| در حدیث آمد که یزدان مجید | خلق عالم را سه گونه آفرید | |
| یک گره را جمله عقل و علم و جود | آن فرشته‌ست او نداند جز سجود | |
| نیست اندر عنصرش حرص و هوا | نور مطلق زنده از عشق خدا | |
| یک گروه دیگر از دانش تهی | هم‌چو حیوان از علف در فربهی | |
| او نبیند جز که اصطبل و علف | از شقاوت غافلست و از شرف | |
| این سوم هست آدمی‌زاد و بشر | نیم او ز افرشته و نیمیش خر | |
| نیم خر خود مایل سفلی بود | نیم دیگر مایل عقلی بود | |
| آن دو قوم آسوده از جنگ و حراب | وین بشر با دو مخالف در عذاب | |
| وین بشر هم ز امتحان قسمت شدند | آدمی شکلند و سه امت شدند | |
| یک گره مستغرق مطلق شدست | هم‌چو عیسی با ملک ملحق شدست | |
| نقش آدم لیک معنی جبرئیل | رسته از خشم و هوا و قال و قیل | |
| از ریاضت رسته وز زهد و جهاد | گوییا از آدمی او خود نزاد | |
| قسم دیگر با خران ملحق شدند | خشم محض و شهوت مطلق شدند | |
| وصف جبریلی دریشان بود رفت | تنگ بود آن خانه و آن وصف زفت | |
| مرده گردد شخص کو بی‌جان شود | خر شود چون جان او بی‌آن شود | |
| زانک جانی کان ندارد هست پست | این سخن حقست و صوفی گفته است | |
| او ز حیوانها فزون‌تر جان کند | در جهان باریک کاریها کند | |
| مکر و تلبیسی که او داند تنید | آن ز حیوان دیگر ناید پدید | |
| جامه‌های زرکشی را بافتن | درها از قعر دریا یافتن | |
| خرده‌کاریهای علم هندسه | یا نجوم و علم طب و فلسفه |