| هین بخوان رب بما اغویتنی | تا نگردی جبری و کژ کم تنی | |
| بر درخت جبر تا کی بر جهی | اختیار خویش را یک‌سو نهی | |
| هم‌چو آن ابلیس و ذریات او | با خدا در جنگ و اندر گفت و گو | |
| چون بود اکراه با چندان خوشی | که تو در عصیان همی دامن کشی | |
| آن‌چنان خوش کس رود در مکرهی | کس چنان رقصان دود در گم‌رهی | |
| بیست مرده جنگ می‌کردی در آن | کت همی‌دادند پند آن دیگران | |
| که صواب اینست و راه اینست و بس | کی زند طعنه مرا جز هیچ‌کس | |
| کی چنین گوید کسی کو مکر هست | چون چنین جنگد کسی کو بی‌رهست | |
| هر چه نفست خواست داری اختیار | هر چه عقلت خواست آری اضطرار | |
| داند او کو نیک‌بخت و محرمست | زیرکی ز ابلیس و عشق از آدمست | |
| زیرکی سباحی آمد در بحار | کم رهد غرقست او پایان کار | |
| هل سباحت را رها کن کبر و کین | نیست جیحون نیست جو دریاست این | |
| وانگهان دریای ژرف بی‌پناه | در رباید هفت دریا را چو کاه | |
| عشق چون کشتی بود بهر خواص | کم بود آفت بود اغلب خلاص | |
| زیرکی بفروش و حیرانی بخر | زیرکی ظنست و حیرانی نظر | |
| عقل قربان کن به پیش مصطفی | حسبی الله گو که الله‌ام کفی | |
| هم‌چو کنعان سر ز کشتی وا مکش | که غرورش داد نفس زیرکش | |
| که برآیم بر سر کوه مشید | منت نوحم چرا باید کشید | |
| چون رمی از منتش بر جان ما | چونک شکر و منتش گوید خدا | |
| تو چه دانی ای غراره‌ی پر حسد | منت او را خدا هم می‌کشد |