رباعیات

هرکس که سر زلف تو آورد بدست		از غالیه فارغ شد و از مشگ برست
عاقل نکند نسبت زلفت با مشگ		داند که میان این و آن فرقی هست

□

تا مهر توام در دل شوریده نشست		وافتاد مرا چشم بدان نرگس مست
این غم ز دلم نمی‌نهد پای برون		وین اشگ ز دامنم نمیدارد دست

□

ای مقصد خورشید پرستان رویت		محراب جهانیان خم ابرویت
سرمایه‌ی عیش تنگدستان دهنت		سر رشته‌ی دلهای پریشان مویت

□

گفتم عقلم گفت که حیران منست		گفتم جانم گفت که قربان منست
گفتم که دلم گفت که آن دیوانه		در سلسله‌ی زلف پریشان منست

□

دوران بقا بی‌می و ساقی حشواست		بی زمزمه‌ی نای عراقی حشو است
چندانکه فذالک جهان می‌نگرم		بارز همه عشرتست و باقی حشواست

□

دنیا نه مقام ماست نه جای نشست		فرزانه در او خراب اولیتر و مست
بر آتش غم ز باده آبی میزن		زان پیش که در خاک روی باد بدست

□

امشب من و چنگیی و معشوقه‌ی چست		بودیم به عیش و عهد کردیم درست
ساقی ز بلور ناب بر روی زمین		میکشت عقیق و للتر میرست

□

میکوش که تا ز اهل نظر خوانندت		وز عالم راز بی‌خبر خوانندت
گر خیر کنی فرشته خوانند ترا		ور میل بشر کنی بشر خوانندت

□

هرچند که درد دل هر خسته بسیست		وز دست فلک رشته‌ی بگسسته بسیست
زنهار ز کار بسته دل تنگ مدار		در نامه‌ی غیب راز سربسته بسیست

□

گل کز رخ او خجل فرو میماند		چیزیش بدان غالیه‌بو میماند
ماه شب چهارده چو بر می‌آید		او نیست ولی نیک بدو میماند

□

این شمع که شب در انجمن می‌خندد		ماند بگلی که در چمن می‌خندد
هر شب که به بالین من آید تا روز		میسوزد و بر گریه‌ی من می‌خندد

□

هر چند بهشت صد کرامت دارد		مرغ و می و حور سرو قامت دارد
ساقی بده این باده‌ی گلرنگ به نقد		کان نسیه‌ی او سر به قیامت دارد

□

تا یار برفت صبر از من برمید		وز هر مژه‌ام هزار خونابه چکید
گوئی نتوانم که ببینم بازش		«تا کور شود هر آنکه نتواند دید»

□

ای شعله‌ای از پرتو رویت خورشید		رویم ز غمت زرد شد و موی سفید
از وصل تو هر که بود در جمله جهان		بر داشت نصیبی و من خسته امید

□

فکری که بر آن طبع روان میگذرد		شرحش ز معانی و بیان میگذرد
شعر تو چرا نازک و شیرین نبود		آخر نه بدان لب ودهان میگذرد

□

آن زلف که بر گوشه‌ی غلطاق نهاد		صد داغ جفا بر دل عشاق نهاد
بر چهره‌ی او چو طاق ابرویش دید		مه خوبی روی خویش بر طاق نهاد

□

درویش که می خورد به میری برسد		ور روبهکی خورد به شیری برسد
گر پیر خورد جوانی از سر گیرد		ور زانکه جوان خورد به پیری برسد

□

من ترک شراب ناب نتوانم کرد		خمخانه‌ی خود خراب نتوانم کرد
یک روز اگر باده‌ی صافی نخورم		ده شب ز خمار خواب نتوانم کرد

□

آن خور که ازو قوت روح افزاید		یعنی می گل‌گون که فتوح افزاید
من بنده‌ی آنکه در شبانگاه خورد		من چاکر آن که در صبوح افزاید

□

جان قصه‌ی آن ماه سخنگو گوید		دل کام روان زان لب دلجو جوید
گر عکس رخش بر چمن افتد روزی		از خاک همه لاله‌ی خود رو روید

□

عشق تو مرا چو خاک ره خواهد کرد		خال تو مرا حال تبه خواهد کرد
زلف تو مرا به باد بر خواهد داد		چشم تو مرا خانه سیه خواهد کرد

□

تا ساخته شخص من و پرداخته‌اند		در زیر لگد کوب غم انداخته‌اند
گوئی من زرد روی دلسوخته را		چون شمع برای سوختن ساخته‌اند

□

گر وصل تو دست من شیدا گیرد		وین درد و فراق راه صحراگیرد
هم حال من از روی تو نیکو گردد		هم کار من از قد تو بالا گیرد

□

لب هر که بر آن لعل طربناک نهد		پا بر سر نه کرسی افلاک نهد
خورشید چو ماه پیش رویش به ادب		هر روز دو بار روی بر خاک نهد

□

از شدت دست تنگی و محنت برد		در خیمه ما نه خواب یابی و نه خورد
در تابه و صحن و کاسه و کوزه‌ی ما		نه چرب و نه شیرین و نه گرم است و نه سرد

