

عرصه‌ی ملک پر ز دیو شده‌ست

□

خندق و سور بهر تیرزنان

□

ناک از پس غوره، می دهد مل

□

مرد رسول است، ستورند پاک

□

مدح گفتن و آن گه از ممدوح جستن جایزه

□

درین شهر اوحدی را میفروشم من به یک بوسه

□

چون ز آتش تیز پرنیان سوخت

□

به روی من این در کسی کرد باز

□

نبندیم چشم و نیفتیم در چه

□

بدیهایی، که از ما گشت پیدا

□

خوش خوش، به توکل خداوند

□

برگ گل یا بر گلرخساری است

□

جفاگستر به فریاد است ازو اما نمی‌داند

□

ز پا افتدگانت را نگفتی: دست میگیرم؟

□

ملک گفت آری اندر خواب تأثیر

□

به جستجوی او بر بام افلاک

□

همواره در گذرگه خلقی، تو تیره‌روز

□

گر چه اهل هنر بسی باشد

□

مادر پدر از چنین شماری

□

گر دهد عطار را وصلی چنین یک لحظه دست

□

چنان زمانه جوان گشته در زمانه‌ی او

□

ز علم خویشتنم نکته‌ای در آموزان

□

این همه را گشت به تحقیق مقر

□

سعدی ثنای تو نتواند به شرح گفت

□

این زر سرخ که روی تو ز عشقش زرد است

□

بر سبک‌سر نشاید ایمن بود

□

باغ دهد حله رنگین به باد

□

ندانستی که در مهد گلستان

□

که پیش مالکان ملک ادراک

□

ترکان شهسوار برون می‌نهند رخ

□

ولی ناموس و ننگ پادشاهی

□

سال دیگر را که می‌داند حساب؟

□

بدان که نام وصال تو می‌برم روزی

□

صنع را مظهری ضرورت شد

□

گر لطف کنی و گر کنی قهر

□

راهشان یوز گرفته‌است و ندارند خبر

□

ضمیر او بفرستد ز نور خویش به دل

□

گردانه خرد می نشود جز به آسیاب

□

نه در ملک عرب تیزیم کند است

□

به گردن بر از جور دشمن حسام

□

رستنیها تمام طفل منند

□

همه کروبیان عالم غیب

□

دو چیز است اتفاق هوشمندان

□

ترا گر کرد استاد آبیاری

□

چو شد مهد آن ناز پرور زمین

□

مرو، ار پرده در میان بینی

□

تبی کز دیدن آن شکل و رفتار

□

الم ترنی فی روضة الحب کلما

□

از بهر جامه جنت ماوی گذاشته

□

هفت کوکب ز راه پنج نظر

□

به گاه لطف دم خلق عنبر افشانش

□

شبنمی‌ام ذره‌ای دارم فنا

□

می‌تواند کرد تدبیرش به یکدیگر به دل

□

گوش ملوک از «لمن الملک» چون پرست

□

شومست بر آستانه مشین خانه درآ زود

□

بدی را بدی سهل باشد جزا

□

دهان تو که چو سوراخ در شد از تنگی

□

کای: خر قلتبان، قرار این بود؟

□

دل خواجو ز تاب هجر بسوخت

□

پروین، نشان دوست درستی و راستی است

□

نه تنها از برای زینت و زیب کلام خود

□

هرگز نباشدت به بد دیگران نظر

□

معرض عن عین هدل مستدیم للبقا

□

تا آفتاب می‌رود و صبح می‌دمد

□

بر تیر جورتان ز تحمل سپر کنیم

□

دهی از قرب نیکوان نورش

□

هرآن قضیه که مشکل نمود سهل آمد

□

بسوزند چوب درختان بی‌بر

□

درین ماتم ای دوستان دور نبود

□

صوت و حرف از بهر آن آموختی، تا قول گویی

□

زان شبی که وعده کردی روز بعد

□

نگویم سماع ای برادر که چیست

□

آتش آهیم، چنین آب کرد

□

من آن آهووش صحرا نوردم

□

چون ندیدم در جهان محرم کسی

□

نشاید رهنمون را چاه کندن

□

بزرگ این همه گر خلق مشفق خلقیست

□

راه موحدان همه زو پیش رفت، اگر

□

بر خاکیان جمال بهاران خجسته‌ست

□

در ورطه‌ی هلاک فتد کشتی وجود

□

هان! خسته دل عراقی، با درد یار خو کن

□

هر زمان فکر آن به طرزی نو

□

چو شیشه گرلبت از تاب سینه جوشیدست

□

چون بقای این جهان عین فناست

□

حالا که ناامیدم ازین بخت بی‌هنر

□

ترا، ای چرخ، بسیار آزمودم

□

این تنجو ان سلطان الهوی

□

به حقش که گردیده بر تیغ و کارد

□

از حقیقت اصل دارد وز طریقت رنگ و بوی

□

خصم با او چو گشت تنگاتنگ

□

بر من بیچاره این در برگشای

□

مقدس همتی، کاین بارگه ساخت

□

نشاط انگیز تا باشد بساط بزم جمعیت

□

در صدر نطق حاجب دیوان منم، که من

□

خامش که تا بگوید بی‌حرف و بی‌زبان او

□

منم کافتادگان را بد نگفتم

□

درین ماه کاندر زمین می‌درفشد

□

دلی رنجور و جانی خسته دارم

□

آن کش ستاره نام نهی جوش جیش او

□

هر که رغبت کند در این معنی

□

آن ترشح بی‌خطائی ناگهان باز ایستاد

□

مکن ز یاد فراموش روز دشواری

□

بود فرقی ز تری تا ترست خط

□

تهی پای رفتن به از کفش تنگ

□

گفت خواهد چون مذن ای امام نیکوان

□

منه دل بر دهان من، که هیچست

□

نه مرا هم راز و هم دم هیچ کس

□

خوش خسپ تنا در این زمین که من

□

گشوده بر رخ عزمش زمانه صد در فتح

□

ور چشیدم شربتی بیخود ز روی آرزو

□

هر آن فریب کز اندیشه تو می‌زاید

□

به معجز بدگمانان را خجل کرد

□

از پی شاهان اگر چو زر بزنندم

□

چو در عشق تو نیکو خواه باشند

□

خدایگان سلاطین که دولت او را

□

از ذات و از صفات چنان بی صفت شدند

□

به وی از جام همت جرعه‌ای داد

□

تو اصطرلاب این دل را بگردان در شعاع رخ

□

اه چه فراموش گرند این گروه

□

اگر کنج خلوت گزیند کسی

□

مسیح عقل می‌گوید که چون من خرسواری را

□

تا مگر بر تو اوفتد نظری

□

چند گویم این دلم از درد راه

□

همچو ماهی زره ز خود سازم

□

به سرداری و سلطانی و خانی کی فرود آید

□

آن روز شوی واقف، زین حال، که بینی تو

□

خویش من آنست که از عشق زاد

□

غبار خط معنبر نشسته بر گل روی

□

مرا چه قدر فزاید ازین سخن بر تو

□

مرغ را دانه دادن از دینست

□

شکوه و باسش اگر بانگ بر زمانه زنند

□

چون نیست خرد میان ایشان

□

در مثال رخت مصور را

□

بس غره‌ای به دانش و دستان خود، ولی

□

شد اسم مظهر معنی کاردت ان اعرف

□

اگر عاشقی سر مشوی از مرض

□

ایا ز قهر تو در پنچه‌ی غمت شمشیر!

□

هر چه ورزش کنی همانی تو

□

چرا شکایت از ابنای روزگار کنم

□

هله بس کن هله بس کن کم آواز جرس کن

□

پناه قزلباش کاندر شکوهش

□

چو غول نام دلیلی برد، روا نبود

□

دهان ببند و امین باش در سخن داری

□

سخن کم گوی تا بر کار گیرند

□

عرب اگر چه به گفتار سحر می‌کردند

□

گر نسازی تو باغ، معذوری

□

بیک ناله بسوجم هر دو عالم

□

از روزگار ترس نه از رند روزگار

□

طبع سحرانگیز پوشانید تیز

□

مرا اگر دوسه روزی بهوش می‌بینی

□

آب بودم باد گشتم آمدم

□

مرا یک دم از دست نگذاشتی

□

به تو حسن تو ره نمود مرا

□

اولیا را یقین ازوست درست

□

ذره‌ای گر حیرتت آید پدید

□

من که فضول این دهم وز فن خویش فربهم

□

چو زر از تنگنای آستین می‌ریزد آن یم دل

□

شمعی و ماهت هم نفس، پیشی نگیرد بر تو کس

□

در گوشم گفت عشق بس کن

□

از آب چشم عزیزان که بر بساط بریخت

□

هر چه امشب دوختم، بشکافتم

□

دوش می‌جستم از لبش کامی

□

از هر طرف که رایت ما جلوه میکند

□

چون و چرا نتیجه‌ی عقل است بی‌گمان

□

هست محال آن که ببندد به فکر

□

ز خاکدان فنا هیچ آبروی مجوی

□

هست این سپاه عشق تو جان سوز و دلفروز

□

وگر می‌رود در پیاز این سخن

□

بر سر خوان لطف او اصحاب

□

داده بزمش ز راه مستوری

□

در بسیط عالمش همتا نبود

□

بس کن که ملول گشت دلبر

□

گشت از صلای موهبتش گوشها گران

□

در خانه‌ی مردمان، ز شهوت

□

خمش کن کاندر این دریا نشاید نعره و غوغا

□

روز پسین چه سود بجز آه و حسرتت

□

به دست آورم‌گر، ز چون من گدا

□

مسند شرع در مراغه به کام

□

فراز آن صنمی با هزار غنج و دلال

□

همه شهر یاجوج گیرد دگر شب

□

وز بهر من ز خلعت و زر آن چه می‌رسد

□

پوشیده از تو جامه‌ی ماتم جهانیان

□

همه تسلیم و خمش کن نه امامی تو ز جمعی

□

بر آورد مرد جهاندیده دست

□

پرده بر وی فروگذار که هست

□

در خرابی چو گنج پوشیده

□

گر پلیدی گم شود در بحر کل

□

دامن ما گیر اگر تردامنی

□

تیر از کمان نجسته فتد فارس از فرس

□

اگر آن گنج گران می‌طلبی رنج ببر

□

دی شیخ با چراغ همی‌گشت گرد شهر

□

چنان شدم که به انگشت می‌نمایندم

□

اندر دلم نتیجه‌ی حسن تو هست عشق

□

کای ز هجر خویش جانم سوخته!

□

زین طایفه شعرت بشعیری نخرد کس

□

بپذیر ز من پندی، ای برادر،

□

کیسه‌ی بی‌زر سفره‌ی بی‌نان دل ز بی‌برگی به جان

□

قندیل اگر هوای تو جوید بدیع نیست

□

چو بمردی به پای شمس الدین

□

آن کس از دزد بترسد که متاعی دارد

□

ترا فرشته بود رهنمون و شاهانرا

□

اصل جان تو چونکه از فلکست

□

یک جواب آنست کین بی‌روی و راه

□

در قعده‌ام سلامی ای جان گزین من کن

□

کبریای تو محیطی است که پایانش را

□

گفته‌ی من فرق کن ز گفته‌ی دیگر

□

کدامین سوی جویم خدمتش را

□

تا جان معرفت نکند زنده شخص را

□

زانروی، چرخ سنگ بسر زد مرا که من

□

جان او در تموز و یخ‌بندان

□

خطاب سوسن از آنروی میکنند آزاد

□

جهان خاقانیا شخصی است بی‌سر

□

بهر تو کز عظم‌شان آمده‌ای در جهان

□

کنون کمد از کار او آگهی

□

صاحب حوت از غم امت گریخت

□

جهان فضل و فتوت جمال دست وزارت

□

بسی مردم ز سرما بر زمین‌اند

□

گر درو سهو یا خطایی هست

□

ور تو مانی در وجود خویش باز

□

فسون او جهان را برجهاند

□

همان رحیق روان کلام مولی بود

□

بدین کار پوزش چه پیش آورم

□

تا روز ترویه بشنو خطبه بلیغ

□

هردم از روزگار ما جزویست

□

تن تو دشمن جان است، دوستش مشمار

□

دانه‌ی مشکین نهادی بر عذار

□

بر تخت شاه تا کمر سلطنت ببست

□

جز خردمند مدان عالم را تخم و بری

□

به مهره‌ی کمر کوه اگر اشاره کند

□

چه گفتست آن موبد پیش رو

□

ز دست زهره به مریخ اگر رسد جامش

□

به اندیشه لختی فرو رفت پیر

□

من اشتر دل اگر یابم تو را در گردن آویزم

□

او ترا دست گردد و او تیغ

□

چون ستاره ره نماید در جهان

□

آن جهان پنهان را بنما

□

عازم کاشان هنوز ناشده اندیشه‌اش

□

بفرمود تا پرده برداشتند

□

وان کس که کس بود او ناخورده و چشیده

□

گر آفتاب فرو شد هنوز باکی نیست

□

هر چند غافلم ز تو لیکن ز ذکر تو

□

حاش لله که به اینها نگرم

□

پیشکاران قضا و نقشبندان قدر

□

سخن برای زبان در غلاف کام کنند

□

ای صبا در گوش شه گو کای سلیمان زمان

□

که از شیر و دیو و نهنگ و پلنگ

□

خمش کردم خموشانه به من ده

□

ره راست باید نه بالای راست

□

ترا، هم رنگ و هم ار زندگی هست

□

بامدادان که بوعلی برخاست

□

هرچ داری یک یک از خود بازکن

□

من درون دل این سنگ دلان

□

صد طایفه‌ی هفت بند گفتند

□

کسی کت خوش آید ازیشان بگوی

□

آن بحر مینا را بگو وان چشم بینا را بگو

□

ان لم تحس بزفرتی و تشوقی

□

زین بادخانه آب دمادم مخور از آنک

□

غایب از من، مرا حضوری بخش!

□

قضا شکوه قدر قدرت زمانه توان

□

ای آدمی ار تو علم ناموزی

□

عشق درآمد به کار و آخر و برداشت بار

□

که از شهر ایران برآمد خروش

□

بازآمد و تا ویست بنده بنده‌ست خدا خدا

□

نبینی که از خاک افتاده خوار

□

درین شوربختی به جز عیش تلخ

□

داده در سر و در ملا دل و هوش

□

هم بترک کار کن، هم کارکن

□

خمش باشم ترش باشم به قاصد تا بگوید او

□

چون نماند قوتم در پای و گام

□

صد اسپ گرانمایه با زین زر

□

شمس تبریزی به دورت هیچ کس هشیار نیست

□

لیکن سموم قهر اجل را علاج نیست

□

مردم از سیم و زر چو صفر تهی

□

صیدگر برد سوی ساحلشان

□

خدایگانا تا روز حشر لطف خدای

□

خاک جگر تشنه را ز کاس کریمان

□

گفتم که: چاره نیست مرا در فراق تو

□

تو گفتی ز بربر سواری نماند

□

روان و جانت آنگه شاد گردد

□

درون دلت شهر بندست راز

□

من که آب تو ز سرچشمه‌ی دل میدادم

□

آمدم بر امید دیدارش

□

گرچه بس آلوده در راه آمدم

□

لب بر لب ما نهی تو بی‌لب

□

گر نه غلام الفم، همچو لام

□

کنون رزم سهراب رانم نخست

□

گفت حبیب نادرست همچو الست و جنس او

□

زنده‌ی دل مرده ندانی که کیست؟

□

ای دل، ای دل تو را همه چیزی

□

دور نزدیک و سخت نرم شده

□

شاهی که بهر کسب سعادت همای فتح

□

روی امیدت به زیر گرد نمیدی است

□

آن ماهرخ به سال مرا وعده می‌دهد

□

شنیدم که در جنگ مازندران

□

خلق چو شیرند رها کرد شیر

□

درونت حرص نگذارد که زر بر دوستان پاشی

□

سیف فرغانی همی گوید ترا

□

گنج معنیست اینکه پاشیدم

□

در برفکنده زهره بغلطاق نیلگون

□

بیار ناطق کلی بگو تو باقی را

□

آخر که دید روی تو، ای مشتری لقا

□

پرستار پنجاه با دست بند

□

شاه شهی بخش جان مفخر تبریزیان

□

و هذا کتاب لا رسالة بعده

□

ز آن سیف می‌نیاید در کوی تو که دایم

□

کرده زبان تیغ پی یک سخن

□

بلند مرتبه دریا دلی که پایه‌ی قدر

□

سایه‌ی ذو الجلال بین وز فلک این ندا شنو

□

درخت و چوب که دیدی چه تر شود به بهار؟

□

هرآنگه که تشنه شدستی به خون

□

گلو گشاده چو فرج فراخ ماده خران

□

برد بوستان بان به ایوان شاه

□

از آن ساعت که تیر غمزه خوردم

□

به مقامات عارفان کن کار

□

تا در اندوهت به سر می‌بردمی

□

عزت صورت غیبی خود از آن افزون است

□

خطیست بر لب تو بس دلپذیر و بر من

□

همین بند و زندانت آراستست

□

از عیب ساده خواهی خود را در او نگر

□

می‌روم گر تو را ز من ننگست

□

بر جگر تیغ زند غمزه‌ی تیر اندازش

□

به ره حرص شتابنده نکرد

□

هزار عاشق دلخسته را به یک نغمه

□

گاه یکی را ز چه به گاه برد

□

گر دیرتر به خانه رسد زین سفر که کرد

□

کجا باشد او پیش تختم به پای

□

که دریا را شکافیدن بود چالاکی موسی

□

پیمبر کسی را شفاعتگرست

□

بر شه‌ره شرع مصطفی رو

□

که رخ از خون جگر تر می‌کرد

□

گر تو می‌خواهی که تو اینجا رسی

□

من همی‌کشتی سوی تبریز راندم می نرفت

□

می‌صیقلیست در کف رندان که میبرد

□

پس پرده‌ی تو یکی دخترست

□

مثله ان اثقل الیوم المخاض حره

□

طلسم بسته را با رنج‌یابی

□

از آن شرار که روشن شود ز سوز دلی

□

گفته تکبیرسست پیوندی

□

رکن دین خواجه‌ی مه چاکر خورشید غلام

□

چشم سهیل و ناخنه، ناخن آفتاب و نی

□

ای اوحدی، اگر ید بیضا بر آوری

□

چو سهراب زان دیده آوا شنید

□

نه از نقش‌های صورت نه از صاف و نه از کدورت

□

برآورده مردم ز بیرون خروش

□

به که برگردی، بما بسپاریش

□

مرسله مرسله بر هم بستم

□

زانک تا با جان و بادل هم بری

□

خیال من ز ملاقات شمس تبریزی

□

ور آن دلدار سنگین دل ز حال اوحدی پرسد

□

تو سهراب را زنده بر دار کن

□

شمس تبریزی که مر هر ذره را

□

زحل و مشتری چنان نگرند

□

ولی تا زنده‌ای جانت بکاهد

□

باش خدایا به کمال کرم،

□

شدست فتنه در ایام پادشاهی او

□

به یک دانه گندم در، ای هوشیار،

□

این حکایت سر گذشت روح تست

□

درست‌ست و اکنون به زنهار اوست

□

کوزه و کاسه چیست بر سر ره

□

بر آن خرود سعدی که بیخی نشاند

□

اشک از پی چیست تا بریزید

□

کز عجم چون پادشاهان آورند

□

نفس هر لحظه چو فربه‌تر شود

□

چو در گرمابه عشقش حجابی نیست جان‌ها را

□

اوحدی از دست عشق تا قدحی نوش کرد

□

یکی خنجری آبگون برکشید

□

این نیم کاره ماند و دل من ز کار شد

□

ترنجبین وصالم بده که شربت صبر

□

عراقی هیچ خواهد گفت: اناالحق، این زمان

□

تو چو عیسی از آن پدر زادی

□

جمال دنیی و دین پادشاه هفت اقلیم

□

طوطی ار پیش سلیمان نطق بربندد رواست

□

زمانی نیست بی‌دولت چو کار من به دور او

□

تنش را بدان نامداران نمود

□

آبی بزن از این می و بنشان غبار هوش

□

تو آنگه شوی پیش مردم عزیز

□

بیم آن است که ابدال خضر را گویند

□

نشود ناامید مرد طلب

□

چون سرای پیچ پیچ آید ترا

□

هر چند کمین غلام عشقیم

□

من فقاع از عشق آن رخ بعد ازین خواهم گشودن

□

همه یکسر از جای برخاستند

□

رقص در این نور خرد کن کز او

□

من آن خاکم که مغزم دانه تست

□

تا دوست به دامت اوفتد سیف

□

چون ز ده دستمزد خود ستدم

□

گفتمش گر سیم باید شب بیا

□

یکتا و نهان جان توست و، ایزد

□

ناتوان توایم و می‌دانی

□

یک امشب به می شاد داریم دل

□

خون دل بر رخت افشان به سحرگاه از آنک

□

چو بر سر نشست از بزرگی غبار

□

تو آفتاب زمینی وگر خوهی ندهد

□

زآنکه عقد دل او نیست گزاف

□

ای دل نگفتمت که طمع بر کن از لبش

□

آهن ربای جذب رفیقان کشید حرف

□

دلبران کاسه گیر بوسه ده

□

چه دارد همی آفتاب از تو راز

□

خوردم ز ثرید و پاچه یک چند

□

چنین فرمود شاهنشاه عالم

□

در دست غم تو من چو چنگم

□

ممنانش چو نور می‌بینند

□

بشکسته در قفای تو شهباز عقل پر

□

او به تنها صد جهان است از هنر

□

در مقامات عاشقان مست آی

□

چهارم بیامد به درگاه شاه

□

یا قمرا طالعا فی الظلمات الدجی

□

فتادند در عقده‌ای پیچ پیچ

□

عارفان بی‌جای و جامه عالمان بی‌نان و آب

□

گشته یار از کتاب و از سنت

□

نه من دلشده دارم سر پیوندت و بس

□

مخدومی شمس الحق تبریز گر آن جاست

□

بنده شو به درگه شه و آن‌گاه

□

بیامد به ایران سپه برگذشت

□

هر که را خواهی شناسی همنشینش را نگر

□

بساز چاره‌ی رفتن که رهروان رفتند

□

ز همرهی عراقی ز راه واماندم

□

اندک اندک همی شود زو خرج

□

ایوب اگر ز محنت کرمان بجان رسید

□

کس سه لشکر دید زیر چادری؟

□

از سعادت به او رسید از فیض

□

بدان دشت نخچیر باز آمدند

□

می‌خواست سینه‌اش که سنایی دهد به چرخ

□

به دهقان نادان چه خوش گفت زن:

□

توان گفت، اگر بهر آویختن

□

ای خوش آن روشندل پاکیزه‌رای

□

مر مرا اینجا شکایت شکر شد

□

شبی عشق فریبنده بیامد جانب بنده

□

به پاسخ نارون گفتش کز اطفال چمن بگذر

□

صد از اسپ با زین و زرین ستام

□

رفت وصالش به روح جسم نکرد التفات

□

مراست با همه عیب این هنر بحمدالله

□

هست درخشان برون ز روزن کونین

□

بت تو نفس هواپرور توست

□

نام خواجو مبر که ننگ بود

□

گر باز رفتنم سوی تبریز اجازت است

□

گفت: کای مقتدای اهل سخن

□

تو گویی نشاید مگر تاج را

□

خمش کردم که غیرت بر دهانم

□

خطی مسلسل شیرین که گر بیارم گفت

□

به دست انده تو همچو نبض محروران

□

گر کند بر تو بی‌ادب انکار

□

گر از آن حکمت دلی افروختی

□

نفس العشق عتادی و عمیدی و عمادی

□

آن که بهر تارک و بالای او پرداخته است

□

به رستم سپردش دل و دیده را

□

بسی کمپیر در چادر ز مردان برده عمر و زر

□

شکوهش چتر بر گردون رساند

□

از خون صدهزار چو ما طائر ضعیف

□

زهد فرضست و زهد فضل، بدان

□

هندوی بارگاه ابداعت

□

نرگس و گل را که نابینا شوند از جور دی

□

خواهی اگر نوشت یکی جزوش از مدیح

□

یکی اسپ دیدند در مرغزار

□

سر از شکاف قفص هر نفس کند بیرون

□

فتادند گبران پازند خوان

□

بحث و تکرار از برای دین بود در مدرسه

□

خاک بهتر فراش و بالش من

□

گر جهانی دل کبابی دیده‌ای

□

اندر ملکوت و لامکان ما

□

سرافرازی که تا پیرایه بندد بر کلاه او

□

کمان را به زه کرد و بگشاد بر

□

جامی که برد از دلم آزار به من داد

□

که موران چون به گرد آیند بسیار

□

مرا به ملک حقیقت، هزار کس بخرد

□

تو چه دانی که سودت اندر چیست؟

□

ز جام عشق تو خواجو چنین که مست افتاد

□

که کند زر چو افتاب از خاک

□

زمرد همی برآید از هامون

□

بیابان پر از مار دیدم به خواب

□

که لطف تا ابدست و از آن هزار کلید

□

کف دست و سرپنجه‌ی زورمند

□

دوست گوید بیا که با تو مرا

□

ملک، از عصمت عصیان پاک است

□

باز بعضی را پلنگ و شیر راه

□

خمش کردم که آن هوشی که دریابد نداری تو

□

بهر تاریخ خرد با هاتف

□

چنان ساخت جای خرام و خورش

□

از تو کشیدند خمار دراز

□

زرشک نام او عالم دو نیم است

□

گفتم که پای بر سر من نه، به طنز گفت

□

شکمت پر شود، بخار کند

□

وقتی که طفل بودم هم خرقه بود خضرم

□

این گردش هموار چرخ ما را

□

بود نزدیک شیخ سوزنده

□

نرفت ایچ با من سخن ز آشتی

□

به گوش جان بشنو از غریو مشتاقان

□

شنید این سخن مرد نیکو نهاد

□

از آن به خلق چو سیمرغ روی ننمایی

□

جامی! اگر زنده‌ی بیننده‌ای

□

گوی دولت آن برد تا پیشگاه

□

بس شکم خاری کند آن کو شکم خواری کند

□

چون نیامد به مجلس عشاق

□

همان مادر کودک ارجمند

□

خموش باش که گفتی بسی و کس نشنید

□

من که چندین منت از وی بر منست

□

پراگنده گویم شود نام ترسم

□

اندر آن موج، گشته از جان سیر

□

گر بمعنی ملک درویشی مسخر کرده‌ئی

□

این سمرقند نیست بغداد است

□

به خوی دیرین گیهان شکست پیمانم

□

چو نامه بخوانی به روز و به شب

□

چنان که جنگ کند روی زرد با صفرا

□

گرفتم که سیم و زرت چیز نیست

□

کنون مقام عراقی مجوی در مسجد

□

عجز به از هر دل دانا که هست

□

گفت این پروانه در کارست و بس

□

افندی مناخوسی بویسی کلیمو بویسی

□

کانها رفرف خضر قد انبسطت

□

وزان روی رستم سپه را بدید

□

طالب ره طالب شه کی بود

□

باش تا فردا که بینی روز داد و رستخیز

□

دستبردی زد زمانه هر نفس

□

در دلت تخم خدادانی کاشت

□

از دل بطلب نشان خواجو

□

وعده را طاعت باید چو مقری تو به وعد

□

خروسان محل از هیبتش باز

□

جهان‌آفرین تا جهان آفرید

□

چو چنگ ما بشکستی بساز و کش سوی خود

□

خدایا دلم خون شد و دیده ریش

□

همه، سیاح وادی عدمیم

□

گفت با پیر، خطابی که رسید

□

جمله از غم در تأسف ماندند

□

هر دم خیالی نو رسد از سوی جان اندر جسد

□

زمین پنهان شد اندر موج باران

□

به جنگ زمین سر به سر تاختی

□

دلم دزد نظر او دزد این دزد

□

که پیش اهل دل آب حیات در ظلمات

□

شمع روشن کرد و رفت آهسته پیش

□

چون به معنی قوی شود دل تو

□

چنین که سر به غلامی نهاده‌ئی خواجو

□

آفتاب ار ز خاک زر سازد

□

انعم مساء فنعم الضیف انت لنا

□

برفتند بیدار دو پهلوان

□

نه هیچ عاقل بفریبدت به حیلت عقل

□

خدایا به عزت که خوارم مکن

□

آنک به سر بار تاج خود نکشیدی

□

نیست در راه عشق پیچ مپیچ

□

چو برون راندی سوی میدان فرس

□

خمش کن خسروا هم گو ز شیرین

□

یاران درون دایره‌ی عیش و عشرت‌اند

□

به گرسیوز بدنشان شاه گفت

□

آن عشق می‌فروش قیامت همی‌کند

□

بود هر آینه نزدیک عاقلان معذور

□

گرد میدان انفس و آفاق

□

کار اگر مشکل اگر آسان است،

□

منم هم چشم و هم طوفان که طوفانست در چشمم

□

آتش در سنگ به بیگار توست

□

جادوی و گربزی چو شد همه جایی

□

چو برزین گردنکش تیغ زن

□

خامش که بهار آمد گل آمد و خار آمد

□

همه عالم دعا گویند و سعدی کمترین قائل

□

چو نفس خویش را گردن شکستیم

□

ماه یکشب که در برو بستند

□

زنهار که خون می‌چکد از گفته سعدی

□

گر چه دل را ز لقا بر جگرش آبی نیست

□

آن که جز راه دوستیش بپوید

□

چرا خواسته داد باید بباد

□

نه وحشتی دل عشاق را چو مفردها

□

مهندسان طبیعت ز جامه خانه‌ی غیب

□

نهان با محرمی رازی بگفتند

□

بانگ بر آمد ز همه کای شگفت!

□

شادی آندلی که غمت اختیار کرد

□

خود حضرتش جهانی است کز عنصر کمالش

□

اندر آن باغ که بر شاخه‌ی گل

□

همی بچه را باز داند ستور

□

عجبتر اینک خلایق مثال پروانه

□

وز آنچه فیض خداوند بر تو می‌پاشد

□

هم به بالا در رسد بی‌عقل و دین

□

از وزیران نیست شاهان را گریز

□

خوشست با غم هجران دوست سعدی را

□

به زبان خموش کردم که دل کباب دارم

□

گر نیفتادمی به صورت زار

□

بریده ز هر سو سر ترک‌دار

□

به گرد حوض گشتم درفتادم

□

وافتتانی بنحر کل غزال

□

کام فرهاد و مراد ما همه

□

مستی خواجگان همنامت

□

و اطراف بوستان شده از سبزه و بهار

□

سر به فلک برکشید بیخردی

□

گشت بیمار، چو نخورد و نخفت

□

بدان شهر بودش سرای و نشست

□

گر به بستان بی‌توایم خار شد گلزار ما

□

بچنگ آر و با دیگران نوش کن

□

وقت شد اکنون که ما حدیث تو گوییم

□

چون ازین خانه میروی به درست

□

فیح ریحانست یا بوی بهشت

□

نشنوم پند کسی پندم مده جان پدر

□

یافت چون زینت اتمام ز نظارگیان

□

یکی سخت سوگند خوردم به بزم

□

حق آتشی افروخته تا هر چه ناحق سوخته

□

اگر دو دیده‌ی دشمن نمی‌تواند دید

□

ای نصیبه جو ز من که این بیار و آن بیار

□

دل به طفلی سخن سرای آید

□

اگر خواجو نمی‌خواهی که پیش ناوکت میرد

□

تو گوئی اسد خورد راس و ذنب را

□

امروز جلوه‌ای به نخستین نمود و گشت

□

هجیرش چنین داد پاسخ که شاه

□

اما کجاست آن تن همرنگ جان شده

□

تو را تا دهن باشد از حرص باز

□

بخارای جهان جان که معدنگاه علم آن است

□

پرده‌ی عصمت گل پیرهنان

□

که نه بیرون پارس منزل هست

□

دهان پر است و خموشم که تا بگویی تو

□

جان ما را تعلقی که به توست

□

به گردنکشان خسرو آواز کرد

□

دلم پرست و آن اولی که هم تو گویی ای مولی

□

ان کنت یا ولدی بالحق منتفعا

□

هله صدیق زمانی به تو ختم است وفا

□

گفتم اینک مشکل خود پیش تو

□

سخنم را چه تفاوت کند از شورش خصم

□

ز بیدادی سمر گشته‌است ضحاک

□

خود ندانم که در چه کارم من؟

□

ذات ما را صفات اوست حیات

□

هر یکی بیتی جمال بیت دیگر دانک هست

□

چه داند لت انبانی از خواب مست

□

بماند آن نادره دستان ولیکن ساقی مستان

□

این همه گفتیم ولی زین شمار

□

نزدش باز آمد او کرد چو آنجا مقام

□

از طرب این حبس به خواری و نقص

□

ای غصه‌ی زاد و بوم! بیرون شو

□

گر برون آیی از حجاب تویی

□

زانک کلیدست و چو کژ شد کلید

□

به دستوری حدیثی چند کوتاه

□

جهت مصلحت بود نه بخیلی و مدخلی

□

باز کشید از روش خویش پای

□

شاه گفتا هم چنان بگذار و رو

□

اقلیم گشائی که ز جاسوسی عدلش

□

چون به جیب افق فرو شد هور

□

تا تو گرد کلاه و سر گردی

□

نقل کنم ور نکنم سایه را

□

ندادند صاحبدلان دل به پوست

□

تو رها کن فن و هنر که ندارد کلک خبر

□

مرد و زن مست نقش پیکر خاک

□

سعدی از آن جا که فهم اوست سخن گفت

□

چو آفتاب رخ تو بتافت بر رخ من

□

ساقی ماه‌روی مشکین‌موی

□

بر سر نفس او به سرحد صدق

□

جان پر از علت او را دهی

□

هر که به بندگیت کمر بست تاج یافت

□

شیر سیاه عشق تو می‌کند استخوان من

□

ترک خشنودی اغیار کند

□

چون بپا کی همتش در کار شد

□

به چشم سر نتواندش دید مرد خرد

□

آن یک نهاده چشم، غریوان به راه جفت

□

بر سر راه پادشاه و امیر

□

چون برترست خوبی معشوقم از صفت

□

ندانی که سعدی مرا از چه یافت؟

□

این‌ها همه باشد ولی چون پرده بردارد رخش

□

تا تو داری خبر ز هستی خود

□

هیچ شک نیست که فریاد من آن جا برسد

□

تو چو بوبک ربابی به ستیزه تن زدستی

□

شب چو به آرامگاه رو نهم از رنج راه

□

از زبان در دلت گشاید راه

□

خامش کن گفت از این عالم است

□

لیالی بعدهن مساء موت

□

تاریکی ما چه بود در حضرت نور تو

□

کاملان چون در سخن سفتند

□

گر کسی را تاب بودی یک زمان

□

بلکه من آزادم او در بند آز

□

از یکی روزنک همی بینم

□

حلقه‌ی خاتم صدق‌ایم و یقین

□

شاه بگوید شنود پیش من

□

دوان هر دو را کس فرستاد و خواند

□

باش تا موج وصالش دررباید مر تو را

□

آنکه آمد ز راه عقل بدر

□

سعدی همه ساله پند مردم

□

درون توست یکی مه کز آسمان خورشید

□

مکارم نهاد و اکابر نژاد

□

نیست تن را مهار در بینی

□

برآمد زعفران فرخ نشان عاشقان بر رخ

□

چو مصطفی که عبارت به فهم وی نرسد

□

بجز از هجر آن مخدوم جانی

□

دل چو پر نقش و رنگ باشد و بوی

□

عشق مغز کاینات آمد مدام

□

زیر بار تن بماندم شست سال

□

ز گیسوی حوران و زلفین غلمان

□

زین سه علم آنکه هست بیگانه

□

گوشه گرفتست و جهان مست اوست

□

عبائی بلیلانه در تن کنند

□

دف دل گشاید بسته را نی جان فزاید خسته را

□

این دم از کشمکش آن رستم

□

سعدیا عاشق صادق ز بلا نگریزد

□

ببرد از کسی کخر ببرد

□

و آمدی ز آن شیارهاش پدید

□

عشق را روی در هلاک بود

□

چونک بخسپید به خواب آب دید

□

مبین در دل که او سلطان جانست

□

شمس المصیف اذا نی بغروبه

□

طرقی را مگوی علت خویش

□

رتف غازی زین سخن از جای خویش

□

از دو دل دم مزن که در یک ملک

□

از نوای حیات چون لب بست

□

از تن و جان خود جدایی کن

□

در روزن دلم نظری کن چو آفتاب

□

بلعجب بود که روزی به مرادی برسید

□

در ره عشاق حضرت گو که از هر محنتش

□

صورتت صورت فرشته شود

□

پروانه بکشت خویشتن را

□

زان سست بودن در وفا بیگانه بودن با خدا

□

راهبر ممنان به درک مسائل

□

گاه در پرده‌ای چو مستوران

□

نام خوشم درین جهان باشد چون صبا وزان

□

زمین هفت است و گر هفتاد بودی

□

ور نه خاکی از کجا عشق از کجا

□

اهل مکر و حیل بکوشیدند

□

گرد می‌بایست کردن لشگری

□

نیکی الفنج و ز پرهیز و خرد پوش سلاح

□

من نیستم فراخور این جای

□

تا چو آن ساده‌ی رمیده از دویی

□

بر بوی آب تست ورا در سراب میل

□

جایی که تیغ قهر برآرد مهابتت

□

زین عالم تلخ و ترش زین چرخ پیر طفل کش

□

عجب ورزی پلنگ و ببر شوی

□

شنعه العذال عندی لم تفد

□

کور نه‌ام لیک مرا کیمیاست

□

صریح گوید گفتارهای او کاین مرد

□

وای بسا دولت که دادم وقت شام،

□

پنهان کنیمش تا ازو جان فرد و تنها می‌چشد

□

چرا چون گنج قارون خاک بهری

□

تو تاج ما وآنگه سرهای ما شکسته

□

بود بر سر، فرق او خطی ز سیم

□

نه ترا چشمست و نه ره کوته است

□

مهر و مه بود چو جوزا دو بدو

□

بر آن شد که آید به یغمای باغ

□

شد هوس طره‌ی او باد را

□

ترجیع این باشد که تو ما را به بالا می‌کشی

□

قلم سر سلطان چه نیکو نهفت

□

ساقی درده قدح که ماییم

□

آنکه شرع خدای ازوست تباه

□

سحرست چشم و زلف و بناگوششان دریغ

□

جان آینه کنیم به سودای یوسفی

□

تا ببینیم آن که سر ز احکام حق پیچد کجاست

□

همچنین عارفان عشق آیین

□

ز ترجیع این غزل را ترجمان کن

□

به بزم شاهش آوردند پیوست

□

سحر چرا حرام شد ز آنک به عهد حسن تو

□

میوه در پای درختان ریخته

□

خونم از تشویر تو آمد به جوش

□

گردن از بار طمع لاغر و باریک شود

□

دلرباتر از زر سرخ است و از سیم سپید

□

صد من‌اش بار بر سر و گردن،

□

بر اشارت یاد کن ترجیع را

□

همه عمر تلخی کشیدست سعدی

□

همه گفتیم و اصل را بنگفتیم دلبرا

□

دل اگر صدق‌پسندی‌ت دهد

□

دانی که من از تو برنگردم

□

تو گرد دلم گردان من گرد درت گردان

□

بر ره یار منتظر مانده

□

او به خود هست و جهان هست بدو

□

این یک نه آن یکیست، که هرکس بداندش

□

این پنجروزه مهلت دنیا بهوش باش

□

ز خاکی تا به چالاکی کشیدت

□

چیست آن دریا که در وی بوده‌اند

□

گر پدید آری تو خود را در میان

□

چو یوسف برآیم به تخت قناعت

□

زو دماغ دلش معطر شد

□

صورت چونی شده از وی عیان

□

به پیش شاه انس و جان، صفای گوهر و مرجان

□

دریغا چنان روح پرور زمان

□

عشق چون خورشید ناگه سر کند

□

منم اکنون و جان آزرده

□

ما سر اینک نهاده‌ایم به طوع

□

هر آن نقشی که پیش آید در او نقاش می بینم

□

عیان در آتش تیغ تو ثعبان‌های برق افشان

□

ز آن کنی همچو صبا زود گذار

□

خط سلطان جهانست و چنین توقیع است

□

منتهای کمال، نقصانست

□

سرمست چنان خوبی کی کم بود از چوبی

□

محنت قرب ز بعد افزون است

□

ابلق بیهودگی چندین متاز

□

هستند و نیستند و نهانند و آشکار

□

حب شطرنج از دلش بربود

□

خیز و در خواب کن مر اینان را

□

چون طبع پنجمین بکشد روح را مهار

□

نگاه دار زبان تا به دوزخت نبرد

□

خوش شد جهان عاشقان آمد قران عاشقان

□

نیست از وی در غنا کس تیزتر

□

باد نوروز که بوی گل و سنبل دارد

□

در آن مطبخ درافتادم که جان و دل کباب آمد

□

ام اخترت غیری من محبیک مثرا

□

طرفه عروسی که ز زیور تهی

□

ترجیع کنم تا که سر رشته بیابند

□

لقد مقت السعدی خلا یلومه

□

با حضور عقل آثام است بر نفس از گنه

□

زین دو وزن تو باز خواهد جست

□

سر بزن نمرود را همچون قلم

□

گرچه محور سپرد قرصه‌ی خور

□

هر که نوازد بنوازم ورا

□

حکم او عدل و وعده‌ی او راست

□

ز بعد این غزل ترجیع باید

□

درختی که بیخش بود برقرار

□

بصیرت‌ها گشاده هر نظر حیران در آن منظر

□

صاحب جذبه ز خود بازرهد

□

لحظک القتال یغوی فی هلاکی لا تدع

□

بحر با موج‌ها بین گرد کشتی خاکین

□

زین ناکسان که مرتبت تازه یافتند

□

و آنکه از نعمتش گذر نکند

□

گفتا: « بنگر آخر از عشق من فاخر

□

ز آرام و قرا گشت خالی

□

شب این روز آن باشد فراق آن وصال این

□

خاست بدره به کف و نیزه به دوش

□

لیک چون در عشق دعوی دار بود

□

ایزد یکی درخت برآورد بس شریف

□

خیز و بگشای در، که یار آمد

□

پایه‌ی قدر سخن چون این است

□

نشد این سخن مشرح ، ترجیع را بیان کن

□

کلوخی دو بالای هم برنهیم

□

زهی غیرت که بر خود دارد آن شه

□

چرخ در چرخ ازین بانگ و نوا

□

جان در سر کار تو کند سعدی و غم نیست

□

پیل به خرطوم جفا قاصد کعبه شده است

□

ز غول جنگ و جنگبارگی بتر

□

گاه با هم دهی از طبع بلند

□

ای مست شده و آمده، که زاهد وقتم

□

برگشت به گرد کوه و صحرا

□

لوامه و اماره بجنگند شب و روز

□

تن به طاعت چو خوپذیر شود

□

عجب بر هم زن، غرورت رابسوز

□

نخوردی ز خوان‌های این مردمان

□

یکی خنجر از برق بر سینه راند

□

تا غنی در دنی نپیوندد

□

خدیو دادگستر ناصرالدین شاه دین پرور

□

گویی کدام؟ روح که در کالبد دمید

□

قومی به عشق آن فتی بگذشت از هست و فنا

□

نقد حیات تو به غارت برد

□

شاهی که ورا رسد که گوید

□

جانی که ز غم ز پا درآمد

□

تو به خود عاشقی، زهی مشکل!

