جهان پر درد میبینم دوا کو
|
|
دل خوبان عالم را وفا کو
|
ور از دوزخ همی ترسی شب و روز
|
|
دلت پر درد و رخ چون کهربا کو
|
بهشت عدن را بتوان خریدن
|
|
ولیکن خواجه را در کف بها کو
|
خرد گر پیشوای عقل باشد
|
|
پس این واماندگان را پیشوا کو
|
ز بهر نام و جان تا بام یابی
|
|
چو برگ توت گشتی توتیا کو
|
مگر عقل تو خود با تو نگفتست
|
|
قبا گیرم بیلفنجی بقا کو
|
درین ره گر همی جویی یکی را
|
|
سحر گاهان ترا پشت دوتا کو
|
به دعوی هر کسی گوید ترا ام
|
|
ولیکن گاه معنی شان گوا کو
|
سراسر جمله عالم پر یتیمست
|
|
یتیمی در عرب چون مصطفا کو
|
سراسر جمله عالم پر ز شیرست
|
|
ولی شیری چو حیدر باسخا کو
|
سراسر جمله عالم پر زنانند
|
|
زنی چون فاطمه خیر النسا کو
|
سراسر جمله عالم پر شهیدست
|
|
شهیدی چون حسین کربلا کو
|
سراسر جمله عالم پر امامست
|
|
امامی چون علی موسی الرضا کو
|
سراسر جمله عالم پر ز مردست
|
|
ولی مردی چو موسی با عصا کو
|
سراسر جمله عالم حدیثست
|
|
حدیثی چون حدیث مصطفا کو
|
سراسر جمله عالم پر ز عشقست
|
|
ولی عشق حقیقی با خدا کو
|
سراسر جمله عالم پر ز پیرست
|
|
ولی پیری چو خضر با صفا کو
|
سراسر جمله عالم پر ز حسنست
|
|
ولی حسنی چو یوسف دلربا کو
|
سراسر جمله عالم پر ز دردست
|
|
ولی دردی چو ایوب و دوا کو
|
سراسر جمله عالم پر ز تختست
|
|
ولی تخت سلیمان و هوا کو
|
سراسر جمله عالم پر ز مرغست
|
|
ولی مرغی چو بلبل با نوا کو
|
سراسر جمله عالم پر ز پیکست
|
|
ولی پیکی چو عمر بادپا کو
|
سراسر جمله عالم پر ز مرکب
|
|
ولی مرکب چو دلدل خوش روا کو
|
سراسر کان گیتی پر ز مس شد
|
|
ز مس هم زر نیامد کیمیا کو
|
سنایی نام بتوان کرد خود را
|
|
ولیکن چون سناییشان سنا کو
|
سر به سر دعویست مردا مرد معنی دار کو
|
|
تیزبینی پاکدستی رهبری عمخوار کو
|
کرد اگر معنیست من معنی همی خواهم ز تو
|
|
گفت اگر دعویست با حق مر ترا گفتار کو
|
باستان دعوی نبود آخر زمان معنی نماند
|
|
ور تو گویی هست از این معنی ترا آثار کو
|
چون غلیواژند خلقان بر شده نزدیک چرخ
|
|
داده آوازی به یاران کی کسان دار کو
|
چیستی؟ مرغی ستوری آدمستی بازگو
|
|
ور به راه آدمی چون آدمت هنجار کو
|
ور طریقست سست داری کو تفکرها و فهم
|
|
ور به کوی مردمانی عقل عقل آوار کو
|
ور مجسطیوار عقلی دور داری از خطا
|
|
تجربتهای فنون قبهی زنگار کو
|
راه با همره روی همره نگویی تا کجاست
|
|
دین اگر بار یار داری مرد مردا یار کو
|
ور به شرع سیدی آگاهی از سر خدای
|
|
آب حنا بر ترید و سنگ بر رخسار کو
|
ور پی بوبکر خواهی رفت بعد از مصطفا
|
|
پای بر دندان مار و دست بر دینار کو
|
ور به کوی عمری کو داد و کو مشک و مهار
|
|
یک دراعهی هفده من ده سال یک دستار کو
|
ور در عثمان گرفتی شرم کو و حلم کو
|
|
سینهی روشن بدین و دیدهی بیدار کو
|
ور همی گویی که هستم چاکر شیر خدای
|
|
تن فدای تیغ و جان در خدمت دادار کو
|
گر تویی شبلی به یک سجده بنه ده روزه خوان
|
|
ور جنیدی شست روزه معدهی ناهار کو
|
ور همی گویی که چون بهلول من دیوانهام
|
|
بر نشسته بر پلنگ و در دو دستت مار کو
|
اینهمه کردی که گفتم وز همه پرداختی
|
|
گاه آن آمد که گویی ای ملک دیدار کو
|
ای سنایی گر ترا تا روز محشر در شمار
|
|
پیش خوانده گفته را با گفتهها کردار کو
|
راه دین پیداست لیکن صادق دیندار کو
|
|
یک جهان معشوق بینم عاشق غمخوار کو
|
عالمی پر ذوالخمارست از خمار خواجگی
|
|
ای دریغا در جهان یک حیدر کرار کو
|
دیو مردم بین که خود را چون ملایک ساختند
|
|
با چنین دیوان بگو بند سلیمانوار کو
