| شب و روز از اندیشه چندان نخفت | کاغانی برون آورید از نهفت | |
| به خم درشد از خلق پی کرد گم | نشان جست از آواز این هفت خم | |
| کسی کو سماعی نه دلکش کند | صدای خم آواز او خوش کند | |
| مگر کان غنا ساز آواز رود | در آن خم بدین عذر گفت آن سرود | |
| چو صاحب رصد جای در خم گرفت | پی چرخ و دنبال انجم گرفت | |
| بر آهنگ آن ناله کانجا شنید | نموداری آورد اینجا پدید | |
| چو آن ناله را نسبت از رود یافت | در آن پرده گه رودگر رود بافت | |
| کدوی تهی را به وقت سرود | به چرم اندرآورد و بربست رود | |
| چو بر چرم آهو براندود مشک | نوائی‌تر انگیخت از رود خشک | |
| پس آنگه بر آن رسم و هیت که خواست | یکی هیکل از ارغنون کرد راست | |
| در او نغمه و نالهای درست | به اوتار نسبت فرو بست چست | |
| به زیر و بم ناله رود خیز | گهی نرم زد زخمه و گاه تیز | |
| ز نرمی و تیزی ز بالا و زیر | نوا ساخت بر ناله‌ی گاو و شیر | |
| چنان نسبت نالش آمد به دست | که هر جا که زد هر دو را پای بست | |
| همان نسبت آدمی تا دده | بر آن رودها شد یکایک زده | |
| چنان کادمی زاد را زان نوا | به رقص و طرب چیره گشتی هوا | |
| سباع و بهائم بر آن ساز جفت | یکی گشت بیدار و دیگر بخفت | |
| چو بر نسبت ناله هر کسی | به دست آمدش راه دستان بسی | |
| ز موسیقی آورد سازی برون | که آن را نشد کس جز او رهنمون | |
| چنان ساخت هر نسبتی را خروش | که نالنده را دل درآرد به جوش |