| خرد را دوش میگفتم که ای اکسیر دانایی | همت بیمغز هشیاری همت بیدیده بینایی | |
| چه گویی در وجود آن کیست کو شایستگی دارد | که تو با آب روی خویش خاک پای او شایی | |
| کسی کاندر جهان بیهیچ استکمال از غیری | جهانی کامل آمد خود به استقلال و تنهایی | |
| زمان در امتثال امر و نهی او چنان واله | که ممکن نیست در تعجیل او گنج شکیبایی | |
| زمین در احتمال بار حلم او چنان عاجز | که صد منزل هزیمت شد از آن سوی توانایی | |
| در آمد شد به چین دامن همت فرو رفته | غبار نیستی پذرفتن از گردون مینایی | |
| چنان عالی نهاد آمد ز رفعت پایهی قدرش | که گردونیست بیرون از نهم گردون خضرایی | |
| نظام عالم از تایید قدر او پدید آمد | وگرنه غوطه دادستی جهان را موج رسوایی | |
| ز حسن یوسف آرایش به مصر چرخ چارم در | دل خورشید با یک خانمان درد زلیخایی | |
| به جذب همت ار دور زمان را باز گرداند | کند امروز بر عکس توالی باز فردایی | |
| گر از حزمش قضا سدی کشیدی بر جهان شامل | نکردی روزگار اندر حریمش عمر فرسایی | |
| وگر بر آسمان حلمش به حشمت سایه افکندی | زمان را دست بودی بر زمین در پای بر جایی | |
| حریم حرمتش در ایمنی آن خاصیت دارد | که از روی تقرب گر به خاکش رخ بیالایی | |
| به خاک پای او یعنی ردای گردن گردون | که از ننگ تصرف کردن گردون برآسایی | |
| هوا با آب گفتا گرد خیل موکب او شو | اگر خواهی که چون آتش سراندر آسمان سایی | |
| بهار دولت او آن هوای معتدل دارد | که گردون خرف را تازه کرد ایام برنایی | |
| به دست آرد ضمیرش ز آفرینش نسخهی روشن | اگر یک لحظه در خلوتسرای فکرتش آیی | |
| نه از موجست قلزم را شبانروزی تب لرزه | ز طبع اوست تا چون میکند کانی و دریایی | |
| ز بس کز غصهی طبعش تفکر میکند شبها | شدست اندر عروق لجهی او ماده سودایی | |
| ببیند بینظر نرگس بگوید بیلغت سوسن | اگر طبعش بیاموزد صبا را عالمآرایی | |
| اگرنه فضلهی طبعش جهان را چاشنی بودی | صبا در نقش بستان کی زدی نیرنگ زیبایی | |
| چو نیسان گر کنار خاک پرگوهر کند شاید | چو سوسن محض آزادی نه چون گل عین رعنایی | |
| زنطقش در خوی خجلت روان صاحب وصابی | ز دستش در طی نسیان رسوم حاتم طایی | |
| قضا هر ساعتی با دست او گوید نه تو گفتی | که در بخشش نه دینی مطلبی دارم نه دنیایی | |
| ولیکن در کرم واجب بود درویش بخشودن | چو کان درویش گشت از تو چرا بر وی نبخشایی | |
| چو این اوصاف نیکو حصر کردم با خرد گفتم | برین دعوی که برخیزد درین معنی چه فرمایی | |
| خرد زان طیره گشت الحق مرا گفتا که با من هم | به گز مهتاب پیمایی به گل خورشیداندایی | |
| عجبتر اینکه میدانی و میدانی که میدانم | پسم هر ساعتی گویی نشانی باز ننمایی | |
| گرم باور نمیداری نمایم چون که بنمایم | عزیزالدین طغرایی عزیزالدین طغرایی | |
| الا تا گاه درگاهش بود گاهی در افزایش | ذراغ روز و شب همواره در تاریخ پیمایی | |
| از آن کاهش نصیب دشمنش جان کاستن بادا | وزان افزایش او را تا قیامت زینت افزایی | |
| به هر کاری که روی آورده خصمش گفته نومیدی | ترا این کار برناید تو با این کار برنایی |