| شبانی بیابانی آمد ز راه | نیی دید بر رسته از قعر چاه | |
| به رسم شبانان از او پیشه ساخت | نخستش بزد زخم و آنگه نواخت | |
| دل خود در اندیشه نگذاشتی | به آن نی دل خویش خوش داشتی | |
| برون رفته بد شاه روزی به دشت | در آن دشت بر مرد چوپان گذشت | |
| نیی دید کز دور می‌زد شبان | شد آن مرز شوریده بر مرزبان | |
| چنان بود در ناله نی به راز | که دارد سکندر دو گوش دراز | |
| در آن داوری ساعتی پی فشرد | برآهنگ سامان او پی نبرد | |
| شبان را به خود خواند و پرسید راز | شبان راز آن نی بدو گفت باز | |
| که این نی ز چاهی برآمد بلند | که شیرین ترست از نیستان قند | |
| به زخم خودش کردم از زخم پاک | نشد زخمه زن تا نشد زخمناک | |
| در او جان نه و عشق جان منست | بدین بی زبانی زبان منست | |
| شگفت آمد این داستان شاه را | بسر برد سوی وطن راه را | |
| چو بنشست خلوت فرستاد کس | تراشنده را سوی خود خواند و بس | |
| بدو گفت کای مرد آهسته رای | سخنهای سربسته را سرگشای | |
| که راز مرا با که پرداختی | سخن را به گوش که انداختی | |
| اگر گفتی آزادی از تند میغ | وگرنه سرت را برد سیل تیغ | |
| تراشنده کاین داستان را شنید | به از راست گفتن جوابی ندید | |
| نخستین به نوک مژه راه رفت | دعا کرد و با آن دعا کرده گفت | |
| که چون شاه با من چنان کرد عهد | که برقع کشم بر عروسان مهد | |
| ازان راز پنهان دلم سفته شد | حکایت به چاهی فرو گفته شد |