| چرخ گردنده و اجرام و چهار ارکان | کان جان است، چنین باشد جان را کان | |
| کان جان است که پرجانور است این چرخ | گرچه خود نیست مراین نادره کان را جان | |
| گوهر کان دلم نیز چنین شاید | خوب و هشیار و سخن گوی و معانی دان | |
| نامه‌ای کرد خدا چون به خرد زی تو | نامه را نیست مگر صورت تو عنوان | |
| نیک زین عنوان بندیش و مراد او | همه زین عنوان چون روز همی برخوان | |
| در تن خویش ببین عالم را یکسر | هفت‌نجم و ده و دو برج و چهار ارکان | |
| تا بدانی که تو باری و جهان تخم است | کیست دهقان تو و تخم تو جز یزدان؟ | |
| نه عجب کز تو خطر یافت جهان زیرا | خطر تخم به بار است سوی دهقان | |
| میر بر تخت در ایوانش فرود آرد | چون خردمند و گرامیش بود مهمان | |
| گر نه مهمان خدائی تو تورا ایزد | چون نشانده است در این پر ز چراغ ایوان؟ | |
| کیستی، بنگر کز بهر تو می‌روید | در صدف مرجان، در خاک کهن ریحان؟ | |
| کیستی، بنگر کز بهر تو می‌زاید | مه و خورشید زر و سیم و سرب کیوان؟ | |
| مزه اندر شکر و بوی به مشک اندر | هردو از بهر تو مانده است چنین پنهان | |
| خوش و ناخوش که از این خاک همی روید | زین طعام است تو را جمله و زان درمان | |
| تیر سرما را خز است تو را جوشن | آب دریا را کشتی است تو را پالان | |
| تو امیری و فصیحی و تو را رعیت | حیوانند که گنگ‌اند همه ایشان | |
| نیست پوشیده که شاه حیوانی تو | که نه عریانی و ایشان همگان عریان | |
| بنده و کارکنانند تو را گوئی | تو سیلمانی و ایشان همگان دیوان | |
| دیو اگر کارکن بی‌خرد و دین است | پس حقیقت همه دیواند تو را حیوان | |
| بلکه گر دیو سخن گوید و گم راه است | عامه گمره‌تر دیوند همه یکسان |