| جبر را ایشان شناسند ای پسر | که خدا بگشادشان در دل بصر | |
| غیب و آینده بریشان گشت فاش | ذکر ماضی پیش ایشان گشت لاش | |
| اختیار و جبر ایشان دیگرست | قطره‌ها اندر صدفها گوهرست | |
| هست بیرون قطره‌ی خرد و بزرگ | در صدف آن در خردست و سترگ | |
| طبع ناف آهوست آن قوم را | از برون خون و درونشان مشکها | |
| تو مگو کین مایه بیرون خون بود | چون رود در ناف مشکی چون شود | |
| تو مگو کین مس برون بد محتقر | در دل اکسیر چون گیرد گهر | |
| اختیار و جبر در تو بد خیال | چون دریشان رفت شد نور جلال | |
| نان چو در سفره‌ست باشد آن جماد | در تن مردم شود او روح شاد | |
| در دل سفره نگردد مستحیل | مستحیلش جان کند از سلسبیل | |
| قوت جانست این ای راست‌خوان | تا چه باشد قوت آن جان جان | |
| گوشت پاره‌ی آدمی با عقل و جان | می‌شکافد کوه را با بحر و کان | |
| زور جان کوه کن شق حجر | زور جان جان در انشق القمر | |
| گر گشاید دل سر انبان راز | جان به سوی عرش سازد ترک‌تاز |