□

چون زر مغشوش در آتش فتد

□

گر شکر کنم خواسته داده ست مرا شاه

□

شمشیر کشی کشیم در جنگ

□

به تدریج ار کنی تو پی خر دجال از روزه

□

گفت: این لطف و رضاجویی زشاه،

□

نه زمانی از طلب ساکن شود

□

گر نیست به غم جان تو بر رفتن از آنجا

□

گشت ناظر به صورت هر دو

□

ترک آن غیر تا نگیری چست

□

زد خنده به خورشید فروزنده فروغی

□

منه عیب خلق ای خردمند پیش

□

من به تو مانم فلکا ساکنم و زیر و زبر

□

چون به علم و عمل شوی در کار

□

ای سهی سرو روان آخر نگاهی باز کن

□

تو بگیر آن چنانک بنگفتم این سخن هم

□

در حق من مرگ تدریجی مگر قایل شدند؟

□

گفت: «شاها! بنده‌ی رای توام

□

شمس الملوک ناصردین شه که روز بار

□

لشگر شکنی به زخم شمشیر

□

خاموش که غیر تو نمی‌خواهیم

□

با همه چون جان به تن آمیزناک

□

نیست اینجا هیچ چیزی دل گشای

□

گر شهابی برد چرخ، اختر گذاشت

□

غیرت گلرخان یغمایی

□

از گنه چون به توبه گردی دور

□

شاه خجسته آیین فرخنده ناصرالدین

□

هر کجا طلعت خورشید رخی سایه فکند

□

ببیند خاک سر خود درون چهره بستان

□

بسازم برآرم همه کام تو

□

گر چه در کلبه خلوت بودم نور حضور

□

عشق ما را پشت داری می کند

□

از پی تعظیم نام نامی زهراست

□

چون رباید غارتی از جفت شوی

□

به عید رفت به یک نام و بازگشت ز عید

□

دل چون دهدت که بر ستیزی

□

حیرانم اندر لطف تو کاین قهر چون سر می‌کشد

□

چو بشنید زو گفته‌ی موبدان

□

آن خرک می‌راند تا نزدیک شاه

□

به داروی علمی درون علم دین

□

به فلان کوه رو، مقامی ساز

□

چونک هر جزوی بجوید ارتفاق

□

فخر همه شاهان عجم ناصردین شاه

□

نهادش سحر بوسه بر دست و پای

□

گرم درآ گرم که آن گرمدار

□

به دشمن همی ماند و هم به دوست

□

قصه دردم همه عالم گرفت

□

خفاش نپذرفت فرودوخت از او چشم

□

چشم مستش چو ابروی دلکش

□

این شکوه بانگ آن ملعون بود

□

همچنو ما همه از نعمت او بهره‌وریم

□

شب خوش مکنم که نیست دلکش

□

چو مردمک تو خمش کن مقام تو چشم است

□

پراگنده نزدیک شاه آمدند

□

دید سلطان را نشسته پیش او

□

اگر زمانه ز نام کرام حرز کند

□

پی آبادیش به جان کوشید

□

گفت رویت را کجا بینیم ما

□

گر فروغی سخنت عین گهر شد نه عجب

□

به قول دروغی که سلطان بمرد

□

عیسی مست را زر کند ور زر بود گوهر کند

□

سواری به کابل برافگند زود

□

یوسف توفیق در چاه اوفتاد

□

من طلب اندر طلبم تو طرب اندر طربی

□

ولی بی‌عون ربانی مرو در ره، که این غولان

□

دوست حقست و کسی کش گفت او

□

یزدان به من فروغی هر لحظه صد لسان داد

□

در جستن آن غریب دلتنگ

□

ختم کنم بر این سخن یا بفشارمش دگر

□

کنون شاد گشتم بواز تو

□

اختیار جمله شان گر نیست راست

□

بار نخواهم سوی کسی که کند

□

باز دریای جلالت ناگهان موجی زده

□

اعجمی چون گشته‌ای اندر قضا

□

هم عدویش وارد قعر جهنم

□

نپرسید باری به خلق خوشم

□

بس کن تا که هر یکی سوی حدیث خود رود

□

یکی تیغ زد زود بر گردنش

□

جان من گر سرکشد مویی ز تو

□

یکی قطره که هم قطره‌ست و دریا

□

که همه اوست هر چه هست یقین

□

جانهای انبیا بینند باغ

□

«پادشاهی گذشت پاکنژاد

□

نتوان بر پدر گوائی داد

□

نشان از جان تو این داری که می‌باید نمی‌باید

□

چو شد نیزه‌ها بر زمین سایه‌دار

□

باز معشوقم چو ناپیدا شود

□

ورنه ترازوی فلک زرگر قلب کار شد

□

کارم از گریه راست می‌نشود

□

چون نشان ممنان مغلوبیست

□

دل ترسا همی‌داند کزو کیشش تبه گردد

□

بنائی که محکم ندارد اساس

□

بستم من دهان خود دل بگشاد صد دهان

□

بترک آنگهی گفت زان سو گذر

□

می‌نیارد یاد از احسان او

□

تو خموش تا قرنفل بکند حکایت گل

□

خانه‌های تن از دریچه‌ی جان

□

او همی‌خواهد کزین ناخوش حصص

□

راست گفتی به هم همی‌شکنند

□

تو نزادی و آن دیگر زادند

□

برو ترک گفتار و دفتر بگو

□

به بالای تو بر چمن سرو نیست

□

هم کنون راهش دهم تا پیشگاه

□

اندر این زندان سنگین چون بماندم بی‌زوار

□

غیر او چون خود نباشد کی بود او را شریک؟

□

گر ازو واقف بدی افغان زدی

□

یا کحل ثوابت را در چشم ملائک کش

□

نه خود را بر آتش بخود می‌زنم

□

هین بکشان هین بکشان دامن ما را به خوشان

□

فرستاد نزدیک دستان سام

□

عشق اینجا آتشست و عقل دود

□

خامش باش زین حنین پرده راست نیست این

□

حسن رخسار یار را بنگر

□

دست او بگرفت کین رفته دمش

□

حضرت نصرالله کز رای او

□

به گرز بتان عنان بتابی

□

نیست سزای مهتری نیست هوای سروری

□

چو از دور سام یل آمد پدید

□

چون زلیخا زو شنود آن بار آه

□

غصه‌ها هست در دلم که زبان

□

مگر شراب به جام جهان‌نما دادند

□

گفت یا رب او پشیمانی خورد

□

قبای سلطنتش را چنان بریده خدای

□

نه نیروی صبرم نه جای ستیز

□

یک دم بدین سو رای کن جان را تو شکرخای کن

□

چو دست و عنانش بر ایوان نگار

□

چون گهر سنگیست چندین کان مکن

□

چون تنم را بخورد خاک لحد چون جرعه

□

در دیر می‌زدم من، ز درون صدا بر آمد

□

دست‌کوتاهی ز کفار لعین

□

آفاق را گرفت فروغی فروغ تو

□

نظرش بر فلک تنیده لعاب

□

از مردم پژمرده دل می‌شود افسرده

□

چو خورشید تابان ز بالا بگشت

□

قرعه افکندند ، بس لایق فتاد

□

گر درست است قول معتزله

□

هشت بستان بهشت از شبنم دستش خورند

□

ساخت موسی قدس در باب صغیر

□

مگر امسال ملک باز نیامد ز غزا؟

□

گذشتت آنچه در ناصوابی گذشت

□

ولیک آن به که آن هم شیر گوید

□

چو بشنید ازو تیز بنهاد روی

□

هرک چیزی دوست گیرد جز گهر

□

خموش کی هلدم تشنگی این یاران

□

بر خوان جهان چه می‌نشینم؟

□

خوشه‌های فکرتش بی‌کاه شد

□

فروغی مستی من کم نشد از دولت ساقی

□

زین جان که بر آتش اوفتاد است

□

رو رو دلا با قافله تنها مرو در مرحله

□

به سیندخت مهراب گفت این سخن

□

از نفیر او همه پرندگان

□

لسان الطیورش فرو بست ازیرا

□

خود هر چه بجز تو در جهان است

□

چشم را از غیر و غیرت دوخته

□

خدیو معدلت‌جو ناصرالدین شاه خوش طینت

□

قیامت کسی بینی اندر بهشت

□

هله دلدار بخوان باقی این بر منکر

□

درفش منوچهر چون دید سام

□

گفت حاجتمند آنم من که شاه

□

من خامم و بریانم خندنده و گریانم

□

خود عراقی جان شیرین کی دهد؟

□

تن‌شناسان زود ما را گم کنند

□

تا فروغی خط آن ماه درخشان سر زد

□

چون فرو دید چار گوشه کاخ

□

ز تیزی‌های آن جامش که برق از وی فغان آید

□

نشاید کزین پس چمیم و چریم

□

ز آرزوی آن که سربشناسد او

□

امت را کی بود محل نبوت؟

□

بر دست باد کویت بوی خودت فرستی

□

گفت آنک بسته‌استت از برون

□

چنو سوار نیارد نگاشتن به قلم

□

نه طفل زبان بسته بودی ز لاف؟

□

از بهر ثواب و رحمت حق

□

بفرمود تا نوذر آمدش پیش

□

چون بدو اقرار آوردی درست

□

آهوان تبتی بهر چرا آمده‌اند

□

آن بحر محیط بی‌کرانه

□

این حکایت را بدان گفتم که تا

□

گر چه حریصی تو به جنگ ملوک

□

کرده با جنبش فلک خویشی

□

به ترک ترک اولیتر سیه رویان هندو را

□

کمربند بگسست و بند قبای

□

دولتی داری به غایت ای غلام

□

ز بس که بر سر من تافت آفتاب رضاش

□

خود دو عالم در محیط دل کم از یک شبنم است

□

آنک او افراشت سقف آسمان

□

آنکه دولت چو بندگان مطیع

□

بدار ای خداوند زورق بر آب

□

آن غم که ز عشاق بسی گرد برآورد

□

سوی زابلستان نهادند روی

□

منقلب چیزست و ناپاینده هم

□

ولیک آن را که طوفان بلا برد

□

از آن خوش است چو نی ناله‌ام به گوش جهان

□

خوش بکش این کاروان را تا به حج

□

خسرو اگر نه فروغی سر تحسین تو داشت

□

می‌خواند چو عاشقان نسیبی

□

ای مزرعه بگذاشته در شوره گندم کاشته

□

پری چهره هر پنج بشتافتند

□

تا که بر نان و نمک بنشسته‌اند

□

آن را که همی ازو طمع دارد

□

لعل و گفتار تو با هم در خور است

□

از فراقت زرد شد رخسار و رو

□

بسته‌هایی گشاده گشت بدو

□

گنهکار برگشته اختر ز دور

□

چه گفت آن طوطی اخضر که شکر دادیش درخور

□

تو باشی بران انجمن سرفراز

□

صد هزاران عاشق سر تیز او

□

ای که هستی ما ره را مبند

□

نفسی باد صبا گر به سر کوش وزد

□

آفتابی که دم از آتش زند

□

هر مخالف که بدو قصد کند نیست شود

□

طالعش حوت و مشتری در حوت

□

شمس تبریز چو بنمود رخ جان آرای

□

بش و یال اسپان کران تا کران

□

گفت مرغی یافتی بس دیده ور

□

مست خون حسود اوست قضا

□

در دم او تافته از دم عیسی نشان

□

چار کس بردند تا سوی وثاق

□

از جلوه‌ی مهوشی فروغی

□

مرا توبه فرمایی ای خودپرست

□

چون شمس تبریزی که او گنجا ندارد در فلک

□

ز دینار و یاقوت و مشک و عبیر

□

یک تن از قومش به مجنون گفت باز

□

ای شه صلاح الدین من ره دان من ره بین من

□

تمنا می‌کند مسکین عراقی

□

شاه و لشکر حلقه در گوشش شده

□

کسی سزای ملامت به جز فروغی نیست

□

نار از جگر کفیده خویش

□

ای دل ز خود چو باخبری رو خموش کن

□

که بر سر مرا روز چندی گذشت

□

گر نظر در سر بی‌نوران کنی

□

وز شوی نهان به غدر و مکاری

□

جنبش موج آب حیوانش

□

ابلعی یا ارض دمعی قد کفی

□

ماهی که تیره نمود روز فروغی خود

□

به کم خوردن از عادت خویش خورد

□

شمس تبریزی همی‌روید ز دل

□

چو در سبزه دید اسپ را دشتوان

□

هرک این سگ را نهد بندی گران

□

ممن ممیز است چنین گفت مصطفی

□

یاد لب و دندانش بر خاطر من بگذشت

□

یا مگر مرده تراشیده‌ی شماست

□

بلنداختر شهنشاهی که درگاه جلالش را

□

سر بلندیم هست و تاج و سریر

□

انت عماد بنیتی انت عتاد منیتی

□

کمر بسته‌ی شهریاران بود

□

ور تو بااین ریش در دریا شوی

□

خاقانی از نشیمن آزادی آمده است

□

همه در بزم ملوکت خوانند

□

کودک دو ماهه همچون ماه بدر

□

تا سایه‌ی خود کرد خداوند جهانش

□

سفله گو روی مگردان که اگر قارونست

□

هیچ مگو دلا هلا طاقت رنج نیستم

□

چو افراسیابش به هامون بدید

□

آنچ فرمایی مرا آن بس بود

□

در من کسی دیگر بود کاین خشم‌ها از وی جهد

□

باد سلطان جلالت در نوشته فرش کون

□

مادر طبعم ز درد مرگ خویش

□

خدیو دادگستر ناصرالدین شاه دریادل

□

در راه روش چو خضر پویان

□

تو اگر در فرح نه‌ای که حریف قدح نه‌ای

□

دلم شادمان شد به تیمار اوی

□

نور او مقصود مخلوقات بود

□

نماند جز درختی را خردمند

□

صفحات سطوح بی نقشش

□

بل زیان دارد که محرومست و خوار

□

تاج سر ملوک محمد شه دلیر

□

مژدگانی که گل از غنچه برون می‌آید

□

دست کز آن تهی بود گر چه شهنشهی بود

□

ناستاد کس پیش او در به جنگ

□

در ره او صد هزاران حکمتست

□

صورت جان وقت سحر لاف همی‌زد ز بطر

□

نشان جام کیخسرو که می‌گویند بنماید

□

بنگرم در غوره می بینم عیان

□

نور بخشنده‌ی ابصار ملک ناصردین

□

می‌ساخت چو اژدها نبردی

□

همه شیران بده در حمله او چون سگ لنگ

□

چو روی هوا گشت چون آبنوس

□

چون سر مویی محابا روی نیست

□

چندان برآمد از جگر آب ناله‌ها

□

منزل او شریف جایی بود

□

فرق و اشکالات آید زین مقال

□

هر که دید آن لب و گیسو به فروغی گوید

□

سماطی بیفگند و اسبی بکشت

□

خسرو جانی و جهان وز جهت کوهکنان

□

چنان بد که در گلشن زرنگار

□

خوش بود گستاخی دیوانگان

□

شمس تبریز پی نور تو زان ذره شدیم

□

خوشتر بود از حیات صد بار

□

تا که این هر دو صفت ظاهر شود

□

دوش از فروغ چشم فروغی به راه تو

□

گر بر این ره پری چو باز سپید

□

روزی بیاید کاین سخن خصمی کند با مستمع

□

بزد نای رویین و بربست کوس

□

تیرگی دیده و کری گوش

□

گر از هر بینشش بیرون کنی وصفی برو مفزا

□

تا کی، ای همچو گاو سر در پیش

□

می‌کند یک باد را زهر سموم

□

بامدادان بوی فردوس برین آید همی

□

چو چشمار و آنگه خورند از تو سیر

□

گویی فسوس باشد کز من فسوس خوار

□

همه جنگ با شیر و نر اژدهاست

□

سایه چون ناچیز شد در آفتاب

□

بستیم دهان خود و باقی غزل را

□

با هم بودیم روزکی چند

□

آنک او مغلوب اندر لطف ماست

□

شه بخشنده‌ی عادل، گهر بخشای دریادل

□

نوفل سپر افکنان ز حربش

□

آن جا که باشد شاه او بنده شود هر شاه خو

□

به رستم چنین گفت چوپان پیر

□

خاک تو یاران پاک تو شدند

□

بشکست نفس در گلوی بلبله، بس گفت

□

جرعه‌ای کان ز خاک نیست دریغ

□

اندکی سرگین سگ در آستین

□

ترسم که از بهار بترسی همی

□

اگر بد شنیدن نیاید خوشم

□

ندارد فر سلطانی نشاید هم به دربانی

□

جوان داردش گاه با رنگ و بوی

□

من چه خواهم کرد ملک و کار او

□

بس کردم ذکر شمس تبریز

□

دل من کان جهان معنی دید

□

پوستها گفتیم و مغز آمد دفین

□

گاه چون در هم شکسته مغفر زرین شود

□

هرچه بایستش از جواهر و گنج

□

نه از اولاد نمرودی که بسته آتش و دودی

□

به بیچارگی روی برگاشتند

□

وانک با دختر تواند جنگ کرد

□

نه طاووس نر از وشی پر دارد

□

آفتابی چنین، که می‌تابد

□

هر کجا یابی تو خون بر خاکها

□

شه عجم را چون معجزه کرامتهاست

□

محمد سید سادات عالم

□

وگر زالی از آن رستم بیابیدی نظر یک دم

□

شد آن یادگار منوچهر شاه

□

گاه گل در روی آتش دسته کرد

□

آتش بگوید شرحه را سر حیاتات بقا

□

رسید شمه‌ای از طیب خلق من به صبا

□

گنجها بنهاد آن جانباز از آن

□

کل جودست دست او دایم

□

بدرود که بار بر نهادم

□

ز شاهان پاسبانی خود ظریف و طرفه می‌آید

□

همه تیغ زهرآبگون برکشید

□

ور نبرم سر ز تن این دم ترا

□

گر صبح رخ گردون چون خنگ بتی سازد

□

بگذار که بگذرم به کویت

□

دست خود خشمین ز دست او کشید

□

نظم فروغی سر به سر، هم در فروشد هم گهر

□

طلبکار باید صبور و حمول

□

بهتر از این کرم بود جرم تو را گنه تو را

□

پراگنده شد رای بی تخت شاه

□

گفت چون من نیست سرگردان کنون

□

یا رب به غیر این زبان جان را زبانی ده روان

□

بی تکاپوی تو در آن حضرت

□

من چو اسماعیلیانم بی‌حذر

□

ملک او را به سزا دارد از آنک

□

هرکه برخاست می‌فکندش پست

□

حامله است تن ز جان درد زه است رنج تن

□

بزرگان همه پیش او آمدند

□

می‌گذشت او در میان آن سپاه

□

این مشک بوی سرخ گل زنده

□

تو با من آن زمان پیوستی، ای جان

□

مور لنگم من چه دانم فیل را

□

ای که خدنگ شست تو کرده نشان دل مرا

□

بسی به دیده‌ی حسرت ز پس نگاه کند

□

اندرفتاده برق به دکان عاشقان

□

گراینده گرز و نماینده تاج

□

آنچ ایشان کرده‌اند آن پیش گیر

□

اندرفکن ز بانگ و خروش خوشت صدا

□

صنعش از آب و خاک و آتش و باد

□

چون غلام او بمیرد نانها

□

ظل اله ناصرالدین شه که ماه گفت

□

مغز بی‌استخوان ندید کسی

□

دوستان منتظر مقدم میمون تواند

□

پرآواز شد گوش ازین آگهی

□

گر به دست آید ترا گنجی گهر

□

بدین یک قطعه ده بیت کارزد صدهزار آخر

□

رهنمایی، که پرتو نورش

□

بوی آن دلبر چو پران می‌شود

□

بر درگه او بودن هر روزی فخریست

□

چو مر بنده‌ای را همی پروری

□

این همه هست و نیم از کرم حق نومید

□

ازان گر بگردیم و جنگ آوریم

□

ز آتش حسرت دل ناشاد ما

□

بسا دلی که چو برگ درخت می لرزید

□

گل زرافشان اگر کند چه عجب؟

□

تو مرا چون بره دیدی بی شبان

□

به شادکامی شب را گذاشتی برخیز

□

بر تربت هر دو زار نالید

□

بستان قدحی و بی‌خبر شو

□

وزان رفته نام‌آوران یاد کرد

□

هفت سال القصه بس آشفته بود

□

بهتر ز بار حکمت بر شاخ نفس بر نیست

□

معنی حرف عالم و سر صفات حق

□

چون به باطن بنگری دعوی کجاست

□

به چه رو تو را نسوزد غم مهوشان فروغی

□

تو بی عذر یک سو نشینی چو زن

□

عراقی، خوش بموی و زار بگری

□

بدو گفت مهراب کز باستان

□

ساز وصل است اینچ تو داری و بس

□

مسیح وار شدم من خرم بماند به زیر

□

از شب و روز زلف و رخسارت

□

این همه بازار بهر این غرض

□

شکسته حمله‌ی او پشت صد هزار سوار

□

خال تو ولی ز روی تو فرد

□

از آن است این همه بیداد بر من

□

همانا که بخشایش کردگار

□

سیم و زر شد، آمد آشفتن ترا

□

گرنه سگش بود فلک، چون نمط پلنگ و مه

□

با دل به عتاب دوش گفتم:

□

تو همی‌گویی خمش کن زین مقال

□

وان کس که زبان کرد به بد گفتن او تیز

□

جزو خاکی گشت و رست از وی نبات

□

نمی‌یابم تو را در دل، نه در عالم، نه در گیتی

□

بجستم ز سلم و ز تور سترگ

□

زحمت جان از میان برداشتند

□

گفت خدمت آنک بهر ذل نفس

□

یک ره بنگر سوی عراقی

□

جو یکی کوچک که دایم می‌رود

□

جود را عنصرست وقت نشاط

□

می‌کرد بوقت غمزه سازی

□

نیابی از خم چوگان رهایی

□

گراین خواسته زو پذیرم همه

□

مغز بیند از درون نه پوست او

□

پنجم ز ره دست پساوش که بدانی

□

عجب، چرا به عراقی سپرد امانت را؟

□

ای عجب از سوزشت او کم شود

□

تا که فروغی شنید شعر مرا شهریار

□

این گرفته پای آن آن گوش این

□

بشتاب، که بر درت گدایی است

□

یکی مجمر آورد و آتش فروخت

□

گر رسی زینجا بجای خاص باز

□

حال این اسپان چنین خوش با نوا

□

بگرفت به دندان فلک انگشت تعجب

□

نک شیاطین کسب و خدمت می‌کنند

□

راست گفتی هنر یتیمی بود

□

از درویشی بدان رسیدم

□

منم کنون و یکی نیم جان رسیده به لب

□

کجا یافت خواهی تو آرامگاه

□

دست زد بر طاس یک باری دگر

□

گر این جگر خوری ارزد بهای صد دستار

□

یاری ده خویشتن درین ماتم

□

گیرم ای کر خود تو آن را نشنوی

□

سایل از بخشش تو گشت شریک صراف

□

چون سپاه رنج آمد بست دم

□

دین و دولت به صحبت او شاد

□

ز گفت پدر مغز افراسیاب

□

او اگر با تو دراندازد خوشی

□

تو که ز اصطرب دیده بنگری

□

در جهان ذره در فضای قدم

□

اضعف مرغان ابابیلست و او

□

کس نبیند فرو شده به نشیب

□

چون زلف بتان سیاه و دلبند

□

چشم بد دور آز آن جمال و کمال

□

پس پرده‌ی تو در ای نامجوی

□

چون ز جای خواب آب آید برون

□

چو در هر دانه‌ای دانا یکی صانع همی بیند

□

مصطفی گفت و یاد می‌گیرند:

□

این‌چنین دستارخوان قیمتی

□

مهر و کین و جنگ و صلح و کلک و تیغ او دهند

□

روز کشتن روز پنهان کردنست

□

جای عشقی و جای معشوقی

□

درختان بسیار و آب روان

□

زنده پی نابرده، مرده گم شده

□

یاد آمد در زمان زن را که من

□

نه چون خام کاری که مستی کند

□

گوش گیری آب را تو می‌کشی

□

همه جهان پدرش را ستوده‌اند و پدر

□

سیرم پشتش از ادیم سیاه

□

گر خدا خواهد نگفتند از بطر

□

دران نیستان بیشه‌ی شیر بود

□

از سرای و قصر خود چندین مناز

□

بر حرف او چو دائره‌ی جزم بشمرم

□

از این بیش گفتن نباشد پسند

□

پس تو ای ادبار رو هم نان مخور

□

آفتاب فلکت سجده فروغی نکند

□

هست احول را درین ویرانه دیر

□

نیفه روبه چو پلنگی به زیر

□

درون وی آگنده موی سمور

□

گر بود گازر، نبیند آفتاب

□

سست خندید و بگفت ای بدنهاد

□

با جبروتش که دو عالم کمست

□

پیل باور کرد از وی آن خطاب

□

به وقت شاه جهان گر پیمبری بودی

□

گر ستاند ز شیر تاج اوراست

□

چیست درین حلقه انگشتری

□

یکی مرد با تیز داسی بزرگ

□

بندگی کن بیش از این دعوی مجوی

□

همه بگذشت بر تو پاک چو باد

□

مکن در رخ هیچ غمگین نگاه

□

نعمت شکرت کند پرچشم و میر

□

روی هامون سبز چون گردون ناپیدا کران

□

بعد غیبت چونک آورد او قدوم

□

ما که ز صاحب خبران دلیم

□

به خواب اندرد آرد سر دردمند

□

تو بمانده روز و شب حیران و مست

□

پیش چشم خویش او می‌دید مرگ

□

خجل گشتم از روی بیرنگ خویش

□

چون تو کاهل بودی اندر التجا

□

آن شهنشاه کرم پیشه که بر خاک درش

□

اهلی نه که قصه باز گوید

□

آمد اندر گفت طوطی آن زمان

□

کنون چیست پاسخ فرستاده را

□

خمش کن نثارست بر عاشقانش

□

کوه را زهره آب گشت وببست

□

همان تیغ مردان که خونریز شد

□

زانک در پرتو نیابد کس ثبات

□

امسال نامه کرد سوی او شمال و گفت

□

ای ز دلها برده صد تشویش را

□

زین ستم انگشت به دندان گزید

□

کنون از خداوند خورشید و ماه

□

هله امروز نشستیم به عشرت تا شب

□

گرگ با بره حریف می شده

□

پیش تو گر بی سر و پای آمدیم

□

عمرها باید به نادر گاه‌گاه

□

درین مناظره بودم که باز خواند مرا

□

چون شب به نشانه خود آید

□

چون قضا آید نبینی غیر پوست

□

جهان سر به سر گشت دریای قار

□

چو سینه بازشکافی در او نبینی هیچ

□

یک سال بر گذشت که زی تو نیافت بار

□

ایزد کو داد جوانی و ملک

□

یک خیال نیک باغ آن شده

□

بخشش او طبیعی و گهریست

□

غیر این دو بس ملوک بی‌شمار

□

از نظر چون بگذری و از خیال

□

وگرنه چو ارژنگ و دیو سپید

□

تن به صد منزل رود دل می‌رود یک تک به حج

□

گفت بد فضل خدای دادگر

□

به کینه مبر هیچکس را ز جای

□

که ز اشک چشم او رویید نبت

□

سواری کز در میدان در آید

□

چاره طلبید و کس فرستاد

□

تا نبرد خوابت ازو گوشه کن

□

چو بشنید رستم چنین گفت باز

□

خمش ای بلبل جان‌ها که غبارست زبان‌ها

□

کو صبا خلقی که از تشویر جاه و جود او

□

از آن جسم گردنده‌ی تابناک

□

در دل ما لاله‌زار و گلشنیست

□

یکی خرم و بکام، یکی شاد و کامران

□

صورت آمد چون جماد و چون حجر

□

شمع که هر شب به زر افشانیست

□

بشد هوش از آن مرد رزم آزمای

□

بصیرت همه مردان مرد عاجز شد

□

خاکی است آن کف غریبست اندر آب

□

کبر جهان گرچه بسر بر نکرد

□

این رها کن عشق آن تشنه‌دهان

□

آن بت آهو نگاه از تو فروغی رمید

□

ای کعبه من جمال رویت

□

پیر بدو گفت نه من خفته‌ام

□

دگرباره بیدار شد خفته مرد

□

یار چون سنگ دلان خانه ما را بشکست

□

نشگفت کزو من زمن شده ستم

□

ما که نظر بر سخن افکنده‌ایم

□

بلک بیرون از افق وز چرخها

□

بیداد نباشد سزد ار سر بفرازد

□

ای بسا بنیادها پنهان و فاش

□

با همه چون خاک زمین پست باش

□

چنین تا ز گردش به ماهی شود

□

جان کم ناید ز جان مترسید

□

پس فراموشش شود هولی که دید

□

ز کاس نظامی یکی طاس می

□

آفتی نبود بتر از ناشناخت

□

شهنشاها بهر شعری مگر نامت رقم کرده

□

وانکسان کز وجود بی خبرند

□

تا سخنهای کیان رد کرده‌ای

□

زنده بردار کرد و باک نبرد

□

شراب عشق چو خوردی شنو صلای کباب

□

سلطان مرا شناسد و دان خلیفه هم

□

همان سفر اسکندری کاهل روم

□

ورنه چون خندد که اهل آن جهان

□

بیاورد هر سه بدیشان سپرد

□

از قدح‌گر در عطش آبی خورید

□

اندر آ مادر بحق مادری

□

در چنان صید و صید ساختنش

□

خاموش کن و بی‌لب خوش طال بقا می‌زن

□

تا که هذا ربی آمد قال او

□

کعبه که سجاده تکبیر تست

□

گرچه آن وصلت بقا اندر بقاست

□

چنان بد که ابلیس روزی پگاه

□

دختر شاه مغرب آزریون

□

آنک او از آسمان باران دهد

□

تو را بینم از هر چه پرداخته است

□

زود دهانم ببند چون دهن غنچه‌ها

□

فریفته شده می‌گشت در جهان و، بلی

□

گر کم ازان شد بنه و بار من

□

پس بیامد با دو مشک پر روان

□

رده بر کشیده سپاهش دو میل

□

اسپ سنگین گاو سنگین ز ابتلا

□

پیشتر از ما دگران بوده‌اند

□

از آن خوش عنان‌تر که آید گمان

□

دل سنگین عشق ار نرم گردد

□

سالها خوردی و کم نامد ز خور

□

نسبت داودی او کرده چست

□

در حقیقت هر عدو داروی تست

□

ازان انجمن کس ندارم به مرد

□

می‌زیست در آن شکنجه تنگ

□

ممنی اندیشه‌گیری مکن

□

چو شمع آتش افتاده در باغ من

□

تا باخودست راز نهان دارد از ادب

□

شاه معظم مسیح قالب ملک است

□

خون جگر با سخن آمیختم

□

گاو موسی دان مرا جان داده‌ای

□

که گیتی به آغاز چون داشتند

□

نادرا روزی یکی پیری بگفت

□

زهر ترا دوست چه خواند؟ شکر

□

محیطی چه گویم چو بارنده میغ

□

این مایه لعنتست کابله

□

چون ز چشمه آمدی چونی تو خشک

□

چو صنعت به صانع تو را ره نمود

□

موج می‌زد در دلش عفو گنه

□

به خورشید رویان جهاندار گفت

□

شاه کرپ ارسلان کشور گیر

□

تا الیه یصعد اطیاب الکلم

□

به تقدیم و تأخیر بر من مگیر

□

قطب این که فلک افلاکست

□

خرماگری ز خاک که آمخته است

□

یا علیی در صف میدان فرست

□

زین سبب بد که اهل محنت شاکرند

□

خرد را و جان را که یارد ستود

□

هم‌چو مجنون بو کنم من خاک را

□

نفس خرگوشت به صحرا در چرا

□

سگی آویخته ز شاخ درخت

□

خیز که دوران ماست شاه جهان آن ماست

□

اختیار و داعیه در نفس بود

□

ساقی شب دستکش جام تست

□

از تو هم بجهد تو دل بر وی منه

□

اگر مهترم من به سال و خرد

□

این گفت و نهاد بر زمین سر

□

زانک بوش پادشاهان از هواست

□

نکو داستانی زد آن شیر مست

□

در عنایات خویششان بکشید

□

کرمش چشمه سار مشرب خضر

□

فتح بدندان دیتش جان کنان

□

روی زشت تست نه رخسار مرگ

□

خروشی برآمد ز آتشکده

□

سایه‌اش گرچه پناه خلق بود

□

نوری ازان دیده که بیناترست

□

دل و دیده را روشنائی ازوست

□

گفتم جادو کسی سست بخندید و گفت

□

ورنه من از تو به تن مسکین‌ترم

□

آنکه درین پرده نوائیش هست

□

قدرتت سرمایه‌ی سودست هین

□

سیه شد رخ و دیدگان شد سپید

□

یا شکل عطارد از کمانش

□

هر که ماند از کاهلی بی‌شکر و صبر

□

چنان برکشیدی و بستی نگار

□

من آن ندانم دانم که آه از تبریز

□

کرا پیشه نیکی نشاندن بود

□

چو لعل شب افروزم آمه به چنگ

□

که گروهی را زبون کرد او بسحر

□

حکیم این جهان را چو دریا نهاد

□

صورت از بی‌صورت آید در وجود

□

گرچه می اندوه جهان را برد

□

به رستم رکابی روان کرده رخش

□

احمد چو تو راست پس ز بوجهل

□

این تب لرزه ز خوف جوع چیست

□

مهد براهیم چو رای اوفتاد

□

جو فرو بر مشک آب‌اندیش را

□

زمانه ندادش زمانی درنگ

□

ملکی که سزای رایت تست

□

در معانی قسمت و اعداد نیست

□

ای نظامی امیدوار به تو

□

خمش کنم که خمش به پیش هشیاران

□

دهان دهر به گوهر چنان بیاکندم

□

بهاریست هم میوه هم گل براو

□

مار در موزه ببینم بر هوا

□

که بر پهلوانی زبان راندند

□

آن‌چنان کن از عطا و از قسم

□

باغ جهان زحمت خاری نداشت

□

چنان کن که این عهد نیکو نمای

□

و آنک این جا علف پرست بدند

□

باز بفرستادت آن شیر عرین

□

من چو لب لاله شده خنده ناک

□

ذکر یوسف ذکر زلف پر خمش

□

بزرگی که فرجام او تیرگیست

□

موبدانش شه جهان خواندند

□

خلوت خود ساز عدم خانه را

□

منم جام بر دست چون ساقیان

□

آنچ بینی تو ز دل جوی ز آیینه مجوی

□

چون چرا جوئی از انک از تو چرا جوید همی؟

□

گوهر شب را به شب عنبرین

□

تا که مهمان باز گردد شکر ساز

□

برفت و بدو داد تخت و کلاه

□

تو ندانی واجبی آن و هست

□

چونک غم‌بینی تو استغفار کن

□

کنم حاجت از هر کسی جستجوی

□

مفتعلن فاعلات رفته بدم از صفات

□

آن دل قاسی که سنگش خواندند

□

زنی فرماندهست از نسل شاهان

□

وقت ذکر غزو شمشیرش دراز

□

به هم برشکستند هردو گروه

□

بگذران مرکب از سپهر بلند

□

دست بدین پیشه کشیدم که هست

□

گر آمد برون ماه یوسف ز چاه

□

شاه چو دریا خزینه‌اش همه گوهر

□

تف آه از دلم سرشته به خون

□

زمین در سر کشیده چتر شاهی

□

لیک در که مارهای پر فن‌اند

□

ز هوشنگ ماند این سده یادگار

□

گویدش حق نه نکردی شکر من

□

نوش گیا پخت و بدو درنشست

□

در آن داوریهای بیگانگی

□

ور برآری ز تک دریا گرد

□

وز فلان سوی اندر آ هین با ادب

□

سواران تیغ برق افشان کشیده

□

مر عسس را ساخته یزدان سبب

□

ازان روز بانان مردم‌کشان

□

سیمای تو گرچه دلنواز است

□

صورت خدمت صفت مردمیست

□

گرت مذهب این شد که بالا بود

□

همان یار بیاید در دولت بگشاید

□

در دست خردمند همه حکمت گوید

□

به زیر هر لبش صد خنده بیشست

□

یابد از بو آن پری بوی‌کش

□

نه از جنبش آرام گیرد همی

□

ساحران واقف از دست خدا

□

شیر خود را دید در چه وز غلو

□

برآورد لختی و زد بر سرش

□

چون قالب مرده جان نو یابد

□

چونک آید نوبت نفس و هوا

□

دهن خشک و لب از گفتار بسته

□

اندکی گفتم به تو ای ناپذیر

□

بیاموختشان رشتن و تافتن

□

من خود اندیشناک پیوسته

□

بیش و کمی را که کشی در شمار

□

ز تیغ آتشی برکشیده چو آب

□

در خامشیست تابش خورشید بی‌حجاب

□

مویه گر بنشاندمی بر خاک و خود بنشستمی

□

لبش بوسید و گفت ای من غلامت

□

بر نبشتند آن زمان تاریخ را

□

ز پیش سپهبد برون شد به راه

□

تا ز بسیاری آن زر نشکهند

□

هرچه کهن‌تر بترند این گروه

□

ز سختی که بد خلقت خام او

□

من بس نکنم که بی‌دلان را

□

مجرمانت مستحق کشتن‌اند

□

اگر چه دولت کیخسروی داشت

□

بوک از عکس بهشت و چار جو

□

بدادند نزد فریدون پیام

□

وآن سه دیگر به شغل شهر و سپاه

□

خرقه شیخانه شده شاخ شاخ

□

در آن کوره کایینه روشن کنند

□

رو ترش کرده چرایی که خریدارم نیست

□

پیش جان تو سپر کرده‌است یزدان تنت را

□

شد آواز نشاط و شادکامی

□

زانک مردم هست هم‌چون آب جو

□

یکی محضر اکنون بباید نوشت

□

پس ادب کردش بدین جرم اوستاد

□

پس حکیمش گفت کای سلطان مه

□

اگر چه دلی داشت چون خاره سنگ

□

همه حیات در اینست کاذبحوا بقره

□

چون کسی بی‌خواست او بر وی براند

□

بیاد ماه با شبرنگ می‌ساخت

□

صد ازینها گر بگویم تو کری

□

توانا بود هر که دانا بود

□

گر خورد شاه باده بر سر او

□

تو همه کار جهان را همچنین

□

پاره‌دوزی چیست خورد آب و نان

□

از پیر مگو که او جوان شد

□

شاخ کو برکند آن را به ستیز

□

نمازش برد چون هندو پری را

□

رنگ و بو در پیش ما بس کاسدست

□

به تور از میان سخن سلم گفت

□

مغز بیرون ماند و قشر گفت رفت

□

کرد با وی شاه آن کاری که گفت

□

هر دمی یعقوب‌وار از یوسفی

□

چون شکار خدا نشد نمرود

□

آن یکی می‌گفت هی چه جای زر

□

در آن صف کاتش از بیم آب گشتی

□

صد کراهت در درون تو چو خار

□

نبیذ آر و رامشگران را بخوان

□

چون دعا را گزارشی سره کرد

□

صد هزاران ممن مظلوم کشت

□

چون شدی اول سیه اندر لقا

□

هلا که شاهد جان آینه همی‌جوید

□

کار خرد چیز نیست جز همه تدبیر

□

وز این غوری غلامی نیز چون قند

□

این دراز و کوتهی مر جسم راست

□

ز تخت اندر آمد به زین برنشست

□

خانقاهی که بود بهتر مکان

□

جمله نفسهای تو ای باد سنج

□

منگر از خود در من ای کژباز تو

□

بسا سحر که درآید به صومعه ممن

□

در شکر غلطید ای حلواییان

□

گرش نتوان به زر معزول کردن

□

آن تقاضا کرد آن نان و نمک

□

جهان‌بخش را لب پر از خنده شد

□

قیصر از بیم بر نزد نفسی

□

هر هنری کان ز دل آموختند

□

مرجع این جسم خاکم هم به خاک

□

این پنج حس ظاهر و پنج دگر نهان

□

از دم سردم صدا به کوه درافتاد

□

سیه پوشیده چون زاغان کهسار

□

سوی دریا عزم کن زین آب‌گیر

□

ببالید کوه آبها بر دمید

□

گر هزاران موش پیش آرند سر

□

این خود اجزا اند کلیات ازو

□

شاه فرعون و چو هامانش وزیر

□

مگریز ای جان ز بلای جانان

□

بر در کهف الوهیت چو سگ

□

سرانجام اسب را پرواز دادند

□

بازگونه رفت خواهی همچنین

□

بیاورد و آموختن‌شان گرفت

□

خوشتر آن شد که هرکسی به نهفت

□

می‌دهد دل مر ترا کین بی‌دلان

□

زان ندا دینها همی‌گردند گبز

□

امروز ز سودای تو کس را سر سر نیست

□

زیر دستانت چونکه بی‌خرد اند؟

□

بدین خان کو بنا بر باد دارد

□

نرگس چشم خمار هم‌چو جان

□

پس آنگه سه روشن جهان‌بین خویش

□

ای رفیقان زین مقیل و زان مقال

□

تا که شاخ افشان کند هر لحظه باد

□

کی توان اندود این خورشید را

□

عنکبوتیست ز شهوت که تو را پرده کشد

□

ژغژغ آن زان تحمل می‌کنی

□

نوا سازی دهندت بار بدنام

□

از چپ و از راست می‌جست آن سلیم

□

یکی پند آن شاه یاد آوریم

□

تازه‌روئی چو نو بهار بهشت

□

گنبد پوینده که پاینده نیست

□

خانه‌ی دل بین ز غم ژولیده شد

□

ور بریزی قدحی مالامال

□

مبر قفل زرین کعبه بدانک

□

برو بازو چو بلورین حصاری

□

ماهیا آخر نگر بنگر بشست

□

چنین داد پاسخ که ای شهریار

□

بر بهائم ددان کمین کرده

□

خیز و کبابی به دل خوش ده

□

وین زمین گوید که دارم بر قرار

□

این هستی و این مستی و این جنبش مستان

□

برتر از کرسی و عرش اسرار او

□

چو شیرین را خبر دادند ازین کار

□

جان کورش گام هر سو می‌نهد

□

بیامد ازان کینه چون پیل مست

□

چشم نیلوفر از شکنجه‌ی خواب

□

محرم این هوش جز بیهوش نیست

□

دانش پیشه ازین عقل ار بدی

□

خبر چو محرم او نیست بی‌خبر شو و مست

□

سفیه را به سفاهت جواب باز مده

□

بگفتا گر به سر یابیش خوشنود

□

این سگان کرند از امر انصتوا

□

سر بابت از مغز پرداختند

□

رنج جوع اولی بود خود زان علل

□

مر جمادی را کند فضلش خبیر

□

جان گشاید سوی بالا بالها

□

تو مگر از عالم پاکی نیامیزی به طبع

□

دارای جهان، جهان دولت

□

نخستم باده دادی مست کردی

□

گفت می‌دانم ترا ای بوالحسن

□

دد و دام و هر جانور کش بدید

□

تو روا داری خداوند سنی

□

چون ملک انوار حق در وی بیافت

□

نوگیاهی هر دم ز سودای تو

□

عود بخیلست او بو نرساند به تو

□

اگر پسند نیاید تو را، بدان کاین عدل

□

دد و دام از نشاط دانه خویش

□

حرص کارت را بیاراییده بود

□

فرانک نه آگاه بد زین نهان

□

گوید ای یزدان مرا در تن مبر

□

تا بنه چون سوی ولایت برد

□

حلمشان هم‌چون شراب خوب نغز

□

ور به عزت بشنود غیرت بسوزد مر مرا

□

آن عطا کز ملوک یافته‌ام

□

بدان گلشن رسید آن نقش پرداز

□

تا بیابی بوی خلد از یار من

□

از آن روزبانان ناپاک مرد

□

حیله و افسونگری کار منست

□

از ادب بر نور گشتست این فلک

□

نفس بی‌عهدست زان رو کشتنیست

□

تا چه خوردست این دهان کز ذوق آن

□

غره مشو بدانچه همی گوید

□

زدی بر پای آن صورت بسی بوس

□

آنک گوید راز قالت نملة

□

چه مایه جهان گشت بر ما ببد

□

چون بدیدی گردش سنگ آسیا

□

گفت زمانه نه زمینی بجنب

□

گر بگوید چشم را کو را فشار

□

آن ذوق را گرفتم پستان مادر آمد

□

هم شوله بود کو پس شوال زخم زد

□

ازین شوخ سرافکن سر بتابید

□

از درون کعبه آمد بانگ زود

□

شو این نامه‌ی خسروان بازگوی

□

کودکان را حرص گوزینه و شکر

□

جان ز پیدایی و نزدیکیست گم

□

گفت یا رب گر ترا خاصان هی‌اند

□

شمس تبریزی برآمد بر افق چون آفتاب

□

نعمت و شدت او از پس یکدیگر

□

که برگ هر غمی دارم درین راه

□

ای بسا زر سیه کرده بدود

□

سخن هر چه گویدش فرمان کند

□

خویشتن را دوست دارد کافرست

□

جان کمست آن صورت با تاب را

□

هر که او عاقل بود از جان ماست

□

خاموش اگر توانی بی‌حرف گو معانی

□

جاوید باد کز کرمش جان هر گهر

□

بدان نازک تنی و آبداری

□

بس به گورستان غریو افتاد و آه

□

به سالار گفتند ما بنده‌ایم

□

کارد آوردند قوم اشتافتند

□

دولت اگر دولت جمشیدیست

□

چشم این زندانیان هر دم به در

□

جنس رود سوی جنس بس بود این امتحان

□

گفتم: مرا به خدمت او رهنمای کیست

□

به فرمودش پس آنگه سر بریدن

□

قصدم از الفاظ او راز توست

□

چنین تا شب تیره سر بر کشید

□

ضیف با همت چو ز آشی کم خورد

□

از ملکان قوت و یاری رسد

□

لیک نی چندانک ناسوری شود

□

کفر و ایمان تو و غیر تو در فرمان اوست

□

آهوکا! سگ توام می خور و گرگ مست شو

□

در خسرو همه ساله بدین داد

□

هم‌چنان می‌رو ز هدهد تا عقاب

□

ز گرد سواران هوا بست میغ

□

چه در افتادیم در دنبال خر

□

آب من اینک عرق پشت من

□

ما هزاران گم شده زو یافتیم

□

این زیادت‌های این عالم کمیست

□

گرفتاری عشق سودای رویت

□

به دیگر نوع غیرت برد بریار

□

می‌پرستید اختری کو زر کند

□

بینداختم چون یکی اژدها

□

ور بد او دی خام و زشت و در ضلال

□

عقل در شرحش چو خر در گل بخفت

□

که چه داری در جوال از تلخ و خوش

□

خفتیم میانه خموشان

□

از برون در خوی خوییش مدار

□

خجسته کاغذی بگرفت در دست

□

عاشقا خروب تو آمد کژی

□

من خامشم ولیک ز هیهای طوطیان

□

باز آن افیون حلم سخت او

□

ور بگیری کیت جست و جو کند

□

کین چنین بانگ بلند از چپ و راست

□

خبر ببر سوی تبریز مفخر آفاق

□

امیر عالم عادل محمد محمود

□

فرود آمد به درگاه جهاندار

□

هر که او زین مرغ مرده سر بتافت

□

گه زلف برافشاند و گه جیب گشاید

□

ای مخنث پیش رفته از سپاه

□

خصمی کژدم بتر از اژدهاست

□

پس ز گرمی فهم کردی چشم کور

□

دهان ببند و دهان آفرین کند شرحش

□

بی لب تو دل نداشت صبر زمانی

□

به پرسش گفت با پیران هشیار

□

وصف جبریلی دریشان بود رفت

□

شمس تبریز تویی صبح شکرریز تویی

□

تا کشد بی‌اختیاری صید را

□

جزع ز خورشید جگر سوزتر

□

می‌کند او توبه و پیر خرد

□

سماعیست سماعیست از آن سوی که سو نیست

□

هیچ درمانم نکردی تا که یارم خوانده‌ای

□

به رفت آن ماه و آن صورت نهان کرد

□

ترس ترسان که نباید ناگهان

□

آن پادشاه اعظم در بسته بود محکم

□

تا پدید آید سگالشهای او

□

شرم گرفت انجم و افلاک را

□

آسمانها و زمین یک سیب دان

□

چون جهان پر شد از حکایت من

□

در زمان حاتم طایی را استاد شود

□

طرب می‌ساز با خسرو نهانی

□

مرغ گفتش نی نصیحت کردمت

□

گر دل بگزید کافری را

□

گفت شه نه این نواز و این گداز

□

بس ستاره‌ی آتش از آهن جهید

□

تاج ناطق گشت کای شه ناز کن

□

به وقت درد بگوییم کای تو و همه تو

□

این ره آنجا مر کسی را می‌دهند

□

چو نام هم شنیدند آن دو چالاک

□

طفل راه فقر چون پیری گرفت

□

فخر جهان و دیده تبریز شمس دین

□

این تکبر از نتیجه‌ی پوستست

□

چونک وا گشتم ز پیگار برون

□

اوی او رفته پری خود او شده

□

مگس روح درافتاد در این دوغ ابد

□

بدو گفتم که ای داننده‌ی راز

□

دگر کز شه نشانها بود دیده

□

میر آخر بود حق را مصطفی

□

ترک خر کالبد بگویید

□

گر نبودی عشق هستی کی بدی

□

یک نفس آن تیغ برآر از غلاف

□

آب چون آمیخت با بول و کمیز

□

باز چون رو نماید چشم‌ها برگشاید

□

ازو شود همه امیدهای خلق روا

□

رطب خور خار نادیدن ترا سود

□

یوم لا یخزی النبی راست دان

□

ز خود محجوبشان کردم به گفتن

□

زیرکان که مویها بشکافتند

□

کاین خط پیوسته بهم در چو میم

□

پس بنالی که نخواهم ملکها

□

آن عشق جوان چو نوبهارت

□

نوبهاری شکفته بود مرا

□

اگر دولت بود کارم به دستش

□

زانک ابر آنچ دهد گریان دهد

□

چو پرست از محبتش دل آن عالم خل

□

آن جهود از ظرفها مشرک شده‌ست

□

چرخ که در معرض فریاد نیست

□

بر زمین زد خرقه را کای بی‌عیار

□

دلا تو چند زنی لاف از وفاداری

□

همه نهمت و کام او خوبکاری

□

عروسان ریاحین دست بر روی

□

مرا در سر ز سودای جوانی

□

خامش ز حرف گفتن تا بوک عقل کل

□

گوید از چندین ره دور و دراز

□

امشب اگر جفت سلامت شدی

□

سواحل تا حد «لنکا» بگیرد

□

طاق و طرنب فقر و فنا هم گزاف نیست

□

به عرض شبه گوهر سرخ یابی

□

دهان دور باش از خنده می‌سفت

□

دول رانی به قدر هشت ساله

□

ور هم به خسوف درفتادیم

□

منهیان انگیختند از چپ و راست

□

مال را کز بهر دین باشی حمول

□

ز شوال آمده هفتم پیاپی

□

دهند گنج روان و برند رنج روان

□

ور کند حبس ساحلش محبوس

□

نباید کز سر شیرین زبانی

□

بر کشد از تارک بدخواه مغز

□

رندان تشنه دل چو به اسراف می‌خورند

□

زهر تن را نافعست و قند بد

□

گفت بهنگام نمایندگی

□

باز پسر گفت که ، بالاخرام !

□

عقل گوید مرا خمش کن بس

□

بر دل عطار روشن گشت همچون آفتاب

□

بنام روشنائی بخش بینش

□

پیشتر از مرغ پرد در کشاد

□

تا قیامت تمام هم نشود

□

عهد و قرض ما چه باشد ای حزین

□

معنی اندر شعر جز با خبط نیست

□

چو دخت الپخان بد جفت این طاق

□

ای دل تو مفلسی و خریدار گوهری

□

سلطان که به فرمان اوست گیتی

□

چو از جام نبید تلخ شد مست

□

دون که بود باد سری درسرش

□

چنان تنگدل گشته زو شهریار

□

از خلیل حق بیاموز این سیر

□

ای حریفان بت موزون خود

□

زین نمط آراسته بکری چو ماه

□

شنیدم که بر نامور تخت اوی

□

میان شهر می‌گردد چو خورشید

□

ز خون هر ساعت افشاندی نثاری

□

چو بر نوح از تف غیرت زند برق

□

گلستان که امروز باشد به بار

□

تو همه کردی نمردی زنده‌ای

□

روحهایی کز قفصها رسته‌اند

□

مرغ خزان دیده به بستان رسید

□

که از ما به یزدان که نزدیکتر

□

خاری که به من در خلد اندر سفر هند

□

که چونی وز کجائی و چه نامی

□

الغخان معظم را بفرمود

□

کنون من بدستوری شهریار

□

حرف درویشان بسی آموختند

□

شاه نهادست به مقدار خویش

□

خواند زبان بره پهلوی بز

□

چنین داد پاسخ ورا شهریار

□

صاحب سید آفتاب کفات

□

چو هر کو راستی در دل پذیرد

□

ازینجا بر چراغی گر توانی

□

چومرغ سیه بند بازوی بدید

□

از مبدل بین وسایط را بمان

□

دوستی زر چو به سان زرست

□

رخش همت را فگن بر گستوان از دلق فقر

□

ز دینار چینی ز بهر نثار

□

لاجرم اکنون چو به دام اوفتاد

□

چو خسرو دید که ایام آن عمل کرد

□

که گر غم پرس من می‌پرسیدم کم

□

برین برنیامد بسی روزگار

□

سوی اضلال ازل پیغام کرد

□

گفت ترسیدم ادب نگذاشتم

□

به «امروهه نشین با لشکر خویش

□

توانگر کجا سخت باشد به چیز

□

بس مبتلا کو را رهاند از بلا

□

اگر فرماندهی تا کارفرمای

□

روان گشت آن مهین سر بلندان

□

ز یاقوت والماس وز تیغ هند

□

چون سبب نبود چه ره جوید مرید

□

گر نخواهی در تردد هوش جان

□

ز مهر شه بلندت باد پایه

□

نخوردی جز ازدست مهبود چیز

□

گاه رفتن ریگ او چون نشتری در زیر پای

□

متاع از مشتری یابد روائی

□

زانکه نگه می‌کنم از هر کران

□

چنین داد پاسخ که داناست شاد

□

دانش آن را ستاند جان ز جان

□

پس علیکش گفت و او را پیش خواند

□

برگ که باشد به درختان فراخ

□

گزارنده‌ی خواب پاسخ نداد

□

او چو سلطان به زیر پرده نشست

□

ای مقصد همت بلندان

□

گرم چنان گشت هوا در جهان

□

دست را اندر احد و احمد بزن

□

باز میکائیل رزق تن دهد

□

در آن حضرت که نام زر سفالست

□

گهی سقف از خدنگ ناله میدخت

□

تو ز چشم انگشت را بر دار هین

□

صد جهان بر جان و بر دل تا ابد

□

چو گل بودم ملک بانوی سقلاب

□

فرو برده مشعبد تیغ چون آب

□

گفت ای شه یک هنر کان کهترست

□

در حسد شد گفت چون این ممکنست

□

آن کوه که نجد بود نامش

□

مرا در شعله‌های شوق خود نه

□

شیری اندر راه قصد بنده کرد

□

چشمش به صف مژه به یک مویش

□

به چهره خاک را چندان خراشم

□

قامت‌شان سرو دلی راستین

□

ور بود مریخی خون‌ریزخو

□

با کی گویم در همه ده زنده کو

□

چو بر عقل این نمونه گشت ظاهر

□

جنبش شاه ز دهلی ز پی کین پدر

□

پاک بود از شهوت و حرص و هوا

□

چون رطب آمد غرض از استخوان

□

گر او بی‌تاج شد تاجش رضاباد

□

جسم سخن را به هنر جان دهی

□

تیر اندازد به سوی سایه او

□

رفت میکائیل سوی رب دین

□

به آیین غلامان راه برداشت

□

گل صد برگ را خوبی ز حد بیش

□

گاو که بود تا تو ریش او شوی

□

هر که را هر ذره‌ای چشمی شود

□

آن در که جهان بدو فروزد

□

عدل بود مایه‌ی امن و امان

□

آن حکیم خارچین استاد بود

□

که درشتی ناید اینجا هیچ کار

□

گردنکش هفت چرخ گردان

□

پشت بجویم نه پناهی زکس

□

دید شخصی فاضلی پر مایه‌ای

□

پیل از تو چنان ترسد چون گودره از باز

□

زنده است کسی که در دیارش

□

مع القصه، نهانی دان این راز

□

هرگه کاید چو قضا بر سرم

□

تا بجویند اصل آن را این خسان

□

ترا آیینه چشم چون منی بس

□

تیغ زنان همه اقلیم هند

□

آنچ با معنیست خود پیدا شود

□

خسرو شیردل پیلتن دریا دست

□

پالوده راوق ربیعی

□

پس آن مو داد بر دستش که باری

□

رفت بسی دعوی از این پیشتر

□

این جهان جادوست ما آن تاجریم

□

ولیکن بود روز باده خوردن

□

ز شمشیری که زد بر رای قنوج

□

شه شمس تبریزی مگر چون بازآید از سفر

□

کاری است بزرگ راه عطار

□

چون آینه هر کجا که باشد

□

برق به شمشیر در آورد تاب

□

بید پیاده بر لب جو اندر آینه

□

عمر بیشم ده که تا گه می‌خورم

□

حیران شده هر کسی در آن پی

□

بسدره ماند هم پرواز والا

□

گفتم دید دل ولی سیر کجا شود دلی

□

تا که نگردد فرید درد کش دیر

□

چو مه در خانه پروینیت باید

□

وان خلف پاک هم از درد دل

□

چه جام زهر و قند است این چه سحر و چشم بند است این

□

گر طبانجه می‌زنم من بر یتیم

□

در شعر مپیچ و در فن او

□

ای ز آباء و امهات وجود

□

تا چشاند مر تو را زهری ز هر افسرده‌ای

□

شهریاری که خلافش طلبد زود افتد

□

از او دیدم هزار آزرم دلسوز

□

عاشر آن اکرم معاشر شر

□

اگر تو عاقلی گندم چو دیدی

□

گر نکردی شرع افسونی لطیف

□

گر آن گنج آید از ویرانه بیرون

□

سخن هست فرزند جانم ولیکن

□

پیری من گشته به از کودکی

□

نخجیروالان این ملک را

□

تو آن رودی که پایانت ندانم

□

این طریق از نمایشست خطا

□

گویی شوی بی‌دست و پا چوگان او پایت شود

□

پرتو خورشید شد وا جایگاه

□

غمی کان با دل نالان شود جفت

□

حاکی الفاظ عذب اوست عقل ذوفنون

□

خوان‌ها بر سر نسیم و کاس‌ها بر کف صبا

□

ملکان مالستانند و ملک مالده‌ست

□

بدین افسوس می خوردم دریغی

□

به بذل کوش که از مال و جاه حاتم طی را

□

یوسف به بن چاهی بر هفت فلک ناظر

□

زان بیفشاند به کشتن ترک دست

□

حاسد ز قبول این روائی

□

سری دارم که گر بگویم

□

کسی کو دم زند بی‌دم مباح او راست غواصی

□

گر می‌خواهی که جان بیگانه

□

خریطه بر خریطه بسته زنجیر

□

قدر تو به اندازه‌ی بینایی من نیست

□

شمس تبریز بر افق بخرام

□

گر دلت را نان بدی یا چاشتی

□

نه مهمانی توئی باز شکاری

□

ز خصم تونرود خون چو کشته گشت که خون

□

جرجیس رسد کو هر نفسی

□

فرمان تو و طاعت و رای تو نگه داشت

□

ترا بسیار خصلت جز نکوئیست

□

بیخ جور از باس تو چون بیخ مرجان آمدست

□

همه صاحب دلان گندم که بامغزند و بالذت

□

گفت آری لاف می‌زن لاف‌لاف

□

تگرگی کو زند گشنیز بر خاک

□

بنهاد به پیش انوری را

□

امانی نیست جان را در جز عشق

□

درد عطار را که درمان نیست

□

و گر دارم گناه آن دل رحیم است

□

هم تو اقرار کنی کانوری از روی سخن

□

تا بدید آمد شعاع شمس تبریزی ز شرق

□

از هوای مشتری و گرم‌دار

□

مجره که کشان پیش براقش

□

عقل را در هر چه باشی پیشوای خویش ساز

□

گفتیم دعا رفتیم وز کوی شما رفتیم

□

به خود می‌بازد از خود عشق با خود

□

پیرایه‌ی تخت و مفخر تاج

□

طبل بدخواه تو در زیر گلیم

□

بنشین به خیال خانه دل

□

مذهب عطار اینجا چیست از خود گم شدن

□

سرم تاج از سرافرازان ربودست

□

کمین سلطنتش در مصاف کون و فساد

□

چو نام‌های خدا در عدد به نسبت شد

□

خدمت او نعمت و دفع بلاست

□

ولی در بستنت بر من چرا بود

□

مجمر غنچه پر از عود قماریست بسوز

□

گفتی که تو در میان نباشی

□

آن درد که در دل من از توست

□

به زانوی ادب پیشت نشینم

□

زوداکه به دلوشان فرو دادست

□

ز آواز اسرافیل ما روشن شود قندیل ما

□

در جهان خوفناک ایمن نشینی ای فرید

□

ز حد بیستون تا طاق گرا

□

حسود جاه ترا آن الم که در همه عمر

□

دست نلرزدت از این بی‌خرد خوش رزین

□

نوازنده‌ی اهل علم و ادب

□

کردند بسی به هم مدارا

□

آسمان ار طفل بودی بلخ کردی دایگیش

□

کز شراب جان من رویدهمی تبریز در

□

تو کار خویش می‌کن لیک می‌دان

□

بسی سوگند خورد و عهدها بست

□

تا بود پشت و روی کار جهان

□

روی ایمان تو در آیینه اعمال ببین

□

گرد سریر اوست همه سیر آفتاب

□

به هر مجلس که شهدت خوان درارد

□

بنده‌ی نعمت او هر انسی

□

دیگر مگو سخن که سخن ریگ آب توست

□

اگرچه پاک‌بری مات هر گدایی شو

□

ندیدم در تو بوی مهربانی

□

تا بود آسمان زمانه‌نورد

□

تو نوح روزگاری و ما چو اهل کشتی

□

مرا با عاشقان مست بنشان

□

چو در راه رحیل آمد روارو

□

یا بکش این کافر زن روسبی را آشکار

□

آن کس که این چوگان خورد گوی سعادت او برد

□

ترک غم تو کرد مرا اشک چنین سرخ

□

آمد سوی کعبه سینه پرجوش

□

به زیر ضربت خایسک محنت و شیون

□

خلیلی قد دنا نقلی بلا قلب و لا عقل

□

زیرا که مرد راه نگیرد به هیچ روی

□

سرشک و آه راه ره توشه بسته

□

چو چشمش نیم مستیم و مرا نیست

□

ای شمس تبریزی طری گاهی عصابه گه سری

□

از آن سو مر او راست تا غرب شاهی

□

تو ای عاجز که خسرو نام داری

□

بدین شرف که تو داری و این کرم که تراست

□

پس دست در انبان کنم خواهنده را سلطان کنم

□

همچون خزانه‌های ملوکست خانه‌ها

□

مدارم بیش ازین چون ماه در میغ

□

التفات تو عنان چست از آن کرد که بود

□

شش جهت است این وطن قبله در او یکی مجو

□

به خواستن ز کسان خواسته به دست آری

□

آیینه ز روی راستگوئی

□

در چنان کف عجب مدار که چوب

□

گه بر لبت لب می‌نهد گه بر کنارت می‌نهد

□

گفتم: دو گونه طوق به هر گردن افکند

□

به بالین شه آمد تیغ در مشت

□

هر هفته‌ای از جنبش سپاهت

□

رفته ره درشت من بار گران ز پشت من

□

بر سر کوی وفا سگ به ز ما

□

درین خیمه چه گردی بند بر پای

□

نوک پیکانت بر فلک دوزد

□

بر ظاهر دریا کی بینی خورش ماهی

□

کار او بس بزرگ خواهد گشت

□

گشته زمی آسمان ز دینت

□

گر بدین خوشدلی و آزادی

□

زان لکلک ای برادر گندم ز دلو بجهد

□

جهانی خلق را مانند عطار

□

در این تب گرچه بر نارم فغانی

□

بی‌تو دیدی که از پی یک سهو

□

سبزتر می‌شد ز آتش آن درخت

□

صد هزاران چشم صدیقان راه

□

تا که بود حیات من عشق بود نبات من

□

المنة لله که همی بینمش امروز

□

آواز آمد که رو در آتش

□

در پیش لبت ز شرم بگداخت

□

ظاهر و باطن من خاک خسی

□

بالله که به جان خدمت میمون تو خواهم

□

ای عجب گویم دگر باقیات این خبر

□

دیده پیوسته در سرای پدر

□

از پی هر غزل دلم توبه کند ز گفت و گو

□

به لب هست خاموش وزو عقل گویا

□

گفت من نیز تو را بر دف و بربط بزنم

□

به حکم بند قبای فلک ز هم بگشاد

□

شکل نهنگ خفته بین یونس جان گرفته بین

□

بر بساط بارگاهت جای می‌جست آفتاب

□

بر خوان حق ره یافت او با خاصگان دریافت او

□

سلطنت باید که گردد آشکار

□

آنک جام او بگیرد یک نشانش این بود

□

زان گروه آنکه اهل اقطاعند

□

زینچ بگفت دلبرم عقل پرید از سرم

□

ولی روی بقا هرگز نبینی

□

شکر که آن ماه را هر طرفی مشتری است

□

اشک فضله است و عرق فضله است و دافع هم مزاج

□

آن جا که شد عاشق تلف مرغی نپرد آن طرف

□

هرچه از ما می‌رود آن هیچ نیست

□

خموش از ذکر نی می باش یکتا

□

دزد را نیک داند از کالا

□

باده تویی سبو منم آب تویی و جو منم

□

شبی موجی ازین دریا برآمد

□

ای شمس تبریزی بیا ای جان و دل چاکر تو را

□

اوست کز خاطر چو آتش تیز

□

گفتا که من فنایم اندر کنار نایم

□

خستگی دل عطار از تو

□

مستفعلن مستفعلن یا سیدا یا اقربا

□

نه چرخ گرفت و هفت اختر

□

جوشش دریای معلق مگر

□

خون جان ماست آن خون نی شفق

□

ترکیت به از خراج بلغار

□

به خاک پای او یعنی ردای گردن گردون

□

حلوا نمی‌دهی تو به رنجور ز احتما

□

مانع خود هم منم در راه خویش

□

بهار آمد برون آ همچو سبزه

□

ای بر اشراف دهر فرمان ده

□

در وهم ناید ذات من اندیشه‌ها شد مات من

□

خلق گفتند این گدیی کشتنی است

□

تو گل و من خار که پیوسته‌ایم

□

هان و هان بیش از این نمی‌گویم

□

شکرانه دادی عشق را از تحفه‌ها و مال‌ها

□

چون فقر عدم برای خاص است

□

باده عام از برون باده عارف از درون

□

کیست آن کس عطارد فلکی

□

از تبریز شمس دین بوک مگر کرم کند

□

کسی سازد رسن از نور خورشید

□

آفتاب آفتابم آفتابا تو برو

□

ای روز بداندیش تو آورده

□

غذای خلق در آن قحط حسن یوسف بود

□

شبنمی بی‌پا و سر خواهیم شد

□

سماع است و هزاران حور در باغ

□

آنکه او در همه دل عشق تو دارد همه‌وقت

□

هم آتش سوزان شو هم پخته و بریان شو

□

احسان نماید و ننهد منت

□

خواهی که شاهدان فلک جلوه گر شوند

□

گشته بخشودن ایشان سبب آسایش

□

عروسی کلوخی با کلوخی

□

دل عطار تا که جان دارد

□

باز چو ناگه کنی سلسله جنبانیی

□

آنجا که گران گشت رکاب سخط تو

□

در درون مست عشقش چیست خورشید نهان

□

مسکین فرید کز همه عالم دلی که داشت

□

وز خون جگر پرخون شده‌ام

□

عشق ازو به گفت گفتا نیک دور افتاده‌اند

□

تبریز شمس دین را هم ناگهان ببینی

□

با عزم رفتنی و مرا رای رفتنست

□

نخ هنا جمله بعراننا

□

خدای داند زین‌گونه زندگی که مراست

□

تا بردرید این عشق او پرده عروس جان‌ها

□

بس بزرگان را که در گرداب درد

□

سودم نشد تدبیرها بسکست دل زنجیرها

□

چشمت از روی کرم بر انوری باد و مباد

□

گر این از شمس تبریز است زهی بنده نوازی‌ها

□

من چنان لاغرم که پهلوی من

□

روح همی‌گفت که من گنج گهر دارم از او

□

ظل او بر زمین نبیند کس

□

شب تاریک تو ای دل نبیند روز را هرگز

□

وزیر ملک صاحب سید احمد

□

شور تو عقلم ستد با فتنه‌ها دربافتم

□

طاق بوطالب نعمه‌ست که دارم ز برون

□

تو را عمری کشید این غول در تیه

□

هر زمان عقبه‌ای ز درد فراق

□

بگو کان می ز دریاهای جان است

□

ای سلیمان عهد را بلقیس

□

در دیده و دل هرگز چه خشک و ترم ماند

□

خطی کشیده‌ام ار خط در این ورق بکشند

□

خصم نفس است گرم عشوه دهد

□

به شکل باد روم زانکه باد در حرکت

□

تا ابد دل ز سود برگیرد

□

چه گر در دعا قافیه دال گردد

□

ناگهی توحید از پیشان بتافت

□

خاطرم در ستر دیوان دختران دارد چو حور

□

عطار چو ذره تا فنا گشت

□

نزولت نزد من بود ای پیت از پی مبارک‌تر

□

تا که در باغ سخن عطار شد طاوس عشق

□

یکی عالم تویی وان کت ببیند

□

راه وصلش چون روم چون نیست منزلگه پدید

□

آفتابی گر بخواهد برگشاید نور اوی

□

ز شرح این سخن وز خجلت خویش

□

که مدار حیات عالم کیست

□

سایه‌ی تیغش ار به سنگ افتد

□

چون فرید از ناله همچون چنگ شد

□

میر ما را خوییست، چون خوی که؟

□

چرا نتاند، تاند من این غلط گفتم

□

یکی را بهایی به تن در کشد

□

خویشتن را مده به باد که باد

□

تو فردا چنی گل نیاید به کار

□

خاک ره از گریه همی کرد گل

□

مشو غره که بد بنیاد دارد

□

غم خور که همیشه رایگانست

□

که از گل نیامد جز از خار بار

□

بر سر او خاک به انبار به

□

یک چند بود اندر بشر شد همچو عنقا بی‌نشان

□

چون فرستادم ورا سوی وطن

□

که خونیست این مرد تریاک‌دار

□

در آبش غرقه کرد از آتشین موج

□

به مستی در مرا پا بست کردی

□

وانگه غم ننگ و نام خوردن

□

به گنجور فرمود تا سی هزار

□

دو هفته ماه را بسته کلاله

□

لیس علی الارض کهذا العطن

□

سیر گشته ز جان قلندروار

□

بپیمایم این راه دشوار خوار

□

به قطره عرضه‌ی دریا بگیرد

□

بده دانه که مرغ آمد به دامت

□

شدند از بر خستگان باز او (ی)

□

که بیمار شد ناگهان شهریار

□

وزین دندان کند این کار نغز

□

حیران که شاخ تر ز چه افشاند آستین

□

سوی من از مکر ای بس القرین

□

نشستی بیاراستی بخت اوی

□

شرح ملاقات دو سلطان دهی

□

ز دیده بر سر گوهر نشسته

□

دور مستی و بلک داروی خواب

□

همه تیغ هندی سراسر پرند

□

برادرزاده‌ی بانوی آفاق

□

بوی دهان بیان کند تو به زبان بیان مکن

□

دانه‌ی جان در سر تشویر کرد

□

هم ایمن بدی زان دو فرزند نیز

□

کز تو برد مایه‌ی تخت تو نام !

