| ای گشته جهان و خوانده دفتر | بندیش ز کار خویش بهتر | |
| این چرخ بلند را همی بین | پر خاک و هوا و آب و آذر | |
| یک گوهر تر و نام او بحر | یک گوهر خشک و نام او بر | |
| وین ابر به جهد خشک‌ها را | زان جوهر تر همی کند تر | |
| بیچاره نبات را نیبنی | همواره جوان از این دو گوهر؟ | |
| وین جانوران روان گرفته | بیچاره نبات را مسخر؟ | |
| برطبع و نبات و جانور پاک | ای پیر تو را که کرد مهتر؟ | |
| زین پیش چه نیکی آمد از تو | وز گاو گنه چه بود و از خر؟ | |
| تو بی‌هنری چرا عزیزی؟ | او بی‌گنهی چراست مضطر؟ | |
| دانی که چنین نه عدل باشد | پس چون مقری به عدل داور؟ | |
| وان کس که چنین عزیز کردت | از بهر تو کرد گوهر و زر | |
| زیرا که نکرد هیچ حیوان | از گوهر و زر تاج و افسر | |
| بر گور و گوزن اگر امیر است | از قوت خویش و دل غضنفر | |
| چون نیست خرد میان ایشان | درویش نه این، نه آن توانگر | |
| این میر و عزیز نیست برگاه | وان خوار و ذلیل نیست بر در | |
| شادی و توانگری خرد راست | هر دو عرضند و عقل جوهر | |
| شاخی است خرد سخن برو برگ | تخمی است خرد سخن ازو بر | |
| زیر سخن است عقل پنهان | عقل است عروس و قول چادر | |
| دانای سخن نکو کند باز | از روی عروس عقل معجر | |
| تو روی عروس خویش بنمای | ای گشته جهان و خوانده دفتر |