قاعده‌ی تفکر در آفاق

مشو محبوس ارکان و طبایع برون آی و نظر کن در صنایع
تفکر کن تو در خلق سماوات که تا ممدوح حق گردی در آیات
ببین یک ره که تا خود عرش اعظم چگونه شد محیط هر دو عالم
چرا کردند نامش عرش رحمان چه نسبت دارد او با قلب انسان
چرا در جنبشند این هر دو مادام که یک لحظه نمی‌گیرند آرام
مگر دل مرکز عرش بسیط است که آن چون نقطه وین دور محیط است
برآید در شبانروزی کم و بیش سراپای تو عرش ای مرد درویش
از او در جنبش اجسام مدور چرا گشتند یک ره نیک بنگر
ز مشرق تا به مغرب‌همچو دولاب همی گردند دائم بی‌خور و خواب
به هر روز و شبی این چرخ اعظم کند دور تمامی گرد عالم
وز او افلاک دیگر هم بدین سان به چرخ اندر همی باشند گردان
ولی برعکس دور چرخ اطلس همی‌گردند این هشت مقوس
معدل کرسی ذات البروج است که آن را نه تفاوت نه فروج است
حمل با ثور و با جوزا و خرچنگ بر او بر همچو شیر و خوشه آونگ
دگر میزان عقرب پس کمان است ز جدی و دلو و حوت آنجا نشان است
ثوابت یک هزار و بیست و چارند که بر کرسی مقام خویش دارند
به هفتم چرخ کیوان پاسبان است ششم برجیس را جا و مکان است
بود پنجم فلک مریخ را جای به چارم آفتاب عالم آرای
سیم زهره دوم جای عطارد قمر بر چرخ دنیا گشت وارد
زحل را جدی و دلو و مشتری باز به قوس و حوت کرد انجام و آغاز