در حماسه

□

دولت نو است و کار نو و کارکن نو است		مرد قیاس شاه نو از کارکن کنند
از من رسان به کارکن شاه یک سخن		کزادگان ذخیره ازین یک سخن کنند
گو عدل کن چنان که همه یاد تو کنند		چونان مکن که یاد وزیر کهن کنند

خدای داند معنی میان نطفه نهادن		به دست مرد جز این نیست کب نطفه براند
از آفتاب وهوا دان که تخم یابد بالش		ز برزگر چه برآید جز آنکه تخم فشاند
حلال زاده‌ی صورت چه سودمند که فعلش		در آزمایش معنی به اصل باز بخواند
حرام زاده‌ی صورت که دارد آیت معنی		سزد که داورش الا حلال زاده نداند
به آب تیره توان کرد نسبت همه لل		ببین که لل رشن به آب تیره چه ماند
درافرینش نفسی که بد ز مایه‌ی ناقص		ریاضتش به کمالی که واجب است رساند
نه گل به نسبت خاکی نخست درد سر آرد		چو یافت صحبت آتش نه درد سر بنشاند

خاقانیا ز نان طلبی آب رخ مریز		کان حرص کب رخ برد آهنگ جان کند
آدم ز حرص گندم نان ناشده چه دید		با آدمی مطالبه‌ی نان همان کند
بس مور کو به بردن نان ریزه‌ای ز راه		پی سوده‌ی سان شود و جان زیان کند
آن طفل بین که ماهیکان چون کند شکار		بر سوزن خمیده چو یک پاره نان کند
از آدمی چه طرفه که ماهی در آب نیز		جان را ز حرص در سر کار دهان کند