| برکن زخواب غفلت پورا سر | واندر جهان به چشم خرد بنگر | |
| کار خر است خواب و خور ای نادان | با خر به خواب و خور چه شدی در خور؟ | |
| ایزد خرد ز بهر چه داده‌ستت؟ | تا خوش بخسپی و بخوری چون خر؟ | |
| بر نه به سر کلاه خرد وانگه | بر کن به شب یکی سوی گردون سر | |
| گوئی که سبز دریا موجی زد | وز قعر برفگند به سر گوهر | |
| تیره شب و ستاره درو، گوئی | در ظلمت است لشکر اسکندر | |
| پروین چو هفت خواهر چون دایم | بنشسته‌اند پهلوی یک دیگر؟ | |
| چون است زهره چون رخ ترسنده | مریخ همچو دیده‌ی شیر نر؟ | |
| شعری چو سیم خود شد، یا خود شد | عیوق چون عقیق چنان احمر؟ | |
| بر مبرم کبود چنین هر شب | چندین هزار چون شکفد عبهر؟ | |
| گوئی که در زدند هزاران جای | آتش به گرد خرمن نیلوفر | |
| گر آتش است چون که در این خرمن | هرگز فزون نگشت و نشد کمتر؟ | |
| بی‌روغن و فتیله و بی‌هیزم | هرگز نداد نورو فروغ آذر | |
| گر آتش آن بود که خورش خواهد | آتش نباشد آنکه نخواهد خور | |
| بنگر که از بلور برون آید | آتش همی به نور و شعاع خور | |
| خورشید صانع است مر آتش را | بشناس از آتش ای پسر آتش‌گر | |
| ور لشکری است این که همی بینی | سالار و میر کیست بر این لشکر؟ | |
| سقراط هفت میر نهاد این را | تدبیر ساز و کارکن و رهبر | |
| سبز است ماه و گفت کزو روید | در خاک ملح و، سیم به سنگ اندر | |
| مریخ زاید آهن بد خو را | وز آفتاب گفت که زاید زر |