□

فرو آسوده یکسر مرغ و ماهی

□

خنیده کند در جهان نام خویش

□

فرومایه‌تر شد ز درویش نیز

□

سنه هفت صد و سه پنجی بر سروی

□

که سرگردان همی‌دارد تو را این دور و این دوران

□

من چه مخصوصم به تعذیب و بلا

□

سر در ز آن گوهران بردرید

□

چون خداوند کنم روی و بس

□

فتادند از سر زین بر سر خاک

□

که ای نامداران و گردان شاه

□

دگر آنک شرمش بود با نژاد

□

که بر کوه آزمائی خنجر خویش

□

از لطف و عجایبت ای شه و شهریار من

□

ایشان ز لطف بر سر او سایه‌ور زیند

□

کرا نزد او راه باریکتر

□

به طوفان مردم چشمش کند غرق

□

خورد حلوای شیرین را یگانی

□

پس شهریار جهان اردشیر

□

کزان دانش او را نبد هیچ یاد

□

گشتن آغاز غبار و شدن مهر نهان

□

تا کشاند نزد تو از هر حسودی ارمغان

□

روش دید آنگه پر و بالی گشود

□

جان بدادند عاشقان ز فراق

□

بر سر پولاد، که: منی ارز

□

شگرفان شکوفه شانه در موی

□

سختست، فرود خوردن درد

□

جان و جانان و دلبر و دل و دین

□

تشنه‌ی به سرچشمه‌ی حیوان رسید

□

با طبق پوشی که پوشیده‌ست جز از اهل خوان

□

بدین عقوبت واجب شود معاذالله

□

بودیم جیرئیل غاشیه‌دار

□

باد قبول دل دانای شاه

□

به سنگی بایدش مشغول کردن

□

وز پرده برون فتادش آواز

□

چه کنم؟ چیست چاره‌ی این کار؟

□

که لشکر جانب دریا کشد زود

□

ز سنبل‌ها نه از انبار می بین

□

رفت و می‌لرزید او مانند برگ

□

کوس پادشاهی و تمکین زن

□

خیالی هست زآنگونه که دانی

□

که صاحب غیرتش افزود در کار

□

کز آن آسیاها به خون بر بگشت

□

هست روشن به نور «الرحمن»

□

چه کم دارم ز خوبی، تا خورم غم؟

□

تازه شده روی پرآژنگ من

□

دفع کن از می به کرم ای غلام

□

چرخ سیمین جوشنی خورشید زرین مغفری

□

گشت زره پوش سواران آب

□

سخن گر زر بدی سیماب گشتی

□

کین نه توبه است زور و بهتانست

□

گر به صورت ندیده‌ای جان را

□

پیاده سوی «هتنا پور» خندان

□

در پیش سلطان می دوی کاین سیر ربانی است این

□

ورنه زآنچم گفته شد هستم بتر

□

در پیش نه ز برگ درختان کتابها

□

ز ظل ایزدت بر فرق سایه

□

همه مطرب شده در خانه خویش

□

نامش میگفت و باز میگفت

□

که می‌نماید از اجرام جام، این الوان؟

□

آتش گویند، بسوزد زبان !

□

ترسم که تو پیچی کنی در مغلطه دیدار من

□

کز تواضع خارپشتش قاقم است

□

بدین سان وزد مشکبیز و معنبر

□

زود شود خشک چو افتد ز شاخ

□

سر وگیسو چو مشگین نوبهاری

□

سپه را همه یکسره بار داد

□

چون همه او باشد آخر کی توان بودش نظیر؟

□

چو مستسقی که نوشد شربت ناب

□

گو شمال هلال و پروین کن

□

بیست مرده اختیار آید ترا

□

والروح فینا علی الضیفان مبذول

□

چو خاکستر شوم بر باد در ده

□

عنان خود به مرکب باز دادند

□

غلطیده سگی به کنج کویی

□

نه حباب چرخ قبه هم در آن دریا زنند

□

پر ز گل از ساعدشان آستین

□

کسی کو کم زند در کم رسد او را فزون رفتن

□

جز یار ز هرچه هست بیزاریم

□

صدف از ابر نیسانی به گوهر گردد آبستن

□

گهی مفنع ز آه سینه می‌سوخت

□

گرفته خون خود در نای و منقار

□

ز دریا و تاریکی اندر گذشت

□

بگردانند از راهت به تخییلات نفسانی

□

ایمنی ام نست زغارت گران

□

مر بدر را بدره دهم چون بدر شد مهمان من

□

کار من دستان و از ره بردنست

□

دایما با خود این سخن می‌گفت:

□

نقش محراب بکن کاینجا جهاد اکبر است

□

بگفت از گردن این وام افکنم زود

□

بر آزاده گیتی نداریم تنگ

□

که: درآی، ای عراقی، که تو خود حریف مایی

□

که تا آن‌جا به تاریکی نمانی

□

باری بنگر تا چون شده‌ام

□

گفتا: یکی ز شکر فکند و یکی ز من

□

ورنه بنشین و خویشتن مستای

□

ز گنج راز زینسان در کنند باز

□

همان نقش نخستین کرد آغاز

□

رخشنده تری ز ماه و خورشید

□

چون لقمه جز استخوان نیابم

□

نموده صدق ورق دیباچه‌ی خویش

□

و اندر شکم ماهی یونس زبر پروین

□

خویش را سازی تو چون عباس دبس

□

گفت شد مسجد کاشان تازه

□

بیش کن این مایه زمان تا زمان

□

که چون سر شد سر دیگر نیابید

□

پدر پیر گشته نشسته به کاخ

□

در جهان ممنان نمی‌میرند

□

زمن بپذیر زینسان یادگاری

□

همه جسمانیان چون که که بی‌مغزند در مطحن

□

ببینی آنچه غیر تو نهان دید

□

همیشه تا بود، این خوی، خوی گیهان بود

□

نیزه گذاران نواحی سند

□

که بر یادش گوارد زهر در جام

□

وز رخنه‌ی دیده دل برون شد

□

تا به کام دل نبیند روی تو

□

پیشتر از باد رود روز باد

□

میان عاشقان باید خزیدن

□

ترک مستقبل کن و ماضی نگر

□

تحت القر تفل و الریحان و العنم

□

وز آنجا رفت بالا مرغ بالا

□

همش گل در حساب افتاد هم خار

□

فریبنده را گفت نزد من آی

□

هست آن چو سراب یا صدایی

□

هم اورنگ پیرای و هم تاج بخش

□

نو کشته شود در کشور من

□

از بهر خدمت تو ملک، با سپاه تو

□

که از هر سو درآمد بی محابا

□

ز اندکی دانی که هستم من خبیر

□

ندارم برگ ناخشنودی شاه

□

ببستست آن شیر را بی‌گناه

□

کی پدید آید نمی در بحر بی‌پایان دل؟

□

نظم دوران روزگار به تو

□

جان مطلق شد زمین و آسمان ای عاشقان

□

وز طمع بر عفو و حلمت می‌تنند

□

کشیدندی سحر آهسته آواز

□

چون شود تیره نبینی قعر او

□

چه باید ساختن تدبیر این کار

□

بپرسیدی از نامدار سپاه

□

که هیچ دم نزنم تا توام به ننوازی

□

که هستی تو سازنده و او ساخته است

□

خوش باش که ما رفتیم هاده چه به درویشان

□

دل از غم عشق بر ندارم

□

بازیی چند بس نکوش نمود

□

می‌زنی این پاره بر دلق گران

□

چو مرغی بود در چابک سواری

□

خدا را پرست و مشو خودپرست

□

چشمم گهرافشان شد، طبعم شکرستانی

□

که به زان نیارد خرد در شمار

□

ور مرده یابد زان علف بیخود بدراند کفن

□

که شب و روز اندر آنجا می‌چرم

□

روشنی شد ز صحن عالم دور

□

لیک تو پستی سخن کردیم پست

□

چو مصر از شکر بودی شکرآباد

□

و گرد از دو لشکر برانگیختند

□

جمله را در قعر بحر بی‌کران انداخته

□

تا چو دزدان به شرمساری مرد

□

زنده شویم از مردن آن مهر جان آن مهر جان

□

چون خوی مصطفی علیه سلام

□

با وی از خود خبر ندارم من

□

کز درخت قدرت حق شد عیان

□

چو مدهوشان سر صحرا روی داشت

□

همی در جهان آتش افروختم

□

آن عیش کجا و آن زمان کو؟

□

به یک دست گوهر به یک دست تیغ

□

ز روی کافر قاهر ز روی ما رحمان

□

ذره ذره امرجو بر جسته رگ

□

آنچه در خاطری نکرده خطور

□

تا قیامت زین غلط وا حسرتاه

□

به گل خورشید پنهان چون توان کرد

□

هم وسمه زر و بشست و هم نیل

□

خوشدمان خوش‌تر از انفاس مسیحا بینند

□

وز آن تیز روتر که تیر از کمان

□

جام گزین و می ببین از کف شهریار من

□

که بی شک گرد ران با گردن آمد

□

تنها منم نشسته ز بیرون دایره

□

زهر جان و عقل رنجوری شود

□

به امید گهر با سنگ می‌ساخت

□

دیگر نتواند آن چنان کرد

□

در دلش افروخته ز آتش موسی شهاب

□

بود بر صید خویش تاختنش

□

پرده بردار و درآ شعشعه ایمان بین

□

آب جو را هم ببین آخر بیا

□

آشیان ساخته‌ای چون بلبل

□

چون فشاندی پر ز گل پرواز کن

□

ز مرو شاهجان تا بلخ بامی

□

می‌گفت سرود و پای می‌کوفت

□

که دریابد بقا بعد از فنایی

□

که نبود گزارنده را زان گزیر

□

آن گفت تو هست عین قرآن

□

بگو تا کی رسم در قرب آن ذات

□

غم کارم بخور، که امشب من

□

در زده تن در زمین چنگالها

□

ستودش چون عطارد مشتری را

□

هم‌اکنون سوی منش خوانید هین

□

باشد آری نایب حلوا شکر

□

که با زیردستان مشو زیردست

□

لاله‌ها و گلبنان بر شیوه رخسار من

□

نور دید آن ممن و مدرک شده‌ست

□

از خدایش بود هزار زلیفن

□

دور بودی از نفاق و از شقا

□

که بس شیرین بود حلوای بی‌دود

□

اری اسامر لیلای لیله القمر

□

هر چه یابی زمان زمان ز احوال

□

مرا و ترا پادشائی ازوست

□

شور و بی‌عقلی بباید بافتن را با فتن

□

در ره عشق بی مجاز آیند

□

ملک درافتد به حلقه‌ی فتن اندر

□

از کباب آراستند آن سیخ را

□

هژبران سربسر دندان کشیده

□

یافت او کحل عزیزی در بصر

□

سنگ بطلان در سرای انس و جان انداخته

□

شده باغ من آتشین داغ من

□

بی‌پا و بی‌سر می‌دود چون دل به گرد کوی او

□

تا برد بگرفته گوش او زید را

□

با خود آورده‌ایم، آن ز نخست

□

تا یکی تو را نبینی تو دوتو

□

وزان سیمین بران لختی شنیده

□

مرا چو نقطه‌ی پرگار در میان گیرد

□

قصه‌ای؟ مثنویی؟ دیوانی؟

□

بسته چون سنگ دست و پایش سخت

□

چو نوح رفت کشتی کجا رهد ز طوفان

□

در مضیق مشاغل افتادست

□

لل همی بغلتد در فرغر

□

بحر جو و ترک این گرداب گیر

□

بعینه صورت خسرو در او بست

□

اندر آن روضه فکنده صد نوا

□

مشتمل بر نقوش حال و مل

□

نه از باده از خون ایلاقیان

□

و لا تعرض و لا تقل و لا تردینی بالنسیان

□

تا سگم بندد ز تو دندان و لب

□

این همی گفت به آن این بگذار آن بنگر

□

مرجع تو هم به خاک ای سهمناک

□

که روشن چشم ازو گشت آفرینش

□

جبینش صبح خیزان راست روز فتح و فیروزی

□

ضمیر پاک او آن دم که از اذکار در جنبد

□

ز تعظیم او زیر تنها بود

□

خورشید را نگر چو نه‌ای جنس اعمشان

□

ذره کردم چون هبایی یافتم

□

زین جلوه، چشم گیتی انگیخته ز خواب

□

تا رهد از دست هر دزدی حسود

□

سر آید خصم را دولت چو دانی

□

برهنه کن به یک ساغر حریف امتحانی را

□

زانکه در کوی آشنایی بود

□

چویابم تو بخشنده باشی نه اوی

□

بی وطنی است قبله گه در عدم آشیانه کن

□

در توکل سیر می‌تانند زیست

□

منقلی پر ز آتش آکنده

□

سوی دوزخ اسفل اندر سافلین

□

بر آوردی ز عشقش ناله چون کوس

□

گر محتشم از غیرت کمتر کندافغان به

□

در پیش رخ تو جان فشانی

□

شد آن چشمه از چاه بر اوج ماه

□

چون آن کند رو نای شو چون این کند رو چنگ شو

□

تا عدد هم‌رنگ روی یار شد

□

بستر و بالین من این حجر است آن مدر

□

آخر اعمش بین و آب از وی چکان

□

کمند افزود و شادروان بدل کرد

□

لیک هم می‌دان که بادی اظلم است

□

دایمش پایدار باد اقبال

□

نمودند بسیار مردانگی

□

دلبر بردبار من آمده برده بار من

□

خربط و خر را چه باشد حال او

□

بیرون شو و روز خرمی مشمر

□

بشنوی و ناشنوده آوری

□

به کوهستان ترا پیدا کند جای

□

که سر تا پای حافظ را چرا در زر نمی‌گیرد

□

کجا جویم تو را آخر من حیران؟ نمی‌دانم

□

در ابنای ما دیر ماند بجای

□

کان آب تتق آمد بر عیش کنان ای جان

□

کز خود نه گم شده نه پدیدار می‌روند

□

مطرب بذله گوی و خوش‌الحان

□

با کف گل تو بگو آخر مرا

□

ز گردن پوستش بیرون کشیدن

□

بر رخ هندو نهاده داغ کاین کفرست،ها

□

چشم خفاش در نمی‌یابد

□

کزو خیره شد چشمه‌ی آفتاب

□

هر نقش که می کنیم می بین

□

از عقیق و لعل گوی و از گهر

□

این یک ببسته گوش و لب از گفت و از شنود

□

هم‌چو طفلان سوی کژ چون می‌غژی

□

فلک را دور باش از دور می‌گفت

□

به کیخسرو و جم فرستد پیام

□

صحبتش بر همه جهان بگزید

□

نبود آزموده خطرهای جنگ

□

فی نشونا او مشینا من قربه العرق الوتین

□

دعوی این مدعی بسیار شد

□

پاره‌ای ز آسمان به روز و به شب

□

هر دو عالم می‌نماید تار مو

□

پدید آوردی از رخ لاله زاری

□

معنی آتش بود در جان دیگ

□

از آن به صبح نسیم معطر آورده

□

سفن بسته کیمخت اندام او

□

راه زند دل مرا داعیه اله من

□

دزد را آورد سوی رخت او

□

کاین چنین دارند در زندان به غم همبر مرا

□

رو باو آرید کو اختر کند

□

خطا دیدم نگارا یا خطا بود

□

ولی غافل مباش از دهر سرمست

□

پیک امید را فرستادم

□

چو بشکست از آیینه جوشن کنند

□

می‌شکفت از برق و آتش گلستان

□

چون تو هستی روح پرور چون کنم

□

معلی نسب فاطمی انتساب

□

هم بداند راز این طاق کهن

□

حکایت را به شیرین باز پیوست

□

نک یوسف کنعان شد تا باد چنین بادا

□

یکدم ز سگان کویم انگار

□

سرش را فرو ریخت بر پیکرش

□

چونک بر آن جهان روم عشق بود مرا کفن

□

هم به لطف و هم به خفت هم عمل

□

کرمهایی لطیف، زرد و سفید

□

حرص رفت و ماند کار تو کبود

□

به دیده قدر گیرد روشنائی

□

بخوان حافظ غزل‌های فراقی

□

که بر قدم لباس خود بریدی

□

همه کار بی‌روی و بی‌سر سپاه

□

تا یافت شوی به گلستان هون

□

وز این سو مر او راست تا شرق خانی

□

آن خوش آهنگ مرغ خوش الحان

□

بدگلویی چشم آخربینت بست

□

لبش را چون شکر صد بنده بیشست

□

بر غبی بندست و بر استاد فک

□

گرچه جانم به لب از محنت هجران آید

□

ثنا بر روان منوچهر شاه

□

کو بر این بحر بود ره گذران

□

ور تو ناف آهویی کو بوی مشک

□

پیشرو عارفان به کشف حقایق

□

جان شود از یاری حق یارجو

□

جهان گیرد جهان او را نگیرد

□

این پایدار مرکز عالی مدار هم

□

بیش ازین خود نشکیبند، بیا زودتری

□

کمر بسته و با کلاه آمدند

□

نی خمش کردم تو گوی مطرب شیرین زبان

□

کو چو گویی بی سر و بی پا بود

□

کاین جای دزدی است و عوانی

□

عاقبت نجهد ولی بر می‌جهد

□

جهاندارش نوازش کرد بسیار

□

نگهش دار ز آفت که برجاست خدایا

□

از هر چه مفصل است و مجمل

□

پیاده شد از باره بگذارد گام

□

تنن تن تننن تن تننن تن تننن

□

شیء لله شیء لله کار او

□

رشگ مه‌طلعتان فرخاری

□

ای که بر آبم تو کردستی سوار

□

شده جوش سپاهش تا سپاهان

□

رنجش ز بخت منما بازآ به عذرخواهی

□

روشن اطراف کن فکان دارد

□

نوآوردی و نو نگردد کهن

□

یونس جان که پیش از این کان من المسبحین

□

کاسمان نیلگون فیروزه‌ای از کان توست

□

به غیرت از امرا و به حکمت از حکماست

□

که ز شستت وا رهانم ای سمک

□

چه اصلی و چه مرغی وز چه دامی

□

هر لحظه مرا گیرد این عشق ز بالا

□

بر چو من خاکیی چراست حرام؟

□

به انگشت دندان نیاید به گاز

□

در بیان سر حکمت جان او منشی است آن

□

درجهان دیدن یقین بس قاصری

□

بتاراجد آن ایزدی حله‌ها

□

تنگ بود آن خانه و آن وصف زفت

□

چو دولت خود کنم خسرو پرستش

□

با آن وفادار آشنا کارت فتد ناگه دگر

□

تا بوی جان فزایت زنده کند روانم

□

نبینی نه بر زین چنو یک سوار

□

باقی قصه عقل کل بو نبرد چه جای من

□

بود که زان عالم بقایی پی برم

□

کار ایران با خداست

□

چه دراز و کوته آنجا که خداست

□

گناه آدمی رسم قدیم است

□

همه مغز از تو باید جدی و جوزا

□

جسم را طول و عرض و عمق او داد

□

ازان پس کجا شد گرفتار شاه

□

نیست ز دلال گفت رونق بازار من

□

تا درین گلشن کنم من کر و فر

□

نزد من مرز گل و خاک سیه‌سیمای او

□

که توی دیرینه دشمن‌دار من

□

بر تاج مراد خود بدوزد

□

گردون نیاورد چو تو اختر به صد

□

شد منکشف ز پرتو انوار جوهرم

□

پر از تیرگی و سیاهی شود

□

بنهاده بر کف‌ها طبق بهر نثارش حور عین

□

که دولت بدو داد فرمانروایی

□

نمک شوق بر دل افشانده

□

که مبارک‌دعوت و فرخ‌پی‌اند

□

که نشنیدم پیامی از تو یکروز

□

تا نباشد غیر آنت مطمعی

□

عالم مهتری نکال شده

□

بسی داد با آن درود و پیام

□

مست میان کو منم ساقی من سقای من

□

بعد از آن بر ماست مالشهای او

□

در دلش عشق او مقرر شد

□

می‌دمد در مسجد اقصای تو

□

که ننماید به جز تو صورت کس

□

خم گشته از گرانی شاهین آن ترازو

□

که در هندوستان از جفت طاقی

□

بیاور تو آن مرغ افگنده پر

□

گر چه نبشتی از جفا نام مرا بر آب جو

□

از دو روی جان همی نتوان نمود

□

نهان در آب شمشیر تو دریاهای طوفان‌زا

□

او دنی و قبله‌گاه او دنیست

□

سر این تاج‌داران را بقا باد

□

همی‌داند کز این حامل چه صورت زایدش فردا

□

که پیوسته ز یار خود جدایم

□

به کین جستن آیید و دشمن کشید

□

که نی گوید که یکتا را دو تا کن

□

نامناسب بد مثالی راندند

□

و حاشاک ان تعتاضنی بسوائیا

□

چون محمد بوی رحمن از یمن

□

ماند خلفی به یادگارش

□

منت از خواب عدم به چشم بیدار مرا

□

همی دهم به تو، بستان تمام، باده بیار

□

وگر تخت را خویشتن پروریم

□

آورد جان را کشکشان تا پیش شادروان تو

□

ز بهر خواسته مدحت بری به خاص و به عام

□

در دو جهان سر بفرازم ورا

□

درد چشم از تو بر آرد صد دمار

□

می‌دید و همی گریست بر وی

□

آخر تو به اصل اصل خویش آ

□

بنگر که: چگونه جان سپاریم

□

پیاده دوان پیش او راهجوی

□

نقشی همی‌نمایم از بهر درد و درمان

□

تا که خاموشانه بر مغزی زنی

□

ز صفا و کدورت هر دو

□

پیشه‌ی بی‌اوستا حاصل شدی

□

درخت خوشه جوجو ز اشتیاقش

□

گویی که تیغ توست زبان سخنورم

□

عراقی، تا به ترک خود نگویی

□

تهی ماند ایران ز تخت و کلاه

□

در آسیا درافتد گردد خوش و مطحن

□

گر به رفعت خلق را گردان گردون یافتم

□

سرشت جنگباره و بقای او

□

که هم‌اکنون رخ به تو خواهد نمود

□

جگرخواری نمی‌شایست کردن

□

که درخت دل برای آن نماست

□

طعمه‌ای گرگ نفس را چون میش؟

□

نشستنگه مردم نوجوان

□

جز احولی از احولی کی دم زند ز اشراک من

□

چون عزا نامه سیه یابد شمال

□

دیگر به هیچ مرتبه جاه و فری نماند

□

از سفه و عوع کنان بر بدر تو

□

بهم سالان و هم حالان توان گفت

□

تو که محمل عزیمت ز جفا به ناقه بستی

□

جز دیده‌ی خون‌فشان نمی‌یابم

□

ز چنگش فتادم نگون زیرپای

□

به کوری دی و بر رغم بهمن

□

خواجه بوالقاسم احمد بن حسن

□

که ز ما بگذرد تو را در دل

□

بی‌کناس از توبه‌ای روبیده شد

□

چو من مس در حساب آید محالست

□

گه خیال بد بود همچون که خواب ناسزا

□

ملک حکمت به همتش آباد

□

ابا ویژگان و بزرگان خویش

□

رنجور خویش را تو بتر می‌کنی مکن

□

از گلستان گوی و از گلهای تر

□

که امروز امهات از شوق در رقصند با آبا

□

می‌رسد اندر مشام تو شفا

□

چون اکذب اوست احسن او

□

کز دم ابرو چکاند حاجب درگاه او

□

مانا که عراقی است، آری

□

چو با ماه جای سخن یافتند

□

در چه مغرب فرورو باش در زندان من

□

گرچه صد گونه داستان گفتم

□

خوب با خوب دیده خوش با خوش

□

ره نما والله اعلم بالصواب

□

به تاجش بر نهم چون در مکنون

□

آن دولت وصل پوستین را

□

نور او آفتاب ذره شکار

□

بر اندوده پر مشک و پر زعفران

□

هل مال را خود را بده شکرانه شو شکرانه شو

□

هم‌چو طوطی کوری صفراییان

□

که خدایش جزای خیر دهاد

□

گر همی ارزد کشیدن را بکش

□

چو زهره درد بر چینیت باید

□

که همتت نبرد نام عالم فانی

□

نبود در همه عالم کسی نگهبانش

□

بدو نیمه شد خسروانی تنش

□

وز سر لطف برزند سر ز وفا که همچنین

□

او را چو پسر مشفق و بفرمان

□

به برق آن نحوست ز دل برفشاند

□

هر دو را نبود ز بدبختی گزیر

□

به یک تک میدود ز اول به آخر

□

آن مهر که می‌بجوشد آن جا

□

کایدل، پی هر خیال تا کی؟

□

برآشفت و رخسارگان کرد زرد

□

که اهل مصر رهیده بدند از غم نان

□

علم هیات را به جان دریافتند

□

کنج گیر و مگوی با کس راز

□

می‌رسد یا رب رساننده کجاست

□

مقصود دل نیازمندان

□

که رنگ شب ببرد گر دهد به ماه ضیائی

□

و آن نور بسیط جاودانه

□

سپهر از بر خاک چندی بگشت

□

کلوخ آرد نثار و سنگ کابین

□

تا ابد در یک تماشا شد پدید

□

اینکه خمیده است پشت گنبد دوار

□

روح او و ریح او ریحان ماست

□

ز دم بر خویشتن چون شمع تیغی

□

آن ساغر باقی هنی را

□

چون من به دو انگشت لب یار گرفتم

□

بیاراست لشکر چو چشم خروس

□

همی‌کوبند پا بر گور بهمن

□

ناامیدان خوش‌رگ و خوش پی شده

□

نیست از آدمی نشان در وی

□

قصدم از انشایش آواز توست

□

دور از من و تو به ژاژ خائی

□

دادند صد کمال کزان بد یکی جمال

□

کز شمالش بسی یسار آمد

□

به ایران پناه سواران بود

□

بی‌گل و بی‌خار نباشد چمن

□

دلی جز گرفتار می‌برنتابد

□

خوانم: الدین کله لله

□

کی بدی گر نیستی کس مژده‌ور

□

طمع داری به کبک کوهساری

□

بگریخت چو دید اژدها را

□

همگی از برای معشوقی

□

خروش تبیره برآمد ز دشت

□

هم مست شو و هم می بی‌هر دو تو گیرا کن

□

زانک دانی ایزدت توبه دهاد

□

دیگرم کاری نمیید ز دست

□

دست آن صیاد را هرگز نیافت

□

جنیبتها روان با طوق و هرا

□

ز تاب نیش مژگانش مرا رگهای جان لرزد

□

میوه از شاخ عمر بار آمد

□

گشاده زبان سوی او شد دوان

□

دل را حریف صیقل آیینه رند کن

□

جزع تو دعوی ایجاز کند

□

دامن معشوق را به دست ظفر گیر

□

تا بجهد خویش برهاند گلیم

□

تا راز نگردد آشکارا

□

نظاره درونست راستان را

□

که بود هم طرب آغاز و هم نشاط انجام

□

ز دیبای زربفت و چینی حریر

□

آن که داند جز کسی جانا که آن دارد از آن

□

بر دروغ ریش تو کیرت گواه

□

نه کار گوی کندگر بود مدور سنگ

□

نغز نغزک بر رود بالای مغز

□

کزان خاک آبروئی بر تراشم

□

صلاح و رای وی اندر جهان کون و فساد

□

ورنه اجرام بر افلاک بسوزند ز تاب

□

ز کینه به دستان نهادند روی

□

هر سن سن تو هزار رهزن

□

شاه گرد افکن لشکر شکن دشمن مال

□

از گل و خار سرو و بید و چنار

□

که مبادا بر گذشته‌ی دی غمت

□

پی شبدیز شاهنشاه برداشت

□

بگشای لب پیمبری را

□

وین داغ ماند بر جگر اهل روزگار

□

شگفتید ازان کودک نارسید

□

از لمع گوهر گویای من

□

بسته دندانهاش را بشکافتند

□

ننگ خلقی گر ازین نام نداری عاری

□

چون به خدمت سوی او بشتافتیم

□

کاقبال به روی اوست محتاج

□

شوق سبک عنان متحمل گران زکاب

□

ایمن به شفاعت علی بود

□

نجستند با او یکی نام و ننگ

□

وآنگه از او بیابی صبح ابد دمیدن

□

ز گرد کوی او آخر مرا آثار بنمایید

□

دل دزد بر نردبانی خوش است

□

بانگ لو ردوا لعادوا می‌زند

□

و گر کیخسروی صد جام داری

□

کرد استکبار و استکثار جاه

□

که می‌برد استماع آن ز دل هوش

□

شکست اندر آمد سوی مایه‌دار

□

تا خان و مان بگذاشتند یک عالمی داماد از او

□

از خری او نباشد این بعید

□

جهان، ز الوده کاریها مطهر

□

نور یسعی بین ایدیهم بخوان

□

لیلی به قبیله هم مقامش

□

تا ابدش نگسلد پویه پیل دمان

□

داشت با آن گرانی ارزانی

□

همی خورد روزی می خوشگوار

□

گنج همی‌گفت که من در بن دیوارم از او

□

استخوان تا چند خائی بی رطب

□

عبث در آرزوی همنشینی بدن است

□

ترک بی‌الهام تازی‌گو شده

□

خلف بس ناخلف دارم چه سوداست

□

گرد خرگاه تو گردد واله اجمال‌ها

□

وز لطف پرونده‌ی خویشم امیدوار

□

بدین خوب گفتار با ناز تو

□

شور برآرد به کبر از جهت امتحان

□

از نصیحتها کند دو گوش کر

□

با چنین طبع که فرهاد چنان شیرینی

□

گشت ز آمیزش مزاجش تلخ و تیز

□

به صورتهای مومین جان در آرد

□

که خجلت قد رعنای سرو بستان داد

□

گر زمین ز آهن ز مغناطیسی باشد صولجان

□

برآنم که هرگز نبینمش روی

□

که جان را می دهد سقای مستان

□

ندانم تا کی از زندان برآید

□

که شاخ است سرمست و ساغر شکوفه

□

که بر آمد آفتابی بی‌فتور

□

بجز گردن کشی و دل گرانی

□

آن یکی کمپیر و دیگر خوش‌ذقن

□

ایزدت جا داده بالا دست هر بالانشین

□

همان گفته‌ی قارن و بخردان

□

وگر از دور گردون است زهی دور و زهی دوران

□

که مرا مبغوض و دشمن‌رو کنی

□

هر چه تو حاکم کنی چون ظلم باشد دون عدل

□

کی بود انده نشان ابتشار

□

جنسی به دروغ بر تراشد

□

پیوسته چون هلال بود لاغر آفتاب

□

فلک را ظرف چندین نیست با این پهن دامانی

□

به هامون برافگنده بگذاشتند

□

بکن با غول خود بحثی به توجیه

□

واله‌ی آن طلعت زیبا خوش است

□

ورا ستاره نهد گرد لب قمر دندان

□

شاخ و برگ دل همی گردند سبز

□

محراب دعای هفت مردان

□

می‌بپوشد صورت صد آفتاب

□

بهر چه رای تو در کار دهر فرمان داد

□

به مهراب گفت آن کجا رفته بود

□

مگر از نور و از اشراق آن رخسار شمس الدین

□

جاه و مال آن کبر را زان دوستست

□

بر هر کنار جوی، لب حوض کوثرش

□

ملک آن سجده مسلم کن مرا

□

بدوزم دیده وانگه در تو بینم

□

آفتاب آسمان سلطنت جمشیدخان

□

غریو از گنبد خضرا برآمد

□

کجا اژدها از کفش نا رهاست

□

روان شد سپهر درفشان پاک

□

قول عطار را به جان بنیوش

□

چون کلب که در پی کسان است

□

پی‌روان را غول ادباری گرفت

□

چو دریا راز پنهانت ندانم

□

زانک از دل جانب دل روزنه‌ست

□

که در ره عدمش هم قدم فتاده گران

□

که ای مهتر اسپ کسان را مگیر

□

به تدبیر فرزانگان تیز شد

□

من نخواهم کرد هست آن ایاز

□

ور چه در گفتن طامات به «عطار» رسم

□

بهر استوران نفس پر جفا

□

چون کعبه نهاد حلقه بر گوش

□

در صلب کان طبیعت صلبیت از حدید

□

در گردن ملوک کلام است وام تو

□

به تیمار و با گفت و گو آمدند

□

هم به امید تو خدای آمدیم

□

دل تنها چو پاسبان برخاست

□

خواند هوید پوش شتر را کسی دواج؟

□

زین دغل ما را بر آوردی ز کار

□

که بی کاوین نیارد سوی او دست

□

بشنو راه دهان را مگشا راه دهان را

□

سینه‌ی پر علمش از هر سو لگدکوب بلاست

□

همان کین ایرج نیای بزرگ

□

اول ما آخر ما یکدمست

□

صاحب خوان آش بهتر آورد

□

تکلفهای بی‌معنی تو صورت نگار تو

□

کف تو خندان پیاپی خوان نهد

□

چه جمشید و چه کسری و چه خسرو

□

یابند اگر به پادشه انجم اقتران

□

به میزان قیاس عقل دراک

□

مزن در میان یلان داستان

□

نیم ره آمد دو سه جای اوفتاد

□

درد ز حد رفت چه درمان کند

□

راز با او در میان نتوان نهاد

□

چشم او بر من فتد از امتحان

□

گلو را زین طنابی چند بگشای

□

دل من تن زد و بنشست و بیفکند لوا

□

که پشت گوژ همین پشت قوس و میزان است

□

جهان بر دل خویش تنگ آوریم

□

ملک ترا داد تو دانی و ملک

□

زانک او مناع شمس اکبرست

□

که در طویله‌ی تو با شبه‌ست یکسان در

□

ساق می‌مالید او بر پشت ساق

□

جگرگاهش درید و شمع را کشت

□

چون رزق کاینات جهان تا جهان رسید

□

ثقل و خفت در مزاج آهن و طبع دخان

□

فراز آمدست اندرین روزگار

□

نوائی گرفتم به آهنگ خویش

□

گوهر از بیم خون شود در سنگ

□

هست همچون درم قلب و مس سیم اندود

□

لیک در اشکست ممن خوبیست

□

بگویم راست مردی راستگوئیست

□

کیمیایی کیمیایی کیمیا

□

که عدلست از سلاطین بر ستمکاران ستمکاری

□

به داد و دهش گیتی آباد کرد

□

که نقش جهان نیست بی نقش بند

□

کی زدی نان بر تو و کی تو شدی

□

گر چه او در خورد این انعام نیست

□

بر بد و نیک‌اند مشفق مهربان

□

ز خسرو تا به کیخسرو همی گیر

□

تمام عکس مرام و همه نقیض مراد

□

بر گرد درگهش چو غلامان پاسبان

□

وزآن پر سیمرغ لختی بسوخت

□

به خامه زدن خام دستی کند

□

ماه و ماهی فتاد در شستم

□

به دست هجر مرا جان سپار نتوان کرد

□

که توی آن من و من آن تو

□

ز مروارید بر گل خوشه بسته

□

از عشق گشته دال الف بی‌عشق الف چون دال‌ها

□

تو باشی در نشاط و کامرانی و طرب رانی

□

چو رخسار تو تابش پرو نیست

□

خوری هم به آیین کاوس کی

□

خاربن در ملک و خانه‌ی او نشاند

□

از آن لب یک شکر کم کن گرامی‌دار مهمان را

□

دیگران بسته باصفادند و بند

□

تو دانی و سر اینک تاج یا تیغ

□

شیر حرب اژدر مصاف ارقم کمند افعی سنان

□

غیر اسمی نماند از اسلام

□

گر اینست فرجام آرام تو

□

مرغ سحر دستخوش نام تست

□

با خیل و سپه ز راه برگیرد

□

وز بهر لقمه حکمت لقمان فروخته

□

بنگرم در نیست شی بینم عیان

□

نی‌نی شده آسمان زمینت

□

میوه رسد ز آب جان شوره و سنگ و ریگ را

□

زادنی صفاتش حکومت شعاری

□

چه گوییم مهراب آزاده را

□

مرده اوئیم و بدو زنده‌ایم

□

در غریبی چاره نبود ز اضطراب

□

آب شنیدید کز آتش جهید

□

صد قفص باشد بگرد این قفص

□

خاک قدم تو از مطیعی

□

که بی‌نیاز نباشد نیازمند به جا

□

به فرض اگر ز جهان گردد آفتاب نهان

□

به پیش شهنشاه کهتر نواز

□

که تا بر تو شادی نگردد تباه

□

اگر سر تا قدم گردنده نبود

□

همی کند لب لعلت درو نهان گوهر

□

یا ز درد سوزشت پر غم شود

□

کنون دژ بانوی شیشه‌ام چو جلاب

□

که درین صندوق جز لعنت نبود

□

هفت دریا را اگر با هم توان داد انضمام

□

ز من گردد آزرده شاه رمه

□

سر به جهان هم به جهان در نکرد

□

تا چو مه از نور دامانت کنم

□

که زیرکان، همه در کار خویش حیرانند

□

اشربی یا نفس وردا قد صفا

□

رسد خود بوی گشنیزش بر افلاک

□

ارکان قصر قیصر و ایوان اردوان

□

اگر از دل دشمنان خیزد افغان

□

برخ بر نگاریده ناهید و هور

□

بدو نرم کردند آهن چو موم

□

گاه خفتن سنگ او چون نیش کژدم زیر ران

□

نبخشیم چیزی، نخواهیم وامی

□

آنگهی آید که من دم بخشمش

□

بنماید عیب تا بشوئی

□

الحمدلله گوید آن وین آه و لا حول و لا

□

ز نیک بختی و اقبال بختیار آمد

□

که بی‌کار شد تخت شاهنشهی

□

تشنه جلاب تباشیر تست

□

پیغام تو سوی آسمان بردم

□

کانجا که دردش آمد درمان چه کار دارد؟

□

نیست از من عکس تست ای مصطفی

□

با ناخوشیم خوش اوفتاد است

□

داده در ساحت اعزاز خودم رخصت یار

□

به حاجتی من اگر در زمانه درمانم

□

سوی مرغزار اندر آید سترگ

□

زهر منجنیقی گشادند سنگ

□

دایم از گردون چرا بانگ و فغان آید پدید

□

تا سختی کمان شما نیز بگذرد

□

همچو آتش خشک و تر را سوخته

□

گرم پرسی ندارد هم زیانی

□

ناسپاسی عطای بکر او

□

و آن تفقد بی‌گناهی گشت مسدودالممر

□

که پیلی نیارست ازو نی درود

□

یا عمری در ره شیطان فرست

□

که کهم من نه صدایم قلمم من نه صریرم

□

بوی مشک است مشک را غماز

□

بی مکان باشد چو ارواح و نهی

□

گفت ستم بین که به مرغان رسید

□

حال مانده سر به زیر از انفعال آن گناه

□

وز حمل بار مکرمتش دوشها فکار

□

فروزنده‌ی ملک بر تخت عاج

□

خوشتر ازین حجره سرائیش هست

□

هم گر انصاف است نابینای توست

□

میوه‌ی مذهب که هست از فرع نعمانی مرا ...

□

تا کنی صد نعمت ایثار فقیر

□

بین که این آذر ندارد آذری

□

چه باشد از برای آزمون را

□

که خاص و عالم را در خاطر افتاد

□

ببندد در جنگ و راه گزند

□

بهتر از آنست خریدار من

□

ز آتش آفتاب او آب شده‌ست اکثرم

□

پیش نقش روی تو الله اکبر آینه

□

شب‌روان را رهنما چون ماه شد

□

در پر خویشت بحمایت برد

□

پادشه را در تقویتش زینت تاج

□

آدمی این عقد درر عقده‌سان

□

سپه بر دو رویه رده برکشید

□

از بن دندان شده دندان کنان

□

پر دل شد اگرچه بی جگر بود

□

بدان سان که استاره بر آسمان گل

□

سوی زرع خشک تا یابد خوشی

□

آن کنیزک را بدین خواجه بده

□

تا رسد از بامهاام نیم دانگ

□

زهی ز عظم تو شرمنده‌ی وسعت امکان

□

یکی پور پاک آمد از ماه روی

□

گاو فلک برد ز گاو زمین

□

تا به بحر آشنا بیاموزم

□

به نزد مهدیی چون تو سزد لشکر فرستادن؟

□

او و دعوی پیش آن سلطان فناست

□

او همین داند که گیرد پای جبر

□

گر خلق را به نزل بقا میهمان کند

□

در سنگ خاره می‌کند از دوریت اثر

□

برافروخته شمع ازو صدهزار

□

نوائی بر این پرده نتوان فزود

□

وین کار نه بر سر زبان است

□

سگ کوی او نان زرین خوهد

□

خسروان هوش بیهوشش شده

□

زانچه تو گفتی بترت گفته‌ام

□

راستی گو تا بچه مکر اندری

□

طنطنه‌ی شوکتش تا به خراسان رسید

□

دلت کرد باید ز جان ناامید

□

بر شرفش نام سلیمان درست

□

آن وقت بگوییم که ما بسته دهانیم

□

از ابتدای الف تا به انتهای حروف،

□

بسته است او هم مرا در اندرون

□

رنج به قدر دیتش چشم دار

□

لطفیش به محتشم نهان باد

□

قابل بزمی چنان لایق مدحی چنین

□

ز بالای اسب اندر آمد به پای

□

آتش از آب جگر انگیختم

□

یقین دانم که در کافرستانم

□

ایا ز جور تو بر دست روزگار انگشت!

