| این است آن عطا که خدا کرد فیلسوف | آن فلسفه است و این ره و آثار انبیاست | |
| این عالم اژدهاست وز ایزد تو را خرد | پازهر زهر این قوی و منکر اژدهاست | |
| پازهر اژدهاست خرد سوی هوشیار | در خورد مکر نیست نه نیز از در دهاست | |
| هر چند رحمت است خرد بر تو از خدای | بر هر که بد کند به خرد هم خرد بلاست | |
| ملک و بقاست کام تو وین هر دو کام را | اندر دو عالم ای بخرد عقل کیمیاست | |
| گر تو به دست عقل اسیری خنک تو را | وای تو گر خردت به دست تو مبتلاست | |
| تخم وفاست عقل، به تو مبتلا شده‌است | گر مر تورا ز تخم وفا برگ و بر جفاست | |
| سوی وفاست روی خرد، چون جفا کنی | مر عقل را به سوی تو، ای پیر، پس قفاست | |
| عدل است و راستی همه آثار عقل پاک | عقل است آفتاب دل و عدل ازو ضیاست | |
| از عدل‌های عقل یکی شکر نعمت است | بخشنده‌ی خرد ز تو زیرا که شکر خواست | |
| از نیک صبر کرد نباید که کاهلی است | بر بد شتاب کرد نشاید که آن هواست | |
| شکر است آب نعمت و نعمت نهال او | با آب خوش نهال نگیرد هگرز کاست | |
| هر کس که بر هوای دل خویش تکیه کرد | تکیه مکن برو که هواجوی بر هواست | |
| آن گوی مر مرا که توانی ز من شنود | این پند مر تو را به ره راست بر عصاست | |
| عالم یکی خط است کشیده‌ی خدای حق | وان خط را میانه و آغاز و انتهاست | |
| دنیا ز بهر مردم و مردم ز بهر دین | چون خط دایره که بر انجامش ابتداست | |
| علم است کار جانت و عمل کار تن که دین | از علم وز عمل چو تن و جان تو دوتاست | |
| چون جان و تن دوتاست دو تخم است دینت را | یک تخم او ز خوف و دگر تخم او رجاست | |
| مرد خرد جدا نشد از خر مگر به دین | آن کن که مرد با خرد از خر بدو جداست | |
| کشت خدای نیست مگر کاهل علم و دین | جز کاین دو تن دگر همه خار و خس و گیاست |