| چرا در یک زمین چندین نبات مختلف بینم | ز نخل و نار و سیب و بید چون آبی و چون زیتون | |
| همی دون می‌خورند یک آب و در یک بوستان رویند | به رنگ و نیل و صبر و سنبل و مازو و مازریون | |
| اگر علت طبایع شد وجود جمله را چون شد | یکی ممسک یکی مسهل یکی دارو یکی طاعون | |
| ار انگورست و خشخاشست اصل عنصر هر دو | چرا دانش برد باده چرا خواب آورد افیون | |
| همانا اینکه من گفتم طبایع کرد نتواند | نه افلاطون نه غیر او به زرق و حیلت و افسون | |
| مگر بی‌چون خداوندی که اهل هر دو عالم را | به قدرت در وجود آورد بی آلت به کاف و نون | |
| خداوندی که آدم را و فرزندان آدم را | پدید آورد از ماء معین و از گل مسنون | |
| خداوندی که دایم هست اصحاب معاصی را | جناب فضل او مامن عذاب عدل او مسجون | |
| همیشه بود او بی ما همیشه باشد او بی شک | صفاتش همچو ذاتش حق ولیکن سر او محزون | |
| کلامش همچو وعدش حق ولیکن گفت او مشکل | «تعالی ربنا» می‌گوی و می‌دان وصف او بی چون | |
| همو بخشنده‌ی دولت همو داننده فکرت | همو دارنده‌ی گیتی همو دارنده‌ی گردون | |
| که پنهان کرد جز ایزد به سنگ خاره در آتش | که رویاند همی جزوی ز خاک تیره آذریون | |
| صدف حیران به دریا در دوان آهو به صحرا بر | رمیده و آرمیده هر دو در دریا و در هامون | |
| که پر کرد و که آگند از گیا و قطره‌ی باران | دهان این و ناف آن ز مشک و لولو مکنون | |
| سپیدی روز صنع کیست در دهر و سیاهی شب | که می‌گردند بر یک دور پشتاپشت چون طاحون | |
| همیشه هردو کاهانند و کاهان عمر ما زیشان | چو صابون از چه از چربو و چربو از چه صابون | |
| چمن پر حقه‌ی لولو که داند کرد در نیسان | شمر پر فیبه‌ی جوشن که داند کرد در کانون | |
| زبعد آنکه چون سیمسن سپر گردد در افزودن | که کاهد ماه را هر ماه «حتی عادکالعرجون» | |
| که بندد چون خزان آید هزاران کله‌ی ادکن | که باشد چون بهار آید هوا را کله‌ی گردون | |
| که گرداند ملون کوه را چون روضه‌ی رضوان | که گرداند منقش باغ را چون صحف انگلیون |