□

پشه‌ی زنده تراشیده‌ی خداست

□

دشمنان را باز نشناسی ز دوست

□

مرده شد دین عجایز را گزید

□

سر کرسی‌نشینی کز ازل کرسی نشان آمد

□

گهی مغز یابی ازو گاه پوست

□

چو از جای بردی درآرش ز پای

□

تا بی‌سلام نبود این قعده اخیرم

□

هر روز پایمالی و هر لحظه بی‌قرار

□

نور او یابد که باشد شعله‌خوار

□

باز گذار این ده ویرانه را

□

هندوی شیرین مذاق از دلبر ما تلخ کام

□

لرزه در کلک معجز ارقام است

□

برآمد ز آرام وز خورد و خواب

□

سراینده قمری و بلبل بر او

□

جمله‌ی درد تو گویی قسم یاران می‌رسد

□

این دل همچو خانه را در چشم

□

جفت می‌آید پس او شوی‌جوی

□

عیب ترا دوست چه داند؟ هنر

□

با کس نیارم گفت من آن‌ها که می‌گویی مرا

□

آن صفدر زمان چو بر اعدا کشد کمان

□

گهش پیر بینی دژم کرده روی

□

جامه به صد جای چو گل کرده چاک

□

کی باشم من که من خود ناپدیدم

□

«مشتاقی و صبوری از حد گذشت یارا»

□

پی بری باشد یقین از چشم ما

□

کز طلب جاه نیاسوده‌اند

□

با حفظ کامل تو نیفتد ز التهاب

□

این همه لطف مقال و این همه حسن سیر

□

زین قفص در وقت نقلان و فراغ

□

وز همه چون باد تهی دست باش

□

در کشتن و سوختن حسن باش

□

روزش عرض بود چو بود جوهر آفتاب

□

تو بر یار و ندانی عشق باخت

□

رهگذر زهر به تریاک بست

□

هم‌چو شمعم بر فروزم روشنی

□

از ورود ثنا و مدح و درود

□

هیبت بانگ خدایی چون بود

□

صاعدا منا الی حیث علم

□

چون زر و خاک به کان یک سانم

□

چرا که در دل کان دلی، شدم گهری

□

درس بالغ گفته چون اصحاب صدر

□

مر زبان را مشتری جز گوش نیست

□

بگو آهسته کای دانای اسرار

□

اسب بی‌جو خانه‌ی بی‌گندم نفرها غصه‌خوار

□

کوری ترسانی واپس خزان

□

تا کیان را سرور خود کرده‌ای

□

قصه دردی کشان ادا نتوان کرد

□

دل چون آهنش از رحم ندارد جوهر

□

لاف کم بافی چو رسوا شد خطا

□

چند پرستند کفی خاک را

□

گه چون مسیح و کشت نو بالاروان سوی علا

□

ثنایت را ذوی‌الافهام می‌گردید پیرامون

□

که زیان ماست قال شوم‌فال

□

هم تواند کو ز رحمت نان دهد

□

خمش چونی ترش چونی تو را چون من صنم باشم

□

چو برف اندر زمستان اوفتاده

□

آب‌نوشان ترک مشک و خم کنند

□

وانگهانی هرچه می‌خواهی ببین

□

بر گنه مجرمان ذیل حمایت فکن

□

از دو تاریخ این دو مصرع را لباس

□

زانک نبود مثل این باشد مثال

□

تو بقعر این چه چون و چرا

□

پیش او روی بر زمین دیدم

□

که تن پرست کند در نجات جان تقصیر

□

مر صبا را می‌کند خرم‌قدوم

□

وانچ پوسیده‌ست او رسوا شود

□

اندرین طورست عز من طمع

□

قدر باشکوه قزل ارسلانی

□

نیست مضطر بلک مختار ولاست

□

بارنامه‌ی انبیا از کبریاست

□

اقرار کنی که همزبانیم

□

مانند چرخ، سنگ و فلاخن نداشتم

□

تو گمان بردی ندارم پاسبان

□

کیل زیانست و ترازوی رنج

□

سگان شیر خدا همچو آهوان حرم

□

که به شاهیش دهر قایل شد

□

تو چه دانی کردن او را امتحان

□

غم بامر خالق آمد کار کن

□

شاگرد باشد فزون ز بهرام

□

مغز خوردند و استخوان به تو داد

□

تا که بینا از قضا افتد به چاه

□

خویش را نشناخت آن دم از عدو

□

که درآکند به گوهر دهن فاتحه خوان را

□

زمانه با دل بریان و دیده‌ی گریان

□

ای امیر صبر مفتاح الفرج

□

در معانی تجزیه و افراد نیست

□

ز گفتنم برهان من خموش برهانم

□

همچو گویی به سر دوان برود

□

چرک تر را لایق آتش کند

□

آن مخور ای خواجه که آنرا برد

□

که قطره‌ای ز کف ممسکت شود دریا

□

بلرزید بر خود زمین و زمان

□

خلق را بشکافت و آمد با حنین

□

تنگدلی مانده و عذری فراخ

□

زان لعل شکرفشان نهادم

□

وز تو آنجا فوت شد ای عالم مختار دین

□

فرض شد بهر خلاص ممنین

□

هیچ نه جز بانگ چو بانوی کوه

□

کی کند قاضی تقاضای گواه

□

نکرده سلطنت او هنوز فتح‌الباب

□

چون بود جان غریب اندر فراق

□

بر زه منسوج وفا دوختند

□

که من او را به جنان یا به جنان بفریبم

□

دوی‌یی نیست من توام تو منی

□

سوی خواجه از نواحی کاروان

□

لعل ز مهتاب شب افروزتر

□

چون تو را خامه در بنان باشد

□

پا به آن سوی جهات است ز بی‌پایانی

□

گر بمانیم این نماند همچنین

□

چون قلاسنگست و اندر ضبط نیست

□

جان به لب از حلق ناگزیر بر آورد

□

آب و رنگت چه شد، ای لاله‌ی نعمانی من

□

بل چو اسمعیل آزادم ز سر

□

بی تو گردند آخر از بی‌حاصلان

□

در حریم محو باشی پیشوا و مقتدا

□

هزار مرحله ره در میان به نوک سنان

□

وقت کر و فر تیغش چون پیاز

□

خدمت کردن شرف آدمیست

□

پس ز جان بر کشتی خود لنگری را یافتم

□

من بجز از سکه‌ی تو نام نگیرم

□

چون ز گفت اوش درد دل رسید

□

بر سر خفته بریزد نقل و زاد

□

ولی یک شمه می‌گویم از آن دیگر تو می‌دانی

□

نیست جز فعل ادانی نیست جز کار لام

□

پشه‌ای کی داند اسرافیل را

□

تا نکشم پیش تو یکروز دست

□

ندهی ور دهی ستانی باز

□

هر که هست از هر چه گوید برتری

□

آن زبانها جمله حیران می‌شود

□

زرد کرده رنگ و فاسد کرده بو

□

گفتم هست خدمتی گفت تعال عندنا

□

بیش از دو ماه یا سه نمی‌آیدم به کار

□

می‌گریزانی ز داور مال را

□

گوهرییم ار چه ز کان گلیم

□

نیم من نقش گرمابه چرا در جامه کن باشم

□

از رقوم قلم زنان تواند

□

چون مثالش دیده‌ای چون نگروی

□

خاک سراسیمه غباری نداشت

□

کشیده عدل تو مانند سد اسکندر

□

وان در به هزار نوع سفتند

□

من نیایم جانب او نیم شبر

□

مغز تو خور پوست به درویش ده

□

زایران را و شاعران بر خوان

□

ازین ترش رویان نخواهیم یافت

□

بر سگ و خواهنده ریزند اقربا

□

انبیاء رهبر شایسته‌اند

□

در باد دم اندر دهن تا خوش بگویی ربنا

□

بر سلیمان ناز کن اما به این آصف بناز

□

اهل نعمت طاغیند و ماکرند

□

عاقلان را کرده قهر او ضریر

□

چون عشق نشسته در کمینیم

□

کی تو از ما دوست‌تر میداریش

□

دست خاید جامه‌ها را بر درد

□

آفتابی درمیان سایه‌ای

□

پناه شش جهة و پشت چار ارکان است

□

گفتا که: چاره‌ی تو شکیبست و احتمال

□

آن مبشر گردد این منذر شود

□

جز بخلاف تو گراینده نیست

□

کین چنین یکبارگی شد بی خبر

□

در هر قدم ز کویت چاهی است سر گشاده

□

نه نجس گردد نه گنده می‌شود

□

چون شکم پر آب و لب خشکی چو خم

□

من ز شه هر لحظه قربانم جدید

□

ورنه خرد رنج تن جمله هبا کرده بود

□

جان تو همچون درخت و مرگ برگ

□

هیچ سر از چنبرش آزاد نیست

□

هزار صورت بیند عجب پی اعلام

□

نه در پی ره‌زنان معقول

□

تا فرود آرند سر قوم زحیر

□

از تو به ما بین که چه خواری رسد

□

قفل دشوار گشائی که به نام تو گشود

□

در الف از بهر چه پیچیده‌ام؟

□

گفت اندر حلقه‌ی خاص خدا

□

کان نبود طوق تو چون بنگری

□

بیرون نشد از طاعت و رای تو به یک دم

□

بیک اشاره، دو صد کوه را چو کاه کنند

□

برگ زردی میوه‌ی ناپخته تو

□

اندکی از بهر عدم توشه کن

□

تو بازگرد از خویش و رو سوی شهنشاه بقا

□

دست گیرد زود و در گامم کند

□

کیمیا و نافع و دلجوی تست

□

قصد هر دو همره آینده کرد

□

ای فارغ از تمکین من ای برتر از امکان من

□

من از دست کمانداران ابرو،

□

پیش از آن کو بجهد از وی تو بجه

□

موی سپید آیت نومیدیست

□

مرغ گم کرده آشیان باشد

□

کش در غم تو ناله به عیوق در نرفت

□

تا نیفتی همچو او در شور و شر

□

وان دل سوزیده پذرفت و کشید

□

کس درین پرده نیست پرده‌نواز

□

و اسباب حیوة همچو او تار

□

پیل را بدرید و نپذیرد رفو

□

وز ادب معصوم و پاک آمد ملک

□

تا زخم زند هر طرفی بی‌سپری را

□

نه کم ز چوب و درختی، تو در بهار مخوش

□

لیک ز اول آن بقا اندر فناست

□

چند غلافش کنی ای بر خلاف

□

مولای دمشقیم و چه مولای دمشقیم

□

از خون لبالب است درین دور انای خاک

□

عکسها وا گشت سوی امهات

□

نقش با نقاش چون نیرو کند

□

روز و شب بهر جهاد از صدر زین مسند گزین

□

روشن نگشت، گویی: تحریر این چه باشد؟

□

که چرا اندر جریده‌ی لاست ثبت

□

رو بجو آن گوهر کم‌یاب را

□

ندهد مر ترا ز دور مقام

□

به آسمان و به ماه از تو زیب و فر سایه

□

پیش آن سلطان سلطانان شدی

□

پس خدا بنمودشان عجز بشر

□

گفت بس راهست پیشت تا ببینی توبه را

□

تاوان بر اوحدی نبود، کو غلام بود

□

تافت اندر سینه‌ی صدر جهان

□

زیر قبا زاهد پنهانیست

□

ور نی در این طریق ز گفتار فارغیم

□

بر سر دارش ز غیرت ناگهان خواهیم کرد

□

وقت قدرت را نگه دار و ببین

□

کن قیاس و چشم بگشا و ببین

□

چوبانگ سیل شهرآشوب کز کوهسار می‌آید

□

از سینه‌ها کدورت و از دیده‌ها غمش

□

یک خیال زشت راه این زده

□

شرح عشق و عاشقی هم عشق گفت

□

چندان که تو بیش می‌کنی ناز

□

چشم از پی چیست تا بگریید

□

تا ز بیم او دود در باغ شب

□

کشته باشی نیم شب شمع وصال

□

تو باش زبان ما تا روز مشین از پا

□

بگو: ار دست میگیری کنون وقتست، در یابش

□

که ز هر دل تا دل آمد روزنه

□

روی آوردم به پیگار درون

□

که بسم الله که تتماجی برای تو پزیدستم

□

مرا زین هر دو چیزی نیست در دست

□

جزو جزوم حشر هر آزاده‌ای

□

چون ز منان چند نشینی بجنب

□

میان سر خدا و نبی بود محرم

□

مشنو، کزان تنور برآید فطیر ما

□

اندرین یم ماهییها می‌کنند

□

باز گویم گفت کوته بهترست

□

که مر آن را نبود بیم خزان

□

حیوة جان تو در مردن تست

□

می‌کند ره تا رهد بره ز میش

□

هم نفس روز قیامت شدی

□

اشکسته گردن آمده در یارب و در ربنا

□

کش درین زندان و چاه انداختند

□

بر دکانها شسته بر بوی عوض

□

در دل من گوهر اسرار خویش

□

متصل با کرم دوست چو آب و جگریم

□

گر سوی روم روی مردن خود می‌خواهی

□

تا گران بینی تو مشک خویش را

□

ره ندهد تا نکنندش دو نیم

□

حفیظ عالم امکان عزیز خالق اکبر

□

رخ به خرابات کرد، رخت به خمار شد

□

چون فکندی اندر آتش ای ستی

□

خلق حیران مانده زان مکر نهفت

□

چو مرداری شوم در خاکدانم

□

خانقه بی‌فرش و سقف و مدرسه بی‌بام و در

□

آن مصیبتها عوض دادت خدا

□

که پناهم دین موسی را و پشت

□

با دگر کس باز دست از من بدار

□

از آن چون صورت دولت چنین افتان و خیزانم

□

پیش شه گوید ز ایثار تو باز

□

دست می‌زد جابجا می‌آزمود

□

نیست اندر طالع جمع شکم خواران صیام

□

ز لطف بر در خویشم رهی‌نما ای دوست

□

تو نیابی آن ز صد من لوت خوش

□

صبر کن از حرص و این حلوا مخور

□

روز پرنور چو گیسوی شب صاعقه بار

□

چون فقاعم عیب نتوان کرد اگر جوشی برآرم

□

پیری و پژمردگی را راه نیست

□

من قدحها می‌خورم پر خون خود

□

منت نهاد هر که نمود احسان

□

پرتو خورشید بی‌زوال حقیقت

□

ذکر یعقوب و زلیخا و غمش

□

نعم مال صالح خواندش رسول

□

همچو گربه می‌نگر آن گوشت بر معلاق را

□

ای من غلام و چاکر آن ماه و سال دوست

□

که همی‌آید به چاره پیش تو

□

ترکشش خالی شود از جست و جو

□

فمن العشق تدثر و من العشق تختم

□

از خویش خلاص خویشتن خواه

□

کم از خاری که زد با گل ز چالاکی و سرتیزی

□

در دم طاوس همان پیکرست

□

خراج هفت اقلیم است بهر کمترین سایل

□

ساعتی، گر توان، بما پرداز

□

دست زور از پی آزار برآورد چنار

□

گفت هم من پاس آنت داشتم

□

فرق سرم تا به قدم چون کنم

□

در وکر سینه مرغ دلم می‌زند صفیر

□

مبارک صاحب وامی مبارک کردن وامی

□

بیل من اینک سرانگشت من

□

این نادره که می‌پزد حلوای ما حلوای ما

□

دلبران عشقبار نیک نام

□

اسپ‌تازان بگذرند از نه طبق

□

ایمنش کرد و به پیش خود نشاند

□

تینما خو نتیلوسی یاد تو سمر دارم

□

جرس وارو کنم هر دم ز درد دل فغان روشن

□

زین باده شکافیده شود شیشه جانی

□

نافه آهو شده زنجیر شیر

□

فتاده طفل و یتیم و غریب و بی‌مادر

□

گرفت این دم گلوی من که بفشارم گر افزویی

□

که در زمانه نبیند کسش نظیر و همال

□

بانگ بر درویش زد چون عاقلان

□

شیر از تو چنان ترسد چون کبک ز شاهین

□

هر چند سر عزیز بود نیست خوار پای

□

سر و آستین فشانان ز نشاط بی‌قراری

□

در سجود افتاد و در خدمت شتافت

□

من در جحیم اولیترم جنت نشاید مر مرا

□

بخوریمش بدین قدر که سلام علیکم

□

من سمات الجسم یعرف حالهم

□

ای برادر وا ره از بوجهل تن

□

چون کودکان قلعه بزم گوید ز قسام القسم

□

که او حریف بتان است و در خرابات است

□

غیر تسلیم در قضا نی

□

خاک چه بود تا حشیش او شوی

□

عالمی را ز وجود تو به سامان دارد

□

جز سوی احمد بگزیده مختار مرو

□

فتاده پهلوی تقویم کهنه اصطرلاب

□

در تنکی کوش و ستبری مکن

□

آخر روزی شود عیانم

□

بدان جمع اگر زین پریشان فرستم

□

فتدلی و تجلی بعث العشق دوایی

□

مرغی ازان شاخ که بالاترست

□

مانند آهن پاره‌ها در جذبه آهن ربا

□

به سوی بام آسمان پنهان نردبان تو

□

پرده را بالا کشیدند از میان

□

کاین ز تو پنهان بود آن برملاست

□

مجنبان گوش و مفریبان که چشمی هوش بین دارم

□

که ناپدید چو عنقا شده‌ست لانه‌ی تو

□

بی نشان اندر نشان آید همی

□

هیچ ندارد سر پایندگی

□

باشد اندر خانه خود گر شود عالم خراب

□

نی زهره ماند نی نوا نی نوحه گر را وه وهی

□

خانه‌ی در به قفل شیطان است

□

کم فشار این پنبه اندر گوش جان

□

با این همه کار آشنا گردد

□

جهانی را از آن اعلام کردند

□

همه دل گردی و بر گفت زبان نستیزی

□

سنگ دراندازد در گوهرم

□

هست بیگار و نگردد آشکار

□

نی تو ضمان من بدی پس چه شد این ضمان تو

□

که نباشد زان خبر اقوال را

□

نیک کرد او لیک نیک بد نما

□

ز شیرینی همی‌سوزد دهانم

□

منعم و بینوا و سفله و راد

□

خط کژ و خط راست این دبیرستان تویی

□

جنگ و بهتان و خصومت جوید او

□

در مزاجش گشته شیرینی به صفرا مستحیل

□

بینمت رسته از این و آن و آن و آن شده

□

که نیست در دگری جز مه صیام امساک

□

تا دو سه همت بهم آید مگر

□

که نترسد ز مردگان نباش

□

هر صبح و شام، دامن گیتی ملون است

□

از جان عزیز خود بیگانه و صخابی

□

به کوه انداختن کرده اقامت

□

به رشک آری تو سحر سامری را

□

مخمور ز باده شبانه

□

مظهر فرهنگ درزی چون شود

□

بهر حرفی، سزد، صد گنج زر مزد

□

در عالم دل روانه دیدم

□

دستبردی هم تو زن، ای بوالهوس

□

ببیند دیده دشمن نماند کفر و انکاری

□

که بانگی در نمی‌آرد به هنگام

□

پنبه گوش فلک نقطه‌ی غین فغان

□

که سلطان هم وی است و پرده دار او

□

شسته رخ ز آب مژه ، ناشسته لبها از لبان

□

اینش ز دو آن شکست و آن خست

□

می‌ندانم که هیچ درمان کرد

□

دلم همی تپد از امتلای اندیشه

□

آنک از چشمه او جوش کند دیده وری

□

ما در سر سفره را بهم کرد

□

منسوخ گرداند کنون آن رسم استغفار را

□

غیب گردی پس بگویی عالم اسباب کو

□

که نبودت در گمان و در خیال

□

چو باز آموز در تعلیم بازی

□

بنده و خربنده بدم شاه و خداونده شدم

□

گرد جهان همچو پای کفش کشان بود

□

ملک گرسنه گوید که بگو خمش چرایی

□

بگفتا خوبرویان کی گذارند

□

ید کلیم کزو یافت بر و بحر ضیا

□

دل و جان را به عالم اندهان کو

□

زمانه این دو مصرع را شنوده:

□

که خار است از درون، بیرون دم ریز

□

نیست سیمرغ و آشیانه پدید

□

شد میسر ازو مگر دیدن

□

یک غلغله پاک ز آواز صیاحی

□

میان آب و آتش غرق گشته

□

گر چه که خود سرمه جان آمد آن گرد مرا

□

جنگ افکن لوامه و اماره ما کو

□

لیکتان از حرص آن تمییز نیست

□

رحمت کن بندگان بد کیست؟

□

بر سر چرخ جهد جان که نه جسمم نورم

□

گر عراقی محو اندر لا شود

□

ز ره سینه خرامان کنساء خفرات

□

عطارد را ورق می‌کرد پامال

□

خیمه‌پوشان خزان را ز بساتین یک یک

□

ببینی عیسی مریم که در میدان سواره ستی

□

اژدر چرخ پاسبان باشد

□

نیاید ز اهل دهلی هیچ کاری

□

خیال آب و گل در ره بهانه است

□

سر خود در گریبان کرد ما را

□

که از هر ضد ضد بر می‌گشایی

□

نی چو بسی طایفه بر کذب مفر

□

اینست که دل فکارم از وی

□

چنان خود را خلق کرده که نشناسی که آنستی

□

پخته و شیرین کند مردم چو شهد

□

کز دور پدید گشت گردی

□

دل تو بسوزد ار من ز دل کباب گویم

□

در لب شیرین شکرخا نهاد

□

ز روز و شب رهیدم من بدین مستی و خماری

□

یک مو نکشم سر از هوایت

□

که اقتضای دل پاک، پاک انگاریست

□

ما غاب حر الشمس من عباده

□

سر رود مضطرب که کو سردار

□

فراوان خورده بود انگور در قند

□

خط تو سرسبزی از آن می‌کند

□

راست گفتی آنچه گفتی، راست راست

□

چشمت بگشاد توتیا دیدی

□

می‌خواست برون فتادن از پوست

□

در هزار شکایت ز نکته دانی بست

□

صد هزاران لطف باشد با بلا آمیخته

□

کاغه پندارد که او خود کار کرد

□

پوست کجا بره‌ی بو گرددش

□

من پدر یافته‌ام سوی پدر می نروم

□

این نخستین مبحث نادیدن است

□

و دم و اسلم ایا خیر المداری

□

من بکشم جان برادر ز پوست

□

ور بود بی«زای» اصل علت است

□

تو یار غار وآنگه یاران من گرفته

□

باد را می کند تکاور گل

□

گل زرد را کرد کبریت احمر

□

هر وصف که گویمش نه آن است

□

فاش کنیم اندرین جهان خبرت را

□

ما را به عطا چه می‌فریبی

□

شاخ، از پس سبزه می کشد گل

□

زبان عرض حاجت بندد از تعظیم بسیارم

□

این دلگشا چون بسته شد و آن جان فزا آویخته

□

هین چه آوردی تو ما را ارمغان

□

رو که تویی عیسی آخر زمان

□

کز آن لب شکرینت شکرفشان داریم

□

که اندر عشق تتماجی برهنه همچو سیر است او

□

گه تازه و برجسته گهی کهنه قدیدی

□

نمک را حق گذار بندگی باش

□

بی روزه هیچ روز نباشی مه صیام

□

گر نبودی جذبه‌های جان تو

□

او رفته کنون به راه عقبا

□

غنچه ببندد لب شیرن کشاد

□

که راه عشق ظاهر کرد عطار

□

شرح کنم که پیش من بر چه نمط فغان کنی

□

دی دهی و به بهارش همه ایجاب کنی

□

پنهان، به نواله، زهر دارد

□

من دارم از آن بت ختن حظ

□

حیف بود که هر خسی لاف زند ز ساحری

□

بی وصال روی روز افروز او

□

غریبان را خبرها باز جویند

□

زان ماجرا با انبیا کاین چون بود ای خواجه چون

□

با حضور عقل عقل این نفس را آثام کو

□

که بر من هر دمی دم می‌گماری

□

خون جگرش به لب رسیده

□

یک ره گهر فروخته، صد ره سنگ

□

وارست جان عاشقان از مکر هر مکاره‌ای

□

تاجی از تاج های بازاری

□

زبان بگشاد با آزاده‌ای چند

□

زانکه اینجا نه جراحت هیچ و نه مرهم رواست

□

برخاست فغان آخر از استن حنانه

□

نه کم است تن ز نایی نه کم است جان ز نایی

□

جست از پی آن رمیده یاری

□

که دمی در صف نظارگیانش باشی

□

که همان به که راز تو شنوند از دهان تو

□

سنگ‌ریزه‌ش جمله در و گوهرست

□

کزان باشد خلاص مستمندان

□

می نگرد بر فلک محتشم

□

برشود تا آسمان غوغای او

□

عارف طب دلی بی‌رگ و نبض و مجسی

□

مرا هم خود برون کردی ز خانه

□

کاندرین ویرانه ریزی بال و پر

□

قدح در دور می‌گردد ز صحت‌ها و بیماری

□

هست با سبزه گلنار مدامش سر و کار

□

سرانجام از فساد اتش کنم تیز

□

چه گویی بی سر و بی پا نهادیم

□

قومی به عشق خود که من هستم فنا پا کوفته

□

که عاشق بود و ترسید از خطایی

□

همان پیدا شود کاید به تعبیر

□

سخت با محتشم سوخته جان ساخته است

□

بدادت دانش و ناموس و نام او

□

پیش او روباه‌بازی کم کنید

□

مهی در سلخ و نامش ماه سامان

□

به سوی عدل بگریزید ز استم

□

نبود طبع‌ها همه عاشق مقتضای تو

□

ای ماه بگو که از کجایی

□

به عزت بوسه بر انگشترین داد

□

سر دفتر اهل جرم و معاصی

□

ما را به عطا چه می‌فریبی تو

□

که جذب ثقل جبلی کند ز طبع جبال

□

ولی شیرینست ذوق زندگانی

□

فزاینده‌ی قدر اهل سنن

□

ز آنک مقیمی به نظر روز و شب اندر سفری

□

بر مس هستی ایشان کیمیا می‌ریختی

□

ماندند، دمی، به خار خاری

□

سنگ و چه و دریا و کوهسار است

□

صنعت نو دارد و انگاز نو

□

که مرا شیر از پی آن گرگ خواند

□

دریای گهر گشادم از بند

□

ندا همی‌کندش کای منت غلام غلام

□

گردن چو قصابان مگر با گردران آمیختی

□

چون دود سیاه را تو بزدایی

□

با گوهر پاک ما شود جفت

□

دلیل بهتری نتوان شمردن هر گرانی را

□

وگر نه آن نظرستت در انتظار بجو

□

نماند در فروغ روی او از خویشتن پنهان

□

بی خواسته، کار چون شود راست؟

□

وانگاه بگیریم به مثقال

□

فعل بد ما چه بود با حسن فعال تو

□

تو آن باغی که می‌بینی به خواب اندر به بیداری

□

از پی طاووس جنان گشت سرا

□

بدانند چون ره بدین کان کنند

□

که من در دل چه‌ها دارم ز زیبایی و رعنایی

□

واطلبوا الاغراض فی اسبابها

□

نه هندوستانی و هندو و لالا

□

من خسته از ستیزت به نفیر چون ربابم

□

دهان پرقند و پرشکر تو خود باقیش را برگو

□

ندارد این نفس مکرم کیایی

□

در هر دو بود ز مرحمت بهر

□

حسن در حسن و جمال اندر جمال

□

گوهر بود بهتر کند بهتر ز ماه و مشتری

□

زانرو که ضروری جهان است

□

گهت جان خوانم و گه زندگانی

□

امن تو از چیست چون خط امان می‌بایدت

□

نمی‌باید شدی باید اگر او را ببایستی

□

خنک گردد همه دل‌ها نماند حسرت و آزی

□

آیینه صورت رحمانت ساخت

□

این همه سعی تو از بهر معاش

□

حکم تو راست من کیم ای ملک لطیف خو

□

تیغ بختش خون آن شیطان بریخت

□

که خواهم با تو دائم هم عنان بود

□

ای عالم سر تار و پودم

□

ای عارف حق گزار برگو

□

ریش کی رهید از من تا تو دبه برهانی

□

ز سهو طبع دان نز سستی فکر

□

که تویی دیرینه دشمن دار من

□

بهر دل تو تن زدم بس بودم نوازن او

□

که بود روزگار ازین خوشتر

□

شهبند غرض به قاب قوسین

□

کنون امید ازین عالم بریدیم

□

که ترکان راست جانبازی و هندو راست لالایی

□

خامش که دلم دارد بی‌مشغله گفتاری

□

تغیر یافت اندر خاطرش راه

□

انبیا را علم، از نزد خداست

□

در دیده ما جای کن نور عیان را ساعتی

□

از کی باشد جز ز جان پر هوس

□

نشسته بر سریر سرفرازی

□

این درم قلب از آن می خرم

□

همت شاه و سنجری قبله گه پیمبری

□

چو کند درون آتش هنر و گهرنمایی

□

فتد ز آسیب فسق اندر تباهی

□

محتاج به آلت قانونی

□

دارد سیهی در جان گر زرد بود مازو

□

جوش زد چندانکه از وی شد گهر چون آبله

□

به بستی زاهد صد ساله زنار

□

که شاه نطع یقین آن بود که شهمات است

□

کجا اشکار شیر و صید روباه

□

تابش روز شود از وی نابینایی

□

که رخشم گاه نرم و گاه تند است

□

کرده‌ای خود غیبت نیکان مباح

□

زیرا که زاید فتنه‌ها این روزگار حامله

□

تا ید الله فوق ایدیهم براند

□

کایزدم آورد به مغز این هراس

□

گمان فتاد رخم را که هم عذار توام

□

تا دو صد چشمه روان گردد از مرمر او

□

به خلوتخانه سلطان فرستی

□

به آب دیده تر کردند خاکش

□

علم خواهی گشت، ای مرد تمام؟

□

که آن به که باشد تو را دفتر او

□

عالم مسأله‌ی کلی ادیان و ملل

□

از سوزن و رشته کی توان دوخت

□

چو بر من تافت جز تاوان ندیدم

□

به فضل خود زبان ما بدان گفتار بگشایی

□

می‌گوید العزه و الحسن ردایی

□

که فردا من غنی گردم تو درویش

□

بی‌تکلف، بر عمل مایل کند

□

بیرون ز در است این دم و از بام فرود او

□

جنة من رویتی یا متقی

□

بدین غایت نشاید بدگمانی

□

پیش جمال یوسف با ارمغان رویم

□

ای شعله را پنداشته روزن تو چون پروانه‌ای

□

که خدا تو را نگوید که خموش لن ترانی

□

گشت مزاج از سکراتش خراب

□

سوداگری که فکرت سود و زیان نداشت

□

سفر کن جان باعزت که نی جان بخاری تو

□

به تخت بوستان زد گل دگر ره کوس سلطانی

□

که خاص کسی بود در کشوری

□

که کار او برون از رنگ و بوی است

□

قدح در رو همی‌آید بریزش گویی لنگستی

□

که گل گل وادهد هم خار خاری

□

گرفته دو مرد جوان راکشان

□

راست کردار چو سلمان و چو بوذر گردد

□

کان مطلع خورشید او دارد عجایب ساحتی

□

رد بابست او و بر لا می‌تند

□

که تا زنخ نزند کس که او کجا سازد

□

در دست تو در گردش سرگشته چو پرگارم

□

سوی او با دل و جان همچو روانیم همه

□

بود اظهار زبانه به از اظهار زبانی

□

شدند از دد و دام دیوان ستوه

□

فرش سرای او چه غم ارزانکه بوریاست

□

ز آنک دلی که تو بری راه پریشان نبری

□

گر گذاری که بگردد به سر خود یک گام

□

اندر این عاجز شدست او بی‌طریق و بی‌ورود

□

بر امید کرمت می‌میرم

□

کب حیاتم خواندمت تو خویشتن کر ساختی

□

بی کبر ولیک کبریایی

□

کجا جست یارند با من نبرد

□

تا بشناسد در و دیوار را

□

هم قصه گو و هم خمش هم بنده هم اماره‌ای

□

کار در بی‌آلتی و پستی است

□

تا که هر خانه شکسته به سرایی برسد

□

من این گندیده طزغو را نمی‌دانم نمی‌دانم

□

دست بریده‌ای بود مانده به دیر بر سمو

□

کای تشنه پرخواره با جام خدا چونی

□

برانگیخته موج ازو تندباد

□

پای تو چرا اندرین رکابست

□

انت کمال ثروتی انت نصاب مخزنی

□

تا سپهر حشمت و شوکت در او گیرد قرار

□

کاندر پی جان کامکارید

□

چه جای زاهدان پر گزند است

□

کس نباشد آن چنان آمیخته

□

چو زنگی را دهی رنگی شود رومی و روم آری

□

نه چون ما تباهی پذیرد همی

□

از پی تسکین دل، حرفی بگو

□

با تو کلندی است گران جز که به فرهاد مده

□

که رود قسمت به عدل خسروان

□

ز مقبلی که دلش داغ انبیا دارد

□

کعبه و مکه‌ها بین در تک چاه زمزم

□

چه برد طفل از لبش چو بود مست لبلبو

□

پوز بردارد به بالا خر که یا رب آخری

□

شد آن هوش هوشنگ بافر و سنگ

□

مریم آیین پیکری از حور عین

□

همه ترکان شده زیبایی او را هندو

□

بر سخن راه گذر بسته ز بس ناله و آه

□

زانک چنین لقمه‌ای خورد و زبان می‌گزد

□

یعقوب‌وار کلبه‌ی احزان گرفته‌ام

□

طاق شو از فضول خود حاجت نیست طاقتی

□

شبابی یا شبابی یا شبابی

□

بدین جوی نزد مهان آبروی

□

تا چو کلیمی تو و دینت عصاست

□

آن جا که باشد ناز او هر دل شود سامندری

□

آن موالید ار چه نسبتشان به ماست

□

چون مست شد چه چاره که خودکام می‌رود

□

اگرم به یاد بودی به خدا نمی‌چخیدم

□

صرفه برد نه خود من صرفه برم از او

□

بر ملکت شاه و کامکاری

□

به دست چپش هفتصد ژنده پیل

□

ز زبردستی ایام بزیر و بم

□

چون بی‌خبر مباش به اخبار آمده

□

ورنه خوبست گر اقبال و گر ادبار است

□

می‌ترس که چشم بد بر طال بقا کوبد

□

در گردن هندوی بصر می‌نتوان کرد

□

چو فرزند خلیلی تو مترس از دود نمرودی

□

وز قصه هجرانم تحریر نکردی

□

بپیمای جام و بیارای خوان

□

نکند هیچ جز این نور، گریزانش

□

به حق بر رستم دستان صف اشکن بخندیدی

□

گفت در ظلمت دل روشن بسیست

□

که دل و جان سخن‌ها نظر یار تو دارد

□

برای عشق لیلی دان که مجنون وار می گردم

□

آمدن جنین بود درد و عذاب حامله

□

و آن سوی که ساقی است همان سوی شتابی

□

سر رستنی سوی بالا کشید

□

کی یتم الحظ فینا والطرب

□

بازار و نقد و ناقد و کالا بسوخته

□

که مثلش گوهری پیدا نشد دریای امکان را

□

جرمشان را به جای کار نهاد

□

از عشق رخت درست تر کردم

□

زمانه به مهر من اندر خورد

□

ای ماه بگو که کی برآیی

□

دل‌های شهان خلد نترسد

□

از چشم عقل قصه‌ی پیدا را

□

ز کژی روان سوی داد آوریم

□

وین دگر را بر سر آتش نهند

□

در پی جستن تو بست رصد

□

آن طربت در طلبم پا زد و برگشت سرم

□

که جز تخم نیکی سپهبد نکشت

□

آب حیوان بیابی قلزم شادمانی

□

چون نظرش جان ماست عمر مبد رسید

□

ز شفاعت او یابی درجات

□

که دیدن دگرگونه بودش امید

□

نهال انگیز جوی کهکشان باد

□

سحر اثر کی کند ذکر خدا می‌رود

□

یکدم قرار تا که به پیشان نمی‌رسد

□

همی کنگ دژهودجش خواندند

□

وی گوش نمی‌نوشی این نوبت سلطانی

□

کز آتشش ز دلم الحذار بازآید

□

زینهار از دشمنان دوست صورت، زینهار

□

بسی باد چون او دگر شهریار

□

که نیارد کرد ظاهر آه را

□

عشقا سزدت که عار باشد

□

من چو ابابیل حقم یاور هر کرگدنم

□

برآن مهتری بر بباید گریست

□

و یا آن عشق چون خارا تو دیدی

□

که آن یار کلیدست شما جمله کلندید

□

می‌گریزد زو هر آن کس عاقل است»

