| آزرده کرد کژدم غربت جگر مرا | گوئی زبون نیافت ز گیتی مگر مرا | |
| در حال خویشتن چو همی ژرف بنگرم | صفرا همی برآید از انده به سر مرا | |
| گویم: چرا نشانه‌ی تیر زمانه کرد | چرخ بلند جاهل بیدادگر مرا | |
| گر در کمال فضل بود مرد را خطر | چون خوار و زار کرد پس این بی خطر مرا؟ | |
| گر بر قیاس فضل بگشتی مدار چرخ | جز بر مقر ماه نبودی مقر مرا | |
| نی‌نی که چرخ و دهر ندانند قدر فضل | این گفته بود گاه جوانی پدر مرا | |
| «دانش به از ضیاع و به از جاه و مال و ملک» | این خاطر خطیر چنین گفت مر مرا | |
| با خاطر منور روشنتر از قمر | ناید به کار هیچ مقر قمر مرا | |
| با لشکر زمانه و با تیغ تیز دهر | دین و خرد بس است سپاه و سپر مرا | |
| گر من اسیر مال شوم همچو این و آن | اندر شکم چه باید زهره و جگر مرا | |
| اندیشه مر مرا شجر خوب برور است | پرهیز و علم ریزد ازو برگ و بر مرا | |
| گر بایدت همی که ببینی مرا تمام | چون عاقلان به چشم بصیرت نگر مرا | |
| منگر بدین ضعیف تنم زانکه در سخن | زین چرخ پرستاره فزون است اثر مرا | |
| هر چند مسکنم به زمین است، روز و شب | بر چرخ هفتم است مجال سفر مرا | |
| گیتی سرای رهگذران است ای پسر | زین بهتر است نیز یکی مستقر مرا | |
| از هر چه حاجت است بدو بنده را، خدای | کرده‌است بی‌نیاز در این رهگذر مرا | |
| شکر آن خدای را که سوی علم و دین خود | ره داد و سوی رحمت بگشاد در مرا | |
| اندر جهان به دوستی خاندان حق | چون آفتاب کرد چنین مشتهر مرا | |
| وز دیدن و شنیدن دانش یله نکرد | چون دشمنان خویش به دل کور و کر مرا | |
| گر من در این سرای نبینم در آن سرای | امروز جای خویش، چه باید بصر مرا؟ |