□

زین گونه که این شمع روان می‌سوزد		گوئی ز فراق دوستان می‌سوزد
گر گریه کنیم هر دو با هم شاید		کو را و مرا رشته‌ی جان می‌سوزد

□

قومی ز پی مذهب و دین می‌سوزند		قومی ز برای حور عین میسوزند
من شاهد و می دارم و باغی چو بهشت		ویشان همه در حسرت این میسوزند

□

دل با رخ دلبری صفائی دارد		کو هر نفسی میل به جائی دارد
شرح شب هجران و پریشانی ما		چون زلف بتان دراز نائی دارد

□

وصف لب او سخن چو آغاز کند		وان رنگ رخش که بر سمن ناز کند
از غنچه شنو چو غنچه لب بگشاید		وز گل بطلب چو گل دهن باز کند

□

دانا ز می و مغانه می نگریزد		وز چنگ و دف و چغانه می نگریزد
یک شاهد و دو ندیم و سه جام شراب		البته از این سه گانه می نگریزد

□

هر لحظه رسد به من بلائی دیگر		آید به دلم زخم ز جائی دیگر
بر درد سری کز فلکم راست بود		امروز فزود درد پائی دیگر

□

ای در سر هر کس از تو سودای دگر		در راه تو هر طایفه را رای دگر
چیزی ز تو هر کسی تمنا دارد		ما جز تو نداریم تمنای دگر

□

از شوق توام هست بر آتش خاطر		بی‌وصل توام نمیشود خاطر خوش
در حسرت ابرو و سر زلف خوشت		پیوسته نشسته‌ام مشوش خاطر

□

ای لعل لبت به دلنوازی مشهور		وی روی خوشت به ترکتازی مشهور
با زلف تو قصه‌ایست ما را مشکل		همچون شب یلدا به درازی مشهور

□

ای دل پس از این انده بیهوده مخور		زین پیش غم بوده و نابوده مخور
جان میده وداد طمع و حرص مده		غم میخور و نان منت آلوده مخور

□

ای بر دل هرکس ز تو آزار دگر		بر خاطر هر کسی ز تو بار دگر
رفتی به سفر عظیم نیکو کردی		آن روز مبادا که تو یک بار دگر

□

ای دل پس از این غصه‌ی ایام مخور		جز نی مطلب همدم و جز جام مخور
مرسوم طمع مدار و تشریف مپوش		ادرار قلم بر نه و انعام مخور

□

دل در پی عشق دلبرانست هنوز		وز عمر گذشته در گمانست هنوز
گفتیم که ما و او بهم پیر شویم		ما پیر شدیم و او جوانست هنوز

□

نه یار نوازد بکرم یک روزم		نه بخت که بر وصل کند پیروزم
چون شمع برابر رخش گه گاهی		از دور نگه می‌کنم و میسوزم

□

بیم است که در بیخودی افسانه شوم		وانگشت نمای خویش و بیگانه شوم
ای عقل فضول میدهد زحمت من		ناگاه ز دست عقل دیوانه شوم

□

دل سیر شد از غصه‌ی گردون خوردن		وز دست ستم سیلی هر دون خوردن
تا چند چو نای هر نفس ناله زدن		تا کی چو پیاله دمبدم خون خوردن

□

در کوچه‌ی فقر گوشه‌ای حاصل کن		وز کشت حیات خوشه‌ای حاصل کن
در کهنه رباط دهر غافل منشین		راهی پیش است توشه‌ای حاصل کن

□

از کار جهان کرانه خواهم کردن		رو در می و در مغانه خواهم کردن
تا خلق جهان دست بدارند ز من		دیوانگیی بهانه خواهم کردن

□

گفتم صنما شدم به کام دشمن		زان غمزه‌ی شوخ و طره‌ی مرد افکن
گفت آنچه ز چشم و زلف من بر تو گذشت		ای خانه سیه چرا نگفتی با من

□

بر هیچ کسم نه مهر مانده است نه کین		یک باره بشسته دست از دنیی و دین
در گوشه نشسته‌ام به فسقی مشغول		هرگز که شنیده فاسق گوشه‌نشین

□

ای دل بگزین گوشه‌ای از ملک جهان		زین شهر بدان شهر مرو سرگردان
همچون مردان موزه بکن خیمه بسوز		با چادر و موزه چند گردی چو زنان

□

از دل نرود شوق جمالت بیرون		وز سینه هوای زلف و خالت بیرون
این طرفه که با این همه سیلاب سرشگ		از دیده نمیرود خیالت بیرون

□

ای رای تو ترجمان تقدیر شده		تیغ تو چو خورشید جهانگیر شده
همچون ترکش دشمن جاهت بینم		آویخته و شکم پر از تیر شده

□

در درد سرم زین دل سودا پیشه		کو را نبود بجز تمنی پیشه
پیرانه سرش آرزوی برنائی است		فریاد از این پیرک برنا پیشه

□

ای آنکه بجز تو نیست فریادرسی		غیر از کرمت نداد کس داد کسی
کار من مستمند بیچاره بساز		کان بر تو به هیچ آید و برماست بسی

□

پیش لب و زلفش ای دل از حیرانی		چون ابروی شوخ او مکن پیشانی
سودازدگی زلف او می‌بینی		باریک مزاجی لبش میدانی