□

بزرگی و دیهیم و گنج و سپاه

□

بر دمد سرپنجه‌ی او را ز نوک خار گل

□

چه کم آید می و مطرب چو بیان تو بود

□

کفر آیدت این حدیث منیوش

□

ز دانش دل پیر برنا بود

□

در اقبال و مراد و کامکاری

□

گهرها که هر یک بهایی ندارد

□

بنمودند بما خانه‌ی خماری چند

□

نخست از جهاندار بردند نام

□

فرجه‌ی او شد جمال باغبان

□

آینه نقش شود لیک نتاند جان شد

□

زانک خندان روی بستان توییم

□

که ایدون به ما خوار بگذاشتند

□

همچو مریم از دمی بینی تو عیسی زاییی

□

چو کف موسی عمران چه شود

□

قدسیان کردند پیش او سجود

□

تو گفتی مگر ایرجش زنده شد

□

گل اگر ساخت دو روزی به سر شاخ مقام

□

محو شده پیش ذات دل به سخن چون فتاد

□

از آن وقتی فلک زیر و زبر شد

□

جهانی بدو مانده اندر شگفت

□

بعضی ترشند اگر خماری

□

لیک شهم را خزینه دار نه این بود

□

لب پر افسانه، دل پر از افسون

□

ابا چند تن مر ورا نیکخواه

□

چشم آخربین غرورست و خطاست

□

فارغ ز لفافه و کفن گردد

□

بر شاهدان گلشن چو رسید نوبهارم

□

درخشنده خورشید شد ناپدید

□

یاد آیدت این جمله مقالات افندی

□

که خلق خیره شدند و خیالشان افزود

□

جز شیشه‌ی دل که شود بهتر

□

برفت و میان بندگی را ببست

□

وی فخر را به نسبت ذات تو افتخار

□

خاموش کاین حجاب ز گفتار می‌رسد

□

از بد و نیک در کران آمد

□

خود اندر جهان شاه را زنده‌ایم

□

ای که بر دام و دم شعبده گر می‌خندی

□

این کلبشکر مجرب آمد

□

در دست هوی و هوس زارست

□

و گر من ستایم که یارد شنود

□

غرقه گشته در جمال ذوالجلال

□

ره روی باشد چو جسم و ره روی همچون فاد

□

ما پرده آن دوخته را هم بدریدیم

□

به تار اندرون پود را بافتن

□

سخت شیرین باشد این دوران بلی

□

عاشقانند تو را منتظر میعادند

□

سالها ماند ولی کار نداشت

□

که یک یک سپاه از چه گشتند جفت

□

آن جبهه کش سجود در او میسر است

□

که تو خام مانی چو بلا نباشد

□

تا کی از عطار و عطاری مرا

□

نگه کن بدین گردش روزگار

□

بگذر ز فلک بررو گر درخور آن خوانی

□

چو عاشقان حیاتید چون پس بقرید

□

وز توبه‌ی صبح، شکست مسا

□

ز گیتی به نزدیک او آرمید

□

من نه دریا ربناام جمله شب

□

دستار کی دارد سر دستار کی دارد

□

من این اشکال‌ها را آزمونم

□

همان اژدها را خورش ساختند

□

تا ناله در آن گنبد یابی تو مثنایی

□

به صیقل آینه‌ها را ز زنگ بزدایید

□

این علفها تا چرد فصل بهار

□

به فرمان او دل گروگان کند

□

علت صفراست این داروی صفرا طلب

□

که من ستاره سعدم ز من بجو مقصود

□

مانند نبات شو سرافراز

□

تنی چند روزی بدو باز خورد

□

درونت خنب سرمستی چرا از دن نمی‌آیی

□

لنگ و ملول رفت و سحر راهوار شد

□

دیباچه‌ی رساله‌ی ایمان نمی‌شود

□

که چونین شگفتی بشاید نهفت

□

او چه داند قیمت این روزگار

□

پشه‌ای را شکار خواهد بود

□

مگر که از بر یاران به یار غار روم

□

مران گاو برمایه را کرد پست

□

ور دلش بودی حجر بگریستی

□

جامه و تن زر و سر جمله به یک بار دهید

□

میالای با ژاژخائی دهانرا

□

که سه ماه نو بود و سه شاه گرد

□

که دم زنند ز زنجیر عدل نوشروان

□

چو مخبرش تو نباشی خبر چه سود کند

□

هر که را در رهت زیان نرسد

□

ز کردار این جادوی بی‌خرد

□

رد فلکی این دم اگر زشت و پلیدی

□

زان باده مدان کز دل انگور برآمد

□

دم رحیل شد، ای جسته عمرها آرام

□

سپارم بدیشان بر آیین خویش

□

باشد از حیوان انسی در کمی

□

بر سر وقت خماران چه شود

□

حیران کن و حیرانم در وصلم و مهجورم

□

که بر تخت اگر شاه باشد دده

□

چنینی را گزافه کی گزیدی

□

راز نخواهد گشا تا نکشد نار و دود

□

پرده‌های عیب مردم میدریم

□

که فرزند او شاه شد بر جهان

□

کز نسیمش کیسه پردازیست هر سو در کمین

□

با سگان طبع کلودند از مردار خود

□

اولین گام خونبها بخشد

□

بیامد بسان یکی نیکخواه

□

از جور خزان همی‌رهانی

□

بنهاد در دهانت آخر مکید باید

□

مانده از جوع، استخوانی و رگی

□

چو برق درخشنده پولاد تیغ

□

بر زنند از بحر سر چون ماهیان

□

سر مکش از وی که چشمش غارت ایمان کند

□

فروشد گر چه من فریاد کردم

□

بریدم سرش از تن بی‌بها

□

ایا روز وصالم همچو قاری

□

آن زیادت جو که دارد بایزید

□

ای بس در فریب که بگشادت

□

نهادند بر کوهه‌ی پیل کوس

□

پای او بر سر و دمش بر یال

□

به صورتی که تو را در زبان نمی‌آید

□

ز اسلام و ز ایمان می بر آورد

□

در صفات خود فروماند بذل

□

غرقه بین تو در جمال گلرخی دردانه‌ای

□

اقتضای بی‌زبانی می‌کند

□

آن رفته که بی توشه و توانست

□

زین همه ملک نجس بیزارشد

□

هست جاری دجله‌ای همچون شکر

□

شمع‌های اختران را بی‌محابا می‌کشد

□

زانک امروز همه مشک و عبر می بیزیم

□

کی چنان فاروق برهم سوختی

□

سفر کردی مسافروار رفتی

□

کان شاه براق تاز آمد

□

نفع را غیر برد، بهر تو ماند ضر

□

ملکت آن چیز باشد برگذر

□

به مدعای تو گردد چو کعبتین مراد

□

تا بر بساط گفتن حاکم ضمیر باشد

□

که ز هر سو جهان گذاره کند

□

مکن آتش که او نیارد تاب

□

نی زان که سخن کم شد از غایت بسیاری

□

شه سوی شه می‌رود خر سوی خر می‌رود

□

جهد کن تا نخوری باده از این ساغر

□

با سگان کوی دختر خفته بود

□

چشم می‌دزدند ازین لمعان برق

□

وز پار مگو که پار آمد

□

ما به کوه قاف و عنقا می رویم

□

کس چه داند، این خبر دارست و بس

□

ایشان هجرند و تو وصالی

□

عروسی همه آن جاست شما طبل زنانید

□

رهروی و توشه‌ایت نیست در انبان

□

اصل معدومات و موجودات بود

□

ناشاد آنکه بر رخ او در کنی فراز

□

کز حد بردیم بانگ و فریاد

□

هر شیرینی که آن شکر داشت

□

وین ز راه افتاده را راهی نمای

□

تو نیز چنین بکوب پایی

□

کجا رسد به جمال و جلال شاه لوند

□

هیچ هشیار نساید بزبان سوهان

□

پیر در راهت قلاوز ره است

□

چنگ بهر تو زنم کان توم

□

هم نیشکر ز لطف خروشنده می‌شود

□

اکنون دهان ببند که بی‌گفت مرشدیم

□

برهنه بودیش تیغ از پیش و پس

□

آن لطف نمود و بردباری

□

مگر که مدح تو را شمس دین ما گوید

□

گنج اگر بود، پاسبانی داشت

□

مرد حق شو، عزت از عزی مجوی

□

چو مینای چرخ و سهیل یمانی

□

گلگونه او را بجز از خار مدارید

□

که غم دیگران دگر نکشد

□

هم به شعر خود فروگفتم بسی

□

تا تجلی‌هاش مستوفاستی

□

عاشق روز به شب قبله پنهان چه کند

□

از ره تقلید هم ممکن بود

□

سر برهنه مانده‌ای ای سرفراز

□

بد نماید زانک تلخ افتاد قدح

□

پوشید دلق آدم امروز بر در آمد

□

گر آب سوزانی کند ز آتش بود این را بدان

□

نه مرا هم درد و محرم هیچ کس

□

کو درد نداند از صفایی

□

گاو بودند و همچو خر میرند

□

جوان از بر و شر در زیر بود

□

در عرق گم دید سر تا پای خویش

□

قضای خواب رفته عهد شغل پاسبان باشد

□

آخر نه به روی آن پری بود

□

هر بخیلی که به دست و دل تو کرد نگاه

□

کرد در یک دم به رسوایی تباه

□

که از اصحاب کهف دل چگونه دور و اغیاری

□

در جهان همچو جان نهانم کرد

□

ازان می پرستان برآورد گرد

□

جز برای روی جانان جان مکن

□

نایب حقم خلیفه‌زاده‌ام

□

چو درد رفت حجابی میان ما بنهاد

□

راه شماست این نوا پیش شماش می زنم

□

همچو من صد حسرتت آید پدید

□

که ای نامداران و گردان شاه

□

که خداوند غیب دان آمد

□

همه رنجها بر دلش باد شد

□

هم ز ایمانت برآیی هم ز جان

□

دودی که روز بزم برآید ز مجمرش

□

کاجزای خاک از گذرش زیب و فر کنند

□

پس کنون کره در گیاه کنم

□

خون شد و یک دم نیامد مرد راه

□

چنان هم گشاده ببردش نبست

□

باغ پرمرغ گردد بوستان اخضر آید

□

شود ماده از تیر تو نر پیر

□

بلبل شوریده کم گویا شود

□

این خیال و وهم یکسو افکنید

□

نه مسلمان و نه ترسا و نه گبر و نه جهود

□

کاین جهان را به عدم انگارم

□

که محنت همه از دست روزگار خودست

□

که این اژدها نیست کاید به دام

□

به پیش حاسدان واجب چنین شد

□

خرد را به تن بر چو جوشن کنید

□

کین همه ماهی درافتادت به دام

□

تمام روی زمین پرشود ز پیشانی

□

برو به بحر وفا این وفا چه سود کند

□

بدو شود همه دشوارهای دهر آسان

□

مثل او در حسن سر غوغا نبود

□

نمانم بر و بوم توران زمین

□

جز پیران را جوان ندارد

□

توانگر نکردی ازو هیچ یاد

□

لیک نبود عشق بی‌دردی تمام

□

می بر آمد از درونش آب صاف

□

که درختش ز شکر دوست سراسر زبان شود

□

تا ز ذرات جهان در عدد افزون باشیم

□

عفو کن کز حبس وز چاه آمدم

□

خنیده کند در جهان نام خویش

□

هر جا که دود آمد بی‌آتشی نبود

□

نشست از بر باره بی‌زور و تاب

□

در غرور خواجگی چندین مناز

□

چاهساری آورد پیدا به جای کوهسار

□

آخر نه به روی آن پری بود

□

روی سوی بحر هایل کرده‌ام

□

نیک و بد بینی بسی و ره دراز

□

بدو گفت کای خسرو داد و راست

□

دهند خلعت اطلس برون کنند لباد

□

فراوان ببودستشان کارزار

□

سربریدن سازدش نهمار زود

□

زنده گردد از فسون آن عزیز

□

ما را ز عقل جزوی راه و عبر دهد

□

بر خاطر او غبار دیدم

□

تو بدین منزل به هیچ الارسی

□

کزان آسیاها به خون بربگشت

□

دل ار سنگست جوهر می‌توان کرد

□

که چون سر بیارم بدین تیره‌خاک

□

ناجوان مردی بسی کردم بپوش

□

ولی دریغ که بر قد قدرتست قصیر

□

شرح آن کانتظار یار کند

□

تا بدانی تو که این معنی کجاست

□

سی درون ذره‌ای چون شد نهان

□

پدر پیر گشته نشسته به کاخ

□

دلبر خوبست و هزاران حسود

□

نیابم بدین خانه آیدت رنج

□

جز سربریده و جز دست و پای

□

بی کشنده خوش نمی‌گردد روان

□

خود را چو گم کنند بیابند آن کلید

□

بر کره چرخ اخضر آییم

□

پس به خود در خلوتی آغاز کن

□

جهان آفرین تا پی افگند روم

□

آن جا حدیث زر به خروار می‌رود

□

که هم نیک‌دل بود و هم میزبان

□

دل به کلی از جهان برداشتند

□

از سمند تو اگر کسب کند استعجال

□

بر ماهیان طپیدن دریا مبارکست

□

چون سرنگون نه‌ای تو صد سرفراز دارم

□

کار خود اندک کن وبسیارکن

□

هم از باره دانست فرزند شاه

□

خود چیست این زبان‌ها گر آن زبان زبانست

□

یکی چتر هندی ز طاوس نر

□

حاضر از نفسی، حضورت را بسوز

□

لیک گوهر را هزاران دشمنست

□

زانک مقبل در دو عالم همنشین مقبل‌ست

□

کای رسته از جان فنا بر جان بی‌آزار زن

□

از سوک زهر خورده‌ی زهرای مصطفی

□

دلش خیره آمد زبی مر سپاه

□

که شه کلید خزینه بر امین کشدا

□

که اکنون چو شد روز ما تار و تور

□

چون بدید او را، خجل شد پیرراه

□

همیشه روسیهی پیش مردمان دارد

□

تاریک کند آنک ورا جاش ستانه‌ست

□

که حمد و محمدت او را سزد پس از سلطان

□

هر زمان دردی دگر می‌بردمی

□

نبد جز به شمشیر مردی سترگ

□

جاذب العشاق جبار طلوب

□

که منذر مرا به ز مام و پدر

□

هم ز ریش خویش ناپروا شوی

□

جان دهی از بهر حق جانت دهند

□

هزار غلغله در جو گنبد خضرا

□

در قطع و وصل وحدتت تا بسکلد زنار من

□

هر چند بی نمک نبود لذت کباب

□

ز فرمان تو رامش جان کنم

□

چو گردد خشک پنهان چون ضمیریست

□

گذارند و ماند خود او یک تنه

□

عشق کامد در گریزد عقل زود

□

نمکدان مه و مهر نان و فلک خوان

□

هزار گوهر و لعلش بها و کابینست

□

گوهری بی‌مثل و بی‌همتا شود

□

گر کند خدمت به پیش پادشاه

□

سپه را همه یکسره بار داد

□

خوشتر از این خویش و تباریم نیست

□

به دشت اندر آوردم از کوه دوش

□

برنداری اندکی رنج آن او

□

گر ز باغ دل خلالی کم شود

□

تا رهانم تشنگان را زین سراب

□

به آخرش بگزیدیم و باغبان کردیم

□

همچنان دانم که خوابی دیده‌ای

□

فرخ‌زاد پیروزشان پیش رو

□

خاموش کنم چو او چنان گفت

□

به پیران سر این سودمند آیدت

□

لطف ما خواهد شد او را عذر خواه

□

وز جبین ظاهرش سیمای شاهی آشکار

□

و اندر سپاه عشق تو سالارم آرزوست

□

دلی که از کمر معرفت میان در بست

□

کز سر دردی کند این را نگاه

□

کزین پرسش اکنون ترا چیست رای

□

که این دهل ز چه بام‌ست و این بیان ز کجا

□

وزو چیز ماند ز اندازه بیش

□

جان ببر، هایی ز من هویی ز تو

□

وان خلیفه دجله‌ی علم خداست

□

که غواص آن کسی باشد که او امساک دم دارد

□

در ما که در وفای تو چون کوه مرمریم

□

کیست آنکش سر پیوند تو در خاطر نیست

□

خروشان و جوشان و تیغی به دست

□

که منزلگاه او بالای سونست

□

ز بهر من این پاک زاده دو مرد

□

شوم بود این در عجم رفتن ترا

□

مگر کاتفاقی کند آسمانی

□

زنده گشتی تو ایمنی ز ممات

□

در میان سوز چون شمع سحر

□

نیست روی آنک ازین بهتر شود

□

سراپرده و خیمه‌ها ساختند

□

نرسد هیچ کسی را بجز این عشق امامت

□

بدین مرز چندانک باید به پای

□

اختیار جمع قرآن پس خطاست

□

مست گاهی از می و گاهی ز دوغ

□

کز دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست

□

نه در غم خرم و نی به گوش خروارم

□

مشرکی وز مشرکان غافل‌تری

□

پیاده بدو روی بنهاد تفت

□

وانگه به جانب عرفات آی در صلا

□

به گفتار پیدا کنم راستی

□

گفت بس، کین آه بود از جایگاه

□

زنی، وز من بدان باشی تو مامور

□

جان به کجا برد که جای تو نیست

□

گفتا: ضمیر روشن و طبع و دل و زبان

□

با سر غربال هیچ آید ترا

□

غم رفته نزدیک ما بادگشت

□

که دل را گفت پیوسته‌ست هیهات

□

در دانش و کوشش بخردیست

□

قرعه شان بر هدهد عاشق فتاد

□

رنگ هندو را چه صابون و چه زاک

□

گه می‌گزد زبان را گه می‌زند دهان را

□

ناقه حق راست زمانی دگر

□

مبتلای کار یوسف ماندند

□

ببستست آن شیر را بی‌گناه

□

سایه من کی بود از من جدا

□

بفرمود تا کرد موبد گزین

□

ز اژدهای جان ستان نهراسد او

□

وان چو روی زرد گشته به روی از مژگان نثار

□

طفل که او لوت کشیدن گرفت

□

کاینه عطار را مثال نماید

□

کفر ایمان گشت و ایمان کفر شد

□

کجا پیکرش پیکر پیر گرگ

□

قبای مه شکافیدن ز نور مصطفی باشد

□

چو لختی شکست اندر آید به یال

□

هم چنین مهمانم آید گاه گاه

□

ای ز ننگ عقل تو بی‌عقل به

□

وان طور سینا را بگو مستان سلامت می‌کنند

□

که باشدش چو تو سلطان زننده و طبال

□

هرک این همه نشتر بخورد خون بچکاند

□

ز دریا و تاریکی اندر گذشت

□

کافر و ممن خراب و زاهد و خمار مست

□

بدان باغبان داد و کرد آفرین

□

گه شونده گاه بازآینده هم

□

سه دیگر پرده‌ی سرکش، چهارم پرده‌ی لیلی

□

کو را ز راست گویی شرم و حذار نیست

□

که تا ز اول نگردی از فنا نیست

□

خاک شیرازست یا باد ختن

□

بزرگان ایران و کنداوران

□

که کیر خر نرهد زو چو پیش او برخاست

□

ترا دل به بازی و بزم اندرست

□

کی شود انکارآن کردی درست

□

از رسولش رو مگردان ای فضول

□

تا که به پاسخ بلی چرخ دوار می‌کند

□

آب یتیمان بود از چشم تر

□

می‌گوید و خود نمی‌کند گوش

□

پرستنده‌ی اختر و افسرت

□

کز این جا سوی تو آید روان آب

□

ز نیکی نباید ترا دست شست

□

بی‌جگر نان تهی نشکسته‌اند

□

مرکبی، زین کرده و خاره بر و جادو ربای

□

رها کند به یکی جرعه خشم و صفرا را

□

به بتخانه میان بندی به زنار

□

ور نه کمال تو وهم کی رسد آن جا

□

بنه بر سرش نامدار افسری

□

اوقعتها فی ردی لم تغنها احجالها

□

بر آیین شاهان پیروزگر

□

جمله آن بی شک ز معذوران کنی

□

چون صنم بودم تو بودی چون شمن

□

نه از ماضی و نه حالی نه از زهد نه از مراتب

□

بر چه می‌لرزد صدف بر گوهرش

□

گویی بر اوج ساخت جایگه عابدی

□

ز رزم و ز بزم از هزاران یکی

□

روشن و فرزانه کردی عاقبت

□

ز وام خرد گردن آزاد کرد

□

چون خلیل اله در آتش نه قدم

□

به صحبت سخت جوشیدند با هم

□

راه را زین خزف نقایت نیست

□

گشت خون‌باران همه، باران که یافت

□

عجب ار صاحب دیوان نرسد فریادم

□

شدند از بر خستگان بارزوی

□

جز ماه عشق هر چه بود جز غبار نیست

□

چو خواهی که کوته شود کین مرا

□

جان کنند ایثار یک خون ریز او

□

از تو داهی‌تر درین ره بس بدند

□

توشه راه تو خون دل و آه سحرست

□

مکن بهانه ضعف و فرومکش آواز

□

کاین ممنان به سحر چنین بگرویده‌اند

□

که نه بد کند خود نه فرمان کند

□

تحت ثری تا به ثریا خوشست

□

دو چشمش به رنگ پر از خون دو جام

□

خاک او بهتر ز خون دیگران

□

چترت ایوانست و پیلت منظر و فحلت رواق

□

از پاچه سر مرا زیانست

□

وز بد و نیک خانه می‌پرداز

□

بر شمع چه لازمست تاوان

□

فریبنده را گفت نزد من آی

□

حدیث خفته‌ای چه بود که بر احلام می‌گردد

□

چه بود اندران سوی ده شد ز راه

□

وز خروش او همه درندگان

□

بر مراد مرغ کی واقف شوی

□

نور مصابیحه یغلب شمس الضحی

□

چون خدا را ز کار نیست فراغ

□

سست عهدان ارادت ز ملامت برمند

□

و گرد از دو لشکر برانگیختند

□

لگامست و لگامست و لگامست

□

ز خشکی نبد هیچکس شادمان

□

طاس را آورد در کاری دگر

□

پیوسته به هم خواهم چون روز و شب تاری

□

تا به ابدشان می و خماریست

□

کار تا چون رفت از آن پیشان که هست

□

کز ازل بر من کشیدند این رقم

□

بپرسیدی از نامدار سپاه

□

سینای سینه‌اش بنگنجید در سما

□

گزین کرد زان لوریان به نام

□

پاره‌ای به دورتر بر شو دگر

□

سغبه چون حیوان شناسش ای کیا

□

کار او کند که هست خداوندگار ما

□

عشق بی‌صورت چون قلزم زخار مگیر

□

کان یار نباشد که وفادار نباشد

□

که شیری دلش بود و پیلی برش

□

جان بستانی خوش و بی‌منتها

□

بپیچد به بیزارم از جان تو

□

مضطرب شد عقل دوراندیش او

□

نخواهد بست غم در شست ما را

□

طالب للماء فی وسواس یوم للکری

□

چه جای زمین و آسمان بود

□

چندان که خطا کنی صوابست

□

خردمند را دل نرفتی ز جای

□

نهان میانه کاف و سفینه نونست

□

که از خویشتن دید نیکی همه

□

شاه روی خویش بنمودی عیان

□

ای تو زه کرده به کین من کمان

□

مبین چادر تو آن بنگر که در چادر نهان باشد

□

چه حاجتست بر عقل طول طومارش

□

لطف این باد ندارد که تو می‌پیمایی

□

مگر در بیابان کنم صد رباط

□

گر چه مجرد ز تن گشت عیانی مرا

□

بسند آیدش بخشش کردگار

□

خویش می‌سوزند چون پروانگان

□

ماورد همی‌ریزد، باریک به مقدار

□

وز اسم یافت فراغت بصیرت عرفا

□

بگسست پاک و در تو به صد اضطراب بست

□

عطفک المیاس یسعی فی بلائی لا تذر

□

ترا دل پر از بیم کرد و نهیب

□

چنان که راه ببندد حشیش دریا را

□

جهاندار با تاج و تخت و نگین

□

قطره‌ی راحصه بحری رحمتست

□

وان شکستت خود درستی آمده

□

گر چه دل دارد مگو دلدار ماست

□

شراب او ترشی شد حریف اوست کبر

□

که گر چه رنج به جان می‌رسد امید دواست

□

شنیده سخن پیش ایشان براند

□

زان باده‌ای که درخور خم و سبوی نیست

□

ز شادی و از می شده نیم‌مست

□

پیری و نقصان عقل و ضعف هوش

□

بر پشت ژنده پیلان، این شه کند سواری

□

عجب آن دزد دزدافشار چونست

□

آن چنان خورشید پنهان کی شود

□

شام و رومست و بصره و بغداد

□

پس آنگه بیامد سر و تن بشست

□

نه پای بند کند جاده هیچ سلطانت

□

چه با بیگنه مردم آویختن

□

هیچ کس را زهره‌ی این کوی نیست

□

بعد سه روز از خدا نقمت رسد

□

از غیب برون جسته خوبان جهت دعوت

□

وز تبریز یاد کن کوری خصم ناخلف

□

در که نگیرد نفس آشنا

□

ورا شهریار زمین خواندند

□

نه خوف قطع و جداییست چون مرکب‌ها

□

به آغاز رنج و به فرجام گنج

□

چون بدید از دور او را پادشاه

□

به سینه خنجر و در دیده پیکان

□

ز الست زخمه همی‌زن همی‌پذیر بلا

□

کفر است کزو نصیب عام است

□

تا خداوندگار را چه سرست

□

هم‌اکنون سوی منش خوانید هین

□

همی‌پرند و نبینی تو شمع دل‌ها را

□

همی‌داشت گیتی ز دشمن نگاه

□

بنده‌ای را رفتن به فرمان بس بود

□

گفت این گوشست ای مرد نکو

□

جزای آن چنان کردار اینست

□

از خواب شدستمان فراموش

□

مولای اکابر جهانم

□

نگیرد بر من دروغت فروغ

□

ور به زندان با توایم گل بروید خار ما

□

نخواهیم بر تخت بیدادگر

□

گاه پل بر روی دریا بسته کرد

□

به نقش پای شیرین چشم تر سای

□

آب و گلی شده‌ست بر ارواح پادشا

□

گاه در خون غوطه گاه از آه منبر یافتم

□

هم سفر به که نماندست مجال حضرم

□

بر آزاده گیتی نداریم تنگ

□

آتش بسوزد قلب را بر قلب آن عالم زند

□

بی‌آزار بنشست با رهنمون

□

در سلامت رو طریق خویش گیر

□

قایمست و جمله پر و بالشان

□

ماند در کیسه بدن چو زر و سیم ناروا

□

بی‌دام و بی‌گیرنده‌ای اندر قفص خیزیده‌ام

□

تا به خدمت عرضه دارم افتقار خویش را

□

ورا پندها داد ز اندازه بیش

□

دانششان هیچ ندارد بقا

□

پس پشت او ایستاده به پای

□

ملکت من بس بود دیدار او

□

به بانگ شیشم، با بانگ افسر سکزی

□

ترک کن این عالم غداره را

□

وین پدید آیدش زمان به زمان

□

هر آنحدیث که دشوار بود آسان کرد

□

پس شهریار جهان اردشیر

□

دردم چه فربه‌ست و مدیحم چه لاغرست

□

همی رایگان داشت آن گاه و تاج

□

اهل عالم خاک خاک تو شدند

□

نمی‌خواهم که نومیدم گذاری

□

بر او بخشود و گل گفت اه که این مسکین چه زار آمد

□

هات رحیقا به صفا قد وصل الوصل وصل

□

شکست در نفس آهوی تتار آرد

□

که گشتاسپ را برکند کار پست

□

ترک کنم گفت غلامانه را

□

ز بهرام با او سخن چند راند

□

در طلب باید که باشی گرم‌تر

□

پشه‌ای باشد به پیش گرزه‌اش پور پشنگ

□

او خضر و چشمه حیوان ماست

□

چون ز هم ریخت بال و پر چکنم

□

مدار بی لب جوشیده یکزمان شیشه

□

هوا را نخوانم کف پادشا

□

یا لب جو یا که سبو یا سقا

□

به پیش بزرگان و پیش دبیر

□

زر ندارم چون دهم تاوان کنون

□

که بر تاجش نشاند تاجداری

□

سرش بگنجد و تن نی از آنک کل سر نیست

□

عاشق نشود جان پیمبر به بشر بر

□

وانکش فلک خطاب کنی پرده‌دار اوست

□

وزو بستدی دسته‌ی رنگ و بوی

□

با مید این طریقت ره روان را شاغلست

□

کرا خواند خواهند شاه جهان

□

نیز چه والله اعلم با الصواب

□

گوید این یکسر دروغست ابتدا تا انتهی

□

آنک در اسرار عشق همنفس مصطفاست

□

سوی سرای اوست همه چشم آسمان

□

مدد ز حضرت پروردگار میید

□

همی در جهان آتش افروختم

□

وا شدن قفل نیابی عطا

□

به نزدیک خود جایگه ساختش

□

داند او سوی پدر آهنگ کرد

□

نوای بلبلانش عشق پرداز

□

روز و شب را می‌شمارم روز و شب

□

در ادب کودکان باشد لالا ترش

□

زهم توالی لیل و نهار بگشایند

□

کجا ژنده پیل آوریدی به زیر

□

آن لحظه که آن یار کم آزار مرا یافت

□

نه خوب آید از نامداران ستیز

□

آتش دوزخ ببرد از یاد ما

□

چترست، چون دو بال همای خجسته فی

□

تا آسمان نگوید کان ماه بی‌وفاست

□

ور نهان جوییم پیدا می‌روم

□

که از سوز جگر خنیاگرستم

□

نشستنگه قیصران سترگ

□

ترجیع گیرد گوش او، از پردها بیرون کشد

□

ستاره شود پیش چشم تو خوار

□

این سخن باشد همه عالم ترا

□

بهای گوهری باشد سفالی

□

در ببند و ره مدتشنیع را

□

آخر چه شود مرا به یاد آر

□

تایید هم رکاب و ظفر هم‌عنان ماست

□

سزاوار چوب گران آورند

□

بر بوی نقد تست سوی قلب رای او

□

به بیدادگر بر بباید گریست

□

عقبه‌ی دشوار در راه اوفتاد

□

شده فرقدانش چو دو خد لیلی

□

به نوعی دیگرش شرح و بیان کن

□

سر فرو شد نیز همدم در نیافت

□

که نام بندگی شاه بر زبان آورد

□

ز من هرچ بینی تو فردا بگوی

□

مستان همه از بهر چنین گنج، خرابند

□

برو آفرین نو آراستند

□

نه دمی آسودنش ممکن شود

□

ازین ده‌های ویران باج خواهند

□

بوی خوشش عبرفشان زانک به جان معنبرم

□

چون به زخمش نگری باشد چاهی پرمار

□

چو دلبران دلاویز و لعبتان ختا

□

ز یاقوت و هر گوهری مایه داشت

□

که ازین پس سپس هر غزلی ترجیع است

□

خرامان بدان بیشه‌ی کرگ تفت

□

صبر کن در درد هجران یک نفس

□

وین نزد من ای دوست نه فخرست و نه عارست

□

تو جان چون بازی ای بی‌جان که اندر خوف املاقی؟

□

که چون شادی مناسب می‌نماید

□

گر آب حیاتست بپاکی و روانی

□

نوشته درو بر خط یبغوی

□

ترجیع کن که در دل و خاطر نشاندش

□

به کار شمردن همی برد رنج

□

خود نبیند ذره‌ای جز دوست او

□

شکسته خار در جانش که می‌نال

□

هم خواجه و هم بنده، افتاده میان کو

□

ور بیل خواهی عاریت بر جای بیل آرد تبر

□

هرچه رایش زان مبرا شد تبرا کرده‌اند

□

دیو نگشته است به پیرامنم

□

شراب گل مکرر خوشتر آید

□

چو رفتی دلت را بشوی از گناه

□

پی بری در یک نفس صد گونه راز

□

چو خم از آتش آن آب جوشید

□

ثمرات عشق برگو، عقبات را نشان کن

□

کنج عشق تو را خراب بس است

□

دولت کلاه شادی بر آسمان فکند

□

هست بسیار که خرما نبود بارش

□

ای رنگ رخ و چشم خوشت داده گوایی

□

به یزدان چرا آختی خیره‌دست

□

کی بود ممکن که خواب آید برون

□

بر آن سوی زمین جستی به یک خیز

□

آنجا که جان روید ازو، جان را بدانجا می‌کشی

□

آب حیات می‌کشد بازگشا از او جرس

□

فلک مهابت گردون سریر مهر سخا

□

این نه دین است این نفاق است، ای کرام

□

وقت است اگر به دیده‌ی افلاک جا کنی

□

بران راه بی‌راه خود با گروه

□

بهر تو، تو خود ز بهر دیگری

□

بگفتا ده قدح زان چشم مستم

□

هم محبش داخل خلد برین شد

□

من چرا در زنگباری مانده‌ام

□

زمام دولت و حکمت به دست حکم تو داد

□

مرد خرد آنگاه جدا داندت از خر

□

روی تو شد چشمه‌ی نور ای صنم

□

گرازان و پیچان دو مرد گران

□

تو توانی شد ز شادی آتشی

□

به دولتخانه‌ها در برگشاده

□

که مانندش ندیده‌ست آسمان در هیچ دورانی

□

خامش از گفت و جملگی گفتار

□

در زیر سایه‌ی علمش آشیان کند

□

عیب تنت بر زمانه برفگنی چون؟

□

چون شکر کنم در خور این ابلق رهوار

□

یکایک برو آفرین خواندند

□

ور بود دهقان، نیارد میغ آب

□

ز لعل شکرینم جام گیرد

□

شاهان ستاده‌اند به صف سلام او

□

گر سوی مغرب پدیدار آمدست

□

نوای بلبل شوریده بی‌قرار کند

□

خیره بر این خسیس تن ای مسکین؟

□

کز بار خدا شادی جانش طلبیدیم

□

اگر جست پای پدر گر نجست

□

زاده مرده لیک نامردم شده

□

کنند از «انما» رایت بلندش

□

نهاده خلق مر او را هزارگونه لقب

□

از برون نیست جنگ و آرامش

□

بسی رفیع‌تر از فرق فرقدان دارد

□

کز کار نیاساید هر چند دوانیش

□

گر ثناگستر سلطان سخندان شده‌ای

□

صلیب بزرگ و سپاهی مهیب

□

رخش کبر و سرکشی چندین مناز

□

که بگشادند اکحلهای جمازان به نشترها

□

پس چو نیکو نگری نعمت او نعمت ماست

□

زین چنین عقل تن آسان می‌بسم

□

که دل و مرتبه‌ی حاتم و دارا دارد

□

گر ز کافور به آمد به سوی موش پنیر

□

تا مدح سایه‌اش را گویم به هر لسانی

□

خردمند و بادانش و بانژاد

□

دل ز سیم و زر او بگذار و رو

□

کجا پروای نام و ننگ دارد

□

پادشاهی نشست فرخزاد»

□

الیس حبک تأثیر حب ود ودود

□

چو چشم بخت بداندیش جاه او در خواب

□

پیوسته بود به ابتداش پایان

□

لباس سوکواران زان قبل پوشد همی ترسا

□

که دارد بدین کودک خرد مهر

□

تا دهد یک ذره زین لاشیء دست

□

نه کاغذ فروشان، نه کاغذ خران

□

که هست اطلس گردون ز دامنش چینی

□

از بر و از کرامت و از یادگار او

□

که بخت و دولت بر درگهش قران کردند

□

ستاده است دریا و کوه و بیابان؟

□

یا برق گناهت را بر خرمن آدم زن

□

چنان دان که مرگش زیانکارتر

□

از ره صورت برون آی و ز سلطان درگذر

□

ز تار عنکبوتش نقش دیوار

□

سنگ خارا به صد هزار تبر

□

چاره گر و غمگسار عاشق

□

گفت خلقت بینم از لطف و کرم

□

نیم مردی، زانکه تو یک دسته ماندی سوی من

□

گهی باید دعا گفتن، گهی باید ثنا کردن

□

برو آفرین کرد و بردش نماز

□

و افکنده در هوای تو سیمرغ وهم بال

□

گر به نوک نیزه بردارد کهی

□

کز روزگار دولت او شاد و خرمم

□

اسرار دو کون و علم اسرار

□

هرگز نخورده انده کرمان چنانکه من

□

آراسته به حله‌ی رنگینم

□

که بر عمرش بیفزاید خدای من برای من

□

پر از دانش و آفرین خدای

□

اگر از عاشقان برآید نام

□

که تا خورشید باشد باشدم نام

□

بخشش دیگران به روی و ریاست

□

چه دست درزده‌ای در کمرگه کهسار

□

شام زنگی نهاد خون آشام

□

ز بی‌دینی چنین ویران شد ایران

□

دشمنی روی نهاده‌ست براین شهر و دیار؟

□

جگر خسته و دیدگان پر ز خون

□

بروز حشر سر از خاک برکند مخمور

□

چون برآرد عنکبوت از کام خود تار طراز

□

فارغم روز و شب از فتنه دور قمری

□

ملکان خواسته افزایند، او خواسته کاه

□

اکنون که پیر گشتم همدست کودکانم

□

که خانه‌ی مهین استشان جا و در خور

□

اگرچه باشد صورتگری بدیع نگار

□

کزان بیم جای خروش آمدم

□

برآستان تو سلطان غلام خواهد بود

□

تو از خصم برون پرهیز کرده

□

ور چه ترا پیشه همیشه وغاست

□

تا نبود صحتش مزور

□

منم هم جان و هم جانان که جانانست در جانم

□

تو سر کار خویش نیز بگیر

□

به پیش بهر ثنا گفتن شه ابرار،

□

شتر خواست از دشت جهرم هزار

□

مقبل کسی که شد بقبول تو بختیار

□

دشت پر از دجله شد، کوه پر از مشک ساد

□

کز مدحتش ورق را گوهر نگار کردم

□

در خطر صد با خطر مبصر رسید

□

همچون بساط مجلس فرمانده عجم

□

وزو خوار گردی چو بردی نمازش

□

پس چرا هم سخن آرا شد و هم قافیه گوی

□

بود پیش من کمتر از یک سوار

□

کو معتکفست بردر دل

□

نگه‌ها گرم حرف آشنایی

□

که دایم از می و معشوق می‌دهد پندم

□

گفت نی من نبردم برد عیار دیگر

□

چرا باید ز مژگان تیر و از ابرو کمان کردن

□

کار چو تار او همه آشفته گشت و تور

□

که ندانست روزگار گشاد

□

همی داشتندش به بر بر به ناز

□

که بشوب مگس نرخ شکر کم نشود

□

او را حصار میرا، مرخ و عفار باشد

□

خدمت او کند به لیل و نهار

□

همه رسم و آیین او خسروانی

□

ور مثل سعد فلکها همه از اختر اوست

□

چند خسپی؟ بنگر نیک و نکو بنشین

□

مغلوب هوس شدی هوا هم

□

مشو پیش تختش مگر تازه‌روی

□

از وی ندیده فلک تا بنده‌تر قمری

□

شود هر گلخنی باغ نعیمی

□

در سایه‌ی پاینده‌ی او داد پناهم

□

پشت خمی همچو لام تنگ دلی همچو کاف

□

مهره بوالعجبی دیدم و مار عجبی

□

دیو هوا را مده افسار خویش

□

که به او تا نرسی مهر درخشان نشوی

□

همان تیر زین تیر برتر نبود

□

که تقسیم سر خصمش به سنگ خاره می‌کردم

□

دربر لباده‌ای ز زبرجد کند همی

□

از در باغ و در راغ و ز کوه و جویبار

□

جز استغراق در دلبر میندیش

□

یک دل شدم از جان بسپارم نیامدی

□

همانا کز سلیمانت بدزدیدند دیوانش

□

به خدمت ملک شرق روز را بگذار

□

مگر از کرانی گریزد همی

□

پدید گشت که آن از چه روی و از چه نهاد

□

چو دل جایش درون سینه شاید

□

چو من ستایش او را همی‌کند تکرار

□

میمنه که نیست بدان جا ترش

□

وان دگر جودها همه اجزا

□

در دیده‌ی کور عامه خارم

□

گاه چون بر هم نهاده تاج پر گوهر شود

□

نداری خرد کو روان پرورد

□

یادگارست ملک را ز پدر

□

ماند به جمیل معمر عذری

□

گوهر فروشی را نگر، گنج معانی را ببین

□

قصد بحر جاودان خواهیم کرد

□

که دست همتش گوید سحاب گوهرافشانم

□

تا حشر با شما نه علیک است و نه سلام

□

چون نکنم ز دست تو شکوه به شاه جم نشان

□

فروریخت چون آب خون از برش

□

هر صبح که وصف رخ رخشان تو کردم

□

شده پولادسای و خاره پرداز

□

مهرش به دل بگیر و فروغ و ضیا ببین

□

تا لعل شود مرمر از ضربت میتینش

□

هر که را خواجه برکشد به فراز

□

دانا نگرد خیره چنین تنگ در آگوش

□

بی‌خدمت او رفتن هر گامی عاریست

□

زمانه به جوش آمد از خون شاه

□

که هنوز در محبت حرکات خام داری

□

رنگ رویش، مشک را چون لل لالا کند

□

دریده صارم او قلب صدهزار سپاه

□

درنگر و ز خاکشان، حسرت تن به تن نگر

□

شهره هر شهر شد دفتر اشعار من

□

خود من امروز به دل خسته و گریانم

□

در دست اجل خشک لب و خشک زبان باد

□

به شادی بر میزبان آمدند

□

عفو را گوهرست گاه غضب

□

که جان با تلخکامی بایدش داد

□

فرد مانده ز مادر و ز پدر

□

و نحن الماء لا ماء و لا نار

□

زایر از خلعت تو گشت ردیف بزاز

□

زی اهل طیلسان و عمامه و ردا شدم

□

گویی ز تو بهار به آید به کار

□

چومن با سپاه اندر آیم زجای

□

دوستان و دشمنان را نفع و ضر و خیر و شر

□

گرز هشتاد من قلعه گشای تو کند

□

که دست همتش ابر درافشان است پنداری

□

ازو چون کند با تو بازارگانی

□

تا شبی سجده‌ی آن ماه منور نکنی

□

یکی گوید عجم را پادشا مر جد من بد جم

□

از سمنزار به خارستان وز کاخ به کاز

□

که از شهریاران گزارد سخن

□

دویست آیت بودی به شان شاه اندر

□

بساط خرم و گلگون سبک خیز

□

روی صحرا ساده چون دریا ناپیدا کنار

□

شمس دین خمر و خمار و شمس دین هم نور و نار

□

شیوه‌ی بنده بود گاه دعا، گاه ثنا

□

این تیره صدف بدو سپارم

□

مژده ترا که خواجه ترا گشت خواستار

□

سخنهای ایرانیان باد دار

□

به حیرت درفتد دلهای نظار

□

متواضع که شنیده‌ست که جبار بود

□

یکی مهتر و عزیز، یکی خسته و فگار

□

نوحه‌گری اشک فشان دیده‌ام

□

هر شاه که او را چو محمد پسر آید

□

بی‌رفیق و خویش و بی‌یار و ندیم

□

نام خطش را دگر مشک خطا کرده‌ای

□

سوی لشکر پهلوان شد چو گرد

□

که اشعار فروغی را به زر باید رقم کردن

□

که او را دل موافق با زبان است

□

ز صندوق وز کودک خرد و چیز

□

من کأس مدامک المطهر

□

لطف آب بحر ازو پیدا بود

□

کاین نظم ازان گرفت عالم

□

ز ایران به مرزی دگر شد ز ننگ

□

بهر نیک و بد غمگسار توام

□

چشم نگشاید سری بر نارد او

□

آهو در مرغزار دارد سیمین شکم

□

نبر گشتم از جنگ دشتی پلنگ

□

جز دل از لاغری کباب نداشت

□

تا ز ضد ضد را بدانی اندکی

□

چون نیابی به سوی علم سبیل

□

نیارد سر گوهر اندر مغاک

□

همان زخم شمشیر کارمنست

□

قایل این سامع این هم منم

□

سراسر دشت و صحرا در نظر بود

□

سر از گنبد ماه بگذاشتی

□

گفتمش آری ولیک از ماه روزافزون خویش

□

عقل کل آنجاست از لا یعلمون

□

دیوانه مباش آب مپیمای به غربال

□

سکندر همی خواندی مادرش

□

نپرسید زین پیر و تنها برفت

□

در کشی در نی و نی راه دراز

□

بر کسی جابر بود، بر خویشتن جابر شود

□

ز کرده به یزدان پناهد همی

□

به سوی صد شکن دیگر ز صد سو تاختن دارم

□

زیر نافم واسع و بالاش تنگ

□

سرخ عقیق است تو گوئی حصاش

□

به مردی بهر کینه بسته میان

□

ز بهر تبه کردن بزم را

□

هم‌چو چارق کو بود شمع ایاز

□

زمین بوسید و خسرو را دعا گفت

□

که گفتار ایشان بداند شنید

□

نشسته بر لب خندق ندیدیی یک کور

□

از دلت در عشق این گوساله رفت

□

کاین بد خو دشمنی است منصور

□

که کین آورد هر زمان نو به نو

□

وزان پیرزن آب و نان خواستند

□

در زراعت بر زمین می‌کرد فلق

□

هر که فرتوت شود هرگز برنا نشود

□

گیا در بیابان سرآورد بار

□

که اندر هستی خود ذره‌وار است

□

بی ازین دو بر نیاید هیچ کار

□

نتوانست کسی کرد دل خود به دو نیم

□

هما اندران کار پوزش گرفت

□

نبود آگه از کار وز لشکرش

□

وان گلوی رازگو را صور دان

□

شقایق خورده و افتاده سرمست

□

کزین پس نیندیشد از کار تیر

□

بر سر روزن جمال شهریار

□

هر دلی رفته به صد کوی خیال

□

از دور بماند به سور ماتم

□

به زور و به دل جنگ شیران کنم

□

ازین پس نوشته فرستیم و چک

□

گوش اومیدش پر از لبیک بود

□

از فر و زینت تو که پیرار بود و پار

□

چنین داند آن کس که دارد خرد

□

از حساب و کتاب چگشاید

□

باشد اندر غایت نقص و قصور

□

گاه بخشدش و مسند و اورنگ

□

چو پیروز گردم من از کارزار

□

نهاده دو دیده بفرمانبران

□

هادی بعضی و بعضی را مضل

□

که ای بگسسته دانش از تو پیوند

□

که جاوید بادا سر تاج‌دار

□

هزار مرتبه فرقست ظاهر و مستور

□

مست و بی‌خود زیر محملهای حق

□

نیست تو را عالم فرودین مسکن

□

دل زیر دستان ما شاد باد

□

که تاشد مقاتوره از رزم سیر

□

ماتم جانی که از قرنی بهست

□

گاه برجستن چو باشه، گاه برگشتن چو باز

□

به فرمان شاهان سرافراخته

□

پیش عطار دل فگار نهاد

□

لیک آن ذوق تو پرسش کردنست

□

مانده نوری بر قفای اهرمن

□

چنین بود تا بود پیمان تو

□

که من کهتری‌ام ز ایران سپاه

□

که قریبست او اگر محسوس نیست

□

نه او ماند اندر آن منزل نه فرهاد

□

جهانجوی را کین نباید گرفت

□

کز این دوار بود مست کله بیمار

□

از کجاها گرد آمد در بدن

□

بنگر به کدام جانبی مایل

□

نگون شد سر نامبردار شاه

□

کجا بهره بودش ز دانش بسی

□

او برفت این جمله وا پرسید راست

□

گاه نوروز بزرگ و گه بهار بشکنه

□

که شمشیر تیز از میان برکشید

□

سگ در پهلوم نمی‌باید

□

گرد منگیزان ز راه بحث و گفت

□

تو نه‌ای آن من و نیز نه من آن توم

□

اگر جان ستانید اگر جان دهید

□

گرانمایگان برگرفتند راه

□

این بر آن مدهوش و آن بی‌هوش این

□

حدیث از طالع ناساز گویم

□

ز گرد آسمان روی زنگی شدست

□

کاین جهان بی‌وفا از تو جهانست ای پسر

□

صیحه‌ای که جانشان را در ربود

□

نشد جز به الفاظ من سیر شیر

□

بیفراخت آن خسروی یال را

□

هم آنکس که آواز آهن شنید

□

از حیات خلد توبه چون کنم

□

کس خورد ماء حمیمی تا بود ماء معین؟

□

برهنه سوی سیستانش کشید

□

گر ز کوی تو گذر خواهیم کرد

□

تا شود رویت ملون هم‌چو سیب

□

ازو من دو یا سه مثل برنگیرم

□

زواره همی کرد زین گونه شور

□

گوی پیرسر مهتری دیریاز

□

ما به خویشی عاریت بستیم طمع

□

کسی باید که جانی آورد پیش

□

تهی دستی و سال نیرو گرفت

□

در دیده کی بماند گر درفتد در او خس

□

خوش بکوبش تن مزن چون دیگران

□

با تو نیاید نه اسپ و برقع و نه جل

□

که ای طاق چشم خرد را مپوش

□

یکی خویش بد مرو را نامجوی

□

حبذا نان بی‌هیولای خمیر

□

در کاسه‌ی بلور کند عنبرین خمیر

□

کنی تازه آیین و راه مرا

□

زانکه بسی اشک‌فشان بوده‌ام

□

پیش احمد عاشقی دل برده‌ایست

□

اگر طمع نبود خود تی امیر اجل

□

برو تیز با لشکری رزمساز

□

که بر من ببد کار پیکار تنگ

□

از تو چیزی فوت کی شد ای اله

□

ازو خورشید و مه را شیشه بر سنگ

□

به زور و به مردی توانا توی

□

گر بنالد ظالم از مظلوم تو نالیده گیر

□

یوسفستانی بدیدم در تو من

□

آویخته حلقشان به شستم

□

به تندی و بدرایی و بدخوی

□

برانم که آن مرد ابلق سوار

□

می خورد عمرو و بر احمد حد خمر

□

نرگس، چون گشت چون سلیم مسهد

□

ببردند بامویه و درد و رنج

□

خروش از چرخ گردان می برآرد

□

کو پذیرد مر خبث را دم به دم

□

از خوردنیش عاجز و حیران کنم

□

زره‌دار با خود و گرز گران

□

نبینی پس از مرگ آثار من

□

سوی که می‌شد جداتر از مناص

□

چه کان کز مادر امکان بزاید

□

زدم بر زمین همچو یک شاخ بید

□

اسکر قلبی خمر وصال

□

یا بگیراننده‌ی داننده‌ای

□

جان این تن از آن لطیف جهان

□

نباید مرا رخ به خوناب شست

□

که بهرام شد شهریار جهان

□

که به بیداری عیانستش اثر

□

دستش از پیش دو چشمش بنهد سیصد باز

□

سپهدار کابل گرفتار شد

□

و از تو یک نان جوین می‌بایدش

□

چون ننالم چون بیفشاری دلم

□

کو گشت به دامنش معلق

□

سیه شد جهان پیش آن نامدار

□

سپاه آرد از پیش قیصر ز روم

□

هر چه گوییم از غم خود اندکست

□

به هر جا می‌رود اینش تمناست

□

تو باشی بدین درد ما را پزشک

□

وان را که عقل گم شد از کی بود پناهش

□

عین اظهار سخن پوشیدنست

□

همی به ما برسانند کاهل اسراریم

□

ز اسپ و ز مهر و ز تیغ و کلاه

□

کمان خواهد ار نی به چوگان شود

□

هم‌چو زنگی در سیه‌رویی تو شاد

□

چو ابن‌معتز نحوی، چو اصمعی لغوی

□

به روم و به چین و به جادوستان

□

بر سر خصم سنان خواهم زد

□

وآن دگر گل دید پر علم و عمل

□

در سر چنین گفت نوح با سام

□

ز بلبل سخن گفتنی پهلوی

□

نداری تو ای پیرفرخنده پی

□

یار را باش و مگوش از ناز اف

□

لبش خندان چو ساغر دل پر از خون

□

جهان پر ز درد از بد بدگمان

□

شاخی ز صد درخت نشد حامل ثمار

□

که بدیدم قطب دوران زمان

□

بر امید ساخته زنبیل و خوانند ای رسول

□

خردمند و بیدار و با نعم و بوس

□

که بیرون شد این آرزوی از نهفت

□

او احد می‌گوید و سر می‌نهد

□

به سنباده حروفش را بسنباند در احداقش

□

بدو گفت کای رستم نامدار

□

چون موی تنم از آن برآمد

□

نه چو لک‌لک که وطن بالا کنی

□

بنده همی داشتی فلان و فلانم

□

ز رستم همی در شگفتی بماند

□

یکی بیشه دیدند و آب روان

□

یا نهنگی خورد کل را کرد و مرد

□

که از هم فرق کردی نیک و بد را

□

به بالا و فرت بنازد پدر

□

ور نه نبودی بر این تیره دیارم طواف

□

زان حجاب غیب هم یابد گذار

□

سخنش را، دگران هیزم بودند و تراش

□

به تیغ و سنان و به گرز گران

□

همی‌راند با نامدار دلیر

□

بر ره ناآمن آید شیرمرد

□

به کام حاسدم کردی و عاذل

□

وگر بگذرد رنج و سختی بود

□

مرهمی به ز وفا نپذیرد

□

کی بود حیوان در و پیرایه‌جو

□

چو ز افسون یوسف زلیخای زال

□

سر ژنده پیل اندر آرد به بند

□

توانایی و داد و پیمان مراست

□

هکذا یمحو الاله السیات

□

که از کارش کند هر کس قیاسی

□

از اندازه‌ی پاسبان برگذشت

□

خورشید کند سجده چون بنده گک کمتر

□

ورنه اول آخر آخر اولست

□

می‌شوم» این رمز بود نزد افاضل

□

چو بر پور پهلو همی ساز کرد

□

شد از آب دیده رخش ناپدید

□

در دل افتادی مرا بیم و غمی

□

چو انگشتان مرد ارغنون زن

□

چنان شاه شاخ برومند را

□

زان به تن بردن چو دشواری شود

□

پاک‌بازی خارج هر ملتست

□

از کافران شجاعت پیش شجاعتش

□

به دیدار ماننده‌ی اردشیر

□

ازان نامداران روشن روان

□

در نظر رو در نظر رو در نظر

□

ز ایثارش شود گوهر ستانی

□

کزان پس نبینی تو از گنج رنج

□

طبیب آید و بندد بر او ره گفتار

□

کرد در باقی فن و بیداد را

□

دشمن شودت آن دیگرش

□

ببردند خوان و خورش ساختند

□

جهانجوی از آرامشان کام یافت

□

تا بدان پر بر حقیقت بر شود

□

وان من چون شنبلید پژمریده در چمن

□

اگر چه به خون دستها شسته‌اید

□

بس ممتحن کو را رهاند از محن

□

تو بر آن فرعون بر خواهیش بست

□

بار بد باشد چو بد باشد نهال

□

سخن‌گوی را فرمند آمدش

□

هم آوردش ازبخت شد ناامید

□

لیک کی در گیرد این در کودکان

□

به گلشن خسته رنگ از روی سبزه

□

نخواهم ز زابلستان سرکشان

□

کاین زبانت خصم جانست ای پسر

□

او همان نورست نپذیرد خبث

□

که‌ت رخت نمانده‌است در جوالم؟»

□

تو او را چو گرگ و چو جادو مسنج

□

بیامد بزرین وسیمین ستام

□

کمترین آثار او عمر بقاست

□

فراز او مسافت سمای او

□

که بی‌راه بسیار و راه اندکیست

□

پیش تو به آشنایی آمد

□

هیچ یک با خویش جنگی در نبست

□

به جان برمکن جز به نیکی رقم

□

ازان پس به گیتی نماند بسی

□

برشیر کپی شد از جنگ سیر

□

که بپیش ما وبا به از صبا

□

دلی پرخنده و لب پر ز گفتار

□

ازان سپ که بردم بسی گرم و رنج

□

نه چو قدر عامیانه که شبی بود مقدر

□

می‌فرستادش شهنشه مالها

□

هر جفائی را که دیدم درخورم

□

چنین تا به کیخسرو پاک‌رای

□

چناچون که ایران ز افراسیاب

□

یا ربی نامد ازو روزی بدرد

□

باطل نشود هرگز تایید سمائی

□

دوان پیش آزادگان شد همای

□

چون هر نفسم آتش در خشک و تر اندازد

□

ماده بز بیند بر آن کوه دگر

□

به دو عالم در سعادت باز؟

□

فروزنده‌ی اختر و ماه و هور

□

برزم اندرون بیم بیرون کنم

□

بر طمع‌خامی و بر بیگار او

□

به دل از آنچه می‌جستی زیاده

□

نه از تخمه‌ی کامکاران بدیم

□

شبم یقین شب قدرست قل للیلی طل

□

وین چراغ از بهر آن بنهادمت

□

زیرا که حکیم است جهان داور قهار

□

ز درد تو خونین سرشک آورم

□

نیازد بکردار آهرمنی

□

وین یکی جان کند تا یک نان بداد

□

آن چرخ آسیا که ستون زمردین کنی

□

پرافروزش و پوزش و آفرین

□

آن عصا کان لایق ثعبان بود

□

همچو حیدر باب خیبر بر کنی

□

دور به از آتش سوزنده، نال

□

بزرگان لشگر گزیدند جای

□

فرود آمد او را به دم درکشید

□

تا ببریم از میان زنارها

□

خروشان شد ز درد خسته حالی

□

ز پیکان تنش زار و بیجان شدست

□

بگرفته دامن ازل محض مردوار

□

با شتر مر موش را نبود سخن

□

سحرگاه چون مرکب راهوار

□

نیاید سبک سوی پیوند تو

□

همان جامه هایی که خیزد ز روم

□

بحر می‌داند زبان ما تمام

□

انگشت بر او: شاخ و بر و جود فواکه

□

که با زند واست آمدست از بهشت

□

در دیده‌ی خویش مختصر شد

□

مر ورا نازرد آن شه‌پیل زفت

□

زو خداوند جهان با تو سخن گفت به راز

□

نطفه کی ماند تن مردانه را

□

پدر بر کشیدش که هنگام بود

□

من خوشم جفت حق و با خلق طاق

□

به هر جا هست برخوان کش بخوانم

□

پیش گور بچه‌ی نومرده‌ای

□

منه یبکی الکیب بالاسحار

□

بهر فرزندان تو ای اهل بر

□

چرا دارد امید شیر و عسل؟

□

که بود نسیان بوجهی هم گناه

□

بهند اندرون گاو شاهست و ماه

□

لیک اندر سر منم یار و ندیم

□

از فرقشان و پشتشان وز رو، ز پی وز ناصیه

□

چشم سر حیران مازاغ البصر

□

گرچه خورشید پشتواره کنم

□

گر تو خواهی یک مه اینجا ساکنیم

□

سیاره سفینه، طبع لنگر

□

هیچ نشنیدم درین دیر و کنشت

□

که اکنون تو را پای برجای نیست

□

تا که غمازی نگوید ماجرا

□

متاع خانه‌ها بیرون نهادند

□

وقت خشم و حرص آید زیر طشت

□

اگر هزار بخوانند سوره ایلاف

□

که نبیند دام و افتد در عطب

□

از شاخ او سلام کند سوسنش

□

در بلا خوش بود با ضیف خدا

□

نماید خردمند را رای و راه

□

مبدع تن خالق جان در سبق

□

که زبانش بود از زر زده در دهنا

□

مر خیالش را و زین ره واصلی

□

یکی را نوندی کشد زیر ران

□

زنده خود را زین مگر مدفون کنم

□

به دست صبا داده گردون مهارش

□

ای قصاب این گردران با گردنست

□

تخم در خاکی پریشان کردنست

□

پیش بیمار و سرش منکوس شد

□

ولی چندان که شد عاشق گرفتار

□

کشته می‌گردند زین حرب گران

□

خلق رود تشنه بدو جان سپار

□

گرمی خاصیتی دارد هنر

□

اگر چند با قامت عرعریم

□

کرد دست فضل اویم کوثری

□

نایب خاصتر به حضرت شاه

□

که نگیرد صید از همسایگان

□

چو خرمابنان پهن فرق سری

□

واندر آن زهدش گشادی ناشده

□

گر باشم و گر نه پادشا باشم

□

من ببخشیدم ز خود آن کی شدند

□

باز دادی چنانکه داد کلیم؟»

□

چون چنینی خویش را ارزان فروش

□

بی‌گرانی پیش آن مهمان نهند

□

حلق بخشد سنگ را حلوای تو

□

روم تا بردر شهر خلاصی

□

گشت طینش چشم‌بند آن لعین

□

یک یک ستاره را شمریدن گرفت باز

□

داد خود بستان بدان روی سیاه

□

آمد پیری ترش چو رخپین

□

سوی در خفتست و آن سو آن عمو

□

دم خود را بخور مجمره کرد

□

در میان خواب سجاده‌بدوش

□

و او را شکمی همچو یکی غالیه دانست

□

هر کسی بر خلقت خود می‌تند

□

هر رگ او همچو زیر و بم به است

□

بر گلوی بسته حبل من مسد

□

از هول شود زایل ازو خوابش و هالش

□

می‌چشم از دایه‌ی خواب ای صمد

□

که گه و بی‌گه به خدمت می‌رسم

□

هم هویدا او بود هم نیز سر

□

خیره از بس اشعه چشم در او

□

بیش رنجد که آن گروه از دست و پا

□

که دست و پای بدادند مست و بیخودوار

□

بی‌خبر زان لابه کردن جسم و جان

□

بر دهن عقل ز گردون پیام

□

از غم و احوال آخر فارغ‌اند

□

گوید افسوس شاه ما که بخفت

□

کی کشید این را شریعت خود بسلک

□

نه نیز به یکباره زبون باش چو خرما

□

عرضه کردی هیچ سیم‌اندام خود

□

دایمش از شوق هارون می‌کند

□

وا رهانم از عتاب نقض عهد

□

دشنه همی مالدت او بر فسان

□

پس دهان در مدح عقل او گشود

□

خاک لیلی را بیابم بی‌خطا

□

تا فرو خوانی معظم جوهرا

□

پس آنگه رو به عرض مدعا کرد

□

از معرف پرسد از بیش و کمیش

□

نرفع لکم ارکانکم انتم مصابیح البشر

□

مرده باشد نبودش از جان خبر

□

شست یا بیش گذشته است دی و بهمن

□

چون گل سرخ هزاران شکر گفت

□

زین زبان شکسته و بسته

□

بی‌خبر از حال او وز امر قم

□

که تاریکی برد ز آیینه‌ی آب

□

تا یکی روزی که گشته بد سوار

□

حلقه بر در چون زنم چون در درون دیار نیست

□

گفته‌های بس خشن بر جمع خواند

□

که بند از بهر اینت کرد یزدان اندر این زندان

□

جفت شد با آن و از وی رفت آب

□

کی نهند این دست و پا را دست و پا

□

خلوتی و صحبتی کرد از کرم

□

جان به لب از آفت جانی که داشت

□

تا کنم با حق خصومت بهر تو

□

لم تغنه المناصب و المال و الکنوز

□

بر دماغ حور و رضوان بر شود

□

تا آشکاره اهل خرد شد شکار من

□

تا شوی نامه سیاه و روی زود

□

خاک بوسد ستاره بر در او

□

پس ز ترس خویش تسخر آیدش

□

بزن لنگ تجرد عاشقانه

□

دید کافر را به بالای ویش

□

کی رسد کارت به اتمام ای غلام

□

حیله‌ها چون مرد هنگام دعاست

□

فوجی ازان شد به سوی مذهب نعمان

□

لیک این صورت ترا حیران کنیست

□

چون نکردی شکر آن اکرام‌فن

□

پیش تو او بس مه‌است و محترم

□

وجودت زبده‌ی اولاد آدم

□

گفت ان عدتم به عدنا به

□

آورده از آن عالم هر چار سلام علیک

□

معجزات خویش بر کیوان زدند

□

کاین برون آهنجد از دل بیخ کین

□

شاه نبود خاک تیره بر سرش

□

پوست کنده به پوستین کرده

□

خامش و در انتظار فضل باش

□

رفت چو سر پنجه ز دستم برون

□

راز خواجه وا نگفت از اهتمام

□

به چون به حضر در کف من دسته‌ی شبوی

□

نقش خدمت نقش دیگر می‌شود

□

کوفته‌ستند پای خویش به فاس

□

طاعمش داند کزان چه می‌خورد

□

مضمر این سقف کرد و این فراش

□

برگ بی برگی نشان طوبیست

□

عجب سررشته ای دادی به دستم

□

پیچ پیچ راه و عقبه و راه‌زن

□

گردن چو دوک گشت این حرف چون پناغ

□

خاص را و عام را مطعم دروست

□

که دونانش کنند از خانه بیرون

□

آتش و پنبه‌ست بی‌شک مرد و زن

□

دخترش داد و عذر خواست بسی

□

ره برد تا بحر همچون سیل و جو

□

جهان را داد نور شمع مه تاب

□

چشمشان بر راه و بر منزل بود

□

چو او را هیچ دامن می ندانم

□

طمع در نعجه‌ی حریفم هم بخاست

□

نه در بخشش و کوشش و نام و ننگ

□

بر سر این دار پندت می‌دهیم

□

می‌شود مسجود از مکر خدا

□

خلق را این پرده و اضلال چیست

□

صورت آن راز نهان باز گفت

□

با فصاحت بی‌دهان اندر فسون

□

تا نهم زنجیر زلفش پای بر

□

چون عصایش دان تو آنچ گفته‌ای

□

چنان که تو ناطق در آن خیره مانی

□

شانهم ورد التوی بعد التوی

□

جان در انداخته به قلعه‌ی آب

□

گر بمیرد نیز حقش رافعست

□

گام نهم پیش و به کامی رسم

□

گفت نه این و نه آن ما را مکاو

□

دل عطار در صد اضطراب است

□

هر گلی چون خار گشت و نوش نیش

□

یا معتمدی و یا شفایی

□

بارها در پای خار آخر زدت

□

که مساز از چوب پوسیده عماد

□

مثل غوطه‌ی ماهیان در آب جو

□

شه روی زمین بر پشت او جا

□

همچو خر در جو بمیزد از گزاف

□

مثل هوی اختفی وسط صیاح شدید

□

یفتنون کل عام مرتین

□

بینم که اندرافتد شوری نو از شراری

□

تا که ریح الله در آید در مشام

□

ور این نیز هم در نیابی گذشت

□

حق ندادش درد و رنج و اندهان

□

فتاده شور از ایشان در جهانی

□

هان و هان بگریز ازین آتشکده

□

ور نی بنشین بر آستانش

□

گویدت سوی طهارت رو بتاز

□

بر شعیب چو موسی فروخزیدستی

□

پیش خاکش سر نهند املاک حق

□

عشقشان از ملک بربود و تبار

□

بی‌خبر زان کوست درخواب دوم

□

ز تأثیر نفس گردد سیه دل

□

راست‌گویی من ندیدستم چو او

□

کان ناخوشی‌ها خورده بد در غیبت تو خون خوش

□

که چه می‌گویند پیدا و نهان

□

از حسد کس مترس در طلب مهتری

□

هین مکن روباه‌بازی شیر باش

□

بروید گل و بشکفد نوبهار

□

بهر تعلیمست ره مر خلق را

□

بجز دوزخ کجا یابی وطنگاه

□

هیچ یابد دزد را او در عبور

□

در سخن خورشید را در زیر پر می‌آورد

□

آنچ بتر بر سر او آن رود

□

همه تویی که گهی مهدیی و گه هادی

□

در عدد آورده باشد بادشان

□

در زمین می‌گفت او درس نجوم

□

اختلاف ممن و گبر و جهود

□

چنان سازم پر از خونابه دامن

□

نور باید تا بود جاسوس زهد

□

منال و گنج بگیر و دگر ز رنج منال

□

چون درون چشمه مه کرد اضطراب

□

در بیضه دری ز آن می‌نپری

□

سوی خانه‌ی مردریگ خویش شو

□

که شفقت برافتاد و رحمت نماند

□

که فلانم من مرا اینست نام

□

گشته از او مثل کمان خم پذیر

□

پیشتر از کشت بر برداشتند

□

از بهر یکی نظر نهادم

□

چون دل اهل دل از تو خسته شد

□

که جهان نماند تو اگر نگویی

□

فضل حق را کی شناسد هر فضول

□

نیست جامد را ز جنسیت خبر

□

با تو می‌خوانند چون مقری زبور

□

کسی از من زبون‌تر نیست گویی

□

آدما ابلیس را در مار بین

□

مخدوم شمس الدین را تبریز شهر و مشتهر

□

تو ندانستی ترا نبود وبال

□

حواس پنج نمازست و دل چو سبع مثانی

□

مفلس است او صرفه از وی کی بری

□

بقا بیش خواهندت از بیم من

□

آب روی مرد لافی را ببرد

□

بسی غم بوده و شادی نبوده

□

از شعاع آفتاب کبریا

□

طاعت او راحت و رفع محن

□

چون نداند جذب اجزا شاه فرد

□

«بر دو جهان خروج کن، هرچه کنی میدی »

□

فعل خود بر من نهد هر مرد و زن

□

نوبت تو شد بجنبان ریش را

□

تا بود که زین دو ساحر جان بری

□

خردمندی چنین است آفرین باد

□

کو ز خون خلق چون سگ بود مست

□

به سوی جان و دلم درشمار هر مو سنگ

□

تا بخسپم که سر من شد گران

□

لیکن بخیلست، در رخ نمایی

□

مس کند زر را و صلحی را نبرد

□

که هرکه بنده‌ی فرمان حق شد آزادست

□

گر به سوی رب اعلی می‌روی

□

ز دل طاقت برد رخساره‌ی او

□

گربزند و عاقل و ساحروشند

□

هر که دردی دارد از درد خودش درمان کنیم

□

چونتان ببرید از ربانیی

□

بدیدم من که دیدی و شنودی

□

سر بسر فکر و عبارت را بسوز

□

من ندیدم یک دمی در وی امان

□

گرد هر دکان همی‌گردی ز حرص

□

نیزه آنجا منار سر سازد

□

مهر و کل خاطرش آن سو رود

□

به بحر رحمت غوطی دهی کنی مغفور

□

به ز صندوقی که پر موشست و مار

□

چه غم خوری ز بد و نیک با چنین یاری

□

بهر کوران روی را می‌زن جلا

□

بیا تا سر به شیدایی برآریم

□

بر امید زنده‌سیمایی بود

□

بگو دلبستگی پیش که داری

□

شیخ بر خود خوش گدازان همچو شمع

□

زحلی کاهنی کند به زحیر

□

تیره‌چشمیم و در آب روشنیم

□

ترجیع باز گوید باقیش، صبر کن

□

صادقان را یک ز دیگر نغزتر

□

هم تو گویی آخر آن واجب بدست

□

کان خیالات فرج پیش آمدست

□

عقل ترا کرد فراموش حیف

□

باز داند جمله‌ی اسرار را

□

که تمامش کند و شرح دهد هم صمدش

□

سوی وحدت آید از تفریق دهر

□

به کوی لولیان افتد، ازان لولی سرنایی

□

نرد خدمتهای خوش می‌باختند

□

که گنبد نپاید بر او گردکان

□

در رسولی‌ام تو چون کردی خلاف

□

به گوش از هر دری حرفی رساندش

□

که مرا عذریست بس کن ساعتی

□

هست مطلق گردی اندر لامکان

□

گفت لا حول ای پدر شرمی بدار

□

تبلیغ راز کن که تو اهل سفارتی

□

آه کز یاران نمی‌باید شکیفت

□

هم‌چنانک از آتشی زادست دود

□

در بلا و آفت و محنت‌کشی

□

رخنه‌گر کار شود تیشه‌اش

□

زانک شه هر زشت را نیکو کند

□

و نی طاووس زاید بیضه مار

□

چشم خود را آشنای راز کرد

□

پی من باشد دمی گر بپایی؟!