|
گر به بوی و رنگ گویی چون گلم پس همچو گل
|
|
مر ترا پایی پر از خاک و سری پر خار کو
|
معلف اسبان تازی را خران بگرفتهاند
|
|
در چنین تشویش ملک ای زیرکان افسار کو
|
گشت پر طوفان ز نااهلان زمانه چون کنم
|
|
آن دعای نوح و آن کشتی دریا بار کو
|
هست پنجه سال تا تو لاف مردی میزنی
|
|
پس چو مردان یک دمت بیزحمت اغیار کو
|
طور هست و «لن ترانی» لیک چون موسی ترا
|
|
آن تجلای جلال و وعدهی دیدار کو
|
پیش ازین در راه دین بد صدهزار اسفندیار
|
|
گرد هفت اقلیم اکنون یک سپهسالار کو
|
یک جهان بوبکر و عثمان و علی بینم همی
|
|
آن حیا و حلم و عدل و صدق آن هر چار کو
|
در ره هل من مزید عاشقی مرجانت را
|
|
آن اناالحق گفتن و آن دجله و آن دار کو
|
گر به جنت در به دوزخ رخت بنهی پس ترا
|
|
سینه و دیده گهی پر نور و گه پر نار کو
|
هم ز وصل و هم ز محنت چون محبان هر زمان
|
|
چهره همچون لالهزار و دیده لولو بار کو
|
بی رجا و خوف گر گویی که هستی خاک و باد
|
|
پس بجای باد و خاک آرامش و رفتار کو
|
هو دج از معشوق و ربع از عاشقان خالی بماند
|
|
در دیار دردمندان یک در و دیار کو
|
زین سخن چندان که خواهی خواندهام در گوش عقل
|
|
لیکن اندر دهر مردی عاقل و هشیار کو
|
رفت گبری پیش گبری گفت هم کیش توام
|
|
گبر گفت ار چون منی پس بر میان زنار کو
|
تو همی گویی که شب تا روز اندر طاعتم
|
|
پس نشان طاعتت بر روی چون دینار کو
|
طرفه مرغان بر درخت دین همی نالند زار
|
|
اندر آن گلزار جانت را نوای زار کو
|
چشم موسی تار شد بر طور غیرت ز انتظار
|
|
جلوهی توحید و برق خرمن اشرار کو
|
او ریا گر دم فرو بر بست از اسرار شوق
|
|
از لب داوود صوتی به ز موسیقار کو
|
سالها شد تا چو بلبل جملگی گفتی نکرد
|
|
پس چو باز آخر دمی کردار بیگفتار کو
|
کی نهی در راه هستی تو زمام نیستی
|
|
مردهی زنده کجا و خفتهی بیدار کو
|
گیرمت بوبکر نامت چون نداری صدق او
|
|
باری آن دندان مار و زخم آن در غار کو
|
چون همی خواهی که عماری بوی بر ساق عرش
|
|
در ره اسلام عشق بوذر و عمار کو
|
با فرشته صلح کردی ای رفیق مدعی
|
|
پس به دارالملک دین با اهرمن پیکار کو
|
ور ز راه نیکبختی خلوتی بگزیدهای
|
|
چون سنایی پس تنت بیکار و جان در کار کو
|
هم بدین وزن ای پسر پور خطیب گنجه گفت:
|
|
«نوبهار آمد نگارا بادهی گلنار کو»
|
ای سنایی عاشقی را درد باید درد کو
|
|
بار حکم نیکوان را مرد باید مرد کو
|
پیش نوک ناوک دلدوز جانان روز حکم
|
|
طرقوا گویان جان را بانگ بردا برد کو
|
در همه معدن ز تف عشق چون یاقوت و زر
|
|
بیامید و بیم اشک لعل و روی زرد کو
|
نقشبند عقل و جان را در نگارستان عشق
|
|
زان می صاف ابد عمر ازل پرورد کو
|
محرمان را در حریم عشق چون نامحرمان
|
|
کعبه نقش کعبتین و سبحهی مهرهی نرد کو
|
شب روان را از پی زلف شب و رخسار روز
|
|
چون سپیده دم دم صافی و باد سرد کو
|
از دی و امروز و فردا گر بگوید جان فرد
|
|
پس ترا جان از دی امروز و فردا فرد کو
|
از برای انس جان اندر میان انس و جان
|
|
یک رفیق هم سرشت و هم دم و هم درد کو
|
گر همی دعوی کنی در مجلس افروزی چو شمع
|
|
پس برای جمع همچون شمعت از خود خورد کو
|
ور کمال ناقصان جویی همی بی علتی
|
|
همچو گردون گرد گرد تنت گرداگرد کو
|
در زوایای خرابات از چنین مستان هنوز
|
|
چند گویی مرد هست ار مرد هست آن مرد کو
|
بر درختی کاین چنین مرغان همی دستان زدند
|
|
زان درخت امروز شاخ و بیخ و برگ و ورد کو
|
ز آتش و باد و ز آب و خاک ایشان یادگار
|
|
یک فروغ و یک نسیم و یک نم و یک گرد کو
|