□

بوی بردی ز اشترم بنما که کو

□

پدر گو به جهلش بینداز موی

□

هست هم نور و شعاع آن گهر

□

به قانون عدالت زد چنان چنگ

□

شد چنان بیدار در تعبیر خواب

□

بر تارک مبارک پور طغان یزک

□

همچو بتگر از حجر یاری تراش

□

ز آن روی سختت ناید کیایی

□

گرچه تدبیرت هم از تدبیر اوست

□

ده زکاتم که منم با جوع جفت

□

وا خرید از تیغ و چندین خلق را

□

سمند بادپایی، خوشخرامی

□

می‌زند بر جان یعقوب نحیف

□

تا این خیالیان بشتابند در مسیر

□

نه همه شبها بود خالی از آن

□

نه‌های و هوی بماند نه زور و رهواری

□

این زمین از فضل حق شد خصم بین

□

که در خوبرویان چین و چگل

□

می‌زدی خنبک بر آن کوزه‌گران

□

ز برق آه خشم خانه را نور

□

شیر تو خون می‌شودر از اختلاط

□

کان همه زنجیر از اینسان بسته‌اند

□

مال خواهم جاه خواهم و آب رو

□

جز که تو بر گلشن جان عاشقی

□

زخم بر خود می‌زدند ایشان چنان

□

در درون آب حق را ناظرید

□

ژاژ و گستاخی ترا چون باورست

□

چرا نبود چو لب گوشت سخن گوی

□

می‌طلب در مرگ خود عمر دراز

□

گوشم چرا مالی اگر من گوشه نان بشکنم

□

آمنی وز تو جهانی در امان

□

هلا قناعت کردم بس است گفتاری

□

که مر آن را دفتری خواهند ساخت

□

ز پیراهن بی اجل نگذرد

□

معدنی باشد فزون از صد هزار

□

برای گنج عشق خود طلسمی

□

خود چه چیزست آن ولی و آن نبی

□

مجاهد الدین حرز کرام او زیبد

□

جسم همچون آستین جان همچو دست

□

وابسط جناحا فالقصر عالی

□

بسته کی گردند درهای کرم

□

گربه را نه ترس باشد نه حذر

□

دشمنان شهوات عرضه می‌کنند

□

به قصد صید شیری می‌نمودند

□

غیر خون تو نمی‌بینم حلال

□

یا ساقیی قم هاتها تا عیش و خماری کنم

□

کور گشت از تو نیابید او وقوف

□

در عشق می‌رود به امید زیارتی

□

گر الف چیزی ندارد گوید او

□

چو مردان که بر خشک تردامنی؟

□

حاکم آن را بر درد بیرون جهد

□

هست حماری که مرا مدعاست

□

رخنه می‌جویی ز بدر کاملی

□

کی به دریای بقا خواهم رسید

□

گشت رسوا بین که او را نام چیست

□

می‌غرد و می‌خواند جان را بسوی دریا

□

پا و رویش صد هزاران زخم شد

□

گوشه گوشه نقل نو ای ثم خیر

□

ای جمالت آفتاب جان‌فروز

□

اکحل من حسنه الاثمد

□

در ممالک مالک تدبیر اوست

□

فوق سماوات رفاع طباق

□

ور سوی یاری رود ماری شود

□

برای حکمت اظهار اگر عیان داری

□

بهر حق کشتید جمله پیش پیش

□

به از شنعت شهر و جوش عوام

□

چون فزاید بر من آتش‌جبین

□

به برق عارض رومی و چشم قفچاقی

□

تا بنالد زود گوید ای اله

□

شکرانه گویم از کرم پادشای ری

□

تا ابد با خویش کورست و کبود

□

که نیست شادی او را غمی و تیماری

□

مر جعل را در چمین خوشتر وطن

□

کی شود از قشر معده گرم و زفت

□

من تو خر را آدمی پنداشتم

□

ورنه امی مست بهنجارمی

□

نک ببسته سخت بر گوشه‌ی ردیست

□

ز یادش مست و مخمورم اگر چندم نزار ای دل

□

بازگو ای بنده بازت را شکار

□

تا نمایم سخن بعبادی

□

تا تو ای دزد خفی ظاهر شوی

□

که کردی تو بر روی او در، فراز

□

خشم حق بر من چو رحمت آمدست

□

در صف جنگ آی اگر مرد لشکری

□

لازم آمد یقتلون الانبیا

□

گورستانت کند ز بستان

□

دست یابد تذور بر شاهین

□

تا تر شود و تازه و غرقاب مجیدی

□

خوشه از خرمن علم تو چند خاک ثقیل

□

در نوردید آفتابش زود زود

□

که هم به نشد سرور آفرینش

□

شراب روح به از آش‌های بلغوری

□

وی سخنهای لطیفت انس انس و جان جان

□

تا ننوشی تو دگر سوخته ای نیم ضریر

□

امید خود بریده ز پیوند و خانمان

□

بجز خار خار، و غم عاشقی

□

وهم را در صحبت عزم سکندر یافته

□

نیاید به گوش دل از غیب راز

□

عزمش از مسرع شهور و سنین

□

بر توست عالم همه روستایی

□

در ازل جامه رنگ کرده به نیل

□

در دیر را حلقه آید به کار

□

طارم قدر ترا هندوی هفتم چرخ پاس

□

چه جای صبر و خموشی چه آفتی چه بلایی

□

حفظ تو نشان نقش خاتم

□

خود نمی‌گوید ترا من دیده‌ام

□

وز دگر بحر نطق موزونم

□

تا به خموشی همگی جان شوی

□

آیین وسان دگر شد از آیین وسان تو

□

رختش، گه آستین و گهی آستر نداشت

□

از جهان نفور جفت نفیر

□

که مفتاح عرشی و فتاح بابی

□

گر نباشندی طفیل نصرت طغرل تکین

□

بسی گفت و قولش نیامد قبول

□

گفتا زهی اساس که دارد حصار ملک

□

چه تاب دارد خود جان آدمیزادی

□

خطوات قلمت خط خطا بر احکام

□

زانکه به موری نداد مالش موری رضا

□

دود آتش همچنان باران دهد کابر مطیر

□

هم دوست کامی اکنون هم کامیار گشتی

□

بیت‌الشرف شدست چو خورشید را حمل

□

اتقوا ان الهوی حیض الرجال

□

شبیه تو چو شریک خدای بود عدیم

□

یا قاتلنا انت دیتی

□

گه شکر در مزاج و گاه شرنگ

□

بخون آغشته‌ام، از پنجه تا پر

□

مرگ سرگشته و حیران جهان گردد باز

□

گردد هزار بار از این هر دو او بری

□

وانکه او یوسف است و گیتی چاه

□

که مر خویشتن را نگیری به چیز

□

تویی آنکه بر درگهت چرخ دربان

□

که سرفتنه روز غوغا تویی

□

ایا متابع حکم ترا ستاره سپاه

□

نقد او غدرفی نمی‌شاید

□

ز فیض او همی زاید زمین زر

□

زانوم را نماند زانویی

□

که یارب این ره دلگیر کی رسد به کران

□

بسیار ازین ورق که به باد خزان برفت

□

تصرفهای کلکت را مسلم

□

که هست شش جهت آن جا تو را نگوساری

□

وی ترا خواجه‌ی سپهر غلام

□

هنوز از چرخ، بیم دستبرد است

□

از اجل آرند خصمان را پیام

□

مگر بیابم چون خویش دوزخ آشامی

□

چو وحش و طیر نیابد به نفخ صور نشور

□

درین دولت که باقی باد تا دور بقا ماند

□

وافتابت نگین خاتم جاه

□

زین هنرهات عار بایستی

□

مقصد خاص شد و قبله‌ی عام

□

کی در غلط اوفتیم در عین

□

از پی کار خویشتن شو هین

□

هر کی ورا یار کیست هست چو زندانیی

□

برکنده سراپرده و غارت شده بنگاه

□

که اعتماد بقا را نشاید این بنیاد

□

بر چهره صفای آب زمزم

□

خود آفتاب گنبد دوار ما تویی

□

و یا مثر تو وقف گشته بر اقوال

□

این یکی یکسر درید، آن یک شکست

□

عجب مدار که از خون بود نمای گیاه

□

شود ینابع حکمت ز قلب تو جاری

□

آنچه معلوم کس نشد تعلیم

□

اگر مردی احسن الی من اسا

□

جز به عالی در دستور جهان صدر اجل

□

چو اقبال و باده عدوی غمی

□

قصه‌ی چرخ ازرق زراق

□

از سامری هراس نه از گاو سامری

□

چون استوار گشت رکاب گران تو

□

به عشق چشم او دارد روایی

□

هم از معروف و هم خورشید مشهور

□

من خود به اختیار نشینم به معزلی

□

نموده در نظر همتت وجود حقیر

□

وصلوا لا تعربدوا طلبا للتغلب

□

گفت آنک زآفرینش پاره‌ای آنسوترک

□

شد بزیر آهسته از بام بلند

□

خون خود گرچه ندارد خطری بر تو حلال

□

یاوه شدستند بی‌شکال و فساری

□

صبح صادق زان همی خیزد پگاه

□

خاموشی از ثنای تو حد ثنای تست

□

متهم نیست به تقصیر و کسل

□

نترسد ار چه فتد در دهان صد افعی

□

آنرا که خلافش کند لعین

□

بر دل و جانت بگشایند راه

□

عزم قضا پیکر طغرل تکین

□

الصبح قد تجلی حولوا عن الرقاد

□

آنجا که برد پی تسنم

□

وگر قبول کنی بنده‌ایم و خدمتکار

□

به تیر موی شکاف و به تیغ شیر اوژن

□

چو مجنون عشقی و صاحب صفایی

□

رضوان میان کوثر و تسنیم را کمر

□

خیالم زین حوادث بی خبر بود

□

بر تخته نرد رنج و بلا در مششدرم

□

مران تو کشتی بی‌شط بگیر راه اوسط

□

غم بر ایشان ز بخت بد فیروز

□

نهی، حق شکرش نخواهی گزارد

□

همه آتش لباس و آب اندام

□

خواجه! یقین دان که به زندان دری

□

صورت ساحت من قاعده‌ی کینه مساز

□

خادم طالع سرطان اسد

□

کار کن بخت جوان تست نه گردون پیر

□

به گوش حلقه او کرد و بر میان کمری

□

هرآنچه جستده ز اقبال دیده جز که نظیر

□

وگر به تیغ بود در میان ما فاصل

□

ورنه باری زرد چون برگ زریر

□

آوردش بر طبق نادره لوزینه‌ای

□

ماهی مشتری رمیده ز دام

□

عاقل نخواست پاکی جان خوش از تنی

□

زانکه هست این هردو را دایم بدین مسند قوام

□

گر نترسیدمی ز ویرانی

□

که بر عرش تو شد اقبال مقرون

□

مگر مستمع را بدانم که کیست

□

صفر پیشی دهد بلی به رقوم

□

زان ژاژ شاعران نفتد ماه از مهی

□

وز نفاذت نامه‌ی تقدیر عنوان یافته

□

که گشت چهره‌ی هر برگ چون نگارستان

□

در ازل هیچ بامداد پگاه

□

امتنع‌الوصل بشح، اجتنبواالشح، وجودوا

□

مریمی از هزار عیسی بیش

□

ذوت مطرت سحب العیون فبلت

□

در میان آمدی کنار جهان

□

دین بفروشی چه بری؟! کافری

□

خسروان داشته از دولت او تاج و نگین

□

چه توانیم گفتن از آغاز

□

که حدیثم همه ره بود ز انهار و میاه

□

این جان ما را چون جان مایی

□

گیتی همه کوس و علم گرفته

□

بلای سفر به که در خانه جنگ

□

بر دوام ملک انصافت گواه

□

مسپار جان به هر کس چون جان سپار مایی

□

هیچ خصم تو نیست جز مقهور

□

از نم جرعه امیدوار نیابی

□

ز حزم محکم او راوی است سنگ جبال

□

که حامله‌ست صدف‌ها ز در ربانی

□

از دیو فتنه بیلک همچون شهاب تو

□

نصیحتست به سمع قبول شاهنشاه

□

تالیف آیت آری هست از حروف معجم

□

چند پی هر سخن مغلقی

□

که شد به عون تو بیرون ز عقده‌ی تاخیر

□

چندی چو شود رفیق اهریمن

□

معذور باشم ار سپر عجز بفکنم

□

ناامید و فتاده و خواری

□

زانسوی جهان آفرینش

□

که پروای صحبت ندارد بسی

□

کند سیاست او شیر شرزه را روباه

□

راه رهاوی بزن کز اوست رهایی

□

او باب تست زندگی از نام باب خواه

□

عزم خلوتخانه‌ی اسرار کن

□

که پوشد از اثر صنع در سمن قرطق

□

ای روی زرد سکه زرگر گرفته‌ای

□

کف خواجه است با این بخشش و بر

□

اموضع صبر و الکبود علی الجمر؟

□

آن خسرو مظفر شاهنشه معظم

□

بر ما دی را برنگماری

□

مثل و مانند ترا هستی محال

□

تو نیز لایق خاکستر و شرر بودی

□

همی کند خجل الحانهای خنیاگر

□

در این مکان فنا چون حریص تمکینی

□

به کان خویش درون بی‌بها بود گوهر

□

چنین است گو گنده مغزی مکن

□

نکشد بار قفلها زرفین

□

کذا عادةالشمس فوق‌الذراری

□

هم حلقه نشاید استران را

□

کاتش و قند او دهد با نی و باد یاوری

□

که ای پرهنر نامور بخردان

□

شراب وصل بتابد ز شیشه‌ای حلبی

□

از بدی عهد چون غمین باشم

□

که سر فرو نکند همتم به هر جایی

□

بزد گوی و افگند پیش سوار

□

ناگه از دام چرخ مکاری

□

بدسگالان تو معزول چو لات

□

گر چه پیدائیم، پنهان و گمیم

□

جوانمرد را شاه بد دلپذیر

□

زانکه گلست و ره هموار نیست

□

وین دو دعوی را دلیل است از حدیث مصطفا

□

چو سعدی فرو شوی دست از غرض

□

ز هر گوهری جستن آغاز کرد

□

چه بود نعیم دنیا جز نان و نان ربایی

□

یادگار از سر مشکین رسنت

□

پس بسوزند وبرآرند از وجود او دمار

□

نشستش همه بر سر گنج باد

□

نیست چاره پیدا، تا تو ناپیدایی

□

پس به چشم عقل پنهان درکشم هر صبح‌دم

□

کجا بینی دگر برق جهان را؟

□

بود جاودان تخت شاهی به پای

□

کان را حجاب مهد غوانی نهاده‌ای

□

تا به ناکامی برآرم کام خویش

□

نفروشند بدین هیچی و ارزانی

□

که با شهد او زهر نگزایدت

□

که نیست درخور آن گفت عقل گویایی

□

یک لحظه فراغت به دو عالم نفروشم

□

عارفان جمع بکردند و پریشانی نیست

□

بران کار شد رمز آهن دراز

□

مشک نافه تتار بایستی

□

رستم و کوره‌ی سفر شد وطنم، دریغ من

□

ور زهابی خورد خاک، اخضر بزاد

□

زدن پیش دریا دو دار بلند

□

ببارد چو باران بلا، بر ولی

□

تورا هلیله‌ی زرین کجا برد صفرا

□

نه بانگ مطرب و آوای چنگ و ناله‌ی نای

□

دو صندوق پر سرب و ارزیز کرد

□

ترجیع کن، بگو، هله بگریز زین چهار

□

خانه و کاشانه‌شان باد چو شهر سبا

□

دلی که مرد، سزاوار زندگانی نیست

□

بماندند بر جای ناکام بس

□

زیرا که چون دو روز بر آید همان کنی

□

که بر پاکی مادر هست گویا

□

نگر تا نبیند در شهر باز

□

پر از درد گشتند و تیره‌روان

□

تافت از من زمانه رخسارش

□

من ز آب دیده با نمکی دیگر آیمت

□

که روز و شب به زر و سیم می‌کنم سودا

□

تو گفتی همی باره آتش سپرد

□

روز دراز بر سر بازار و برزنی

□

آن یافتم ز تو که ز حسان نیافتم

□

لقد ضج من شرح المودة کاتبی

□

که از پیرزن گشت مرد جوان

□

بر دماغ و دیو اندر آید از در تو

□

رهرو صبح یقین رهبر علم الکتاب

□

گر نبودی کاردان، جرم تو بود

□

پرستنده مردی و بختی بلند

□

در میان زود بستمی زنار

□

داندی از سر جهان برخاست

□

به هیبت بر آرش کز او برخوری

□

بزرگان ز گفتار گشتند سیر

□

راه اقبال به اینها سپرم

□

از جام شاه ملک ستان تو می‌خورم

□

سرم چنان که سبک‌بار هست سگسار است

□

به تخم گیاها نیاز آیدت

□

بر قد جان به دست محبت قبای دل

□

در عدم نه روی، کانجا بینی انصاف و رضا

□

دریده وهم را نعلین ادراک

□

نشستند با دوک در پیش کوه

□

به زبانی ز بی‌زبانی گوش

□

وز نگین گهر و رطل گلین میزانم

□

بجز نشان خرابی، در آن وزیدن نیست

□

ز گیتی به دیدار تو زنده‌ام

□

نه دولتیست که بس پایدار خواهد ماند

□

نه نقد وقت بری کیسه‌ی حیات ربایی

□

که کافر هم از روی صورت چو ماست

□

همان بر زمین او بی‌آزارتر

□

مرتفع گردد از میانه، دویی

□

ناخنی از سد شاه نشکند از هیچ باب

□

تا اختران آینه‌گون را دهد جلا

□

همی داستان را خرد پرورد

□

تا چون تو یکتا دل شوی، من اوحدی نامت کنم

□

تا سراسیمه شد در آن خلوت

□

بریزد اینقدر آبی که هست در رویم

□

یکی تیغ هندی گرفته به دست

□

وز پی قوم برآورد خروش

□

پس عشق روزه دار و تو در دوزخ هوا

□

طعنه بصورت گری چین زده

□

رها کرد ز اسکندر فیلقوس

□

تا غرقه شوند اینها، پس من به کنار آیم

□

جان داروی درد غم بران را

□

که ای نفس کوته نظر پند گیر

□

پراندیشه شد هرکسی زان خروش

□

نام ایشان جز به نیکی کم برند

□

بر قبه‌ی مسیح مجاور نکوتر است

□

هم سیاست بر سر مرغان رقیبش یافتم

□

بود بی‌گمان زنده نام پدر

□

دریاب و نفس را ز یمین بر یسار دار

□

سایه نشین ساحت طوبی نشان اوست

□

چنانکه مشک به ماورد بر سمن سایی

□

ز گفتار او در شگفتی بماند

□

دولت معرفت ارزانی داشت

□

شیر چون شاخ گوزنان پشت را کردی دوتا

□

سمند خویش را هر جا که میخواهند میرانی

□

به گیتی پسند دلیران شوی

□

این حکایت خود بگویی، لیک نتوانی چه سود؟

□

بلکه بر سر هر سری را صد کلاه آید عطا

□

شکم خالی چو نرگس باش تا دستت درم گردد

□

گذشته بد و نیک من تازه گیر

□

ساخت بر خشک‌زمین منزلشان

□

که مرا از کژی هنوز اثر است

□

پروانه بسی فتد شکاری

□

بیامد خروشان و رخساره زرد

□

از کمان سینه‌ها طیار باشد صبحدم

□

سازد از آن برگ تلخ مایه‌ی شیرین لعاب

□

چو بگشائی بزیرش گنج یابی

□

زمین شد ز افگنده بر سان کوه

□

زشت زیبا و سرد گرم شده

□

کورا دوم آسمان ندیده است

□

که مرا علم، همچو بال و پر است

□

گزاف فلک هر زمان تازه دان

□

اگر نه داد دلی می‌دهند بیدادست

□

ز بام کعبه ند زدند مکیان دیبا

□

که بر جاده‌ی شرع پیغمبرست

□

که بر چاره‌گر کار گردد دراز

□

دیو، کافرمنش و بی‌باک است

□

عیسیت دوست به که حواریت آشنا

□

بختش از خاک آفتاب کند

□

که نفرین بود بر تو تا رستخیز

□

در تو از هر دوشان نموداری

□

گذاشت طاعت این پادشاه رق رقاب

□

که ترسیدم که روزی خود بیفتم

□

که روشن کند جان تاریک تو

□

شد سوی منزلش که: «گاو کجاست؟»

□

گزارش دم قمری به پرده‌ی عنقا

□

کردی از دل، آرزوی زیوری

□

به سیری نیامد کس از جان خویش

□

از روش چرخ زال بهمن و بهمنجنه

□

کو دست طلب که نخل جنباند

□

تو با بنده در پرده و پرده پوش

□

میان یلان سرفرازش کنم

□

و آن جگر سوز عتابی که شنید

□

حالیش به امتحان شکستم

□

ایشان همه هم با تو از فقر چنان مانده

□

کزین چاه بی‌بن کشند آب سرد

□

مرگ ایشان در سخن‌های منست

□

بر عادیان جهل به عادت بزیده‌ام

□

انصت، فتسمع للبکاء صریرا

□

همه نامداران شدند انجمن

□

متمکن شود به مقعد صدق

□

این بگفت، آفتاب ران بگشاد

□

نظر چون من بپوش از هر چه خاکیست

□

فرستاده را پیش بنشاندی

□

و گر ملول نگردی ز من، بگویم باز

□

وز نائبه نالم که فرو برد به من ناب

□

کسی برد خرمن که تخمی فشاند

□

می و جام و رامشگران خواستند

□

چند شوی پرده‌در و صف‌شکن

□

بر شجر لا نگر مرغ‌دلان خوش نوا

□

کجا برات نویسند نام و نانش را

□

دل و جان سپرده به پیمان اوی

□

گمان مبر تو که: مهرم ز سینه شد زایل

□

که ز نه سپهر چون او ملکی دگر نیاید

□

تا دلشکسته‌ای نکند بر تو دل گران

□

تهی ماند زان مرغ رنگین عمود

□

با خود آن بیت مکرر می‌کرد

□

آب خضر و آینه‌ی جان سکندر ساختند

□

چرخ برپاست، تو یکروز شوی وارون

□

وگر گاه یابی نگردی سترگ

□

کین شرع احمدیت به عدل عمر شود

□

کز سر کلک اسمر اندازد

□

به نوباوه گل هم ز بستان شاه

□

وزین مرز و از ما مبر هیچ نام

□

حافظ او ز آفت هر کج‌قلم!

□

از آفتاب جامه‌ی احرام در برش

□

هرکجا هست جان و ایمانی

□

یگانه دل و راست پیوند اوی

□

جامه کند مرد را به نیم ترانه

□

یکی زال آیینه گردان نماید

□

یا کجا رفت آنکه با ما بود پار؟

□

سکندر بپوشید خفتان و ترگ

□

به فلک میروی، درین چه شکست؟

□

نه به دیدن بصری خواهم داشت

□

همی بتن گرویدیم و شستشو کردیم

□

که ای مرد نیک‌اختر و راه‌جوی

□

ولی تو گوش نداری، که بر خطاب کنی

□

کابهاش از مغز بر شاخ جوان افشانده‌اند

□

که در حل آن ره نبردند هیچ

□

ز مکه به نزد سکندر دمان

□

اعذب الشعر کذبه گفتند

□

نمک بسته بی مر افشانده است

□

بیجاده نیارد که کند کاه ربائی

□

همی هرکسی نام یزدان بخواند

□

که از هدایت خاص تو انتباهش هست

□

کاندر رکاب تو ملکان هم عنان ماست

□

صد بار پشت دست به دندان گزیده گیر

□

چه رانی تو از شاه و دستور کیست

□

این یکی گوید آن دگر خندد

□

همه اکسیر قضا و قدر آمیخته‌اند

□

زانکه محکم‌ترین آثار است

□

دهانش پر از خاک آوردگاه

□

ز پا افتاده‌ام اینک چه میگویی؟ چه فرمایی؟

□

هر که گوید تباه می‌گوید

□

به خط صاحب دیوان ایلخان ماند

□

شوی بی‌گزند از بد بدگمان

□

نه کتابی که بر تراشیدم

□

سر توحید را خلل منهید

□

کین حیات بی‌مزه حیات روز محشر است

□

چو آگاه شد او ز رزم پدر

□

کسی دیگر ببینم؟ یا خریداری؟ چه میگویی؟

□

از من و شعر، شرمسار تر است

□

عاید به خیر باد صباح و مسای تو

□

کزو پیل بیرون شدی بی‌درنگ

□

به کرامات واصلان اقرار

□

وز بلورین رکاب می‌بگسار

□

ندید شاخی ازین شاخسار کوته‌تر

□

بسی روز با پند بگذاشتی

□

خلاف علم خلافی، که کرده‌ام تعلیم

□

آن آتشین دواج سراپا برافکند

□

چو سعدی زبان خوشت نیز نیست؟

□

ز فرزانه و مردم رای‌زن

□

بر در شاه و گدا بنده نکرد

□

بلبل کان دید گشت مدحگر شهریار

□

زهره‌ی بازگو نمی‌دارد

□

که بیگانه او را نگیرد به بر

□

پرده بین را چکار در پرده؟

□

چون ناشکفته لاله افکنده سر سراسر

□

به روز باران مانست صفه‌ی بارش

□

بران نامور زیرگاهش نشاند

□

بر جهان و بر آرزومندی

□

کز صنعت صبا شد گوی انگله است غنچه

□

دهان من نتوان دوخت، تا دهان دارم

□

ترا خاک داند که اسکندری

□

باز این نزاع و نخوت واین گیرودار چیست؟

□

گر چه این طایفه پرسان شدنم نگذارند

□

به دانش سخن گوی یا دم مزن

□

خردمند و با رای و روشن‌روان

□

ندهندش بر آسمان خانه

□

گویا ز جانور شده هم اسب و هم سوار

□

که دلم کار فرو بسته فراوان دارد

□

نشست تو جز تنگ تابوت نیست

□

ما را که اسب نیست برانیم بیدقی

□

از چشم هر که خاکی و آبی است گوهرش

□

علی حبکم مقت العدو المحارب

□

همه زهر شد پاسخ پای‌زهر

□

عقد بر عقد به هم پیوستم

□

شکرم چو آفتاب زبان صد هزار کرد

□

باغ را شاداب و خرم کرده‌اند

□

چو روشن شود نر گویا شود

□

در فعل خویشتن تو اگر نیک بنگری

□

زیور فخر و فراز مصر و مضر بگشایید

□

دگر چشم عیش جوانی مدار

□

همی‌بر شد آوازشان بر دو میل

□

نه تو زین مادران غرزادی

□

تاج سر خاندان عبد مناف است

□

برتر ز هفت بنیان، بنیان تازه بینی

□

نبیند به نزد کسی آب‌روی

□

بحر و وزن از بهر آن انگیختی، تا شعر خوانی

□

نه به خوان ریزه‌ی این خوانچه‌ی زر بگشایید

□

جهانی سنگدل را تنگ دل کرد

□

سخنهای او سودمند آمدش

□

کاورد شرط مروت را به جای

□

کالا غراب ریمن و جغد دمن نیند

□

گرسنه خواب مکن، چون شغال بی دندان

□

چو خواهی که روزت به بد نگذرد

□

توحیدت آرزوست بدان آستان شتاب

□

بر امام انس و جان خواهم فشاند

□

که می‌بینم انعامت از گفت بیش

□

بر آواز آن کرم کرمان نهاد

□

که به صد گونه خطا رهبر توست

□

به تکین و طغان نخواهد داد

□

هستی خود را محابا چون کنی

□

چو آسوده شد کردگاه و کمر

□

همانی و همانی و همانی!

□

بنده‌ی او آسمان، چاکر او روزگار

□

که در بسیار بد بسیار گیرند

□

بشوید برآن تن بریزد گناه

□

تا بپالاید از مشام و ز فرج

□

دوش دانید که چون بود خبر بازدهید

□

مکن خود را برای هیچ بدنام

□

به رخشانی لاله اندر فرزد

□

قانون درست کردم و دفتر به من رسید

□

طاس زر با می آتش گهر آمیخته‌اند

□

جدا کرده ایام بندش ز بند

□

همان بر که کشتی همان بدروی

□

آنچه مردم ز دور میبینند

□

سبحه سوز سروش می‌بشود

□

خطبه‌ی شهر بر دو شه نکنند

□

سر تخت شاهیت بی‌شاه گشت

□

ز آرزوی خود به آزارم، خداوندا، ببخش

□

زو چو کرنای سلیمان دم عنقا شنوند

□

که گذر می‌کند چو برق یمان

□

شد آن نامور شاه لشکرشکن

□

تا بدان مرغ دلش کردی شکار

□

صحیفه صفحه‌ی گردون و دوده جرم کیوانش

□

من هدف بودم قضا را سالها

□

ازان تازه گردد دل و کیش اوی

□

از جان نژند تو این روح دژم رفته

□

کز غبب طوق در بر اندازد

□

به ذل گنه شرمسارم مکن

□

ز هر سو پراگنده کارآگهان

□

جام صد درد و رنج نوشیده

□

مژده‌ی دولت به شاه دادگر آورد

□

خواری و غم هر که شد غمخوار تو

□

دگر بر تن خویش چادر کنند

□

که با تو چند بگفتم که: ای فلان، دریاب

□

دیدم حریم حرمت کعبه در او مجاور

□

نیز از عمل بماند و بی‌بادبان شود

□

یکی نامور جایگه ساختش

□

وز جمال خویش چشمم دوخته!

□

منت نعلبند یا بیطار

□

بسکه خون خوردی، در آخر خون شدی

□

بروبر همی نام یزدان بخواند

□

ببین تا ارتفاع مهر چندست از شمار من؟

□

کیسه جز لعل تر ندوخته‌اند

□

چو سگ در من از بهر آن استخوان

□

بشد کوشش و رزم را دستگاه

□

با من آن سان، که کند قصد خلاف»

□

کعبه مطهر است، جنب خانه مشمرش

□

دو دست آن شخص را امروز و فردا

□

همه سرکشان از می جام مست

□

گر رستمی، ترا گذر از چرخ زال نیست

□

کب خرد ببرد پری‌وار آذرش

□

نزدیک عارفان حیوانی محقری

□

به پیش اندرون مرد صد رهنمون

□

طالبان را به سعی بی‌منت

□

گوهر قندیل بشکستند و ساغر ساختند

□

که شب نیز فارغ نه‌ایم، ای عجب

□

سر بخت ایرانیان گشته شد

□

ما دانه‌ایم و گردش این گنبد آسیاست

□

سر تیغ بهرام افسان نماید

□

تو نیز در قدم بندگان او می‌پاش

□

خور و ماه زین دانش آگاه نیست

□

پر شد از آرزویشان سبدم

□

محرمی مرهم رسان خواهم گزید

□

کی بوس تو را بود کناری

□

بدو داد فرمان و تاج و سریر

□

و آن نیستی که جامه‌ی ماتم کنی به در

□

چشمم چو طشت خون ز رقیب جگر خورش

□

پایه‌ی قدرت ای بزرگ محل

□

غم و رنج با ایمنی باد شد

□

اگرش صادقست درد طلب

□

با فال عید و نور انا لله رهبرش

□

تمام، دختر صنع خدای یکتائیم

□

دم نای سرغین و رویینه خم

□

که ریش برکنی، ای خواجه و روان شنوی

□

ماهی خضرند گوئی کب حیوان دیده‌اند

□

بلندش مکن ور کنی زو هراس

□

گر آیین شمشیر و گاه آورید

□

که ز بار گناه نالش من

□

ماه دگر سوار شده بر دو پیکرش

□

درآویزم از چهره زرین قناعی

□

نباید خود آراستن ماه را

□

هرچند شمع از پیش و پس، فارغ بود، چون بنگری

□

که به پرواز رستی از تیمار

□

که نه شیراز و روستا تنگست

□

ز دریا به دریا سپاهی گرفت

□

تو بکوش و ادب نگه میدار

□

از سه زبان راز آن پیام برآمد

□

هر گواهی که در این محضر کرد

□

از آواز مستان به دل خشم داشت

□

کزین هوس تو به آتش روی و عمر به باد

□

بیش و پیشم در سخن داند کسی کو پیشواست

□

همی روزی آمد به جوفش ز ناف

□

که دادار باشد ز هر بد نگاه

□

نیکی و نیک بودت اندر چیست؟

□

رفت چندان که چشم کار کند

□

تا کند هم چون خودش از فر خود فرزانه‌ای

□

همیشه سر و کار با موبدان

□

هم چشمت و هم دهان خزیده

□

رنگ خضاب بر سر دنیا برافکند

□

نماز شام که بر بام می‌روم چو هلال

□

به جای خرد زر شود بی‌بها

□

ترک دنیا بدین دو زهد توان

□

نیم رو خاکی و خون آلود و بس

□

بر حالم، این پریشی و افتادگی گواست

□

کدامست و چون راند باید سپاه

□

گل مپندار که بی‌زحمت خاری باشد

□

اختران شب پلاس و چرخ کوهان دیده‌اند

□

فلک خیره کش از جور مگر بازآمد

□

سلامی کز دمش دل برگشاید

□

یک کشف اینک به دو بط گشته جفت!

□

عفو حق را از خطای خلق نسیان دیده‌اند

□

بلکه من آگاهم او غافل ز راه

□

چه غم شادیش بی‌اندازه گردد

□

لعل بدخشی شناس و مشک تتاری

□

کن ردا جامه‌ی احرام مسیحا بینند

□

آنکه ندارد به خدای اشتغال

□

کلاه از عیش بر ایوان فکندم

□

زنده، لیکن فتاده در زندان

□

روح الامین به تعزیت آفتاب شد

□

بزیبائی خویش، مفتون شوی

□

اسمیست او ز بحر بنان تو مستعار

□

زیرا که گوهر تو ز دریای «لافتا» ست

□

بر رکاب باده عمر رایگان افشانده‌اند

□

چو پروانه حیران در ایشان ز نور

□

اثر ز سم ستوران بر او به جای گهر

□

بر در آن حی توانان که هست،

□

فضیحت خواست آن ناراستان را

□

کنون در خاک شد پنهان دریغا

□

زین گونه شیرمردی من چون شود عیان؟!

□

کرده اسباب شرک را غارت

□

بر دوش درخت مار ضحاک

□

نمی‌کند خفقان فاد را تسکین

□

هر سحر کز جیب گردون جرم خور سر بر زده

□

هر چه خواهی نباشد از تو دریغ

□

خدای‌ات کرده تلقین حسن تقدیر!

□

بدانی ار همه‌ی رازهای پنهانی

□

چون سیل سرشک ناردان بندم

□

پایمرد پیادگان باشد

□

و او بسته زبان ز نام مجنون

□

که بیچاره‌ای دیده بر هم نبست؟

□

در چمن نعره برکشید هزار

□

به سروری رسان و نوری بخش!

□

به اندک وقت ورد هر زبان گشت

□

نقد عراق چون کند زر خلاص جعفری

□

نه رستم زال زر نه دستانم

□

حکما احترام کردندش

□

که جانش در غم جانسوز بوده‌ست

□

که دوستان همه شادند، گو بمیر از غم

□

که آفتاب کدامست و روی خواجه کدام

□

روشنی در فناست، دیگر هیچ

□

نیامد در دلم به ز آنچه گفتی

□

بر بم و سقف ریخته‌ام تارها تنید

□

که باز آید ز در مجلس فروزی

□

که فرو ریخت خون تیرزنان!

□

نبود چو من‌ات به سینه باری

□

بخندید کای یار فرخ نژاد

□

یقین دان کو جوانی داد بر باد

□

در دو گیتی ز جرعه‌ی جامت

□

سوگند بر اتفاق خوردند

□

تا دگر ره ز کجا جامه و دستار کنی

□

نه بر ستاره داد و نه بر آسمان گرفت

□

این بخار از دو حال بیرون نیست:

□

به تخت شهریاری، تاجداران

□

بدین شمعی دلم پروانه تست

□

هوای مجلس افروزی ندارد

□

در صف عشاق نشیننده‌ای،

□

که نتواند آنجا فکندن کمند

□

ترسم در آشیانه فتد ناگه آذری

□

گر فراوان ترا بیازارد

□

جام با سنگ سازگار شده

□

وز تیغ و سنان کنند بیم‌اش

□

نه هامون نوشت و نه دریا شکافت

□

چگونه کم نشود صبر و غم نیفزاید،

□

همه با فضل ازل یکسان است

□

برآمد بس جهان‌افروز ماهی»

□

پر نقط بهق شود، روی عروس خاوری

□

پر حقه‌ی سپهر ز در خوشاب کرد

□

می‌نشینی، ز جانت آگاهست

□

که بگشاید ز گنج وصل من بند،

□

سمندش کوه از جیحون جهاند

□

به آه سوزناک مستمندان

□

لیک دانا و امین باید وزیر

□

بود زاد راه تو دست تهی

□

می تقدیر بباید نوشید

□

در پیش شهریار، مقرب

□

بستیزی کست ندارد دوست

□

به تیغ عاشقی نافم بریده

□

به دخل حبش جامه‌ی زن کنند

□

وانکس منم که نیست مرا کس به جای تو

□

مردم او را ز بامها جستند

□

وز سنگ ستم شکست جامم

□

طریق گنبد دوار دارم

□

بسوزد جان در این سودای خامت

□

به چنین آتشی توان شستن

□

ز راه دماغش شد از سر برون

□

که عشقی نوبرآر از راه عالم

□

به نور همسان و ز فعل‌ها نه همسانند

□

چون حیات صفات خلق از ذات

□

نشاندی تا سحر بر مسند ناز

□

میازار از برای جسم، جان را

□

از رمح آب داده و از تیغ سر گرای

□

به خدای ار خدای را دانی

□

که هر ده تن به گرگی بس نیاییم»

□

ویران کند به سیل عرم جنت سبا

□

وین دست چون نگر که همی بازم

□

به طلب راه را رفیقی چست

□

نباشد کذب را امکان مدخل

□

پری‌وار جز استخوان عنصری

□

چنین از عقل دستوری ندارم

□

دل که و نفس را چه باشد نام؟

□

به یک دیدارش افتاد آنچه افتاد

□

نحرالناظرین بالوجد نحرا

□

پشیمان گردی و سردی نبینی

□

دل چو عیسی بر خدای آید

□

که نبود سیه‌رویی نامه‌ام

□

که نبودی عارف و صاحب‌نظر

□

به غیر از آه سردش هم‌نفس نیست

□

باغ او را مبر ز معموری

□

در سایه‌ی شاخ خود خزیده

□

که تا کارد بر سر نبودش نگفت

□

چو بلبل شهره در شیرین زبانی

□

چاره‌جوی از عقل دوراندیش تو

□

نوای «لا احب الافلین» زن!

□

تا باز رهند دردخواران

□

کرمش هرچه دیده بخشیده

□

بس بود گر کند به دانش زور

□

زبان را بدین حرف، کوته کنیم

□

که عالم را یکی او را دو میم است

□

هر کس گلی ز باغ تو چیده

□

کی بدان رسته راهبر گردی؟

□

ز خوبان دو عالم برگزیدت

□

همچنان پاک ببایدش که بسپاری

□

کله‌ی شیرافکنان چون گوی گردان خاکسار

□

در تو چون نفس و روح دو سیده

□

نظر کن که چون است کردار او!

□

که نامش برآمد به شیرین زبانی

□

بهتر ز پدر یادگار کرده

□

جان روشن بود از اینها پاک

□

صبحش رانم، قدم زند شام

□

هم ز قحف سرش چمانه‌ی اوست

□

نه راه از پیش میدانم نه از پس

□

هر یکی زان دلیل بر حالیست

□

حال خود ازین هنر دگر دید

□

کسی که از پی مسکن اساس خانه کند

□

خطاب چرخ بود: «لیس غیره دیار»

□

کوه در رقص ازین صوت و صدا

□

گهی عاشق گهی معشوق بوده

□

پای کشان، کرد به انبار راه

□

کامروز به هرگونه داستانم

□

پایش آسان رود به راه فلک

□

گل سرخش به رنگ لاله‌ی زرد

□

که بگذشت بر ما چو برق یمان

□

شد بنفشه ز زخم دست برم

□

چاشنی عشق بود اصل کار

□

ولی بر خود از عجب خود تیر زد

□

چون ز یاقوت درفشانی تو

□

پریشانی و سرگردانیم بین

□

چو می‌بینم که یار بی‌وفایی

□

خونابه فشان ز سینه‌ی ریش

□

نتواند که برو سایه کند غیر همای

□

مرا نیز از غمت بیم هلاکست

□

حله‌ی رحمت خونین کفنان

□

چون صبح به روی او بخندید

□

بشکنی این عهد و پیوند قدیم

□

که جان پیران بر فرقت شباب کنند

□

ز ابر و باران و برف و باد تگرگ

□

کند هر جا که افتم دستگیری

□

یا عقل ارجمند که با روح یار کرد

□

بس باشد این قصیده ترا یادگار من

□

در پی او کرد به تقلید جای

□

که سازد پس از مرگ نامم بلند!»

□

یک جهانش جان به تنهائی فرست

□

ستوده نسبت و اصلم ز دوده‌ی فضلاست

□

زنده زان بی‌کفن بگور افتاد

□

وز آن آرام جان آرام یابی

□

به تنگ آید روان در حلق ضیغم

□

اندر جهان نماند که او زیر ران نداشت

□

در دل اخلاص جایگیر شود

□

به تن‌هایی آزرده، می‌تاختند

□

تا که چون من کندت هفته و ماه

□

جهانگیر آفتاب هفت کشور

□

وزین محنت زبان چون بسته دارم؟

□

نکو کن چو گفتار، کردار خویش!

□

که زنجیر شوق است در گردنم

□

که هاله چون سپری شد چه زاید آبستن

□

گاه بالا همی شد و، گه زیر

□

که پیراهن به بدنامی دریده

□

می‌خرامد خوش و قرآنش ز بر می‌آرد

□

چراغ لاله چون قندیل ترسا

□

هست، در شب چراست ترسید؟

□

در آن ماتمکده با وی هم‌آواز

□

چون نگویم شکر او، والشکر دین

□

داودوار کوه بود مر مرا رسیل

□

بهل این عجب اگر نه گبر شوی

□

به هر راهی که باشم سنگ راهم!

□

ز یاران یکدل، کسی جز دوروئی

□

کز در چو غم درآید گویدش مرحبا

□

بستم کشتگان مشهد طوس

□

کز هر هنری است راستی به

□

تو را توبه زین گفت اولی ترست

□

لذت عیشی ندید زاهد پرهیزکار

□

تو ببخشای چون عطایی هست

□

وز آن رو نهادم به ملک قدم»

□

ای عقل چه درد سری ، ای می چه دوائی

□

به جان آمد دلم در جستجویت

□

بر دل تشنگان ببار چو میغ

□

شاخ طرب همه شکسته

□

هزار حله برآرند مختلف الوان

□

ز جنس شعر، غزل به برای دفع ملال

□

دل نگین، حرف سخن نقش نگین

□

کی چاره‌ی کار خود تواند؟

□

دیدن، ای دوست، چو شنیدن نیست

□

نازنین خالق و خلقی بدو امیدوار

□

بطر و خرمی ز ناجفسیست

□

ز هر آلایشی دور آفریدت،

□

که از زبان بتر اندر جهان زیانی نیست

□

شاید! که بس ابله و سبکبارم

□

زو دو صد زخم بر جگر خورده

□

نهاده فرق نازک در میانه

□

که تنی ناتوان همی‌یابم

□

زیرا که نه فرامشی از یاد من

□

ننویسی جواب کس به یقین

□

چرانیدی به باغ حسن آن ماه

□

دعای زنده‌دلانست در شب تاری

□

از زنگ سوی چین رود از چین به زنگبار

□

از زمین بر فلک برد گل تو

□

برو بر مالک این قیمت بپیمای!»

□

به بلبل، داستان دوستاری

□

اقبال را به رادی مانندی

□

به دهان رحم ز مجری صلب

□

برون جستی ز میدان زمانه

□

بپرور، که روزی دهد میوه‌بار

□

تو معذوری که بینائی نداری

□

جز خرد در دماغ، اگر بینی

□

در مهد وفا به عهد بنشست

□

گوارنده نامد برآوردش از بر

□

نه دست وهم بدو میرسد نه پای گمان

□

امن چون نیست دوستی ز کجاست؟

□

وز شهر امل بلندکاخی

□

و یوم وصالهن صباح عید

□

مدام تا که نباشد خدای را انباز

□

به زبان هر چه بایدت میگوی

□

وز عرصه‌ی حی برون نشستند

□

نشد دشمن بدین افسانه‌ها دوست

□

که پروانه ندارد طاقت نور

□

ثبت کن نام بیگناهی خود

□

میان بیدلان، بی‌حاصلی نیست

□

چراغ و چشم جمله انبیا را

□

در او نشسته حسودت چو بوم در ویران

□

دل به دست آور و خدایی کن

□

چون غنچه‌ی ناشکفته باشد

□

اکنون منم و کلیسیایی

□

نه ز نیکش به طبع گردم شاد

□

روز عیشم زوال گیر نبود

□

ز اهل مصر و وصف او شنیدی،

□

وز لحد با زخم خون‌آلوده برخیزد دفین

□

که مگر بوته‌ی عیار نداشت

□

هر کرا عشق نیست خاک بود

□

ز تو تعبیر آن روشن شنیدم،

□

خبر نداشت که در دست دهر چوگانی است

□

در سمج تنگ بی‌در و روزن چگونه‌ای

□

حب دنیا و جمع مال آمد

□

سگ دنباله‌کش کرده، شبان را

□

که چشمت فرو دوزد از عیب خویش

□

نه پادشه نظری سوی این گدا دارد

□

پس زانوی وفا بنشستم

□

چو شب روی زمین از ماه روشن

□

قرص خوربین که به محور سپرند

□

از فلانیست یا ز بهمانیست

□

زانکه هستی دو کون بی کم کاست

□

چسان جولان‌گری با وی کنم ساز؟

□

نه استاد سخن گویان دهری؟

□

بزاید همی هر زمان مادری

□

زیر پایت زمین نوشته شود

□

کز آن نقش‌اش به دست آید نگاری

□

حاصل شوق تو، خرمن کردم

□

دشمن‌ترین خلق جهان جز نعات تو

□

از تو گوهر نزاد والاتر

□

به رنگ شیر شد موی چو قیرش

□

که معنی طلب کرد و دعوی بهشت

□

به ایزد که هرگز موجه نبود

□

میل داری به بت‌پرستی خود

□

عمامه به فرق از گیا تافته

□

جان به کف بر در جانان رفتن

□

کز وی نمونه‌ای است به هر کشور آینه

□

هم به همسایه سایه‌ای برسان

□

وز جذبه‌ی عاشقی دگرگون

□

بخواهم گفت اگر فرمان دهد شاه

□

در آن کهف بهر صفا می‌گریزم

□

گر چه حب‌الملوک دارد پیش

□

در آن وادی شد از مور و ملخ بیش

□

تو سیهدل مدرک و حکم و سند

□

وانگه ببر قباله‌ی اقبال رایگان

□

که خود را بسته‌ی دامی نکردم

□

ولی پیوسته دل با یار می‌داشت

□

چه گفت ای خداوند بالا و پست

□

خوش دم چو مشک چینی و حرفش همه کلام

□

به ریا روی دین بپوشیدند

□

که گردد راهشان در بندگی، راست

□

مرا چو روی شفق شرمسار می‌سازد

□

رخش به هرای زر منتظر ران او

□

تیره و روشن و نر و ماده

□

صد آزاد را از کرم بنده کرد

□

بنهاد مدعی سر و بر سر نهاد جان

□

بینام چون قرابه به گردن طنابشان

□

«این منم» گویم «خدایا! یا توئی؟»

□

یکی از وارثان ملک را خواند

□

زمانی شیردادی، گاه شهدم

□

چون باد شد براق تو برگستوان مخواه

□

راه سالوس و زرق بربندد

□

به تو بی‌آفتی تسلیم کردم»

□

که نزدیک ما چند روزی بپای

□

پیلان ز نگاهبان کعبه

□

گه برافگنده پرده از دوران

□

که در کار سخت‌ات دهد یاوری،

□

تا صد هزار کار ز یک کار آمده

□

جوجو همه جان است می فعلش به خروار آمده

□

نه به هرزه دری نگه دارد

□

زمزم آنک خم و کعبه در خمار مرا

□

تو را که سایه‌ی بوبکر سعد زنگی هست

□

داغ سگی برنهم بر در کهف الامم

□

مینهی دام و دانه از تزویر

□

به ملکیت دولتش نامزد

□

که بشناسی ز هم درد و دوا را

□

که الا درش تنگنایی نبینم

□

نزند در میان مردم لاف

□

بعد از همه یاد کرد سوگند

□

یکی پای بر دوش دیگر نهیم

□

شش ضربه دهد ز قدر و امکان

□

به رضای دل او کار کند

□

برون آمد از عهده‌ی قیل و قال

□

کافاق گشت زهره شکاف از فغان آب

□

روح ده دانست کاعضا برنتابد بیش از این

□

فتنه بر آستان او مپسند

□

چو مختار باشیم و مجبور هم

□

هذی طریقة سادات و أمجاد

□

دل زمین خفقان و دم زمان فواق

□

نیست گویا ز سر شرع آگاه

□

که چشم رحمت از رویم ببندی؟

□

عجب رخشنده بود این بخت پیروز

□

ظلم دجالی ز چاه اصفهان انگیخته

□

مکن زاری، بکن دندان ازین کام

□

به عینه هر یکی چون آن دگر یک

□

بیدلی خسته کمر بسته چو جوزا برخاست

□

بحری ز دست ساقی دوران صبح‌گاه

□

به که یک بار بر زبانش من!

□

بنشست به رسم عده‌داری

□

کاندر درون پرده‌ی کحلی حضور یافت

□

والی اوج و حضیض، عامل دریا و کان

□

وقت خلوت به لطف و بازی کوش

□

فرداش نام چیست، سیه روی آن جهان

□

که سعدی از تو سخن یادگار خواهد بود

□

دلو را از پنبه‌زارش ریسمان انگیخته

□

صبحدم را نوبت او شد تمام!

□

تا در اویی قامتت بی‌خم نخواهی یافتن

□

همانجا گله‌ی خود را چراندیم

□

این چو عود آن چون شکر در عود سوزان آمده

□

که من ترکت نگویم تا قیامت

□

کاندر این دعوی ز صبح اولین کاذب‌ترم

□

به هیبت نشست و به حرمت نشاند

□

آدم موسی بنان، موسی احمد قدم

□

بست گره طره‌ی شمشاد را

□

چرخ از مه نو هر مهی چوگان نو پرداخته

□

لرزه‌ی دریا به کوهسار برافکند

□

کزر و اقلیدسند عاجز برهان او

□

این چنین سعی کی شود مشکور؟

□

جاسوس بختش ز آگهی دل علم فردا داشته

□

ولی مبالغه‌ی خویش می‌کند حسان

□

از موج بحر در یتیم آور سخاش

□

خرمنی از مشک را کرده دو نیم

□

پیرامنش ده ماه نو هر سال یک بار آمده

□

زمان کار نباید به کنج خانه خزید

□

از چه سبب خم گرفت پشت سپهر برین

□

که من این دولت از اخی دارم

□

مریخ خون‌آلود بین بر سر ثریا داشته

□

نمردی و بیچاره‌ای جان ببرد

□

چون دستن کشم به پیر دهقان

□

معجز لا اله الاالله

□

رختش به تابخانه‌ی بالا برآورم

□

داده به یک دو گندم واندوه تو خریده

□

هیچ تعویذ جان نمی‌یابم

□

روا باشد، اگر پنجاه باشند

□

از قیصران چنان تو دین‌گستری ندارم

□

اگر خاکش نبودی باد بودی

□

چون ندیدید که جاماسب دهائید همه

□

نیست دان هر چه نپیوست بدو!

□

نیم چو ابر که بر هر خسی گهر بارم

□

چه تدبیری، چو وقت کار شد دیر

□

جان بهای نهل را در پای اسب او فشان

□

راه باطل جدا کنی از حق

□

سیمر پیکری چه کنی توده‌های خاک

□

به دامن شکر دادشان زر بمشت

□

ما زیر پای دوستان زر پیل بالا ریخته

□

خشک و تر بر یکدگر آمیخته

□

گرچه در نقب افکنی چل شب کران آورده‌ام

□

جهان را سلیمان جنابی نبیند

□

وز حباب گنبد آسا بادبان انگیخته

□

چه عجب گر رسد به جاه و به گنج؟

□

غبن بود در دکان کوره و دم داشتن

□

قدم در عشق نه کو جان جانست

□

طوفان جهان ستان مبینام

□

وز وصال هم در آن آسوده‌اند؟

□

تر گریبان شوم انشاء الله

□

مستی تو، هر گه و بیگه بود

□

مهبط مهدی شمر فنای صفاهان

□

کرده بر فرق عقل گلریزی

□

او در بلای گندم و من در بلای نان

□

که با راست طبعان سری داشتی

□

چند چو ماهی به شکل گنج درم ساختن

□

در جهان نیستند جز حق بین

□

بر قصر ستم‌کاران تا خود چه رسد خذلان

□

عجایبی است ز دریای آب استسقا

□

بدان تا نشنوم نیرنگ این زن

□

این بلا دست‌رشته‌ی تو بود

□

نزدیکی و دور جات جویم

□

بسان دسته گل دست بر دست

□

بستان کان دید کرد قبه‌ای از ارغوان

□

بر همه خلق بلندی‌ت دهد

□

اندر رکاب خسرو در موکب جلالش

□

پدیدار کردش خداوند پاک

□

هر هفت کرده پیش تو و عشق دان شده

□

زانکه غرقند در فروع و اصول

□

کوست ظلمات عرب را آب حیوان آمده

□

که زیر دست نشانده مقربان مکین را

□

تن خشن پوش چو سوهان به خراسان یابم

□

معنی بیچون شده در وی نهان

□

در خط مهر من انگشت نمائید همه

□

که ره نبود نفس را که گویدم فریاد

□

مگر رخ نعل پیکان است و اشکم لعل پیکانی

□

یا بکن سبلت و سزاش بده

□

کافور هندی در شکم، بر دفع گرما ریخته

□

گل بریزد به وقت سیرابی

□

کاندرون دل شراری داشتم

□

بر قبول نظم من آمد گواه

□

چون شفق سرخ گریبان چکنم؟

□

بگیرد یکی روز هم رایگانی

□

هان ای دعوات نیم شب، هان

□

که سبک‌سر به سر در آید زود

□

از بنات‌النعش و جوزا دیده‌ام

□

نه بر فضله‌ی دیگران گوش کن

□

برکرده به ریسمان ببینم

□

این شهادت نیاید از تو درست

□

نیک گریزد دل شیر ژیان

□

بر خود و کار خود بنشین و بگری چون سحاب

□

به باد طمع طبع خرم ندارم

□

هم چو زینب حرام شد بر شوی

□

من همان معنی به صورت بر زبان می‌آورم

□

ز غوره کرد غارت خوشه‌ای چند

□

در گرد عنان او همی چم

□

وز بد و نیک خرد باز رهد

□

تا لاجرم گداز کشید از گزند او

□

یک نفس، آزرده ننشینم ز تو

□

این دو مریخ ذنب فعل زحل سیمای من

□

نرد وشطرنج و طاسهای یخ آب

□

یک جو نیافتم که به خرمن درآورم

□

که بیچارگان را گذشت از سر آب

□

سرو روی و یالش همه پر ز خون

□

تا ببیند که محکمی یا سست؟

□

وز بهر صید ساخته دکانی

□

سر افراز جهان افتاد عز الدین بوعمران

□

ز شاه جهاندار شد پرامید

□

چشمه نزدیک بهر پیرزنان

□

بگذشت ز اندازه‌ی خوبی و ندانیم

□

در ریگ سیاه و دشت خضرا

□

دل ما ز درد تو پیچان کنند

□

آید از او دلبری و دل‌دهی

□

بیهوده درای و سست رائی

□

کس نخواهد خواستن زیشان حساب ای رنجبر

□

ز شادی خروش آمد از بارگاه

□

راه ازینجا بدر توانی برد

□

چنین زر مر ترا بسیار باید

□

ببین تا چه بارش به جان می‌کشم

□

ز کاموس با درد و گریان شدند

□

جگر از هیبت قرب‌ام خون است

□

تو غره شدی بدو به جولاهی

□

وز تو نبوده در جهان کس را نشان سبحانه

□

بیاورد لشکر به دریای چین

□

به روی ما میار، از لطف، فردا

□

یک راه برآی تا نمانم

□

بی‌تو شب ما و آنگهی خوش

□

خداوند نیکی ده و رهنمای

□

بزم عشرت را نشاط‌انگیزتر

□

همی ندانی خواندن گزافه بی‌املی

□

ز گلشن، بیکبارگی پا کشید

□

بشد قیرگون روی خورشید و ماه

□

به جانت نیک خواه آمد دل من

□

کنونم بر عدو امروز مفروش

□

وگر ابلهی داد بی مغز کوست

□

خردمندش از مردمان نشمرد

□

نکنی لب‌تر از آن کشتی‌وار

□

فزون از لباس و شراب و طعامی؟

□

بندش کجا کند فلک و زرق و بند او

□

خردمندی و دانش و سنگ ازوست

□

رستگار اینچنین کسی باشد

□

هر ساعتی ز خاک درش توتیا کشد

□

بنواخت به رفقهای چربش

□

دلم تنگ شد زان شب دیریاز

□

وای طبعی که سخن آیین است

□

با زلف بنفشه عارض سوسن

□

مرا هم آب داد ابر بهاری

□

دگر گوید از گفته‌ی باستان

□

طالب جسم و جان و صورت شد

□

حریفی گرد و با مستان خطر کن

□

توان خویشتن را ملک خوی کرد

□

نخست از خود اندازه باید گرفت

□

جز به شکرش زبان بدر نکند

□

نبیند خون او را خواستاری

□

دست با غم در کمر دارم ز تو

□

چون درقه‌ی مکوکب و درع مزردست

□

نزاید دوده‌ی اولاد آدم

□

حاجبی دارد کشیده تیغ در ایوان ناز

□

تاگور پدر دوید حالی

□

بار حلم ترا عیار گرفت

□

در عبارت چو فتد نقصانی

□

چرا آری اندر شمار علی؟

□

مرا زبون ننمودست، هیچ روز انسان

□

گرچه فلکش دجله و نیلست وفراتست

□

سر فرو برده زین دقیقه به جیب

□

جز که عین و شین و قاف آنجا دگر تفسسیر نیست

□

که نشنیده‌ام کیمیاگر ملول

□

این مرده ریگ را تو به آهستگی بیار

□

بخش، توفیق قبول نظری!

□

جز که به پرهیز برو برزنی

□

دست و کلکش را به لفظ مادحان بستودمی

□

محیط طبع ترا علم کمترین گهرست

□

آنچه گفتم هزار بار این بود؟

□

سلطان فلک بنده‌ی زرین کله ماست

□

خون دو سه بیگنه بریزی

□

در دیده‌ی خورشید خوار باشد

□

قطعه قطعه ز جواهر پیوند

□

جز رنج نبینی و جز نکالی

□

گندمش بخشید دهقان یک دو جام

□

او ماند و تو دانی که نماند دگران را

□

کنی از صحبت بدان دورش

□

شو مدحت خورشید دین بر دفتر جان کن رقم

□

کس ازو چشم ندارد کرم نامعهود

□

افزون نکند سعی شمر ساحت یم را

□

باز کن چشم و دیده‌ی جان را

□

خوی نکو را در و دیوار کن

□

چون نماند نفس شوم از هشت جنت برترم

□

از برگ اطلس وز گیا انگبین کنند

□

چون کند پهلوان به هیزم جنگ؟

□

«آن» داری و یوسف «آن» ندارد

□

وانکه افتاد می‌گرفتش دست

□

همچو گردون بارکش دون باد

□

خصم تو را بخت، بشارت برد

□

نگیرد قدر باز اندر نشیمن

□

صاعقه‌ی ما ستم اغنیاست

□

این نخستین جفا نبود که زاد

□

عهد را عادت شکست مده

□

ما رقص کنان که در سراییم

□

صد هزار اقچه بریزند درختان بهار

□

هرچه بر خوان دهر ماحضرست

□

گر شکستی اوفتد بر غش فتد

□

مسح و نماز و روزه‌ی پیوسته

□

تو سرخ بتی از می بنگار به صبح اندر

□

خون در عروق فتنه ز خشکی چوروینست

□

چو تو دارم دگر چه میخواهم؟

□

یکی شبست که با روز او جدال کند

□

تو خدائی و آن دیگر بادند

□

دلدار ماه‌روی من آن رشک آفتاب

□

بجز و هرچه بود و هست و اوراست

□

کنونش بنگر چون آبگینگین سپری

□

صید را بهتر ازین زیور نیست

□

که با رکاب تو خاکست و با عنانت هوا

□

هر دمی بخت این و ارزی نو

□

ورنه چو شدی جانا این قاعده نا کردن

□

گناه تست که بر خود گرفته‌ای دشوار

□

پیوسته شهرتی به دبستان روزگار

□

خاک پای تخت‌فرسای توام

□

شکر نهم طبرزد در موضع تبرزین؟

□

چه سود کز غم خود غیر از زیان ندیدی

□

اشکم به خلاف آن چو زنگست

□

به دیدار از تو قانع زود گردم

□

جهان از روی بخشیدن ترا هم مختصر دارد

□

در مهر غزال و در غضب شیر

□

تو اصل دانش و دینی چو صوت اصل صدا

□

روزت از روز به شود ناچار

□

بر سر نهاده هژده گزی شاره

□

بمعدن نمیبود لعل خوشابی

□

دایم اندر عشرتی از خردبرگی چون سداب

□

گاه زهرت دهند و گاه شکر

□

چون معزی گفت از اخبار یار

□

ز کردار بد دامن اندر کشم

□

به جای من چه کز این صدهزار گونه جفاست

□

پاک ز آلایش ناپاک و پاک

□

گرنه این روز دراز دهر را فرداستی

□

کامتحانش از دها فرستادی

□

در بذل شرم خورده از او ابر در بهار

□

زین دو آفاق در پناه بود

□

همه را عشق دوام و درمست

□

زهره با او چو لعل با یاقوت

□

بر تو قضا و بستده اقرار روزگار

□

ظاهر و باطنت بگیرد نور

□

گرش خدمت کنی بدهد خداوندت خداوندی

□

سیرگاهی خالی از صیاد و دام

□

عیب از خیالهای دماغ تباه تست

□

ز زلفم در گذر، کان پیچ پیچست

□

خود را چو کودکان و زنان نازنین مکن

□

کسی که برگ قیامت ز پیش نفرستاد

□

نیک مستظهر وزو یافته خاک استظهار

□

بر او بر همچو شیر و خوشه آونگ

□

آن همی خواهی که در وی نقش گوناگون کنی

□

می به نترسی که روزگار نیابی

□

گر تو گویی که ز من درگذرد این سوداست

□

مردم از فر او به راه آیند

□

که ندارد خود گردون فری اندر خور تو

□

خونابه چکانده بر دل ریش

□

گر اجازت یافتی از پرده‌دارت

□

که ادراک است عجز از درک ادراک

□

ای به خطاها بصیر و جلد و ملی؟

□

نشانم پرتوی را با ظلامی

□

آن را که فلک سوی درش راهبر آمد

□

منطق‌الطیر عاقلان اینست

□

درپه‌ای از خامشی در بادبان راز ده

□

نه امکان بودن نه پای گریز

□

گر صبا عزم کر و فر دارد

□

چه معنی دارد اندر خود سفر کن

□

شه را لطف کنی که «چه فرمائی؟»

□

هم بهشت عدن و هم بحر عدن بگریستی

□

بیش ازینم به دست غم مسپار

□

نیکویی ورز، اگر توانی تو

□

گویی انجم شمار خواهد کرد

□

باد را داده منزلی پیشی

□

به شکل عربده بر من کشید خنجر جود

□

بدو دیدم که تا خود چیستم من

□

از آهن حکمت یکی دهانه

□

خروشنده چو رعد، اما نه سرکش

□

هرچه بر خوان دهر ماحضرست

□

نکردی چاره‌ی بیچاره این دل

□

پدر پرده‌دار و پسر پرده‌در

□

رو ای کم ز زن، لاف مردی مزن

□

حکم ترا چو انجم گردون مسیر باد

□

وز او یک بوسه و استادن از ما

□

که اینجا روزگاری پست بنشستی

□

که مرکب چون فروماند تو بی‌مرکب فرومانی

□

کسوت صورت نمی‌دهند جنین را

□

خوردن گاو کرد و خفتن خر

□

مولای سگ کوی توام وقت گزیدن

□

اندیشه وحشیان دراز است

□

اوج کیوان به زیر کام تو باد

□

که این یوم عمل وان یوم دین است

□

بی‌خطرتر ز یکی نقطه پرگاری

□

گشودند ار چه صد ره، باز بستیم

□

خللهای کسوفست و وبالست

□

انبیا را گمان از آن شدسست

□

آن بدر فلک رتبت و آن ماه ملک مشرب

□

که از بام پنجه گز افتی به زیر

□

وآنکه یمینش به رزم حمله گزین است

□

و بی یسمع و بی یبصر عیان کرد

□

چو از کینه معادی چشم بنهد زی معادائی

□

مجهول کس نیم همه معلوم مردم است

□

مادر ابر همی اشک برو بارد زار

□

زین دو قاضی‌القضاة نیکو نام

□

رو که جانان ترا میل به جسم و جان نیست

□

در بادیه راند چند فرسنگ

□

گرگ را در رمه از جمله‌ی اغنام گرفت

□

حسودی را لقب کرده برادر

□

روی به محراب و دل به سوی چمانه

□

که خواهم داشت روزی مرغکی چند

□

دایم از قوت متین تو باد

□

جام می را به سنگ دستوری

□

تیمار دارد آنکه به ما داد تیم ما

□

می‌جست علاج را طبیبی

□

چند کرت عصا و پا افزار

□

ز صورت گشته صافی صوفیانه

□

کاریش نبود نه بباواری

□

باری برو و چنان فرو شو

□

در مقادیر کتابت قلم منتجبست

□

چون بمن داد ازین نمط جامی

□

پیش شاهنشه به سوی دوستکانی آمدست

□

ساحتی دید چون بهشت فراخ

□

شیر گردون سگ معلم باد

□

فقیل هی الرجوع الی البدایة

□

آمدت اینک زمان صحبت و حاله

□

زمانی سایه، گه پرتو فکندن

□

وانکه آن بت که ورا جان عزیزان فرخار

□

بربایی ازین میان گهری

□

دلم بسته‌ی بند مهر و وفاست

□

وان تربت را گرفت در بر

□

هیچ‌کس را دست بر نتوان نهادن کو همست

□

ز نور ابلیس ملعون ابد شد

□

کند پیشکار تو را پیشکاری

□

ملک ز عدلش بر آب کار بماناد

□

بر عهد دولت تو دعا کرد روزگار

□

خضر اسکندر نشان در شرق و غرب

□

خدمت خسرو نه بس حرز میان ترا

□

از دم عنکبوت اصطرلاب

□

از سواد و بیاض منشورست

□

که دادش بوی آن زلف معطر

□

زانکه تو همبر جمشید و فریدونی

□

آرامگاه لانه و خواب شبانه‌ای

□

از ناخن محاق ابد چهره خسته باد

□

بهر بقای شاه تضرع برآوردید

□

تا حشر چو خضر زنده مانم

□

هنجار نمای و راه‌جویان

□

که آفتاب هم اکنون برآید از خاور

□

بلندی را نگر کو ذات پستی است

□

جویای آز و ناز و محال و فره

□

خود ندارم آشیانی بی‌تو من

□

تا به گاه چرخ موزون نامعدد می‌رود

□

که سر نماند و کیفیتش به سر ماند

□

سایبانش سایه‌ی الاه باد

□

کز هیچ بتی وفا نیابی

□

که زیبند اینها و آنها غلامت

□

«فذرهم بعد ما جائت قل الله»

□

پیران روان کنند، بلی، مکر بر جوان

□

کس این ناله‌ها را خریدار نیست

□

حال گردان و غیب‌دان باشد

□

داد آن روز که از خاتم جم نام نبود

□

یکی از بدکنان خیزد یکی از بدکنان دارد

□

نبود هیچ سر بلند حقیر

□

نی که آن دعوی و این برهانست

□

به جای اشک خون از دیده ریزان

□

گر تو را در خور دل دست گزارستی

□

که سد زنان را بقائی نیابی

□

نه در صدور بزرگان طمع برنجاند

□

مهی از پرده‌ی گردون به صد آیین شود پیدا

□

که دست عاشق از کهنه سفالی جام جم سازد

□

که خداتان از او رهائی داد

□

از اعتماد جود تو بر معبر اوفتاد

□

تو در وی غرقه گشته بی سر و پا

□

به مال نیست به فضل است پیشی و سپسی

□

ای میوه فروش هنر، این دکه و بازار

□

چون درآمد ز درم بردابرد

□

بی خریداری نظمش گهر از جا بر خاست

□

تا لاله ستان کرد همه لاله ستان را

□

کین بند و رسن در او کشیدم

□

سایها را گذاره از نورست

□

نیابد مغز هر کو پوست نشکست

□

بی شکل حروف علم مطلق را

□

هین سر سگ باز بر همچو سر گوسفند

□

در انتظار قبول تو باد و اکنون باد

□

تا نپنداری اجابت در دعای من نبود

□

چو بگشایم ز فضل او جهانی نسترن گیرد

□

یاری نه که چاره باز جوید

□

دعا و خدمت دستور و صدر دنیی را

□

نه معدوم و نه موجود است در خویش

□

تو که عطا یافتی ز بهر چه سائی؟

□

نیوفتند کسانی که بخرد و رادند

□

از مخبر آسمانی و از منظر آفتاب

□

تا جهان باشدبه ملک شاه بدخواهی نباشد

□

کو جهان بر جان من چون سد اسکندر کند

□

روی تو به خال نیست در خورد

□

اندر زده آستین جفا را

□

چون نتوانی چه سود آن را که دانی

□

به تن غایت صنع جان‌آفرینی

□

منشان ار همه شاخ ارم است

□

گرچه به تمثال چتر قدر دو پیکر شکست

□

کز حلقه‌ی خوبان به تمنای تو افتاد

□

که فوق تو نقش خیالات ماست

□

بود و یک جو نبودش انده و رنج

□

جاه و جمال اوست مگر ماه و آفتاب

□

در آخر شد یکی دیگر مقابل

□

اگر زینها برون ناری سر و یک‌سوش نندازی

□

ولی دریغ، که دشوار بود فهمیدن

□

گر خاصیت ابر دهد طبع دخان را

□

چنان کشید که رخشنده مهر حربا را

□

تا ابد رخنه‌ی دشمن بود و یاره‌ی دوست

□

قاروره زنی زنیم بر سنگ

□

در درون کعبه هرگز نامدی عزی و لات

□

ز جست و جوی آن می‌باش ساکن

□

با جاه بلند و حشم و همت عالی؟

□

نفروشدت کس ار بدهی صد گهر بها

□

جز قدم زانکه قدیمی صفت معبودست

□

از کردگار خواهم تاثیر این دعا را

□

بر دوستان همی نتوان کرد متکا

□

چون دانه لعل در دل سنگ

□

منشور بخت او ز ابد آن زمان رسید

□

چگونه یافت چندین شکل و اسما

□

با جاه شدستی و کامگاری

□

چه تفاوت که سال یا ماهی است

□

کلکش اندر عهده‌ی توقیع آن منشور باد

□

تا که نشان در جهان ز تاج و نگین است

□

ادفع الدرهم خذمنه عناقید رطب

□

با دل چو جگر گرفته پیوند

□

نقد جاه اختران بر سنگ قدرش کم‌عیار

□

ز هر چیزی که دید اول خدا دید

□

سوی یزدان مان همی مر عقل را رهبر کنی

□

سبحه سوز سروش می بشود

□

عالمی از اضطرار و امتی از اضطراب

□

نظم فروغ افکنش زیور هر دفتر است

□

ساحری زیبا نماید پیش موسی و عصا

□

مانده زین کوهه را میان دو راه

□

چون شنیدی ز سر رحم به ایشان بنگر

□

من و تو در میان مانند برزخ

□

گر تو هی گوز فگنده چری؟

□

ساعتی جولا، زمانی بندباز

□

چون برانی قبول بخت هدر

□

و ابیح عین المسک للادواء

□

ذاتهاشان بر منابر شرح شرع مصطفا

□

برتازی و ترک ترکتازی

□

آفتاب و ماه را کز راه برد

□

عدالت جسم را اقصی کمال است

□

آن بتی را کافت آفاق و فتنه‌ی برزنست

□

چه دنیا دیو مردم‌خوار و چندین خلق پرواری

□

کو ندارد همچو باد از خاک درگاهش مدار

□

در خانه‌ی تاریکش خورشید درخشان باش

□

نامحرمی چه داند شرح خط الاهی

□

زین درآیند وزان دگر گذرند

□

چونان که ز انجم مثلا بدر منیرست

□

که اینجا منتهی می‌گرددش سیر

□

چه گوئی که بی‌راه و بی‌رسته‌ای؟

□

چرا محافظت پنبه از شرار نکرد

□

وز مشک به گل برش عقارب

□

که رسیده‌ست به فریاد مسلمانی چند

□

یک شعله سنایی از سنای تو

□

به ز آلپ ارسلان به تاج و سریر

□

ازو کمینه تکابی فرات و جیحون باد

□

یکی بسیار و بسیار اندکی شد

□

از نام خویش چون خر کره چرا رمی؟

□

قلمش سر بهای خاتم جم

□

که اسبی برون آرم از صد هزار

□

ظل حق مالک الرقاب ملوک

□

سی روز برانگیخته از گوشه‌ی شب پوش

□

جام زرین و تخت عاج اوراست

□

به بیداد کردن جهان سوختند؟

□

تن من مرکب و جانم سوار است

□

نه باک است ار کهن باشد غراره

□

آبت از کوثر و از زمزم نیست

□

پیاده نیارم شد ای نیکبخت

□

راه غم را نتوانیم که در بربندیم

□

بار عندالله باشد تخم عبدالله را

□

خود در حرم ولایت تست

□

بماندم که نیروی بالم نماند

□

شود صافی ز ظلمت صورت گل

□

پنهان در این حوران و دست و کران بره؟

□

چون شمع جان خویش بسوزی در انتظار

□

وگر یک سواره سر خویش گیر

□

تا همی نام تو بر صفحه دوران ماند

□

بادا دوام دولت او چون دوام عشق

□

دیده بر راه دار چون خورشید

□

که ترسد که محتاج گردد به غیر

□

شراب و شمع و شاهد را طلبکار

□

که از گوهر خویش می خون چکانی

□

مبارک نیتی، کاین کار پرداخت

□

تو را هست، بط را ز طوفان چه باک؟

□

که خون خصم گذر کرده از سر زینش

□

از باده توبه کردن نبود مگر گناهی

□

آفتابی چو ماه روز افزون

□

برآرد ز سوز جگر یا ربی؟

□

رخ آرد سوی علیین ابرار

□

زهر است سوی او گل بشکفته

□

عشر آن وقت اهتزاز فرست

□

به شادی خویش از غم دیگران

□

رهین منت شاهنشه سخن دان باش

□

کز ذوالفقار حجت تو دلفگار نیست

□

انگبینی کجاست بی‌مگسی

□

به هشتم در از شکر بر عافیت

□

به تاریکی در است از غیم تقلید

□

کز فلان زر نستانی و به بهمان ندهی؟

□

برای خفتگان، بیدار بودن

□

که با زیردستان جفا، پیشه کرد

□

هل‌النمل تعلو العرش و النمل طلع

□

در درون مجنون محرم وز برون فرهاد را

□

در قبض قیامت اوفتادم

□

شکر خورده انگار یا خون دل

□

بدو لیکن بدین‌ها کی رسی تو

□

همچو او هر یک رسول کردگار، ای ناصبی

□

زیرا که ندارد از تو چاره

□

ز خلق آبرویش نگه داشتم

□

نزد شاهش از پی احسان و تحسین می‌برند

□

بر عمر به از تو به تو کس نوحه‌گری نیست

□

تیریست که زد بر آسمانش

□

اسیران محتاج در چاه و بند؟

□

که شرکت نیست کس را در خدایی

□

دل به کاری جز به کار حوصله

□

زانکه از من خیره و بیهوده، بس پرسیده‌اند

□

چو شیراز در عهد بوبکر سعد

□

صد هزاران عیب بر شمس و قمر خواهم گرفت

□

در دهان اژدهای آتشین باید نهاد

□

در مشهد هر دو روی مالید

□

زبردست افتاده مرد خداست

□

صد استر سیه موی و زرین لگام

□

نز بهر بیهشی و سبکساری

□

بل داور جان و جان دولت

□

ان استرسلت دمعا کاللالی

□

مگر مردم نمی‌بینند چشم خون‌فشانش را

□

من نه با عیسی نه با خر مانده‌ام

□

خسروانش خدایگان خواندند

□

دمادم رسد رحمتش بر روان

□

که تازه شد آن تخت شاهنشهی

□

نیستی آگه که در ره اجلی

□

بر سر آن تله و روبه گذشت

□

که گبرست پیر تبه بوده حال

□

کاشکی راه فغان دربستمی

□

چون بگوید حلقه باشد چون خمش گردد نگین

□

درکش ایوان قدس را به کمند

□

چه دشمن بر این خوان یغما، چه دوست

□

که دل‌شان به گفتار خویش آورم

□

این گوهر بی‌قرار عریان؟

□

بر باد ده چو خاک به یک ناله‌ی سحر

□

خداوند را من و فضل و سپاس

□

از شاه جوان بخت جهان‌دار گرفتند

□

منزل به کوی رندی یا راه پارسایی

□

کش خرامی چو باد بر سر کشت

□

بنفرت ز من درمکش روی سخت

□

پرآشوب و بدخواه را خوار کن

□

چون با تن توست جان به انبازی

□

که آتشی که در اینجاست آتش جگریست

□

که سر بر نداری ز بالین گور

□

کاسرار خود را راهرو بهتر که پنهان پرورد

□

در جمله، بهار در بهاری

□

در جستن عقد آن پریزاد

□

دلاور شود مرد پرخاشجوی

□

نترسی و هستی چنین تیزچنگ

□

بس سست و میانه‌کار و هنگامی

□

بر گنج نو برآمد و بر کان نو نشست

□

به نطقی که شاه آستین برفشاند

□

که مدح ذات تو را آفتاب دفتر کرد

□

برآورید تماثیل آزر آتش و آب

□

زخمی و دمی دمی و مردی

□

لیک بیرون روی از خاطر او نتوانی

□

به دیبا بیاراسته سر به سر

□

گشت واجب بر تو کاندر طاعت او نغنوی

□

ببند، ار زیرکی، دست قضا را

□

که حاصل کن این سیم یا مرد را

□

انس طبائها وای ظباء

□

ایام جهان همی گذارم

□

هر مرغ به خانه خود آید

□

که باشند بدگوی این خاندان

□

ازان کین که او با پدر چون بجست

□

وین کان دوم نیست مگر هیکل انسان

□

اندر تو پدید آید چون آینه بزدایی

□

که هر مدتی جای دیگر کس است

□

هم ملت عرب را، هم دولت عجم را

□

تهمت زدگان باستانی

□

محراب من آستان کویت

□

که بی هیچ مردم نیرزند هیچ

□

چه کرد آن دلاور به گرز گران

□

صعب حصاری است بلند و حصین

□

به نرخ سود گر دهر، اعتباری نیست

□

دوا کرد و خوشبوی چون غنچه شد

□

در کمال دانایی محو طفل نادان شد

□

ناف آهو نشمرد آهوی تو

□

خواب پلنگ نه ز سر گرچه پلنگ گوهری

□

که خشنود کن مرد درمنده را

□

به گرد اندرون نیزه‌داری نماند

□

بجوی آن راز را گر اهل رازی

□

نقص و خرابی و کژی دیگرم کجاست

□

نه به وصل می‌رسانی نه به قتل می‌رهانی

□

زیبد که تاج تارک شعرا کنم تو را

□

گر برین اختصار خواهد کرد

□

بینایی پیر خود صد نوع سمر کرده

□

حلال است بردن به شمشیر دست

□

به پیش دل افروز تخت بلند

□

ز ترک و هندو و شهری و ره گذار و دهی

□

که بسی قامت از جفاش، دوتاست

□

پدر بر پدر نامبردار شاه

□

الحق که ادای سخنش سحر مبین است

□

جز آب نمی‌باشد با ما به شراب اندر

□

در گوش عقل حلقه‌ی فرمان شناسمش

□

دلش زان سخن پر ز آزار شد

□

بیالودی آن خنجر آبگون

□

به همانش نبشته است با سیاهی

□

بر آتش آز دیگ مگذاری

□

کجا آن همه تیغهای بنفش

□

که شادکامی شاعر ز عید سلطان است

□

که ادریس از چنین مردن بهشتی گشت پیش از ما

□

سرسام ز پی دارد اگر چند لذیذ است

□

بدان تا نماند سخن در نهان

□

شنیدم که گاه مرا درخورست

□

ای پیر ساده‌دل، تو دگرگونی

□

گوش داد و جمله را بشنید و رفت

□

بدو گفت گرنامه داری بیار

□

نسبت نتوانم به غزال ختنش کرد

□

ما جمله بپوشیده از مهر تو خفتانها

□

وز درونش دل مجروح مرند

□

پژوهنده مردم شود بدگمان

□

پراندیشه جان از پی کار اوست

□

شسته است به آب زندگانی

□

ملک معمور دل، خراب نبود

□

که ای تاجور شاه گردن فراز

□

در کشتن عشاق امان هیچ ندادند

□

باش تا تاب در آن زلف پریشان آرند

□

زانکه این کف وان دخان خواهد بدن

□

بدانی که از رنج ماخاست گنج

□

بسان پلنگان بیاراستند

□

آتش پرست گشتی چون مرد زردهشتی

□

نگفته بهر تو اسرار باستانی را

□

همه تنبل دیو وارونه بود

□

عودی الی ثغر السعاده واذکر

□

چرخ را هرچند جنبش بود سرگردان بماند

□

اینت مجاهد هدی، اینت مظفر فری

□

چنان رو که اندر نوردی زمین

□

کجا راند او زیر فر همای

□

ندارد غم ولیکن غم‌گساری»

□

باغ تحقیق ازین باغ، جداست

□

همی این بران بر زدی چونک خواست

□

گهی مراقب مدحت شعار دیرین باش

□

مفتی ذوق و دلیل نبض جز در ناشتا

□

ندیدی هیچ شیر مرغزاری

□

نباید که بی‌رهنما آوریم

□

تو گفتی که از چرخ برخاست دود

□

غدار گنده پیری پر مکر و با روائی

□

ز مادرست میسر، بزرگی پسران

□

دل مردم پیر گردد جوان

□

کانچه با ما کرده‌اند این قوم، زیبا کرده‌اند

□

لیکن آنجا به که آنجا، به بدست آید دوا

□

حسین و حسن سین و شین محمد

□

رهاشد به زخم اندر از شاه آه

□

اگر رایت این آرزو خواستست

□

غم هست ولیک آن دگر نیست

□

تو گوئی تیشه‌ای بد بیخ بر کن

□

پسر بدرود بی‌گمان کشت تو

□

آن که نافذتر بود فرمانش از فرمان عشق

□

گر نه از یوسف جهان را یادگاری ای پسر

□

چند از سپید کاری خلق سیه گرم

□

بدو گفت کای شاه گردن فراز

□

وز اندیشه آزاد داریم دل

□

هر گونه که تو همیش گردانی

□

تن خاکیت ببلعد چنان تنین

□

بدان تا کنندش نهانی تباه

□

کز فروغ خود مهر خاوری، ذره را فروزنده می‌کند

□

از تو از نیکویی و کام ایزد

□

همه خار و خس دان هر چه بجز تخم و بر است

□

تو رنجیده‌ای بهر دشمن منه

□

به باره بیامد سپه بنگرید

□

تو یک جوال پی و گوشت و استخوان شده‌ای

□

با همه کس، نرد کرم باختی

□

همه ساله با بوی و رنگ و نگار

□

دست او گاه سخا مخزن زر پاشیده‌ست

□

گر لب شفات آرد آخر بدید باید

□

که در زمانه چو عطار نوحه‌گر بینی

□

ازان سی دو رومی و دو پارسی

□

بتوفید از آواز او کوه و دشت

□

نگردد صورت از حالی به حالی

□

شنیده‌ای که بلرزد به پیش باد، گیاه

□

که بی تو مبیناد کهتر زمین

□

در هم شکست دایره‌ی کارگاه را

□

جبرئیل از سد ره گوید با ملایک در ملا

□

آتش نباشد آنکه نخواهد خور

□

نه گوش خردمند هرگز شنود

□

که چون گردد اندر نشیب و فراز

□

در پیش به پای است و تو بنشسته به شنجی

□

غافلی، ای عاشق بیصبر و تاب

□

خنیده شد اندر جهان این نشان

□

مگر که هم‌نفس آن غزال مشکین است

□

چرخ این عمل از علم جمال الحکما کرد

□

پر زبانه گرددم حالی زبان

□

سپه را بدان بیشه اندر کشید

□

همان خواست از تن سرم را برید

□

فضل چه گوئی که چه شهریستی؟

□

نیفتاد آنکه مانند من افتاد

□

چنان پادشاهی بزرگ جهان

□

تا فلک ساقی صفت گردد زمین دوران کند

□

سیصد و شصت نظر سوی دلت می‌کند آنم

□

بر مزن مشت معاصی به در دوزخ

□

بباید زدن گردنش راتبر

□

پر از بد روان و زبان پرگناه

□

با گروهی همه چون غول بیابانی؟

□

دردا، مرا زمانه نیاورد در شمار

□

سپه را سراسر به درگاه خواند

□

کی توان گفت که تقریر زبان این همه نیست

□

آبی نه کسی را ز تو بر روی جگر بر

□

تا ز نور فیض دریای منور گویمی

□

زلشکر سوی ساربان شد چوباد

□

ز هر نیکویی بی‌نیاز آمدند

□

چه فضل است پس مر تو را بر چمانه؟

□

خاک و خشتی که ببرج و بارو است

□

سپاهی پذیره شدش بی‌شمار

□

بر خاک این شهنشه کشور گذشتنی است

□

این سلف خوارگان لحیه طراز

□

زر به نرخ خاک دادن کار زیرک سار نیست

□

به پیروز خسرو یکی نامه کرد

□

در گنج چندین چه باید گشاد

□

جز که ز بیرون این فلک نبود نون

□

سحر خندید گل، شب گشت پژمان

□

به میدان کشید آن خداوند کین

□

تا تاج و نگین است تو با تاج و نگین باش

□

سیاره سفینه طبع لنگر

□

کز اندرون به نکال است و از برون به نگار

□

که نیکو کنید اندر اختر نگاه

□

بگشتند گرد لب جویبار

□

چون همی شادان بباشی گرت گویم «دیر زی»؟

□

دشمنان دوست، ما را دشمنند

□

به رخشنده روز و شبان سیاه

□

که منشی فلکش قبله‌گاه شاهان گفت

□

بخت بد را بباز بر اختر

□

یکی خاموش کن او را، به جانت

□

جدا شد ازو سعد پرخاشخر

□

و گر جوشن و ترگ و تاراج را

□

که دینه است این مدینه یا کهینه

□

بغیر اهرمن نفس، پیر راهی نیست

□

چو جویی پر از می بباغ بهشت

□

آن که ز روز ازل رای فلک رای اوست

□

تا نه پنداری که کشتیها همه همبر برند

□

برخیز و بیا آخر تا خواب و خورم بینی

□

همی‌خواندی نام او دادگر

□

که هرگز نگردد کهن گشته نو

□

چون سنایی هفت اختر ره ششدر گرفت

□

در عجب شد گربه از آهستگیش

□

گر از بنده خفته ببریده‌ای

□

که پیش تخت تو بختش لسان تحسین داد

□

هر کرا تربیت عشق بود جلوه‌گرش

□

صلاح خویش را گوئی به چنگ خویش و دندان‌ها

□

سرش سبز باد و دلش شاد باد

□

نبد مرغ را پیش تیرش گذر

□

که‌ش عقل همی قوی کند بازو

□

میدان همت است جهان، خوابگاه نیست

□

برین روز و شب برنیامد بسی

□

کار مه از آفتاب کسب ضیا کردن است

□

این دعوی کرده در خراسان

□

تا روز قیامت که در آید ز در من

□

ز بالا بزین اندرآمد چوباد

□

به چشم سیاووش بگذاشتند

□

زین طعام است تو را جمله و زان درمان

□

هرگز نیازموده، کسی را مدار دوست

□

مرا در جهان خوار بگذاشتند

□

که به شاهنشهی از جمله سزاوارتر است

□

تا دل اندر برش سیاه کند

□

نرمی ز درشتی چو زخز خار خلان را

□

ز هر شور و تلخی بباید چشید

□

جریره سر بانوان بلند

□

بعد آن عقلش ملامت می‌کند

□

پس نم اولیتر که خر ملک منست

□

همه کرده آن بزم را نامزد

□

آن که زبانش تویی از همه گویاتر است

□

یک رمه افراسیاب و نیست پیدا پور زال

□

از غایت سخط به علالا دراوفتاد

□

همه زاد فرخ بدی بار خواه

□

جهانجوی گرد پسندیده را

□

کی گذارندش در آن نسیان خویش

□

تن همان بهتر که باشد بی‌مدد

□

به ایران و چین پشت و بازو توی

□

روشنیها از رخت هر صبح‌دم دادی مرا

□

دین و دولت را پناهی عز و حشمت را مشیر

□

مگو این سخن جز مراهل بیان را

□

اگر خویش بد ار پراگنده بود

□

نگه کن بدیدار و بالای اوی

□

این همه تخییل از امروبنیست

□

بی بصیرت پا نهاده در فشار

□

به پوشیدشان جامه‌های کبود

□

دائم بدار دولت این پادشاه را

□

آتش اندر سعد و نحس گنبد خضرا زند

□

رسول آشکارا نه نهانی

□

که هرکس که گوید پرستم دو شاه

□

همی خاک تیره برآمد به جوش

□

گوش بر اسرار بالا می‌زدند

□

که اندرین ویرانه بوبکری کجاست

□

ابا به ربط آمد سوی باغ شاه

□

شادکام از وصل معشوق و لب پیمانه باش

□

کن نیابی در هزاران کوکب گردون گذار

□

شمشیر از صبح و سنان از شهاب

□

دل مرد درویش رانشکنیم

□

جهان پر ز گرد آسمان پر عقاب

□

که نه پس ماند ز هنگام و نه پیش

□

که شد او بیزار اول از پدر

□

کلاه بزرگی به سر برنهاد

□

شاعر ز سجده‌ی در شه باد سرفراز

□

هر چه آنجاییست گویی جمله اینجایی شدند

□

مدام در دو جهان گشت نامور روزه

□

چنان دان که پاکی نیاید ببر

□

مکن داستان را گشاده دو لب

□

نام امیران اجل اندر بلاد

□

که ازو مهتاب پیموده خریم

□

چنان کز در شهر یاران سزد

□

منبر او نکته بر نه گنبد خضرا گرفت

□

مانند فرشته نشود هرگز بیمار

□

درو باش از سخن بیهده‌ش، آسیب، آسیب!

□

بزرگان و بیدار دل موبدان

□

که تن یابد از خوردنی پرورش

□

زانک محمول منی نی حاملی

□

دایم اینم ده که بس بدگوهرم

□

بیاری شود سوی آن رزمگاه

□

که آفتاب قسم می‌خورد به صبح جبینش

□

وز درد چشم دشمن خورشید روشنند

□

باز کن چشم اگر چشم تو صاحب نظر است

□

وزو بر سرت نیز پیغاره نیست

□

ز فرمان من روی برگاشتی

□

که ندارم روی ای قبله‌ی جهان

□

نه ز راه دفتر و نه از زبان

□

در جفا درویش را از غم توانگر کرده‌اند

□

فالعرش یحسده علی استعلاء

□

سعد را آبست و خون بر اشقیا

□

ولیکن زاغ همچون مرد جاهل ژاژ می‌خاید

□

آمد و کرد درین چهره‌ی من نیک نظر

□

سخن راند با گیو و گفت و شنید

□

از پی مدلول سر برده به جیب

□

منبر و محفل بدان افروختند

□

تن به دوزخ برد امسال آنکه گردن بود پار

□

گر نظر بر منظر ماه تمام من کند

□

از عجبهای حق ای حبر نکو

□

آسمان بی تفاوت است و فطور؟

□

من استاده فرمانبر اوستادم

□

سواری چو رستم نیامد پدید

□

تا قبول اندر زمان بیش آیدت

□

سعی تو رزق دل روشن دهد

□

خاکرا با حاء احمامش قبا معلم بود

□

ذالمسک لابل رخاء بغداد

□

گرد بر گرد سراپرده‌ی جمال

□

خوی نیک است ای برادر گنج نیکی را کلید

□

نه در سرادق مجدش علوم راست مجال

□

کنون باسمان نیز پرداختی

□

از نبی لا عاصم الیوم شنو

□

هین بمیر ار یار جان‌بازنده‌ای

□

شید و شیری به مجلس و میدان

□

ماء جفونی عفاء بغداد

□

بعد از آن گفتش کای صمصام زفت

□

یک جوهر ترکیب پذیر است و مصور

□

شاهراه دوزخست و نعره‌ی این المفر

□

گرازه کجا بد سر انجمن

□

تا کلید قفل آن عقد آمدند

□

خالی از مقصود دست و آستین

□

چون دست بریده گشت دریازم

□

کسب فروغ می‌کند از رای روشنش

□

گشت ما را پس گلستان قعر گور

□

ورش بنوازی نیابی زو ثواب

□

گاه گوز و گهی پنیر مباش

□

پراگنده خفتان همه دشت و غار

□

تو نمودی هم‌چو شمس بی‌غمام

□

هم‌چو دانه‌ی خشک کشتن در زمین

□

اخترش کرد بدان طالع فرخنده نظر

□

تو پندار که از افسون پری کرده‌ست تسخیرش

□

تا ز آتش خوش کنی تو طبع را

□

خویش تو آن یتیم و نه همسایه‌ت آن فقیر

□

یک ره چو میان باش نحیفی که کشد بار

□

چه ماهی به دریا چه در دشت گور

□

که به بیداری نبینی بیست سال

□

خود برین قانع شدند این ناکسان

□

کرده بدخواه را ز گیتی کم

□

مدح او را ثبت کن شایسته‌ی انعام باش

□

پس ز محنت پور شه را راه داد

□

بحق ستوده رسول است کش خدای ستود

□

سرمه از گرد سم اسب شهنشاه کنید

□

به نزدیک سهراب روشن‌روان

□

مانده زیر شمع بد پر سوخته

□

سوی آب زندگی پوینده کو

□

تا نه آتش زحمت آرد مر ترا نه زمهریر

□

که گردون به حکمش قضا می‌گذارد

□

آن منی از بهر نسل و روشنی

□

زانکه این قوم یکی بحر بی‌آرام و قرارند

□

اندرین معنی مگو هرگز حدیث «لا» و «لم»

□

همه شهر سرتاسر آذین ببست

□

هیبتی که که شود زومند کی

□

پس سبب در راه می‌باید بدید

□

گاه در خون چو تیغت اندر جنگ

□

هم سرای احسان را هم لسان تحسین را

□

دست تو بگرفت و بردت تا نعیم

□

دیو در عزی و لات و در منات

□

کسی که راه شریعت گزید بد نگزید

□

بدان شب کجا کشته شد ژنده‌رزم

□

هر که مرده گشت او دارد رشد

□

کز وسایط دور گردی ز اصل آن

□

صورت هستی ندیدم نقش من مقهور بود

□

می‌نداند که به سرمایه‌ی عمان چه کند

□

می‌رود دود لهب تا آسمان

□

این ژرف سخن‌های مرا گر شعرائید

□

که نه شب پوش و قبابادت و نه زین نه فرس

□

که او را به کوی آورید از نهفت

□

پس طلب کن نفخه‌ی خلاق فرد

□

بر دریدی هر کسی جسم حریف

□

هر کجا قهر تو آمد سر فرو برد اختیار

□

ای ماه فروغ افکن مات رخ رخشانت

□

جان ما و جسم ما قربان ترا

□

آراسته چو قبه‌ی مینا شد

□

کو به ترک جان بگوید طالب جانان بود

□

که ای نامداران روز نبرد

□

حمدلله عاقبت دستم گرفت

□

در غریبی بس توان گفتن گزاف

□

تو از ایشان طمع مدار مدار

□

پی آراستن تاج و نگین خوش‌تر نیست

□

گریه گوید با دریغ و اندهان

□

زان چو آهو همه در پوی و تگ و با بطرند

□

گر بت نفس و هوای تو مسلمان نشود

□

سخن هرچه پرسد ز ایران سپاه

□

آن پدر در چشم تو سگ می‌شود

□

هم به نرمی سر کند از غار مار

□

که ایشان بصیرند و من زشت و عورم

□

یادگاری از لب معشوق و زلف دلبرست

□

نشنوم بی حجت این را در زمن

□

بباریده‌است بر پیروزگون لاد

□

تا بدانی کین قدیمست و ندارد کردگار

□

شاخ دین بی‌عدل تو چون شاخ آهو بی‌برست

□

زانک هر دارو بروید زو چنان

□

ور دهد حلوا به دستش آن حلیم

□

او بجز بر فرس خاص به میدان نشود

□

خلف می‌نیاید مگر جان فرستم

□

بی‌عثاری و کم اندر رو فتی

□

گر خلق تو را همان بگویند

□

سواد دیده‌ی من سود خوابی از سوداش

□

ز رگ چگونه رود کز دو دیده پالوده

□

کو چه زهر آمد نگر در قوم عاد

□

کین حقیقت بود و این اسرار و راز

□

شیر مردم‌کش در بیشه نکرد آن از چنگ

□

چون تو هرگز نزاده یک فرزند

□

بایدش از پند و اغوا آزمود

□

زایزد پدر و جد بحق عدل گوااند

□

به معیار عیاری بر ببین تا چون بود میزان

□

بدان نگه نکنم من که بی‌تن و توشم

□

در ولادت ناطق آمد در وجود

□

ماند هر دیوار تاریک و سیاه

□

کند به تیغ چون سونش به زخمها سندان

□

راوی احکام جزم اوست چرخ چنبری

□

جز بدان سلطان با افضال و جود

□

بر چرخ هفتم است مجال سفر مرا

□

زینجا خروش عاشق و ز آنجا نشاط یار

□

کس به داود لحن نای آرد

□

برترست از خوش که لذت گسترست

□

از خریداران فراغت داشتی

□

آن کریم دین پژوه و حق نیوش و حق گزار

□

گنجشک و کبوتر کلانه

□

هیچ بر قصد خداوندی مکن

□

همیشه روانش ستایش چند

□

چنانکه اهل شیاطین ز توبه‌ی آدم

□

زانکه او چون هوا بننماید

□

بهر دوشیدن برای وقت خوان

□

که آن غله‌ش هم زان زمین حاصل شدست

□

سحابم آری لیکن سحاب بی مطرم

□

زانکه پیدا او کند بدبختی از نیک‌اختری

□

این امانت واگزار و وا رهان

□

جز که ز مردم هگرز مردم کی‌زاد؟

□

مانده‌اند از پس یک ماده برینگونه بران

□

وی بر ابنای عصر بارخدای

□

طامع شرکت کجا باشد معاف

□

که بر آر از قعر بحر فتنه گرد

□

گویی که برو زحمت آورد تب سل

□

هاون لاله پر از عنبر ساراست بسای

□

آن قضیب معجز فرمان روا

□

نه از سرخ یاقوت منقار دارد

□

وز سامری هزار سمر یادگار گیر

□

وز غم حادثه نالنده چو نای

□

تا به جنس آیید و کم گردید گم

□

از جای جنوة بر نجنداند

□

تازه رخ چون برگ و شاخ از قطره‌ی باران شویم

□

در گردن شب دست ز بیگاهی

□

اندر آن هر قطره مدرج صد جواب

□

سزا خود همین است مر بی‌بری را

□

بر نگیرد آفتابش تا به حشر از جای بر

□

حنین او نکند کم علاجهای حنین

□

آن حسد خود مرگ جاویدان بود

□

درویش نه این، نه آن توانگر

□

حسد و کبر و حقد بد پیوند

□

گه شکر در مذاق و گاه شرنگ

□

جاه چون طاوس و زاغ امنیتست

□

دل بباید که پاک بزداید

□

نور اگر خواهی چنین شو سوی آن شمع تبار

□

روح پاکیزه برد از سخن روحانی

□

داده نوری که نباشد بدر را

□

پندی که از آن خوبتر نباشد

□

آل محمود از سنان و آل حداد از لسان

□

چه کنم این خطا صواب منست

□

تیغم او بستاند و بر من زند

□

تا زبر دستانت فردا با تو نیز احسان کنند

□

چیست آن کام جستن کامش

□

بسته‌ی طاعت او هر جانی

□

قسم موش و مار هم خاکی بود

□

این که همی گویند این امت است

□

بتکلف هذیان آیت قرآن نشود

□

مکه داند کرد معمور جهان را مادری

□

می‌کشد این سو و آن سو می‌برد

□

سرت از طاعت بر حکم نکو وعده متاب

□

وین بر آن زخمه زند بهر طرب بر بم و زیر

□

علاج درد او یعنی که صهبا

□

محترز ز آتش گریزان سوی آب

□

چون تو را عقل و هوش و گفتار است؟

□

مهر مهرت را مگر اندک شکستی داد جم

□

اثر نماند بجز بذلهای مالی و جاهی

□

رفت نور از مه خیالی مانده

□

به چشم دل نگرد در جهان، اگر دارد

□

کی رسد زال در کمال زوی

□

خود دیدن اشیا که توانست کماهی

□

چون ببیند زخم بشناسد نواخت

□

گوید همی «این خانه‌ی شما نیست»

□

یمن بادت بر یسار و یسر بادت بر یمین

□

پادشاهان از پی یک مصلحت صد خون کنند

□

رنج بی‌حد لقمه خوردن زو حرام

□

هر دو قرین یکدگر و نیک درخورند

□

در گور این جوان گرامی نظر کنید

□

سنان لاله به خون دلش بیالودست

□

در تبع دنیاش هم‌چون پشم و پشک

□

این حدیثی بس شگفت و نادر است

□

جز کمالش را مدان و جز جمالش را مبین

□

وز لطف تو دانم که مرا نیز تو خواهی

□

لاله همچون رخ تو در دل من

□

زان زشت خاک مرده‌ی مدفون است

□

با علی بیعت کنی و زهر پاشی بر حسن

□

خود دلم عذرهات فرماید

□

هرگز کدام عاشق در وقت خه کند اه

□

عدل پرور دین نگر تا چون همی بینا کند

□

آوازه‌ی المنةالله به جهانی

□

حکم آینده را به طنازی

□

مبیت و مسکن و ماواست دیگر سان و دیگرگون

□

مردمی و سروری در آهون شد

□

کبرک و عجبک زبان‌دانی

□

چون قفا شد جبین دولت و دین

□

هست شمع گفت او را سمع هشیاران لگن

□

چون نباشم زیر بار اندر نژند؟

□

گر چه به روی و ریا بر کنی از مشعله

□

تا بود اختران فلک‌پیمای

□

شعر سنایی بخوان زار نوایی بزن

□

آب به بیگار تو در آسیاست

□

ولی مردی چو موسی با عصا کو

□

از عصایی رسد به ثعبانی

□

تا بود جان از پی بی‌دانشان اصل طرب

□

در جام شراب زهر بگسارد

□

گر مریدی با مراد خود شود زور آزمای

□

به تن هست لاغر وزو ملک فربی

□

که شد رایش ز چرخ اعلا و رویش ز آفتاب احسن

□

منت او پست زیربار مرا

□

مشک چون من بود چو تر باشد

□

اندر خم چوگان مراد تو چو گویی

□

آنکه چو بهرام هست خاک درش مشتری

□

حنظلش با شکر، با گل خار آید

□

عجز دزدان برو نگهبان کرد

□

در ازای نظرت نسیه و نقدش لاشی

□

کای خرد دیوانه گرد ای صبر در گوشه نشین

□

این نبشته است زرادشت سخن‌دان در زند

□

ابلیس طفیلی بدو رسیده

□

گویی از گبرکان ناووسیست

□

هم تو کردی بنده را اندر چنان مجلس علم

□

از بهر خیر و منفعت خلق در عرب

□

خود در دو جهان سوخته‌ی بی عتهی کو

□

همه از دست تو جهان دارند

□

که تا روان تو زین رنجها برآساید

□

چون و چرا ز جانوران جز تو را کراست؟

□

کارداران کلام و پرده‌داران سخن

□

چرخ گفتش خویش را چند بر جایی بری

□

از جغد ندیدست کسی فر همایی

□

از که جویم جز که از فضلت رهایش را سبب؟

□

چه تقصیر آمد از قرآن که گشتی گرد لامانی

□

این یکی را در عداد آن دو چون می‌نشمری

□

ای مجلسیان اینت گرامی مهمانی

□

چون مادر و چون پدر شوی رسوا

□

نرگس اندر گرد خار خشک وز پرچین مکن

□

که از ننگ تصرف کردن گردون برآسایی

□

خود بهاری که شنیدست بدین عشوه‌گری

□

زان بی تواند و با تو به یک خانه اندرند

□

طبل و منجوق و عراده نیزه و خود و مجن

□

صبور نیست ولی صبر کار سندانست

□

وز برای خوشه دزدی تیز داری داس را

□

ز بس منفعت شکر عسکری است

□

هیچ یوسف را ورای چرخ هشتم جاه کو

□

شعر راند همی چو آب زلال

□

چنان دان بر خط دین بر که دست تاج مردانی

□

که بر این راه یکی منکر و صعب اژدرهاست

□

چو آمد حشمت و نعمت ز غربت قصد ماوا کن

□

شیر در خشم و رشته یکتاهست

□

گفت در کفران نعمتشان «وانتم تکفرون»

□

یکتا و نهان است سوی غوغا

□

مر ترا از هنر و طبع رهی کرد آگاه

□

پاسبان خلقته بیدی

□

پیش تخت تاجداران لفظ تازی و دری

□

از رفتن ازین جای چرا دلت فگار است

□

کردست کناره ز پی بوس و کناری

□

یک فکرت او به تیزپایی

□

تا کی آخر خویشتن چون حلقه بر در داشتن

□

که گویند اوست در بند دماوند

□

قدر دارد بسان افسر تو

□

که بدو جان آسمان شادست

□

چون دانش یوسف لجامی

□

هزار بار نکوتر ز تخت و ملک جم است

□

در خرابات فنا جز عشق را فرمان مکن

□

گویی بحقیقت آن چنانست

□

خار ندهند تو بی‌سیم چه جویی رطبی

□

مسیحیت بسیار و بی‌منتهاست

□

آنت کاری با تهور اینت کاری سهمگین

□

گشته بخشیدن ایشان سبب آسانی

□

یا به نام که برآید نعره‌ای زان انجمن

□

این فقهیان بجمله کفارند

□

شد چفته همچو زلف تو سرو روان تو

□

به جان و دیده و دل مرگ را خریدارم

□

دوست بودم از چه بر من زخم چون دشمن زدی

□

گرت گمان است کاین سرای قرار است

□

که جهان از ورود فروردین

□

کام او را اعتقاد پاک جز در کام تو

□

نیست بر چهره‌ی او مر همه را پنج و دهی

□

خدای خویش اینها را نه پندارد نه انگارد

□

بودش دایره‌ی شمس لگن

□

چه جای این‌همه ما در غری و کشخانیست

□

خوشتر ز قول دانا زی عاقلان شکر نیست

□

از بوالعجبی فتنه عنان باز کشیده

□

این چرا جستن ز یکدیگر چرا باید، چرا؟

□

این گنبد زود گرد دولابی

□

دو باشد بی‌خلاف آنگه نه فرد و واحد و یکتا

□

نیاورد ز بیابان و آب جیحون یاد

□

ز بی‌وفا به وفا انتقام باید کرد

□

چو لفظ مبادی مثل یا منادی

□

که بارش گوهر است و برگ دینار

□

وز درون پیرهن بوالحسن عمرانی

□

گو «ساخته باش انتقامش را»

□

آنکه او با همه‌کس شکر تو گوید همه‌جای

□

این نغز پیشه دانه‌ی خرما را؟

□

زهره‌شان پرورده در آغوش طبع زاهرم

□

مال و ملک و تن درست و شباب

□

ببیند کل عالم را کماهی

□

زیرا که مر او را لقب زمان است

□

جاودان از نیم‌روز اندر شب گیتی دری

□

چنو فریفته بود این جهان فراوان را

□

روی سوی تو کرد و گفتا وی

□

جز ژاژ نخاید همه در دست سبکسار

□

نزول مصطفی نزدیک بو ایوب انصاری

□

تو چرا جان را همی داری به پیش تن سپر؟

□

کار سخن نیز نیست جز همه گفتار

□

بهمان بن فلان ز فلان دانا

□

گاه یکی را ز گه به‌دار کند

□

چه بینید گفت اندرین داستان

□

پرستش صنمی کن که روی روشن او

□

دیو الحاح غوایت می‌کند

□

بکوشید با مرد خسروپرست

□

که بر کارزای و مرد نژاد

□

بفرمود یکسر به فرمانبران

□

نه در آن معده ریزه‌ای مانده

□

گفت نافم خود گواهی می‌دهد

□

بران زینهارم که گفتم سخن

□

فصار خاقان ماه حذقت

□

صدر خوانندش که در صف نعال

□

کسی را که یزدان کند پادشا

□

گنهکارتر در زمانه منم

□

همی یک به یک خواندند آفرین

□

آنچه او گوید بگو، ار چه دروغست آن بگوی

□

مور اگر بندگیش یک سر مو یافتی

□

نخواند مرا مرد داننده شاه

□

فروغی از دعای پادشه فارغ نباید شد

□

گفت اینک دشت سیصدساله راه

□

وگر هیچ رنج آیدت بگذرم

□

چنین گفت خسرو که بسیارگوی

□

شب تیره تنها به توران شوی

□

گر خداجویی چرا باشی گرفتار هوا

□

نی یکی از بندگانت موسی است

□

شب تیره تا روز دینار داد

□

یک شهر درآمد به تماشای فروغی

□

شهپری بگرفته شرق و غرب را

□

نوشته یکی دفتر آرد مرا

□

قلون گفت شاها پیامست و بس

□

همه بارشان دیبه‌ی خسروی

□

بی‌خدمت او کس به همه جای مماناد

□

بر خریدار فسون سخره و افسوس کنند

□

طلایه بباید به روز و شبان

□

هو الملک و الزوجان رابعهم انا

□

چونک شاهی دست یابد بر شهی

□

ز آواز من کوه ریزان شود

□

چو بهرام باد آنک با مهر تو

□

چه گویند گردان و گردنکشان

□

سراسر جمله عالم حدیثست

□

او بداد کیل پر کردست ذیل

□

به خاک اندر آمد سرو افسرش

□

گر هم از دستور دستوریستی

□

گریه را در خواب شادی و فرح

□

هرآنکس که بشنید گفتار شاه

□

بمن بخش ری را خرد یاد کن

□

بدین رخش ماند همی رخش اوی

□

ریشخندی بزند زین صفت و پس برود

□

تا می‌ماند نشان عطار

□

به نزدیک بهرام باید شدن

□

یکی رسول فرستد ز خطه‌ی رومش

□

گر دخان او را دلیل آتشست

□

شنیدی که بر نامور سوفزای

□

بگو آن سخنها که سود اندروست

□

دو بار این سر نامور گاه خویش

□

چون عروس فکرت او چهره بگشاید ز لب

□

بعد سه روز و سه شب که اشتافتند

□

یکی دین‌وری بود یزدان پرست

□

تا در دعای شاه فروغی قدم زدیم

□

چون بگرید آسمان گریان شود

□

سواران رومی همه جنگ جوی

□

غمی شد دل موبد از کاراوی

□

به شهر اندرون هرکه بد سالخورد

□

یارب که مبادیش فنایی که زمانه

□

زیرا که به تیر ماه جو خورد

□

نخستین که گفتی ز هرمز سخن

□

گر سالک دیرینه‌ای دریاب روشن سینه‌ای

□

چون ز حد بیرون بلرزید و طپید

□

ز رومی همان نیز خادم چهل

□

به شیرین چنین گفت کای ماه روی

□

زمانه به خون تو تشنه شود

□

پای این مردان نداری جامه‌ی ایشان مپوش

□

گفت ای دانای سر و شاه فرد

□

بر خسرو آمد جهاندیده مرد

□

اسکندر جمشیدسیر ناصردین شاه

□

پس بفرمودش خدا ای ذولباب

□

برادرم بندوی کنداورست

□

سواران به میدان فرستاد چند

□

بدان‌گونه شد گیو در کارزار

□

شخص تو باد از طرب چون تندرستان از غذا

□

یوسف قدسی تو و ملک تو مصر

□

یکایک بنه از پس پشت کرد

□

کرت بنات العیس مبدء نکحها

□

هر که پایان‌بین‌تر او مسعودتر

□

زن پیر گفتار ایشان شنید

□

زره چون بدرگاه شد بار یافت

□

که پاکیزه تخم‌ست و پاکیزه تن

□

هست سنایی به شعر بنده‌ی درگاه او

□

گز کند کرباس پانصد گز شتاب

□

کس اندر جهان زهره‌ی آن نداشت

□

عین بصفرتهایری وجه‌المنی

□

ای برادر این گره را چاره چیست

□

مقاتوره پنداشت کو شد تباه

□

کجا آن دلیران جنگ آوران

□

چو بشنید گودرز برگشت زود

□

اژدهای عشق را خوردن چه باید ای عجب

□

وین خیمه‌ی کبود نبینند وین دو مرغ

□

سخنها که گفتی تو برگست و باد

□

یاقوت صفت خون جگر خورد فروغی

□

می‌ربودند اندکی زان رازها

□

بران نامه چون نام کردند یاد

□

همی‌برد بر هر سوی تاختن

□

سواران ترکان بسی دیده‌ام

□

تابوت را که هیچ کسی تاجور ندید

□

من در آن وادی چگونه خود ز دور

□

چنین داد پاسخ که این راه نیست

□

از طبیبان هم فروغی چاره‌ی دردم نشد

□

در پی تعبیر آن تو عمرها

□

پیامی همی نزد قیصر برم

□

سواری که گفتی میان سپاه

□

مهان جهان جامه کردند چاک

□

امام عالم کافی که چون او درگه صنعت

□

ز روی برگ تماشای خرد برگ کنید

□

که شد تیره این تخت ساسانیان

□

فی لفظة المعول ملح غله

□

گفت گر چه هر سعادت از خداست

□

ازان کوه لشکر همی‌دید شاه

□

نگر تا نگردد زبانتان برین

□

بیایم بجنگ تو من با سپاه

□

عمده‌ی دیوان شاه نصرالله آنکه هست

□

تو به یک خواری گریزانی ز عشق

□

سوی زاد فرخ شدند آن سه مرد

□

آفتاب فلک جود فروغی شاه است

□

می‌نماید پست این کشتی ز بند

□

چنین گفت کای نامدار بلند

□

بدست یکی زاغ سرکشته شد

□

به انگشت لشکر به هومان نمود

□

ذره‌ی خلقش اگر نشر شود

□

جمله مقرند این خران که خداوند

□

به گفتار سوری شوی سوی جنگ

□

ناصردین شاه را دان که به هر بامداد

□

آن پسر با خویش آمد شد دوان

□

پذیره شدندش بزرگان شهر

□

تو تنها بجای پدر بودیم

□

نماند پی رخش فرخ نهان

□

گر چه با زر و زندگی بشود

□

نه زمین را زان فروغ و لمتری

□

هرآنگه که روز تو اندر گذشت

□

تا مقصد خویش از می و معشوق توان یافت

□

ما رمیت اذ رمیت گشته‌ای

□

که خر شد که خواهد زگاوان سروی

□

که برخاست گرد سپاه تخوار

□

چگونست ماه و شب و روز چیست

□

خاصه تو کز سعادت داری به زیر گردون

□

خود بی جگری نیافت عطار

□

به دیدار او بر فلک ماه نیست

□

کامروز رسته‌اید به جان از سموم ظلم

□

می‌طپد اندر پشیمانی و سوز

□

چو یزدان پاکش نبد دستگیر

□

چو ایرج بشد زو بماند این سه چیز

□

بپرسید زو پهلوان از نژاد

□

تا تهی باشد به پیش پردلان خالی مباش

□

واسطه هر جا فزون شد وصل جست

□

چنانش ستایم که اندر جهان

□

خضرسان از چشمه‌ی احسان هستی بخش نوش

□

کندبینش می‌نبیند غیر این

□

همان نیز دختر کزان مادرست

□

بر آهیخت رستم یکی تیغ تیز

□

نوشتند نامه به کاووس شاه

□

خورشید شرع و چشم و چراغ و ضیاء دین

□

جز عقل چیست آنکه بدو نیک و بد زخلق

□

ز شاهان برنای سیصد سوار

□

نه نه ما را هنری نیست که گردون شکنیم

□

صد چنین سگ اندرین تن خفته‌اند

□

ازین مرز ما سی و نه شارستان

□

که با تو همی دوستداری کنم

□

نداند همی مردم از رنج و آز

□

حق پرستی بهترست از بت پرستی خلق را

□

شیر داد و پرورش اطفال را

□

جوانان داننده و باگهر

□

اشتاق وجهک ان اقبل جلسة

□

ما بشوییم این حدث را تو بهل

□

گرانمایگان از پس اندر شدند

□

شهنشاه را چون پرآمد قفیز

□

سپهبد بیامد بر شهریار

□

در کارگه جور گرفتم که چو او هست

□

گر درین خرمن به صد سختی بکاری دانه‌ای

□

نجنباندت کوه آهن ز جای

□

چون زرفشان شود کف گوهر نوال او

□

نار بودی نور گشتی ای عزیز

□

چولشکر بدیدند باز آمدند

□

به باغ اندر آورد گاهی گرفت

□

به سهراب بر تیر باران گرفت

□

سوی خانه‌ی دوست ناید چون قوی باشد محب

□

مردمان را دور کرد از گرد وی

□

ز کژی نجوید کسی راستی

□

ادریس خانه گور منوچهر صفدر است

□

هزل تعلیمست آن را جد شنو

□

به راه مسیحا بدو دادمش

□

غلام و پرستنده از هر دری

□

تو چندان که گویی سخن گوی باش

□

ابله اکنون تویی ای جان جهان کز پی زر

□

تو چه گوئی، که مر چرا بایست

□

دوتن بایدم راد و نیکوسخن

□

مه به پای پاسبانش چهره تابان نهاد

□

تا نفخت فیه من روحی ترا

□

همه لشکرآتش برافروختند

□

شفیع از گناهش محمد بود

□

زمین خشک شخی که گفتی سپهر

□

عندلیب آمده در مدحت شاه

□

این سببها بر نظرها پرده‌هاست

□

بیک چند با سوک بهرام بود

□

قبحا لمن قال لاسخاء لها

□

لاجرم ز آتش برآوردند سر

□

وی اندر شتاب و من اندر درنگ

□

همان چند زرین و سیمین دده

□

پراگند کاووس بر یال خاک

□

نبینی غیب آن عالم درین پر عیب عالم زان

□

در پای اسب شام کند اطلس شفق

□

کجا باغبان بود مردوی نام

□

گر به یک حبه ظلم ورزی تو

□

پشم بگزینی شتر نبود ترا

□

چو رفتند و دیدند و بازآمدند

□

تو او رابه دل نا هشیوار خوان

□

تهمتن ببردش به زابلستان

□

پس چو هست از زخم شاه ما همی گردد چو نیست

□

هم در آن دم شد دراز و جان بداد

□

چنین گفت کز دور چرخ روان

□

هیچ تخمی مکار و کشت مکن

□

آن پدر سگ نیست تاثیر جفاست

□

ببردند بالا به نزدیک شاه

□

مرا گله‌بانی به عقل است و رای

□

سیاوش چو چشم اندکی برگماشت

□

از برای چشم زخم بچه‌ی دیو لعین

□

بنگر که از بلور برون آید

□

طریقی بیندیش و رایی بزن

□

ذکر این نفس و روح راز نهفت

□

جان هر دری دل هر دانه‌ای

□

چوخسرو به پیش اندرون بیشه دید

□

چنان زی که ذکرت به تحسین کنند

□

بزد تند یک دست بر دست طوس

□

هر کجا چشم چو آهوی تو شد تازان چو یوز

□

در دل سالک اگر هست آن رموز

□

اگر یک سر مو فراتر پرم

□

در آزار و آز در بندد

□

چون نکردی فهم این را ز انبیا

□

دو هفته همی‌خواند استا وزند

□

فراخی در آن مرز و کشور مخواه

□

مگر با سواران بسیارهوش

□

چه بندی دل در آن ایوان که هستش پاسبان کیوان

□

ز خون دل همه اشک چو سیم می‌ریزم

□

نخفته‌ست مظلوم از آهش بترس

□

یا به آتش رسد، شهاب شود

□

باز از آن خوابش به بیداری کشند

□

نباشند یاور تو را تازیان

□

به حال دل خستگان در نگر

□

که امروز سهراب رزم آزمای

□

طاهر این حال پیش خواجه بگفت

□

شرع بهر دفع شر رایی زند

□

غم از گردش روزگاران مدار

□

صورتی را کزو نبود خبر

□

چون ز زنده مرده بیرون می‌کند

□

چه گوییم و این را چه پاسخ دهیم

□

بسستی و سختی بر این بگذرد

□

چو بر دشت مر رخش را یافتند

□

امروز بدیدمش به نومیدی گفتم

□

زرق دنیا را گر من بخریدم تو مخر

□

نهم باب توبه است و راه صواب

□

تو خود رویی وز خود رایی

□

کیمیایی بود صحبتهای تو

□

چوبشنید بهرام کامد سپاه

□

وگر شوخ چشمی و سالوس کرد

□

همه نامداران شمشیرزن

□

در رمضان و رجب مال یتیمان خوری

□

این طبانجه خوشتر از حلوای او

□

تو ناکرده بر خلق بخشایشی

□

ناید این هر دو کار باهم راست

□

گفت حجت در درون جانمست

□

به خواهی مرا زو به جان زینهار

□

خدیو خردمند فرخ نهاد

□

دو خانه ز بهر سلیح نبرد

□

و آنجا که سمند تو سم نموده

□

تا راه چنین قومی عطار بیان کرده

□

نه ذکر جمیلش نهان می‌رود

□

تو خود با زلف و چشمم بر نیایی

□

نیزه‌ها را هم‌چو خاشاکی ربود

□

ازیشان چوبشنید قیصر سخن

□

جهانی تشنگان را دیده در توست

□

همان رستم از گنج آراسته

□

ز حرص و نفس شهوانی عدیل و یار شیطانی

□

آنک کرد او در رخ خوبانت دنگ

□

بزرگی کز او نام نیکو نماند

□

چون فتادی به شهر بیگانه؟

□

چون نتانی شد در آتش چون خلیل

□

به یزدان نگروند و گردان سپهر

□

مرا با تو دانی سر دوستی است

□

بگویم همه آنچ دانم بدوی

□

تو بپر می‌پری به سوی فلک

□

گر به خوی مصطفی پیوست خواهی جانت را

□

به گرمابه پرورده و خیش و ناز

□

آنکه بی‌نامه نامها بد کرد

□

از برای دفع تهمت در ولاد

□

دگر تیر بهرام زد بر سرش

□

که در کار خیرت به خدمت بداشت

□

چو سام نریمان به گیتی نبود

□

مشرق و مغرب همه بگرفت نام نیک تو

□

تا که ابغض لله آیی پیش حق

□

وگر بر جفا پیشه بشتافتی

□

ترکشان کن، که دشمنان بدند

□

نان و آش و شیر آن هر هفت بز

□

نهان نیست کردار او در جهان

□

به بیچارگی راه زندان گرفت

□

پس از تو بدین داستانی کنند

□

هم در آن حال همی کرد به دریای ضمیر

□

از سر درد و دریغ از دل هر ذره‌ی خاک

□

پسند آمدش حسن گفتار مرد

□

کس نهانش به خاک نتواند

□

رغم این نفس وقیحه‌خوی را

□

همی‌راند آن پیل تامیمنه

□

بخواری براندش چو بیگانه دید

□

به پیش اندرون هدیه‌ی شهریار

□

حلقه شد بر من جهان چون عقد سیصد در امید

□

هیزم دوزخ تنست و کم کنش

□

پری چهره را همنشین کرد و دوست

□

هم چنین حکم نبض شریانات

□

لیک چون پروانه در آتش بتاز

□

اگریار باشید بامن به جنگ

□

نگه کرد رنجیده در من فقیه

□

چو در شاهه شد شاه گردن‌فراز

□

گویم او را بروم گوید بر من بدو جو

□

این مرده را که کرد چنین زنده؟

□

زهی دین و دانش، زهی عدل و داد

□

شب معراج کوس مهر زده

□

بسته هر جوینده را که راه نیست

□

بدو گفت ما می‌زخرما کنیم

□

چنین گفت شوریده‌ای در عجم

□

کز ایران نمانم یکی نیزه‌دار

□

تو اژدهایی در جنگ و این ندانستی

□

کفشگر هم آنچ افزاید ز نان

□

به دست تهی بر نیاد امید

□

و آنچه بی‌بار بود و کج‌رو گشت

□

گریه‌ی با صدق بر جانها زند

□

به ایران بسی دوستدارش بود

□

چو نزدیک بردش ز خوان بهره‌ای

□

ز پرده به درگه بریدش کشان

□

حق گزیدت پی صلاح جهان

□

چند سازی ز زلف خم در خم

□

اگر صلح خواهد عدو سر مپیچ

□

چه بزاید خود از چنان کوری؟

□

این سخن پایان ندارد باز گرد

□

بیامد دمان تا بر آن سه ترک

□

بخور تا توانی به بازوی خویش

□

ز دروازه‌ی شهر تا بارگاه

□

دل به دست دوست همچون یوسف اندر من یزید

□

خر مهذب گشته و آموخته

□

خبر شد به گیتی که فرزند شاه

□

من این اندیشه در خاطر نرانم

□

تو شدی غافل ز عقلت عقل نی

□

بیک دم شد او از جهان در نهان

□

که آغاز و فرجام این رزمگاه

□

ابا هر یک از مهتران مرد چند

□

از چنین بیشه چه جویی نزد هر کس آبروی

□

چرا واقف شدند اینها بر این اسرار و، ای غافل،

□

تهمتن نشست از بر تخت اوی

□

خود آنروزت که با من عشق نو بود

□

سعیکم شتی تناقض اندرید

□

مر او را نکوکار زان خواندند

□

چو خورشید پیدا شد از پشت زاغ

□

فراوان بپرسیدش افراسیاب

□

یکی را بیشه‌ی ساوی یکی را وادی آمون

□

ماه نادیده نشانها می‌دهد

□

ز چاک سلیح و ز آوای پیل

□

به چهل مرد و چار فرزانه

□

قدر تو بگذشت از درک عقول

□

به دستوری شاه بیرون گذشت

□

خداوند بهرام و کیوان و هور

□

چو برخیزد آوای کوس از دو روی

□

هر زمان گویند این دستور کروبی نژاد

□

گر دلت آب حیات این جهان جوید بسی

□

مرا با پسر دیده گردد پرآب

□

می‌ده، ار زانکه مایه‌ای داری

□

آنک ارزد صید را عشقست و بس

□

که کس پر و پیکان تیرش ندید

□

گمان برد کاو گیو رایافتست

□

تهمتن مران رخش را تیز کرد

□

دریافته‌ایم این را حقش بگزاریم

□

گرنه گه خوارست آن گنده‌دهان

□

ز هستی نشانست بر آب و خاک

□

آن که شیرین به غم سرور کند

□

کوششش را شسته حق زین اختلاط

□

تن هرکسی گشت لرزان چو بید

□

بدان تنگی اندر بجستم ز جای

□

سیاووش بشنید کامد سپاه

□

خانه‌ی هوش تو سر بر گنبد گردون کشد

□

ببخشائی تو طوطی را ازان کو می سخن گوید

□

کنون بازگردم بغاز کار

□

سخنی کان بجاست باید گفت

□

منیتش آن که بود اومیدساز

□

ازان پس هیون را برانگیز تیز

□

دگر آنک این گرد گردان سپهر

□

که گر ز خارج من دفتری نپردازم

□

تو ماهیکی ضعیفی و بحر است

□

یا به جز آن حرفشان روزی نبود

□

بخشکی چو پیل و بدریا نهنگ

□

نفس مفتی ز خبث باید پاک

□

این که تو کردی دو صد مادر نکرد

□

سوی خانه‌ی لنبک آمد چو باد

□

القصه بازگشتم و رفتم به خانه زود

□

در کام اوحدی نکند کار بوسه‌ای

□

بیدار چون نشست بر خفته

□

عطار چه در مکان نشستی

□

این همی گفتم و همی کردم

□

علم نورست و جهل تاریکی

□

زلت آدم ز اشکم بود و باه

□

جهاندار پیروز دارد مرا

□

به آتش اندر ز آب عنایت تو نمست

□

از رای دل گذار نباشد، بهیچ روی

□

تو، ای پیر مانده به زندان پیری،

□

ما را بمران وگر برانی

□

گر شاه‌نشان خواجه بود خواجگی اینست

□

هم ز احوال دوستان مجاز

□

کمترین آکلانست این خیال

□

ازین تخمه گر نام شاهنشهی

□

شاها ز پی آنکه شاعران را

□

می‌برد قاصد زمین و زمان

□

مر طغرل ترکمان و چغری را

□

یقین بدان که ز پاکیزگی است پیوسته

□

با خرد گفتم کای غایت و مقصود جهان

□

باز با آب زن در آمیزد

□

لاجرم دنیا مقدم آمدست

□

همی شد دوان شیروان چون نوند

□

دست سرو ار دعای تو نکند

□

چو زور داری، افتادگان مسکین را

□

دانی که نیاوردت آنکه آورد

□

برگ‌ها لرزان ز بیم خشکی اند

□

در غمزه‌های نرگس او بی‌شمار سحر

□

تنت از خرق و التیام بری

□

از حجاب ابر نورش شد ضعیف

□

سرانجام هرمز گرفتار شد

□

شرع از تو سرخ‌رو تو چو گل تازه‌روی تا

□

ز آهاد بپرهیزم، در اوحدی آویزم

□

چون روی منیژه شد گل سوری

□

زلف برگیر که خورشید تو در سایه بماند

□

همتت چون گشاد دست به عدل

□

سایه بر مال کس نیفگندم

□

چو بند و دام دیدی زود آنگه

□

چو طینوش بشنید پیغام اوی

□

گه درنگ ز خاک زمین ربوده قرار

□

برای خود سپری راست کن ز عدل و بترس

□

منش پنجه و هشت سال آزمودم

□

شاه در این بود که لشکر رسید

□

هر آیتی که آمده در شان کبریاست

□

خیمها پر بتان دلسوزند

□

پیر داند قبض و بسط عاشقان لیکن چه سود

□

توانگر خداوند این گوسفند

□

هر زمان لرزه بر آب شمر افتد مگرش

□

در وجودت نهفته گنجی هست

□

علی شیر نر بود لیکن نبود

□

ستم مپسند از من وز تن خویش

□

گر نایژه‌ی ابر نشد پاک بریده

□

آنچه داند نه هشتنی باشد

□

دیده سنایی از قبل چشم شوخ او

□

به دیبا بیاراسته پشت پیل

□

چین کله بر عقیق چینی

□

از بهر لقمه‌ای، که نهندت به کام در

□

طاعت و نیکی و صلاح است بخت

□

وگر شناخته‌ای کاصل انس و جان ز کجاست

□

انوری آخر نمی‌دانی چه می‌گویی خموش

□

بی‌حسابی مکن، بهانه مجوی

□

بگشای نقاب تا ببینم

□

شوم پیش یزدان بپوشم پلاس

□

یوسف نی نه بیژن اگرنه بگفتمی

□

خوش چشمه‌ایست طبع تو در مرغزار تن

□

هر مفلسی نشسته به صرافی

□

زان حسین از دار تو منصور شد

□

پنهان‌گریم ز مردم چشم

□

زلت خاص آفت عامیست

□

گرچه مه چرخ آمد خورشید ولیکن

□

بدین در بخسپم نجویم سرای

□

ز رشک طبع تو دارد مزاج دریا تب

□

بی‌غرض کس را نخواهی داد نانی در جهان

□

بهی برشاخ ازاین اندوه مانده است

□

خموش کن ز بهانه که حبه‌ای نخرند

□

چه توان کرد برون شد ز قضا ممکن نیست

□

ملکوتست جای و منزل تو

□

هر لحظه یکی دون را صد «طال بقا» گویی

□

جز از تو زبر داوری دیگرست

□

سلطان داد و دین که ز تمکین و قدر اوست

□

هر شبت میگویم این و عقل میگوید: بلی

□

نفس ما بر آسیا کی پادشا گشتی به عقل

□

گرچه بی‌خیر است گیتی، مرد را

□

اصل وجود اوست که از بیخ فرع اوی

□

مددی ده، که دیو رنجم داد

□

آنچه من می‌بینم از آزار یار

□

دو تن دیده با نیزه و درع و خود

□

تیغ فلک ز تیغ تو اندر نیام باد

□

کسی که از غم شیرین لبان به کوه دوید

□

گر عاقلی چو کردی مجروح پشت دشمن

□

صد هزاران بنا و یک بنا

□

گه تهی کرد همی دامن ابر از گوهر

□

مرا نا دیده عشقت بر کجا بود؟

□

درد تو بر آسمان چارم

□

هوا را دهان خشک چون خاک شد

□

تزویر این و آن نه همانا به دل کند

□

از نفس اوحدی گوهر ایمان طلب

□

یکی پشتستش و صد روی هستش

□

یک سر سوزن ندیدی روی دولت ای فرید

□

سپهر فتح ابوالفتح آنکه هست ردای

□

تو رخ پوشیده‌ای، مهجور از آنم

□

وندر همه ده جوی نه ما را

□

بدیشان چنین گفت کاین سبزجای

□

چو عزم خدمت آن بارگاه دید مرا

□

از حسد داران ندارم هیچ باک

□

پس حیلتی ندیدم جز کندن

□

خرمن خاکم و آن ماه بگردم گردان

□

بی‌نعمت او بیخ بقا خشک لب افتاد

□

چو باغ وصل را در برگشادی

□

زهی بتی که به خوبی خویش در نفسی

□

کنیزک به دادار سوگند خورد

□

تیغ در دست بید می‌چکند

□

هان! ای پدر، بدادن پند پسر بکوش

□

مگر که یاد نداری که چشم تو نشناخت

□

زنده نشد این سفلی الا که به صورت

□

همه عالم شعار عدل تو داشت

□

عنبت سرخ گشت و عنابی

□

سنایی را مسلم شد که گوید زهد پرمعنی

□

همه پاک در گردن پادشاست

□

لبش به نوش بیاکنده لطف صانع لطف

□

چو پیر گشتی و پیری رسول رفتن تست

□

نشنوده‌ستی که خاک زر گردد

□

شاد زمانی که ببندم دهن

□

گرم و ترست وعده‌ی وصلت چو روح و می

□

هر کرا شاه بر کشد، بپذیر

□

با تو وفا کنیم و تو با ما جفا کنی

□

ششم هرکه آمد ز راه دراز

□

مه و خورشید شوخ و بی‌شرمند

□

که روز بازپسین در گذار و رحمت کن

□

هر گه که جست و جوی کنی دین را

□

بر ضعیفان نکنی رحم به یک قرص جوین

□

از پی آنکه تا نگردد کند

□

مرا محروم نگذاری، چو دانی

□

از سنایی به بها هر دم صد جان خواهد

□

برادرش را دید بر زیرگاه

□

معاذالله نه زان نوعست رایش

□

گر چه ز خوبان جهان پرست، نخستین

□

وز خرد و جود و سخا لشکری

□

به حیله حیله تو سوراخ کن خم ترشی

□

عقل پروردست گویی روح او را در ازل

□

کم شنیدم که مرد آهسته

□

وارهان یک دم سنایی را ز بند عافیت

□

ز دینار و ز گوهر شاهوار

□

باره‌ی در هم نیارد کرد گیتی

□

چو در باغ تو از لطفت همان امید میباشد

□

بنده چو خداوند خود نباشد

□

چند گذشته‌ستی بر جاهلان

□

دی گل سرخ و سهی سرو رسیدند به هم

□

گرگ اول چو بیگناه آمد

□

بینی از وی دو مایه‌ی ثنوی

□

بدو گفت کین گل به موبد سپار

□

بحر نه از موج واله تب و لرز است

□

تو خود به باغ رو و گوش کن که: سرد بود

□

نهال آنگه شود در باغ برور

□

خود آفتاب جهانی تو شمس تبریزی

□

جامه‌ی جنگ تو یک دور همی گشت که خصم

□

شاه خفته است فتنه‌ی بیدار

□

زنهار کیانند به زیر خم زلفت

□

ده و هشت بگذشت سال از برش

□

ابر باران فتح و سیل ظفر

□

ببخش، اگر گنهی کرده‌ام، که نیست عجب

□

ازین است جانت ز دانش پیاده

□

از آن لب‌های چون عناب دردا

□

عمرها در عمارتت بوده

□

حکم او تا به دست مادر بود

□

گاو ز می از لطفش چو گاو فلک در تک

□

به دوریش بخشم نیارم به گنج

□

چرخ اگر بارگاه تو نبود

□

تو که چون شیر پرده پشمینی

□

از پس دیوی دوان چو کودک لیکن

□

شب چتر سیاه دان و با وی

□

گو بیا روی ببین اینک وانگه به دو دست

□

هیچ دیوت ز ره نیندازد

□

مرا گفتی فراموشم مکن نیز

□

به ایران فرستاد نزدیک شاه

□

باد را در شارع حکمت شتابی دایمست

□

هر جا که عاقلیست درین فصل مست شد

□

گمان بردی که آن جای قرار توست

□

به دو جهان بی آزار ماند هر آنک

□

واندر هرآنچه رای تو کرد اقتضای آن

□

مکن، ای دوست، گر نه هندویی

□

جسم و جان بابت این لعبت سیمین تن نیست

□

به دیدار تو چشم روشن کنیم

□

حلم او را تحمل جودی

□

سروست و بید و لاله که به نهفته‌ای به خاک

□

مر مرا سوی خرد بر تو بسی فضل است

□

به گهی کز سر عشرت لطف آغاز کند

□

هر سر که از عنایت تو سایه‌ای نیافت

□

صاحب رخت و چیز دار او را

□

ما از زمانه عمر و بقا وام کرده‌ایم

□

ز دریا برآمد یکی اسپ خنگ

□

گفت صراف قضا ای شیخ اگر ناقد منم

□

منزل یکی و راه یکی و روش یکی

□

چون به سجود و رکوع خم ندهی

□

عطار ز یک گل وصالت

□

اگر لای توحید واجب نبودی

□

به زمین از سپهر پیغامی

□

چو جان و دل از مایه‌ی اتصال

□

همه مهتران خواندند آفرین

□

فلک چو کان گهر دید خاطرم پرسید

□

پر سرمکش، که عاقبت از بهر کشتنت

□

مرا ایزدی دین است چون دین یافتی زان پس

□

او ز آل خلیلست و به آفل نکند میل

□

مضمر اندر کف این دینارست

□

به پیروزی عزیز مصر بینش

□

آفتاب داد و دین سنجر که او را هر زمان

□

برانوش گفتا که ایران تراست

□

جایی که عرضه کرد جهان بر و داد ملک

□

بی‌زر اندر خانه ننشانی شبی کس را و عمری

□

مذن چو خواندت زپی مسجد

□

محسوس بود هرچه در این پنج حس آید

□

گویم از رای و رایتت شب و روز

□

وگرش در سر این هوس نبود

□

سلطان بهرامشاه آنکه به تایید حق

□

بدو گفت بهرام پس چاره کن

□

ناسگالیده از آن سان بگریخت

□

وهم و خیال حس تو من ذلکی دواند

□

جز تو همواره همه سر به نگونسارند

□

یک بار چو رفت آب در جوی

□

کز تباشیر صبح رای وزیر

□

سفره پر نان و دیگ پر خوردی

□

باش تا سلطنت و کبر تو مشتی دون را

□

همانت خرد هست و پاکیزه رای

□

ایا به دست تو در گوهر سخا تضمین

□

چه برخورداری از رختی توان دید؟

□

پیر جهان بد سگال توست سوی او

□

چند آخر به خون نویسی خط

□

خواهی که خبر کنم هم‌اکنون

□

بر بلندی و دور از آفت سیل

□

نشست عاشق اندر بتکده واجب کند زیرا

□

چهارم که بپراگند بر گزاف

□

لشکرکشی که هستش لشکرگه آسمان

□

گرچشم دلی داری، از ماتم دلبندان

□

فتنه‌ی سبزه شدت دل چو خر، ای بیهش

□

زیرا قفص با دوستان خوشتر ز باغ و بوستان

□

هر کرا در دل هوای تست ایمن از هوان

□

چه کنی از جنید و شهرش یاد؟

□

که داند تا چه چیزم من که باری من نمی‌دانم

□

ازان پس خروش آمد از جشنگاه

□

فرخنده قدوم تو که کمتر اثری زو

□

دست خرد چو نقل سخن را نصیب کرد

□

هرگه که پیش رویت سر برکند

□

چرا گردد به گرد خاک ویران

□

رسم به روز و شکایت از این فلک بکنم

□

تا دگر دل به مهر زن ندهد

□

شاه بهرام آنشهی کاندر جهان

□

به دست من‌اندر گرفتار شد

□

در زوایای عدم گر بر خلافش واردیست

□

از آن خاک اوحدی را گر نهی بر جبهه اکلیلی

□

چو در تاریک چه یوسف منور مشتری در شب

□

ان کان نطقی مدرسی قد ظل عشقی مخرسی

□

کی بود از روم و چین پیک ظفر در رسد

□

مظهر صنع رای اینانست

□

از رنگ گل و لاله کنون باز بنفشه

□

بخوردند سوگندهای گران

□

بختیست جوان اهل جهان را به حقیقت

□

اوحدی‌وار از گناه خود فغانی می‌کنم

□

یکی دریای ژرف است این، که هرگز

□

ز غم حق که هر دم افزون باد

□

هرکجا از عنایتت حصنی است

□

در آن روزی که تابی بر جهان نور

□

چون سنایی را به عالم نام فخر از عشق تست

□

برآسود روزی بدان رزمگاه

□

گفتم که پایمرد و وسیلت که باشدم

□

ملکی که منتقل شود از دیگری به تو

□

دین تو به تقلید پذیرفته‌ای

□

آب حیات از شرف خود نرسد به هر خلف

□

تا افق آستانش راست نکردند

□

اول جمله اوست، عز وجل

□

مسجد حاجت روا جویی مجو اینجا که نیست

□

رهانیده‌ی ماست از اژدها

□

پاسبان سرای ملک تواند

□

دیگیست چارخانه، که سرپوش آن تویی

□

آنکه عطا و عطا پذیر مر او راست

□

آنها که زپاکیزه نسب شیعت خود را

□

ای صاحبی که از رقم مهر و کین تو

□

هر چه کرد و کند به هر دو سرا

□

ز دیوان خلق تو مر خلق را

□

چو این کرده باشی زمانی مپای

□

شاها نهند اگر تو اشارت کنی به فخر

□

رمحت شهاب و مه سپر، خوانت بهشت و کاسه‌خور

□

تورا دانش به تکلیف است و نادانی طبیعی، زین

□

بس که اصل سخن دو رو دارد

□

در مذاق دهر هست از لطف تو طعم شکر

□

چون تو این احتیاط‌ها کردی

□

گفتم: آن سیم بناگوش تو کی بوسم گفت:

□

مهان سرافراز دارند شوم

□

این دل افکار جگر سوختگان می‌گویند

□

به حرص بر دل خود نقش زرمکن شیرین

□

اگر می‌شناسی جهان‌آفرین را

□

این چه بادی است که طفلان چمن را هردم

□

دست رادش کرده در اطلاق رزق

□

بار دادی، چه روز این بارست؟

□

اگر خواهی به خون دل کنی نقش

□

که خاقان چینش فرستاده بود

□

هم طاعت او حرز وضیع است و شریفست

□

چون خرمگسان بخورده در دم

□

کم زان باری که در دوم تخته

□

یک قوم همی‌رسند مهمان

□

آب اگر بر آتش آید از نهیب عدل او

□

بجز از دستهای تیرانداز

□

از دل چکنی وقتی در عشق سوال او را

□

چو تاج نیاکانش بر سر نهاد

□

بر آنکه نیست ز فوج تو موج حادثه را

□

پرشکار شکرینست جهان، مردی کو

□

دانی که تو را کردگار عالم

□

چون عمروعاص پیش علی دی مه

□

خوری گر بپوشی و گر گستری

□

با غریبان به لطف خویشی گیر

□

هر که او شعر ترا گوید جواب از اهل عصر

□

به سختی چنان روزگاری ببرد

□

نیست نیک اختر کسی که‌ش چرخ نیک‌اختر کند

□

زرینه شمع بر سرقبرت چو موم شد

□

چشم من چون گوش گشتی چون ندیدی بر زمین

□

در آن زمان که عسل‌های فقر می‌لیسیم

□

ای میر اجل، چون اجل آیدت بمیری

□

شب چو رفت آفتاب در پرده

□

خوبت آراسته‌ست طرفه تر آنک

□

گر از ما همی باژ خواهی رواست

□

سوی تو نیامده است پیغمبر

□

دور ز اقوال نیک نیست زبانم

□

من جز به شخص نیستم آن قوم را نظیر

□

چه جویم همدمی چون می‌نیابم

□

نان همی جوید کسی کو می‌زند

□

توانم ساخت، چون جانم نباشد

□

در ملک خوبرویی بس نادری ولیکن

□

گر این مرد بهرام را خویش نیست

□

کوشش به حیله آمد با خوردنت برابر

□

ظلمت کلک وی ازین حرف نور

□

لاف گویان اناالله را ببین در عشق خویش

□

جان و سر تو که بگو باقیش

□

آتش و چیز حرام هر دو یکی است

□

دو جهانند هر تنی به هنر

□

با اینهمه هست بر زبان نونو

□

که چون کودک او به مردی رسد

□

هرکس پس تو آید از مکر وز مرائی

□

چون ز تاریخ برگرفتم فال

□

بر طاعت خود تکیه مکن چون بحقیقت

□

بر حکمت میری زچه یابید چو از حرص

□

وین چرخ که‌ش ایچ خود بقا نیست

□

در وبال و هبوط و بعد و شرف

□

جز در چمن ولی تو چون گل پیاده کیست

□

بپرسید تا مهتر ده کجاست

□

چو دانش بیاری تو را خواسته‌ام

□

بسط کن بر همه کس خوان کرم!

□

جای گر حور و حریرت باید اندر تار شب

□

گفتمش من نترسم من هم از دل بپرسم

□

راه طاعت گیر و گوش هوش سوی علم دار

□

دلم هر لحظه جایی انس گیرد

□

کاه گرداند وفای عشق تا برجانت نیز

□

چو دانسته شد چاره‌ی آن کنیم

□

دل درویش مسوز و مستان زو و مده

□

گرچه سخن خاصیت زندگی‌ست

□

کار هر موری نباشد با سلیمان گفتگو

□

از قهر دور مانده و انکار خواسته

□

گر کاربند باشی اینها را

□

کرمت چون ز من بریده نشد

□

از روی بی‌نیازی بیجاده که رباید

□

بدو گفت کای مهتر نامدار

□

دنیا به تگ اندر است دینت کو؟

□

بانگ چو بشنید کشف لب گشاد

□

ما ز انتظار مردیم از عشق تو ولیکن

□

بس کن و در شهد و شکر غوطه خور

□

بیرون نجهد مگر بفرمانت

□

سفر مال بیم دزد بود

□

جان و دل و دین بنده با تست

□

به برزن درون جای نعمان گزید

□

گر جای گیر نیست چو جسم این لطیف جان

□

بر تو خوردی ازین جهانداری

□

بی منست او تا سنایی با منست

□

اگر نیافت خطر بی‌خطر مگر به درم

□

ای گوهر بی‌رنگ، بدین کان دوم در

□

ای جوان، حاضر تو پیرانند

□

مزاج و طبع هوا گرم و نرم شد نشگفت

□

فزون از دو فرسنگ پیش سپاه

□

بجوی آن راز را اندر تن خویش

□

آمد و خفت در میان سرای

□

دل چو ز آن لب دور ماند گر بسوزد گو بسوز

□

هین بزن ای فتنه جو بر سر سنگ آن سبو

□

علم آن بود، آری، که مردم آن را

□

مهر محکم شود ز خوش خویی

□

دل و جان و عقل سناییت را

□

پس پشت او چند ایرانیان

□

گرچه اندر رشته‌ی دری کشندش کی بود

□

آنچه باشد جمال آن ز دروغ

□

پادشا را ز پی شهوت و آز

□

در بسته چهار گوشه زنار

□

قلم بگیر که سنگ زر است نوک قلم

□

دست او هر دو روز بر شاخی

□

هر که اینجا به نشد آنجا برو داروش کن

□

شب تیره بودند با گفت‌وگوی

□

سروی بدی به قد و به رخ لاله

□

کای سفیهان خطااندیشه!

□

با قد تو کژ و کوژ در باغ

□

من بس کنم ای مطرب بر پرده بگو این را

□

رسوم دهر همین است کس ندید چنو

□

یارمندی کند ز راه ادب

□

آوازه در افتاده به هر جا که سنایی

□

پدر بر پدر پادشاهی مراست

□

هرچند تورا خوش آمد این‌خانه

□

زخم او، جا درون جان دارد

□

خدمت او کند خرد چون او

□

گیتی سرای رهگذران است ای پسر

□

از رد و قبول دلبران را

□

آب الیاس و خضر روشن ازوست

□

به تیغ عشق شو کشته که تا عمر ابد یابی

□

چنان کرد کو گفت بهرامشاه

□

فاضل کنند نامت اگر تو به جد و جهد

□

پایه‌ی فقر بود وایه‌ی من

□

بی رشوت و بی‌بیمی بر کافر و بر مومن

□

نی خماری کز وی آید انده و حزن و ندم

□

جمال و زیب زیبا کم نگردد

□

اگر صد کس بمیرد در بلا چیست؟

□

عقل و جان در خدمت آن بارگه رفتند لیک

□

زمین بر نتابد سپاه مرا

□

تنت قارون شده است و جانت مفلس

□

عقل و جان بر فلک گذار کند

□

سر ز کبر و بخل بر گردون اخضر برده‌اند

□

در چشم ما نیایی گویی که نور چشمی

□

همچون کدوئی سوی نبیدو، سوی مزگت

□

ننشستم چو تیزرو بودم

□

حشمت قاضی امین باید، درین ره بدرقه

□

ز پنجاه بازآوریدند سی

□

تو را به حجر گکی تنگ در ببست حکیم

□

در صفتهای او نظر کرده

□

هر چند دیر مانی آخر برفت باید

□

و سیمائی شهید لی بانی

□

هست بسوی تو همانا چنانک

□

عقل کلی گرفته دانش و پند

□

فرزانه علی‌بن محمد که اگر چرخ

□

چو برداشت بهرام جام بلور

□

که بود حجت بیهوده سوی جاهل

□

گرندانی که چیست این پایه؟

□

همه را رو بسوی کعبه و لیک

□

وان فتنه شده، ز دست این دشمن

□

به شهر تو گرچه گران است آهن

□

سیه رویی ز ممکن در دو عالم

□

بغداد را به طرفه‌ی بغداد باز ده

□

یکی برمنش بود کامد ز روم

□

گفتم ای جان از پی یک وصل چندین هجر چیست

□

پیر گفت: « آنکه کند گاه خطاب

□

گر از آن خسته دلت یک نظر فیض بگیرم

□

چون نلافم شمس تبریز از سگان کوی تو

□

به گرد دانا گرد و رکاب دانا بوس

□

دگر میزان عقرب پس کمان است

□

عقل را گه کله نهد بر سر

□

کسی کو بلند آسمان آفرید

□

واراسته شد چون نقش مانی

□

اگر این جا شناختی رستی

□

هست هر روز فزون دولت خوبیش ولیک

□

در پرده‌دار عشق که معشوق خویش را

□

بسیار مردمان که جهان کرد بی‌نوا

□

مسافر چون بود رهرو کدام است

□

در عهده‌ی موسی آل جعفر

□

مر او را بود هفت کشور زمین

□

تیر سرما را خز است تو را جوشن

□

سبحه‌ای شد پی ابرار، تمام

□

در لبش چون بنگرم از غایت لعلی شود

□

خاک و آب از عکس او رنگین شده

□

وین همه بی‌شک لطایفند که این خاک

□

چو کردم در رخ خوبش نگاهی

□

باده‌ای مان ده که از درگاه «حرمنا» ی نفس

□

سپه را چو روی اندرآمد به روی

□

تن ز بهر طاعتت دادند، عاصی چون شدی؟

□

داد با اینهمه افتادگی‌ام

□

تا حشر گردند شاگردان دون‌الفلتین

□

نه در پر و منقار رنگین سرشته

□

مانند دل سخت سیاه تو از آنست

□

کرامات تو گر در خودنمایی است

□

چون دم عیسی چلیپاگر شد اکنون بلبلان

□

به مرگ بدان شاد باشی رواست

□

باش تا وقت آیدت اسباب دیوان ساختن

□

چون شد اخلاص را نشانه پدید

□

خاصه بدر صدر شمع شرع یوسف آنکه هست

□

شهی که خفت ز شاهی خود بود غافل

□

کشتیی را پیش باد امروز در تازان کنند

□

عدوی خویش را فرزند خوانی

□

تا بپیوست نهی تو بر عقل

□

فرود آمد و خنجری برکشید

□

ننگ ناید مر شما را زین سگان پر فساد

□

چند تن کوشش و جنبش کردند

□

پشت خم داد و نهاد از قبل خدمت و عذر

□

ز خجلت کف تو بحر کف چو بر سر زد

□

ببردم به تن رنج در کنج محنت

□

جهان را سر به سر آیینه‌ای دان

□

بس روشنست روز ولیک از شعاع آن

□

چو آوردم این مرغ بریان گرم

□

خاک زاید گوهری کز گوهران برتر شود

□

یافتندش چو زر پاک عیار

□

ناگهان خاتم برون شد چند روز از دست او

□

بیت‌های این غزل گر شد دراز از وصل‌ها

□

اهل بدعت را قیامت نقد شد زین آشتی

□

از آن تا این بسی فرق است زنهار

□

هر چشم که از خاک درت سرمه‌ی او بود

□

سر نامه کرد از نخست آفرین

□

گر ناز کنم بر آفرینش من

□

وقتشان بر سر زبان راند

□

«من» و «سلوی» چو هست اندر تیه

□

اگر مهمان توست این ناخوش آواز

□

زیر فامم به صد هزاران جان

□

همه از امر وحکم داد داور

□

بسپار همه زنگ به پالونه‌ی آهن

□

همی اندران جای آواز سنج

□

نه قهر باشد او را تغیر اندر وصف

□

عمرها بودی انیس جان من

□

از برای حق صاحب مذهب اندر تهنیت

□

به بر و بحر و به دشت و به کوه می‌کشدش

□

که گرش دایره کین ور شود از نقطه‌ی بخت

□

طبیعی قوت تو ده هزار است

□

علم کین انتقام ورا

□

چو شد هفت ساله به منذر چه گفت

□

یارب ار فانی کنی ما را به تیغ دوستی

□

معتمر گفت با وی از دل پاک

□

آبش چو نبات و سنگ حیوان

□

وصفت که جان افزایدم گرچه زبان بگشایدم

□

رهی خوشست ولیکن ز جهل خواجه همی

□

دل ما دارد از زلفش نشانی

□

چو جام یافت ز ساقی املش بوسد دست

□

همه بار کردند و دیگر نماند

□

آن اصیل خوش لقای مکرم درویش دوست

□

بوی بادی که آن ز نجد آید

□

کافرانی کش ندیدند و نپذرفتند دین

□

الخمر ما خمرته و العیش ما باشرته

□

کرده شیران حضرت تو مرا

□

بدان خوبی رخ بت را که آراست

□

مصحفی دیدم گرفته آن بت اندر دست راست

□

به چشم تو خوارست گنج و سپاه

□

شاه بهرامشه آن شه که جزو هر که شهست

□

با دل خرم و لب خندان

□

کم زن بد دل یک لخت به عذرا نزند

□

ور اندر یافتن مر پیشکاران را چو درماند

□

چنگ در گفته‌ی یزدان و پیمبر زن و رو

□

گهی از سرخوشی در عالم ناز

□

حلقه در گوش چرخ و انجم کن

□

بیامد به نزد پدر یزدگرد

□

پیش هر دون مکن چو چنبر پشت

□

غالب از بهر طالبست به کار

□

از آن دوست و دشمن نیارم به خانه

□

چون شاخ یک درخت شدی زان دگر ببر

□

گفت رسم شرع و سنت جمله تزویر و ریاست

□

شود از جان‌کنش ای مرد مسکین

□

از هوا منطق نیارد هرگز اندر راه دین

□

چنین گفت کز کردگار جهان

□

ای خدایی که به بازار عزیزان درت

□

همه از مردن و هلاک ایمن

□

بپرسدم ز ریا گه گهی به راه ولیک

□

تو چنان دانی که هستی با بزرگان هم عنان

□

تاختی راست چو خورشید و بکندیش آن شاخ

□

اگر آیینه‌ی دل را زدوده است

□

در دین محمد چو عمر صلبی اگر چند

□

چو خشم آورد شاه پوزش گزین

□

صدف شمار دم از دیده پر در رو غواص

□

گه گشادی بند از تنگ شکر

□

نه تویی یوسف یعقوب مکن قصه دراز

□

نی ما از آن شاهیم ما عقل و جان نخواهیم

□

چون همی دانی که شهر علم را حیدر درست

□

بلی بی پوست ناپخته است هر مغز

□

سنایی ار تو خدا ترسی و خدای شناس

□

برفت و بدید آنک بد نامدار

□

بوالمعالی احمد بن یوسف بن احمد آنک

□

پیش زهره‌ی خروش کراست؟

□

اگر بر عقل چرب آید یقین دان کان گمان باشد

□

روی نیارم سوی جهان که بیارم

□

ور نه بگریزی از اینها باز دارندت به قهر

□

نظر کن در حقیقت سوی امکان

□

هفت سیاره روانند و لیک از رفتن

□

چو من باشم و نامور یار سی

□

هفت در دوزخند در تن تو

□

دیده سرمایه‌ی نکوکاران

□

خلقی پر از نشاط ز دشتی تهی ز برف

□

مه کی باشد با مه ما کز جمال و طالعش

□

ذره‌ای از باد عزمش گر بیابد آفتاب

□

چه می‌گویم حدیث عالم دل

□

نام آن خواجه که بر مخلص شعر تو رود

□

همه گردن سرکشان گشت نرم

□

ملک از بهر نامه‌ی عملت

□

دل ممن بسان آینه است

□

راهی چنان که آید ازو جسم را خلل

□

نفس بر من چون جهان بفروخت دادم دین و دل

□

درخت اگر متحرک شدی ز جای به جای

□

بدین معنی کسی را بر تو دق نیست

□

دهد درنگ رکاب تو خاک را طیره

□

چو لشکر شد آسوده بر درسرای

□

اندرین سال که بگذشت برو

□

کرد ایزد ز بهر یاری تو

□

رای او را مگر ملاقاتی

□

نی نی منم سرخوان تو سرخیل مهمانان تو

□

ای سپهرت ز بندگان مطیع

□

کنون هر عالمی باشد ز امت

□

همه گریان و لقمه از اومید

□

چو بیدادگر شد شبان با رمه

□

بر ذروه‌ی وجود رساند خدنگ خویش

□

گر چه دردت ز خشم و کینه‌ی اوست

□

مشکل چرخ پیش کلک تو حل

□

زانکه چون دست پاک باشد سخت

□

ترا کردگار از برای تحفظ

□

بخار و ابر و باران و نم و گل

□

عالم قدرت مجسم نیست ورنه باشدی

□

هر یکی را بهشت نام کنم

□

سهمش ار مهر بر حواس نهد

□

زهد فرض از حرام برگشتن

□

ای در وقار حاکی اخلاق تو زمین

□

عاشق مات ویم تا ببرد رخت من

□

ای پایه‌ی کبریات فارغ

□

بود فکر نکو را شرط تجرید

□

از سایه‌ی وقوف تو بیرون نیافتند

□

هر آن کز میان باره انگیزند

□

عز دین مسعود فرخ را تو فرخ اختری

□

هر کجا بیند دو همدم را به هم

□

ملک بخشاینده در حرمان میمون خدمتت

□

خیز ای عطار و سر در عشق باز

□

باد پیوسته از سرشک حسد

□

مرکب چون شود مانند یک چیز

□

ای ترا در حبس طاعت هم وضیع و هم شریف

□

نگر تا چه گویم یکی بشنوید

□

از پی آسایش خلقست و آرام جهان

□

کندت قید سردی و خشکی

□

همچو ابناء هنر از بهر حاجت سال و ماه

□

آخر بنگر در من گفتا که نمی‌ترسی

□

زمان زمان دهدم آن قدر که بوسه دهم

□

چو برخیزد تو را این پرده از پیش

□

چنان کامل که نه گرم است و نه سرد

□

مرده است که بی خروش باشد

□

آسمان گر به رنگ فیروزه‌ست

□

یک نفس زین گفت و گو منشین خموش!

□

ز همت تو سخا مستعار دارد جود

□

سوی آل نبی آی از سپه دیو که ایشان

□

بر در ملکت کرا آید شگفت

□

همه از وهم توست این صورت غیر

□

خطر ندید هر آنکو ندید از تو قبول

□

کجا اوفتادست گفتی زریر

□

به آب لطف تو آنرا که تشنه کرد امید

□

هر که او زین صفات عور شود

□

ترا این جاه قاهر قهر ما نیست

□

چو وحی سر کند از غیب گوش آن سر باش

□

دلش ملال نداند همی به بخشش و جود

□

هر آن کو کرد حاصل این طهارات

□

گفتم آیا کسی تواند کرد

□

چو ارجاسپ آن دید کامدش پیش

□

کوس همچون رعد و شمشیر چو برق

□

هر چه غیر از تو، ز آن نفورم کن!

□

آفتابی که در نظام جهان

□

پای به ره در نه و ز کار مکش سر

□

در شوره ز فتح باب دستت

□

زمام تن به دست جان نهادند

□

وعده‌ای می‌ننهم هین من و قتال و کنب

□

در خانه همه مزاج دانان

□

در مدح و ثنات شاعران‌راست

□

مرسله بند گهر کان جود

□

به وجه رمز در این شعر بیتکی چندست

□

به شهر ما تو چه غمازخانه بگشادی

□

ز کلک بی‌قرار تست گویی

□

کند انوار حق بر تو تجلی

□

ناصر دین و نصیر دول و صاحب عصر

□

به لشکر گه خود فرود آمدند

□

چشم جهان جست بسی هم نیافت

□

با تو تا ذره‌ای ز هستی هست

□

تا نگویی که شعر مختصرست

□

درخت تو گر بار دانش بگیرد

□

ذهن او داد عقل کلی را

□

به توبه متصف گردد در آن دم

□

ای دولت جوان تو مالک رقاب خلق

□

در گنج بگشاد وز خواسته

□

سکنه‌شان را مدار بی‌آغاز

□

گر چه بود آتش پرستی دینشان

□

قدرتش با قدر مقارن شد

□

تو بگو سخن که جانی قصصات آسمانی

□

در چو من کس کمان قصد مکش

□

در او هرچ آن بگفتند از کم و بیش

□

به کوی کمال تو در، عقل ناقص

□

بدان شورش اندر میان سپاه

□

تویی که خشم تو بر جرم قاهریست مصیب

□

زهد بی‌توبه کی قرار کند؟

□

مدبریست به ملک اندرون چنان صائب

□

تو را در راه یک یک دم چو معراجی است سوی حق

□

مه ز دور فلکی زیر فلک راست چنانک

□

ز «لمح بالبصر» شد حشر عالم

□

زیر قهر منهیان حزم تو امروز هست

□

شه روم و هندوستان و یمن

□

گر فرستی ای بسا شکراکه من

□

داغ ایمان به روی جان درکش

□

تبارک‌الله از آن قادری که قدرت او

□

خمار درد سرت از شراب مرگ شناس

□

خجلت حلم تو دادست زمین را تسکین

□

کجا شهوت دل مردم رباید

□

رخ به من کرد و مرا گفت کزین جوی مترس

□

چون خسته شد از دل سیه روز

□

بر چرخ کشد پایه چون شهاب

□

چون تو را عقد یقین آمد سست

□

فرود ازو بدو منزل کنیزکی دیدم

□

هر کس که سخن گفت همه فخر بدو کرد

□

چو گیرد آتش خشم تو بالا

□

سرمه ز خاک قدم عشق گیر!

□

گوهر افراسیاب از جاه تو

□

بگوی این همه سربسر پیش من

□

توامان گشته در برابر قوس

□

نفس او با تو همخطاب شود

□

گیرم از روی عیانش نتوان کرد عتاب

□

شمس تبریز آمد و جان شادمان

□

وقت بر آبریز سبلتشان

□

ساعی ترک گران‌جانی کن!

□

بدر در اصل لغت ماه تمام آمد ولیک

□

نظم از سرو جد و حال میخواند

□

با جان من اگرنه هوای ترا رگیست

□

خود ز عزلت زیان نبیند کس

□

سمر رسم تست در اقوال

□

درس اسرار است نقش جان تو

□

کم کند گر خدای چرخ سخات

□

خر عیسی تنست و دل عیسی

□

هم ز بیم لمعه‌ی تیغ تو جاسوس ظفر

□

مقصود من از بیان این حرف

□

رای او داده فلک را خبر سود و زیان

□

دل او بی‌ضیا و نور و فروغ

□

در موکب تو اژدهای رایت

□

تبریز رو دلا و ز شمس حق این بپرس

□

گر بر جهان جاه تو گردون گذر کند

□

داند احوال ممالک را تمام

□

از آن زمان که ظفر پرچم تو شانه زده است

□

یک زمانم ز خویشتن برهان

□

بی‌آب رخ طالع مه‌پرور تو ماه

□

عشق که رقص فلک از نور اوست

□

ترا که دل به قضای خدای داد رضا

□

مرد سخن یافته را در سخن

□

ایام گر بکرد خطایی در آن مبند

□

بر قدم او قدمی می‌کشید

□

با پنج پسر بسته مر او را و سپاهش

□

دست من و آستین یارم

□

از رسوم تو خرد ساخته پیرایه‌ی ملک

□

یار چون دید حال او ز کنار

□

ده یازده قبول داری

□

ان فی العشق فسحه الارواح

□

ایا موافق حکم ترا زمانه مطیع

□

خانه‌ی نحل ز تو چشمه‌ی نوش

□

آن قدر تست او را بر حل و عقد گیتی

□

گیسو ز شکنج ناز ماندش

□

بی‌آب شد چو چشمه‌ی خورشید روزگار

□

رحمتی فرما! که بس درمانده‌ام

□

بی‌رونقا که باشد بی‌باس تو سیاست

□

دربند خلق مانده‌ای و زهد از آن کنی

□

ظهیر دین یزدان بوالمناقب

□

تا بگوید، چو بازپرسی راست

□

بدین لطافت جایی من از برای امید

□

گر آیین شاهان به چنگ آوریم

□

تا قیامت شرفی یافت ز تو

□

حب لولی گر از شکر باشد

□

زین سپس در حمایت جاهت

□

ان کنت ذا غنی و غناک مکتم

□

باس او دست چون دراز کند

□

این بود راضی، آن بود مرضی

□

عفو تو تعیین کند عذر گناه

□

به آوردگه رفت نیزه بدست

□

من هو لا یغبط هذ السقا

□

نکند طبع ملک میل گناه

□

چون تاج عشق بر سر تست ای مرید صدق

□

نیکی و بدی را بکوش دایم

□

در یکی گفته بکش باکی مدار

□

زیر این دایره‌ی بی سر و بن

□

هر آن پسر که پدر زان پسر بود خشنود

□

بخواندند و آمد دمان بیدرفش

□

اول فشاندنی است که تا جمع آورد

□

بعد ازین توبه توبه‌ایست درشت

□

ساکن گلشن و چمن پیش خوشان همچو من

□

بس سیل سخن راندم بس قارعه برخواندم

□

کیل زیان سال و مهت بوده گیر

□

بر سر آبها روان گردی

□

از خواسته با رامش و با شادی بودم

□

چونست بر تو همسر من

□

می رسند و هر کسی پرسان که چیست اندر طبق

□

راه تحقیق را دلیل دلست

□

توی آن شه که خون ریزی، که شمس الدین تبریزی

□

تا خوان و نان بسازی از غایت شره

□

گر نه سگی طوق ثریا مکش

□

یافت تاج شرف سجده، سرت

□

هوا هزار فزونست و مر مرا دو هواست

□

نبرده گزینان اسفندیار

□

تا بده است این گوشمال عاشقان بوده‌ست از آنک

□

نحل را چون لطیف بود خورش

□

بر طبل کسی دیگر برنارد عاشق سر

□

به نور دیده سلف بسته‌ام به عشق رخت

□

تا کنیزک در وصالش خوش شود

□

کرده در کوی و خانه و بازار

□

مردمی زنده بدویست و سخا زنده بدو

□

بی‌مایه همی طلب کنی سود

□

جهان ثابت است و تو ورا گردان همی‌بینی

□

کردگارا ، مرا ز من برهان!

□

جان شاد بدانست که یکتاست درین عشق

□

این میر و عزیز نیست برگاه

□

پیر و جوان بر خطر از کار تو

□

لطف و قهرم همه یکرنگ شده‌ست

□

«برگذشته همه جهان غمگین

□

جهان ویژه کردم به برنده تیغ

□

عشق کشید در زمان گوش مرا به گوشه‌ای

□

خویشتن را متابع او ساز

□

هر چه بر تو ناخوش آید آن منه بر دیگران

□

سودای عشق لولی دزد سیاه کار

□

گر خضر در بحر کشتی را شکست

□

تا ز هستیت شمه‌ای برجاست

□

خلافش بدسگالان را بدانگونه همی‌بکشد

□

جهان را کند یکسره زو تهی

□

دلت انبار و لطفم اصل سنبل

□

در زمین و زمان و کون و مکان